TM 04-12.pdf - VisitHaukeli
NR. 4 www.telemarksmagasinet.no ÅRGANG 16 2012 2 Innhald side Byrte-heidi . . . . . . . . . . . . . . 2 Me vil ynskje dykk alle, lesarar, medhjelparar og annonsørar ei God Jol og eit Godt Nytt År, og takke for samarbeidet i året som snart er til ende. Frå aust til vest . . . . . . . . . . . 4 Ei uheldig landsetting . . . . . 7 Langhuset på Straume . . . . . 9 Fornøgd 100 åring. . . . . . . . 11 Pilegrimssenteret . . . . . . . . 12 Værvarsler å stole på . . . . . 14 En nifs oppøevelse . . . . . . . 16 Der elden slokna . . . . . . . . . 19 Stønad frå Vinje kommune . 21 På nysnø i jegerens fotspor . 22 Palmesus og turistbåt . . . . . 24 Årbok for Telemark . . . . . . 25 Kampen om tungtvannet. . . 25 Nye butikker i Notodden . . 27 Åmotsdal Sogelag. . . . . . . . 28 3895 EDLAND Sats og trykk: Telemark Trykk AS, 3670 Notodden Opplag: 5000 Framsidebilete: Jolestemning Utgjevar: TelemarksMagasinet, 3895 Edland ISSN: 1501 - 0414 Tlf.: 35 07 03 05 - Faks: 35 07 03 65 E-post: [email protected] 3 Redaktør Ragnvald Christenson Tlf.: 35 07 03 05 - Mob.: 916 63 922 Alle usignera artiklar er forfatta av redaktøren Birgit Christenson Tlf.: 35 07 03 05 Frå aust til vest – FRÅ ”PREKESTOL” OG KLOSTER TIL ØYLOFFING I RYFYLKE Tekst: Gunhild J. Heggtveit Ferietur på kort varsel? Ikkje for langt, ikkje for varmt, ikkje for dyrt. Helst med moglegheit til både fjell og sjø. Syklar og fjellsko fekk plass i den velbrukte bilen vår. Vi ville til Ryfylke, gjennom Telemark, Agder og Rogaland. Hordaland kom med, på tampen, som ein god dessert. Sju dagar med store variasjonar i natur og landskap. Vest-Telemark var gjennombløtt av juliregn og fellesferieregn. Første stopp blei ein svipp innom Anne Grimdalen museet i Tokke der barndomsminna blei forsterka av synet av Landstadmonumentet. Utkastet til monumentet står i museet, stort og ruvande og minte om barndommen min og 17. mai feiringar ved Seljord kyrkje i 1950-åra der vi blei fotograferte i blåtøysbunader med flagg i hendene ved Landstadmonumentet. Grimdalenmuseet er eit imponerande museum med alle figurane og relieffa til Oslo Rådhus. Prekestolen. Frå Grimdalen gjekk turen over til Setesdalen. Vindaugsviskarane jobba overtid. I Valle gjekk fossane utover dei glatte berga som regelmessige striper i landskapet. Suleskard vegen blei ”eit hjarte i halsen oppleving”, utålmodige bilførarar vestfrå tvinga bilen vår vel nære grøftekantar og vegskråningar. Sauene låg på asfalten og tok lite notis av dei nærgåande bilane. I Hunnedalen kom godveret! Vekk var tåke, regn og grått landskap. Over til grøn, frodig vegetasjon og stolte Vestlandsfjell. ”I Rogaland har vi litt av alt, dramatiske fjorder og golde fjell, gylne åkrer og skogkledde lier, buldrende fosser og stille fiskevann, hvite sandstrender og bratte svaberg, - egenartet lanskap, åpent vidsyn på Jæren og i høgheiene og tryggheten i de trange dalbunnene.” Sitat frå Rogalandsbok av Hanne Thomsen. Breiavatnet. Ved ferja mellom Lauvik og Oanes sat varmen frå ettermiddagssola i kroppen. Lukta av sjø blanda seg med godlukt frå 4 kuskit og fjøs. Rogaland hadde saftig reklame dette året: ”Nyt lukta av nyslått gras, tang og tare”. kvite hus rundt heile havna. Ein blid seilbåtentusiast la ut om Kvitsøy og finveret: Over Kvitsøy er der (alltid) ei blå strime på himmelen – det kan regne rundt omkring, var hans påstand. Fram til 1950-åra var det stor eksport av hummar frå øya til England og Tyskland. Kvitsøy hadde eigne hummaroppdrett. Kvitsøybuen såg på hummaren som havets rotte! ”Far – eg e`så svolten at eg konne ede hommar” –klaga ungane på Kvitsøy. (Kilde: Hanne Thomsen_Rogalandsboka) Er du spesielt interessert finns det eige hummarmuseum på øya. Borestranda. Dei bilande pilegrimane valde seg Prekestolen som første mål. Etter ei god natt på Prekestolhytta starta ei storstilt vandring mot toppen. Det krydde av folk sjølv om vi var tidleg ute. Maken til massevandring! I nyinnkøpte skinande, kvite joggesko, vinterstøvelettar, sandalar eller utgåtte seilersko. Ei japansk dame hadde heilgardert seg med heildekkande klee, regnfrakk, hatt med kjøkkenhankle rundt kanten og kvite hanskar. Ho blei garantert ikkje solbrent! På avsatsane oppover blir du belønna med vakker utsikt til Stavanger, øyane og fjorden rundt. Og innover i landskapet – Lysefjorden i glitrande sommarver. Prekestolen går 600 m rett ned i Lysefjorden. Det er heilt unødvendig å ake seg ut på kanten, nista smakar like godt på platået framføre. Litt av ei oppleving å sjå sju blånar i alle himmelretningar, - og nokre velstelte gardar på andre sida. Privat overnatting i oljebyen Stavanger. Ferske reker og krabber frå Tananger i hagen til lunch, og nydleg italiensk mat på restaurant bak kaien om kvelden. Rusling langs havna og Breiavatnet, solrike dagar mellom kvite, gamle og vakkert oppussa trehus på Våland. Tur til Borestranda der sola steikte mellom marehalm og sanddyner. Lyn- kjappe bad for dei tøffaste i kalde, friske bølger. Sand inn i øyre og hår etter timar i velvære bak sanddynene. Hå gamle prestegard med kunstutstilling og kaffepause høyrde med. Kvitsøy – og øyhopping i Ryfylke 40 minuttars ferjetur til Kvitsøy! Syklane var med. Turen utover på ferjedekket – sommarvarme og blå himmel. Ferieglade ungar valsa omkring. Havet ope og fritt, rett ut i ein rogalandsk himmelblåversjon. Kvitsøy er eigen kommune, ligg ytst ute i Boknafjorden mellom Randaberg og Karmøy. Høgaste punktet er 25 m.o.h.! Øya er grøn og frodig. Du finn gode havner og over 300 mindre øyar og holmar som gjev godt le når storhavet viser kreftene sine. Om lag 500 menneske bur her ute på seks kvadratkilometer. Mange pendlar med ferjene til Mekjarvik (fastlandet ved Randaberg utanfor Stavanger) eller Skudesneshavn, eller hurtigbåtar morgon og kveld. Innbyggartalet aukar sterkt i sommarhalvåret. I turistbrosjyrene står det: -”-på sykkel overveldes du av luktene og lydene av tang, tare, måkeskrik og bølgeskvulp langs Nordsjøkystens strender” . Vi sykla til Ydstehavn der ferieidyllen nådde sin topp ved gjestehavna. Skinande 5 Eit besøk ved den vesle, kvitmåla tre- kyrkja frå 1620 – der rosene trivdest i solveggen. Og vi avrunda turen ved Steinkorset frå 1100-talet i Leiasundet. 1,87 m høgt, trassig merka av all slags vind og ver i nær tusen år. Eit freds- og forhand-lingssymbol mellom Olav Haraldson og Egil Skjalgson. Håkon Håkonson var også her. Halldis Moren drog hit som journalist i 1933 (før ho gifta seg med Tarjei Vesaas) og skreiv om steinkorset. Obs! vil du ha fleire dagar her ute må ein vera tidleg ute med tinging av rorbuer på Kvitsøy Maritime i sommarsesongen. Frå Stavanger tok vi E39 og verdas nest djupaste tunnel under havet. Neste mål var Mosterøy og Utstein kloster. Utstein kloster blei bygd tidleg i middelalderen. Harald Hårfagre budde her etter slaget i Hafrsfjord, og Magnus Lagabøte starta bygging av kongsgarden i stein. Det er inga overnatting på klosteret. Utstein klosterhotell har ikkje harde briskar, men gode madrasser, og over vika kan du sjå spiret i klostertårnet. Ein liten kveldssykkeltur ut til eit stengt kloster ga oss ei sakral oppleving då vi høyrde orgelmusikk innan for steinmurane. ”Eg veit i himmelrik ei borg”. Øving i ein sein kveldstime. Humoren tok over då vi såg innskrifta på ein gravstein. ”Min synd er slettet, min gjeld er nu betalt – her hviler mitt støv” – (fritt etter hukommelsen). Christopher Garman flytta hit i 1750 – etter reformasjonen. Han bygde om, og fleire generasjonar Garman fekk oppleve oppgang og nedgang med fleire konkursar. Neste dag fekk vi med oss starten på omvisninga i klosteret, og registrerte at Utstein kloster har sitt husspøkelse – Cecilia. Guiden fortalde med stor innleving at hunden hennar blei heilt vill oppe i andre etasje. Ikkje så rart, tenkte eg, som skvatt sjølv då ein kolsvart leiketøyspuddel låg strategisk plassert under ein ovn i andre etasje. Klosteret var våningshus på garden heilt fram til 1930-åra. Klosterkyrkja er vakker- og eineståande i Norge – med tårnet plassert midt mellom kor og skip. Inne i dei andre romma, som før reformasjonen var legbrørnes spisesal, reflektorium og konventrom, høyrdest stille klostermusikk. Illusjonen om fred og harmoni forsvann raskt då guiden fortalde om ei ung jente som vart innesperra der resten av livet. Ho hadde fått barn – og barnefaren var ein abbed. Augistinerordnen var svært streng, og verst gjekk det ut over legfolket. Kroppsarbeid for munkane var ikkje tillete. Vi sykla vekk frå spøkeri og klostersynder, tok bilen og køyrde til Hanasand på Rennesøy, vidare med ferje til Ladstein på Finnøy. Finnøytomatene smaka godt på turen over øya til ferjeleiet Judaberg. Ved kaia låg ei stor seglskute i tre frå Bergen. Ein samansveisa turglad gjeng gjorde skuta klar for tokt langs kysten. Rekene på kaien var ferske, dette var verkeleg på øyloffing i Ryfylke! Utstein kloster, ein vakker, eineståande kyrkje i Norge. og Sjernarøyene Eden i dette paradiset (!) 8 øyar med 450 fastbuande saman med eit mylder av holmar og skjer. Dette er eit eldorado for båtfolk, som her hinn frodig, vakker natur, gode fiskeplassar – fred og ro.” Neste overnatting var plukka ut frå ei turistbrosjyre. Ferja tok oss over til Nord Hidle der Terjer Hidle leigde ut eldhuset til overnatting. Her var grue til å fyre i, og utvendig hønsestige opp til vakker sovehems. Nord Hidle verka som den fredlegaste plett på jord. Det blei kveldstur i gammalt kulturlandskap. Ytst på øya låg ”hushyttene” og småbåthavn. Gjestfri frokost under epletre i hagen neste dag, eigaren var landbruksutdanna, hadde jobba m.a. i Bolivia, men havna på heimegarden med born og sprek mormor som assistentar. Her var det servering av tradisjonsmat i Eldhuset, kulturhistoriske vandringar og juleverkstader elles i året. Sykleturen gjekk i variert landskap frå ferjekaia på Bjergøy, over Aubø til Kyrkjøy. Her var bakkar, sletter, gardar, bukter , båthavner og jorde med kumøkk i ”skjønn blanding”. Vi brukte fleire timar på øyane, sykkelruta er ca.11 km. Mange stopp, m.a. ved renessansekyrkje frå 1647 med minnesmerke over forfattaren Alfred Hauge. Han fann tema til bøkene sine frå distriktet. Utstein-syklusen, Cleng Persson og trilogien om Lølandsfolket. Turistbrosjyren seier: ”Fleire tilreisande har kalla Ryfylke eit paradis i Rogaland, Kolbjørn Hauge kjem også herifrå. Han har sterke krimbøker, på nynorsk. Den 6. dagen avrunda vi øyloffinga på Sjernarøyene. Sterke historiar om menneske i hardt slit, motgang og psykiske/fysiske påkjenningar, krav frå pietiske samfunn i ei ikkje altfor langt tilbake historie. 6 Fred og harmoni i Utstein kloster. På Sjernarøyane finns Rogalands største svartorskog ved Lundarsøylå og edellauvskogreservat på Eikåsen. Vi sykla forbi delar av den freda kristornskogen ved Nesheim som kanskje er den største i Rogaland? Her finns gravhaug frå bronsealderen og steinalderbuplass. Også her må du bestille hytteovernatting i god tid, det var fullt i juli då vi var der. Det siste øyhoppet førte med ferja over til fastlandet, til Nedstrand og overnatting i Haugesund, neste dag til Skånevik. Inst inne Hardanger – til Baroniet i Rosendal. Her fekk vi Vestlandsregn som sette stoppar for lun, varm ettermiddag i rosehagen. Fargane i hagen tok vi med oss i minnet østover. På turen dukka ein gråkvit brearm av Folgefonna ned i dalen mot Mauranger. Synet var overveldande, breen var så nære. Den forsvann raskt då vegen dukka inn i tunellen som førte til Odda. Glimtet av Folgefonna var eksotisk og vilt og frista til nye ”ekspedisjonar”opp i dalen. Vidare frå Odda til Røldal, over Haukelifjell der sola møtte oss etter Dyrskartunellen. 105 mil viste speedometret heime i MidtTelemark. Ein del kilometer til fots og på sykkel. Sterke kontrastar – frå panoramautsikten ved Prekestolen til friske Jærstrender, frå sommarbyen Stavanger til kloster på Mosterøy, ferjedekk og gode sykkelturar, blomsterfloraer og husdyr på grøne marker. Jordbær, tomater, reker og fiskekaker på ferjekaiene. Du kan lage din eigen variant på øyhopping i Ryfylke ved å bruke turistkontora, Internettsider, gode kart og ferjeruter. God tur! Ei uheldig landsetting Eilert Kvernes I si tid var dei til nødvendig og vel også tidvis unødvendig teneste på sjøen. Ein gong høgvatnet var kombinert med sterk pålandsvind vart den største båten kasta opp i landkanten, og fekk der ein langvarig kvileplass og kom snart i forfall. Koggen ser ut til å vere endå meir gløymd av eigaren. Mange regnskyll fylte opp, og så vart tyngda slik at det gjennområ treverket trekte lenger og lenger ned i sjøvatnet. Til sist gjekk bakenden til botnar, og baugen stakk opp i dagen slik at det ikkje var tale om ei total drukning. Men sjøl med heving av havaristen, blir nok aldri den ein gong så fine og lakka/olja farkosten den same. Korkje ein skigard eller ein motorkogg kan leve evig, veit du – Båtbildet er frå Eidanger. Foto: Eilert Kvernes. 7 Byggevarer ● Trelast ● ● ● Måling Ved www.visithaukeli.no 3895 Edland Tlf.: 35 07 02 00 - Faks: 35 07 04 99 TINE Meieriet Haukeli Tlf. 03080 Tlf. +47 35 07 03 35 - Mobil: +47 48 10 10 11 Telefax: +47 35 07 02 15 [email protected] - www.fctransport.no Tlf. 918 60 500 - Faks. 35 07 01 00 E-post: [email protected] www.haukelitunet.com 3895 Edland Vågslidtun Hotell AS Tlf. 35 07 05 85 - Fax: 35 07 05 72 E-post: [email protected] Haukelitunet vest, 3895 Edland Tlf.: 97 60 54 32 [email protected] www.lauareid.no Vågslid, 3895 EDLAND Tlf. 350 70 555 www.haukelifjell.com BOOKING av leiligheter og hytter. www.haukelifjell.com eller til tlf. 951 83 004 Haugarne Maskin Service 3895 Edland – Tlf 412 49 733 mail:[email protected] Graving, sprengning, transport, brøyting, tørr/natursteinsmuring, containerutleige. Husflidshuset i Haukeli Telefon 35 07 03 05 - Faks 35 07 03 65 Mobil 916 63 922 [email protected] Salg av husflidsvarer og kunsthandverk Haukeli Husflidslag www.telemarksmagasinet.no www.haukelivegen.no 8 Langhuset på Straume Trygve Nes Asbjørn Dyrdal starta opp i Straumekrysset i nokre brakkur i 2004. Den gong var det hovudsakleg eit transportfirma. Men han ville ha fleire bein å stå. Frå historieundervisninga på skulen hugsa han at langhuset var ein bygningsform der fleire ting gjekk føre seg under same tak og tenkte det ville vere ein passande utforming av eit næringsbygg og i 2007 kunne dei flytte inn i det nye bygget. Historisk Langhus er namnet på ein type hus som var vanleg i vikingetida og folkevandringstida. Husa har fått namn etter den langstrakte forma si. Menneska budde i den eine enden av huset, medan ein i den andre enden hadde husdyr. Slik budde ein nær husdyra, og om vinteren fekk ein noko varme frå dei. Det var gjerne ein eller fleire eldstader i huset, med tilhøyrande ljore i taket som på utsida var dekt av grastorv. Langhuset i Øyfjell er bygd etter sterk inspirasjon av denne gamle hustypa som romma mange funksjonar under same tak. Bygget er grovteikna av Asbjørn Dyrdal medan arkitekt Dag Hellestad i Bø har finjustert og godkjent teikninga. Sidan tomta tidlegare var eit grustak vart arealet på utsida grovplanert og tusen kubikkmeter jord er fylt på slik at området no er tiltalande. I dag er dei stolte av å kunne seie at dei har lukkas i planen om å etablere fleire verksemder i same hus som gjev gode synergieffektar. Hos dei kan du bestille byggevarer, torvtak og torvtakservice òg alt innan naturstein og skifer. Firmaet nyttar torv av typen Teletorv, det er ei ordentleg næringsrik jord frå Telemark som består av kompost frå eple, korn etc. og er dessutan vitenskapleg testa. Kvalitetsbygg Under same tak finn du også byggfirmaet Langhuset Kvalitetsbygg AS med erfarne Langhuset ligg i Straumekrysset i Øvre Øyfjell. Øyfjell Sag og Høvleri ligg like bak. Oppe i bakken ligg garden Stuvetrå. I dette krysset tar tre vegar av: Høydalsmo (venstre), Åmotsdal (rett fram) og Rauland (høgre). 9 Geir Å Hommo i byggfirmaet Langhuset Kvalitetsbygg AS leverer blant anna ferdige lafta hytter og nokre av dei blir tilverka i eigen verkstad. Dagleg leiar Asbjørn Dyrdal viser skiferen verksemda leverer. Taket på ‘Langhuset’ i bakgrunnen er dekt med Teletorv. handverkarar som utfører alt fra grunnarbeid, betong- og murararbeid i tillegg til oppføring av hytter og hus som vi kan levere i nøkkelferdig stand til konkurransedyktige prisar og til avtalt tid. Kvalitetsbygg leverer hytter og bygg i lafta, stav og reisverksbygg. Asbjørn Dyrdal opplyser at talet på tilsette i firmaet varierar noko alt etter som kva for oppdrag dei har. Forutan seks fast tilsette, er det åtte innleigde og til hausten kjem det seks nye slik at dei vert 18 stk. tilsaman. Dei er óg stolte av samarbeidet med solide lokale krefter på fleire viktige områder. Bl.a. grunneigarar med tilgang på 200 byggeklare hyttetomter med praktfull beliggenhet. 50 av desse har me kontrakt på opplyser Asbjørn. Eit fast samarbeid med autoriserte firmaer innan VVS og elektroinstallasjon gjer at byggeprosjekta går raskt og effektivt. Kvalitetsbygg leverer slike hytter i lafta stil. 10 Når det gjeld interiørmessig utstyr og detaljar som tildømes kjøkkeninnreiing, trapper og liknande, har vi knytta til oss lokale verksemder med solide tradisjonar innan ulike handverk. Går du med byggeplaner, har behov for tilbygg eller rehabilitering eller har ein draum om hytte i vakker fjellnatur, vil det løne seg å kontakte firmaet som har mange fornøgde kundar. Firmaet er no ferdig med nytt næringsbygg for Rauland Elektriske i Krossen i Rauland. Firmaet Dyrdal as fekk Gaselle utmerkelse i 2011. Dette er ein pris i næringslivet : kravet er omsetningsvekst kvart år, dobla omsetning innan fire år, godkjendte rekneskap mm. Kvalitetsbygg leverer mellom anna hytter og bygg i lafta stil og nokre vert tilverka i eigen verkstad. Fornøgd 100-åring på Bustrak Eilert Kvernes Signe Roalstad er den eldste i Tørdal. I april fylte den etter alderen spreke og kjekke kvinna 100 år. Ho og mannen Olav, som gjekk bort for lenge sidan, fekk fem barn, som igjen har gitt henne 16 barnebarn – og dei har igjen gitt henne 33 oldebarn, og så langt er det blitt 4 tippoldebarn. Slik ser ein at hundreåringen har 58 etter seg – ein sjeldan prestasjon! Signe og Olav gifta seg i 1936, ho har budd i huset heime på Bustrak i alle år etterpå, og greier seg sjøl. Ho vaks opp hos bestemor på Tveit i Kjosen, men ho har vore på Bustrak alt frå ho som fjortenåring tok seg arbeid på ein av gardane der med alt stell som høyrer med og ho sat på setra Torstøl. Opp i alder har ho reist ein Signe Roalstad og dottera Haldis Vøllestad, bildet er tatt på ein 17. mai. god del. Frikyrkja på Bustrak vart tidleg som ein åndeleg heim for henne, der har ho tatt sine tak på kjøkenet og med anna Takstolar til alle formål Frå vår fabrikk i Treungen leverar me takstolar til hus og hytter og landbruks- og industribygg. 3855 Treungen, Tlf. 35 04 54 00 11 arbeid i menigheten. Ei glad og fornøgd heiderskvinne og ein omsorgsperson som har bare venner. Pilgrimssenteret i Røldal Vinnerutkastet til Pilgrimssenteret i Røldal. Av Arne S. Nataas I 1990-åra tok dåverande kapellan i Røldal, Andreas Vassal initiativet til å oppattnya pilegrimstradisjonen til Røldal stavkyrkje. Gamle ferdslevegar inn til bygda vart merkte med pilegrimslogo, og i samband med den årlege marknadshelga i Røldal vart det skipa til lokal pilegrimsvandring med påfølgjande midnattsmesse. Alt i 1959 kunne ein lesa i Aftenposten at det vart gjort forsøk på å ta opp att pilegrimsvandring til Røldal, men noko vidare handling kom det ikkje ut av dette. No derimot syntest tiltaket å vera framtidsretta. Røldal har opp gjennom historia vore eit knutepunkt for ferdsle mellom aust og vest – Telemark, Hardanger- og Ryfylke/Stavanger-området. Med den aukande interessa for Røldal som pilegrimsmål, vart det også synleg at tilhøva måtte leggjast betre tilrette. Det har vore årlige vandringar frå Seljord de siste ti Montering og klargjering av dei 182 prospekta for allmenn vising. Hovudsalen i Garasjen i Røldal vart for liten, og siderom måtte også nyttast. åra. Soknerådet, Reiselivslaget og Bygdemuséet i bygda gjekk saman om å få reist 12 eit pilegrimssenter. Etter at det grunnleggjande førebuingsarbeidet var fullendt, Fin kontakt mellom senteret og kyrkja. vart det oppretta ei kommunal styringsgruppe for å få reist dette pilegrimssenter med tidlegare biskop i Bjørgvin, Ole D. Hagesæther som leiar. I høyringsutkastet for Den nasjonale satsinga på pilegrimsmotivet, vart Røldal gjeve status som regionalt pilegrimssenter. Nest etter Nidaros har Røldal med det undergjerande krusifikset vorte rekna som det fremste pilegrimsmålet i Noreg. Og det var også her pilegrimsvandringa vara lengst ved i landet – heilt fram til 1835. Skuffelsen var difor stor då Røldal ikkje i det heile kom med i den endelege nasjonale planen. Det ville vera utenkjeleg og lite historisk orientert om ikkje Røldal også skulle ha ein naturlege plass i den moderne pilegrimssatsinga. Handlingsplanen for å få reist eit pilegrimssenter i Røldal vart framsett for kommunestyret i Odda, der det var tverrpolitisk semje om at prosjektet måtte førast vidare. Kommunen har teke aktivt del i arbeidet, og Hordaland fylkeskommune oppnemnde politisk representant til styringsgruppa. Fylkeskommunen har også gjennom fleire år løyvd store økonomiske midlar til arbeidet. Arkeologisk prøvegraving på tiltenkt tomt vart utført ved Fylkeskonservatoren, og samvirket med Riksantikvaren sjekka ut. I fjor sommar kunne vi gå ut med invitasjon til arkitektkonkurranse. Det skulle vera ein open plan- og designkonkurranse i høve til lover og forskrifter om offentlege innkjøp. Planløysinga måtte vera funksjonell med å gje rom for og formidla historia omkring kyrkja og krusifikset, med god tilrettelegging for dei ulike brukargruppene og vera eit fagleg og sosialt senter for tilsette og besøkjande. Juryen som skulle vurdera dei innkomne utkasta, vart sett saman av to sivilarkitektar, ein landskapsarkitekt og to medlemer frå den kommunalt oppnemnde styringsgruppa med biskop em. Ole D. Hagesæther som leiar. Konkurransefunksjonær har vore Per Rygh i Norske Arkitekters LandsforJol i Telemark bund. på vitjing og dei som høyrer til og bur i bygda.” Sitat frå juryleiaren i den utsende invitasjonen. Spenninga var stor andsynes oppslutnad. Frå arkitekthald hadde vi fått tilbakemelding om at prosjektet var fagleg interessant og utfordrande, og i storleik også høveleg for mindre firma. Det ville nok ikkje vera urealistisk med omkring 30 forslag! i sal nO! ”Den bygningen som vert reist, skal samtala med eit av historia sine mest særprega kyrkjebygg. Slik vi tenkjer, må denne samtalen fanga opp fortida si lengt og von, samstundes som den viser forståing for notida sine spørsmål og behov. Audmjukt må senteret framstå når det vender seg mot kyrkja. Tidsmessig og inviterande må det ta imot dei som i dag kjem 2012 • Ottar Kåsa – felemakar som spelar eller spelemann som lagar feler? • Tor Kjetil Gardåsen: Loft og bur - hus med "drag av fyrrtid og fraasegn" • Ivar A. Skifjeld: Bussen kjem! Om framvoksteren av rutebiltrafikken i Grenland • Astrid Ormtveit: Ølbrygginbg og drikkekultur i eldre tid • Bo Lilledal Andersen: Den fyrste telemarkingen var ein tøffing • John Straume: Den eineståande auren • Olav Mosdøl: «Galleri Samvirke» i Vrådal og møte med kunstnar Toralf Møller-Hansen • Arne T. Aabø: Jakob Skeie – ein tuddøl i Lårdal • Astrid Ormtveit: Skapt til gjerning for oss menneske • OlavNordbø: Arne Garborg og Telemark • Einar Leiv Søreide: Kryssord 13 Kr. 80,- Ved presentasjonen i Røldal omkring prosjektet og konkurransen, kom det berre to representantar – og frå same arkitektfirma i Sverige. Var prosjektet vårt overvurdert? Sluttresultatet vart overveldande, med stor variasjon i utkasta med omsyn til ytre form (stilartar), materialbruk og disposisjon (plassering) på tomta. Av dei 182 utkasta var det ikkje unaturleg flest frå dei skandinaviske landa – 56 norske, 44 danske og 46 svenske, men også frå Finland, Storbritannia, Portugal, Spania, Frankrike, Tyskland og Bosnia. Ja, til og med frå Argentina. Samla sett utgjer utkasta omkring 50 årsverk, og med ein kostnad på same tal millionar. Vi er også kjende med at prosjektet har vorte nytta som studentoppgåve innan arkitektfaglege studieretningar. Nina Gjester Hoel frå Odda, arbeidde fram si masteroppgåve ved NTNU-Trondheim i fjor haust nettopp på Pilegrimssenteret. Ho valde likevel å stå utanfor sjølve arkitektkonkurransen. Utkastet hennar fekk brei omtale i Haugesunds Avis no sist i oktober. Juryen var samrøystes i kåringa av vinnarutkastet, og i kunngjeringa 14. februar i år omtalar den det slik: ”TRE- KLANG gjev eit overtydande svar på konkurransen sitt program, og tek omsyn til dei gjevne kriteria. Prosjektet viser ei ærbødig haldning til kyrkja, men har samtidig ein klar, eigen karakter.” Lund+Slaatto ARKITEKTER vart honorert som prisvinnar med kr. 300.000.og juryen rår til at det vert innleia forhandlingar med firmaet om kontrakt for vidare arkitektfagleg prosjektering. For digital presentasjon av vinnarutkastet kan ein sjå nettsida til firmaet: www.sla.no Firmaet har også i konkurranse til dømes vinnarutkastet til Norges Bank – Nytt hovedsete og VG-huset i Oslo, Eidsvåg kirke og Nonneseterkvartalene i Bergen, Kulturhus i Stavanger og Hardangervidda Natursenter i Eidfjord, Hordaland. Trodahl arkitekter, Sandnes med utkastet Samstemt vart tildelt 2.premie med kr 125.000.- og LJBAS arkitektur og landskap, Bergen med motto Famn 3. premie med kr 75.000.- Styringsgruppa for å få reist eit Pilegrimssenter i Røldal har løyst mandatet sitt og har hatt sitt siste møte. Leiar for gruppa -biskop em Ole D. Hagesæther, Værvarsler å stole på... Tekst: Eva Amdahl Foto; Laila Amdahl En klok gubbe i grannelaget lærte oss alt vi trengte å vite om værpinnen, og det var i sannhet lærdom som har holdt mål. De siste førti årene har pinnen på bursveggen vår varslet høytrykk og lavtrykk, vel så pålitelig som noen statsmeterolog. Fra værpinnen kom på plass og til denne dag har den skråsikkert pekt oppover mot godvær og bøyd spissen nedover når regn var i vente. Men når værgudene ennå ikke har bestemt seg, inntar pinnen på veggen en avventende, horisontal posisjon. Til dags dato har dens spådommer om sol og tørrvær, henholdsvis skyer og nedbør, aldri slått feil. Den gamle som formidlet kunnskapen om dette primitive instrument til måling av lyfttrykk og værutsikter, fikk det i arv ved muntlige overleveringer fra forfedrene. Veslejenta Gry følger med og vet hva værpinnen kan ha å varsle om. Ja, slik må det ha gått til, for det er uråd å finne et ord om «værpinnen» hverken hos Troels-Lund eller i Visted og Stigums verk Vår gamle bondekultur og liknende kildeskrifter. Riktignok er det ikke snakk om en hvilken som helst pinne eller trestubb. Da husbonden fikk lære seg kunsten, flådde han barken av en 20 cm lang furugrein. 14 har likevel gjeve tilsegn om han han kan vera disponibel for einskildoppdrag. Neste steg vidare mot realisering vil vera den politiske handsaminga. Midt på greina satt en tynnere 60 cm lang kvist, og dèt var viktig! Furugreina ble festet til en sydvendt tømmervegg med kvisten pekende rettvinklet i fritt løp langs veggen. Dermed var instrumentet på plass og klart til å tre i funksjon! Ungdommen flirte og fleipet om «gammal overtru, - skulle ikke han far klare seg med det fine barometeret han fikk på 40. årsdagen og gradestokken utenfor vinduet? Ja, la dem bare flire. Rett nok kan ikke værpinnen på bursveggen varsle kulde- og varmegrader, men til gjengjeld har den vist seg absolutt å stole på i spørsmål om sol og regn. Den varsler trofast om høvelig vær til potetsetting eller slåttonn, såing, planting og innhøsting. I skrivende stund peker værpinnen optimistisk med spissen i himmelretning med varsel om fortsatt fint høstvær. Bare vent, snart vil den fortelle om vi får snø til jul… Bunader www.kviteseidbyen.no Tlf. 35 05 34 84 - 976 89 380 - 952 56 002 [email protected] Tlf. 35 05 31 29 - 35 05 35 51 (kveld) Kontor i Kviteseid – Åmot i Vinje - Bø - Notodden 35 95 24 60 www.telemarkforsikring.no E-post: [email protected] Telefon 35 05 35 15 NKS Granlien Aktivitetssenter Du kan bestille opphald på Tlf. 90 70 04 71 E-post: [email protected] www.nksgranlien.no 3850 Kviteseid - tlf. 35 05 34 31 www.gullsmedaabo.no 15 Postboks 20, 3836 Kviteseid - Tlf. 35 20 30 30 Fax: 35 20 30 31 [email protected] En nifs opplevelse Eit utklypp frå Thoralf Smith Svendsens bok Minner og Krigsopplevelser frå Stavanger og Songa Berunuten. En ettermiddag brygger det opp til et kraftig tordenvær – og da jeg kjente til at den gamle Berunutgarden var i nærheten, tok vi straks avgårde dit. Teltet vårt var ikke til å stole på i striregn. Himmelen var blitt blysvart og tordenbrakene ramlet over vidda da vi nådde fram til garden. Gjennom en glugge i veggen, krøp vi begge inn i det gamle våningshuset, nettopp som kraftige regndråper begynte å klaske i bakken. Inne var det halvmørkt. Da vi hadde fått orientert oss litt, viste det seg at vi var kommet inn i kjøkkenet. En gammel malmgryte hang i en rusten kjetting over ildstedet, og over alt lå tykt lag med støv. En dør førte inn til et lite rom hvor det sto to senger, et lite bord, noen krakker og en ovn. I sengene lå noen reinskinn. Dette var etter for- holdene en riktig koselig plass for overnatting. Utenfor raste uværet, og blendene lyn skar inn til oss gjennom et lite vindu. Det var blitt mørkt- så vi tente et stearinlys på bordet og fann fram noen brødskiver og ferdigstekte ørretstykker. – Uværet vedvarte og det striregnet. Mens vi satt og åt i det flakkende stearinlyset, gikk døra opp med skrikende hengsler – og inn kom en mann, en høy mann med en bredbremmet hatt på hodet. Mannen beveget seg bort mot bordet der vi satt – tok av seg en liten ryggsekk og satte seg på en krakk mellom oss. Ikke et ord ble sagt. Jeg stirret rett på mannen, så omrisset av kroppen og den svarte hatten – men ikke noe ansikt – det lå liksom skjult bak en mørk skygge. Jeg kastet et blikk bort mot Per som nistirret på mannen. Jeg fikk plutselig summet meg til å ta brød- 16 fatet og rakte det fram mot den fremmede for å by han på en brødbit. En neve kom fram frå det mørke jakke-ermet, og grep brødskalken som ble ført mot en munn jeg ikke kunne se.- Stemningen ble mer og mer trykkende. Etter en stund i fullstendig taushet, reiste vår gjest seg opp, tok ryggsekken og forsvant ut gjennom døra utan en lyd.- Per og jeg ble sittende å se på hverandre. Hvor i all verden skulle den fyren hen? Og så i dette været – milevis frå folk! Det striregnet fremdeles, mens uværet avtok etter hvert – og til slutt ble det helt stille. De truende skyene var forsvunnet, og på himmelen blinket myriader av stjerner.- Trettheten seg på, så vi besluttet å gå til køys for natten. Vi krøp ned i hver vår seng og trakk «fellen» over oss. Snart særlig trang til. Han påsto at der var fotspor i støvlaget på golvet. Det er nok en langt rimeligere forklaring at det har vært vingeslag frå ugla som laget sporene. Vi forlot raskt den gamle fjellgarden. Måtte komme oss lengst mulig vekk fra dette uhyggelige stedet. Brått kom jeg til å tenke på onkel Abels advarsel et par år tidligere da vi lå i gjeterbua i Beruhaddi. Jeg kunne gå hvor jeg ville i fjellet – bare ikke bort til fjellgarden under Berunuten. Hvorfor sa han egentlig det? Kanskje onkel var blitt fortalt av andre at noe underlig forgikk der? Uansett så var det hele et mysterium. Og inn kom en mann, en høy mann med en bredbremmet hatt på hodet. fortalte høylydt snorking at min kamerat var langt inne i søvnens rike.- Hvor lenge jeg hadde sovet aner jeg ikke - men plutselig våknet jeg av en merkelig lyd! Jeg satte meg opp i senga og kastet et blikk mot Per. I halvmørket kunne jeg skimte at han også satt oppreist og stirret mot taket. – Hva var det for noe, hvisket jeg lavt? Jeg vet ikke sikkert, svarte Per. Det hørtest ut som klokkeklang. Det var nå uhyggelig stille… Plutselig kom lyden ovenfra igjen. Et slagur slo høyt og tydelig – og uvilkårlig talte jeg slagene. – På slaget tolv ble det stille et øyeblikk. Så kom det et langtrukket, gjennomtrengende skrik. – Det føltes som om blodet frøs til is i årene mine. Det lød som et kvinneskrik! Jeg hørte et stønn fra min kamerat idet han jumpet ut på gulvet og spratt opp i min seng hvor vi ble liggende å skjelve av redsel med reinfellen godt trukket over hodene – helt til søvnen overmannet oss… Da vi våknet, sto solen allerede høyt på himmelen. Jeg lå en stund og forsøkte å klare tankene. Det hele måtte være en drøm. Det fryktelige marerittet sto atter klart for meg. Men, et blikk på Per som lå ved siden av meg, viste at det var nok ingen drøm… Med dagslyset steg også motet. Vi hadde fått i oss noe mat og pakket ferdig sekk- ene. Men så var det nysgjerrigheten da. Vi kunne simpelthen ikke forlate garden før vi fikk undersøkt fenomenet nærmere. Skrik og klokkeklang – det måtte sikkert ha sin naturlige forklaring. Og hva med den fyren vi fikk besøk av om kvelden? Jeg kom til å tenke på at det ikkje fantes vannflekk på golvet der han hadde gått – ikke så meget som en dråpe. Han skulle jo vært helt gjennomvåt i et slikt kraftig regnvær. Det hele var et mysterium… Vi ble enige om å ta oss en tripp opp på loftet for å se oss litt omkring. En morken trapp førte dit opp og da vi hadde vennet oss til halvmørket, så vi en dør som måtte være inn til det rommet hvorfra vi hadde hørt skriket og klokkeklangen. Jeg følte et underlig sug i magen, og kameraten min var nok en smule bleikere enn vanlig. Den skrek stygt på hengslene da jeg åpnet døra og lot blikket gli over hele rommet. Borte ved en liten opning under mønet, satt en ugle – det lyste ut av øynene dens. Ellers var rommet tomt. Det fantes ikke et eneste møbel. Jeg følte slik lettelse at jeg ville le – noe Per ikke hadde 17 Etter å ha vært noen dager i Øvre Berudalen og fisket, bestemte vi oss for å dra nedover mot bygda igjen og legge turen om Beruhaddi. Et stykke nord for Vrålsbuvatn vasset vi over Songa ved et vadested eg kjente til. Gjeterbua var tom for folk da vi kom dit. Jesper Ravndal og de to lærlingene var kanskje en tur nede i bygda eller ute i heia for å se etter smalen. Vi dro straks videre og slo leir for natten ved elva Grønå. Dagen etter, omkring middagstider, kom vi innom Holdalstøylen – hvor «gamlemor» Margit Edland og Margit Christenson drev med kyr og geiter. Det ble et hjertelig gjensyn. Vi ble bedt til bords og fikk servert herlig kald mjølk og heimebakt med geitost. Uforglemmelige minner frå krigens dager. Jeg kom til å nemne det vi hadde opplevet på Berunutgarden – blant annet mannen som kom inn til oss om kvelden og forsvant igjen som en ånd. «Gamlemor» svarte at vi var ikke de eneste som hadde opplevd slikt. Velkomen til Seljord Velkommen til Motehuset i hjertet av Telemark Tlf. 35 05 09 55 Opningstider: Mandag - fredag 07.00 - 22.00 Laurdag 09.00 - 20.00 Tlf. 35 05 02 99 Tlf. 35 05 04 00 e-post: [email protected] www.seljordportalen.no Tov Sveinung Tveit Flatdalsvegen 115, 3840 Seljord Tlf. 913 82 605 - Faks 35 05 11 11 E-post: [email protected] Husflid Utstyrsvarer Gardiner Stoffer Telesenteret - Tlf. 35 05 08 05 www.intersport.no [email protected] Vest-Telemark Libris Telesenteret 3840 Seljord Telefon: 35 05 08 20 Faks: 35 05 10 55 Tlf. 35 05 08 09 - Fax 35 05 09 99 IZI sko & klær Tlf./Fax 35 05 05 43 Seljord - Tlf. 35 06 58 00 www.funnemark.no Tlf. 35 08 41 00 Tlf. 35 06 50 00 3840 Seljord Tlf.: 35058000 - Faks: 35058001 www.seljordregnskap.no [email protected] 18 Der elden slokna Gunnlaug Haugarne Stølen Foten trør mjukt i mose og lyng der eg vandrar i minnenes landskap. Eit landskap eg har vandra i frå tidlege barneår til i dag. Myrdraget eg går i fører meg til den eldgamle bustaden SÆSVOLL ved det store vatnet Sæsvatn, ca. 900 m. over havet mot grensa til Aust -Agder. Med sogesus og historie er dette området rikt på kulturminner rundt austre delen av vatnet. Her har ein av dei største jarnvinne plassane vore, men vart øydelagt under oppdemninga av vatnet for mange år attende. Men over eit stort området mot aust ligg det minner etter ei tid då jarnvinna var på det største. Ei tid då den store pesten (svartedauen) la sammfunnet her aude ---og elden slokna både i blesterovn og gruver, livet døydde ut --- Att låg bustaden SÆSVOLL som kom i bruk att. Sikkert er det her har det levd folk i lang tid bakover.Her var det nok bra å livberge seg etter den tidas forhold, med mat i nærleiken, vilt i skogen, fisk i det store vatnet, nokre meter frå husa. Plassen ligg lognt og solrikt til under ein høg kulle. Oppunder berga kan ein enno sjå ryddninga etter ein åkerlapp. Segner finnes om den rike mannen på SÆSVOLL med både sylvgruve, og mange "dyrestupur". Ein del folk har nok leita gjennom åra etter denne sylvgruva --- men utan resultat. Far min kunne fortelje om ein som grov og bruka dynamitt til dette når han var ung. Plassen vart eg kjend med som gjentunge. Kyrne våre på granneeigedomen Nybu, tok seg gjerne ein tur hit til det frodige fjellgraset i Sæsvoll lia. På denne tida sto enno den gamle løa i tunet saman med eit lite tømra sel. Om dette minnes eg dei utruleg slette veggane inni selet, med nokre navn, og dei store tuvene med smørbukkblomar på det låge torvtaket. Her tok me avleggerar som enno lever ved min eigen hyttevegg. Som vaksen gjekk eg saman med far min her og leita etter gamle tufter, truleg har det vore fleire hus her, eller husestaden flytta gjenom tidene for me fann fleire tufter. Den eldgamle bustaden SÆSVOLL ved Sæsvatn, ca. 900 m. over havet mot grensa til Aust-Agder. Den siste som ein finn nevnd SÆSVOLL er ei kvinne, Kristi Olavsdotter f. 1807 ho døyr 1890. Seinare var plassen bruka som støyl om ikkje i samanhengande år. I dag er ei ny hytte med det gamle selet reist på det gamle tunet -- og SÆSVOLL lever vidare! Mi vandring fører meg vidare oppover ei lita li, busk og kratt veks tett her, ingen krøter held veksten nede. Ingen rundt vatnet støylar lenger, einer og fjellbjørk får vekse som det vil innover det som før var beite og slåtter. Snart er eg uppe på ein flate i lendet, ei moltemyr med ein større bekk sildrar og renn gjenom området. Eg er på kjende kjære trakter, minnene er mange der eg ruslar mot ein liten dal som går mot vest. Ein gamal stig langsmed bekkjen er enno synleg iblant! Her er det godt å vandre --- Etter ei stund kjæm eg til ei gønn open lysning i solbakken til høgre for meg. Bakken fortel enno her må det ha vore rydda eingong --- det veks nokre einerkratt og bjørk innover i det grøne fjellgraset. Eg er ved turens mål. Midt i bakken finn eg min vante plass ved ei mellomstor eise. Her har eg kvileplassen min. Kvar sommar er eg gjest her. Her er det godt å sitje ---- lata tankane vandre, kjenne sola varme og roen smyge seg inn i sjel og sinn --- 19 Bekkjen er framleis i nærheten, den sullar og renn slik som den alltid har gjort, i uminnelege tider, den har nok hatt andre oppgaver ogso ein gong for lenge sidan då menneska hadde sin kvardag her. Nokre få meter burtanfor meg er ei tuft på omlag 4 ganger 4 meter. Når eg var gjentunge låg det enno morkna restar etter veggene her. Uvisst om det var etter ei løe, eller støylshus. Mine foreldre visste ikkje fakta om staden. Dei kalla den for Sæsvollstøylen. Kansje hadde den vore bruka av folka på plassen SÆSVOLL om sommrane, for å spare på sjølve plassen. Underleg å tenkje på der eg sit, i alle høve hadde menneska sitt kvardagsstrev her for lenge, lenge sidan. Eit bilete blir til i mitt indre ein mann med stuttorv og ljå i bakken, ei kvinne som rører i gryta over eisa eg sit med! No gror det blomar i deira fotefar, rundt meg lyser det i Soleier, Storknebb, og andre fjellblomar. Busk og kratt vil snart vekse innover rydningen for godt. Snart vil alt vera gjøymt, og gløymt. Auga mitt fevner om landskapet rundt meg --- det er mektigt! Sæsvatnet strekkjer seg langt mot vest der det møter Breivatn innanfor grensa til Agder. Mot aust og heime traktene Haukeli ogso vassdrag med gamalt støylsområde. Bakom alt dette ei uendeleg rekkje fjell. Blåne bak blåne til dei dimmest av i synsranda. Det kjennest godt å kvile auga på det alt saman, kjenne på takksemda over få tillhøyre ein so vakker natur, og ikkje minst takksemd til to gode strevsame foreldre som gav ein moglegheten til å framleis å høyra til her i dette landskapet. Tankane går vidare til alle våre forfedre som levde og stræva i dette området, til liv og lagnad gjenom tidene. Til den gong livet rundt Sæsvatnet vart råka av den store pesten (svartedauen) og elden slokna på gruve etter gruve . . . . Gå i dei gløymde fotefar, trø varleg blant fjellblomar små. Kjenn kor det stig i mot deg, angar frå busk og strå! Kjenn kor dei vare tonar mildt deg i møte går--Gå i dei gløymde fotspor attende i dagar og år. Gjøymde og gløymde er åra, som ei hildring bak blånande fjell. Du må stanse og lytte --til tonar som stig og fell --Det er løyndom og lengt, det er saknad og skjemt, frå tider som slokna og for! Gunnlaug Treng du: • konvoluttar • rekningar • billettar • laserfaktura • reklameartiklar • bompengeposar • fakturaer • medlemsgiroar • stempel • kopiering Ta kontakt, me hjelper deg: CHRISTENSON 3895 Edland – 35 07 03 05 – e-post: [email protected] HERBRANDSTJØNN Herbrandstjønn så vakker du ligg der, gjøymd mellom knausar og koll ---Så mørk og hemmlegsfull du kviler ved den gamle sætervoll. Rundt ligg vidda, strekkjer seg mot høge nut. Bekkjer sildrar fjellvåk seilar, svingar seg mot bratte stup. Vakkert lyser kratt og lyng, vinden frisk i fjellgras syng. Herbrand --- -kven var du ? som tida gjøymer ! som vandra her i li og fjell -Eg høyrer stilt ditt navn bli kviskra, i den vare sommarkveld. Det skumrar lett over heia kjær, eg sansar dulgt du er meg nær ! Frå Haukeli kom du, på raske steg til fjell og stillhet du fann din veg. Herbrandstjønn ligg i området vest for Kværvesjå tilhøyrande den gamle garden Gunnvaldjord i Haukeli i dag. Her vanka me mykje i gjennom tida. Ei kosleg fisketjønn i vår nærhet til Nybu, og som me kunne fiske i so mykje me ville, og som far min laga pram til. I gjenom åra streifa tankane ofte om kven denne HERBRAND kunne vera, for at det måtte vera eit manns navn var eg viss på. I våre dagar var navnet framant. I seinare tid har eg sett meg føre å finne ut av dette. Etter å ha forska litt finn eg ein HERBRAND på halvgarden Gugarden i Haukeli, han er født i siste halvdel av 1500-talet og har odelsætt på denne. Han får sonen STYRKÅR f. ca. 1605, han att får sonen HERBRAND, Ein av desse får denne tjønna oppkalla etter seg. Ved tjønna kan ein enno sjå ein voll som nok har vore slåtte, med rotne restar etter eit lite høysel. Dette sto framleis i min bardom. Etter den store utskiftninga i desse heiane for lang tid attende, so vart mykje av dette området Vamark, Kværvesjå inn mot Sæs-vassdalen liggande under Gunnvaljord. Og her er det mange fortidsminner av ymse slag, ikkje langt frå tjønna mot aust kneisar Kvervesjånuten, her var det Knut Gunnvaljord omkom i snøskred vinteren 1923. Gunnlaug Haugarne Stølen Som før syng vidda stilt sin song, og minnner om det var eingong ---Det susar stilt frå busk og kratt Ved Herbrandstjønn ein nying tent -- mot natt ! Mobil 908 22 570 [email protected] Maskinentreprenør Ottar Ringhus as 3890 Vinje – Tlf 97 77 04 92 www.o-ringhus.no Me utfører: • Graving – sprenging – transport • Alt i naturstein • Restaurering av gamle steinmurar • Salg og pressing av hydraulikkslangar • Salg av knusa masse Vest-Telemark Kraftlag as 3891 Høydalsmo Tlf. 35 07 57 00 20 www.vtk.no Stønad frå Vinje kommune til prosjekt Tunell Kljuc Som eit resultat av oppløysninga av Jugoslavia fyrst på 1990 talet kom det 5 bosniske familiar til Edland – Haukeli og som har funne seg vel til rette og blitt ein del av bygdesamfunnet. Dei fleste kjem frå kommunen Kljuc ein liten by med omkring 8000 innbyggjarar. I dei siste åra er det blitt mange ferieturar attende til Kljuc, der også bygdefolk er blitt bedne med. Sidan det norske samfunnet har ein betre økonomi var det freistande å hjelpe dei som trong det mest. Tunell Kljuc er ein organisasjon som prøvar å aktivisere og gjera dagane meir meiningsfulle for dei som ikkje greier å deltaka i det vanlege arbeidslivet. Problemet var at dei hadde eit lokale som kommunen hadde gjeve dei, men det var ikkje brukande, det trong oppussing. Me fekk laga eit kostnadsoverslag som me tok med oss attende til Vinje. Prosjektet vart lagt fram for formannskapet som i januar i år gav ein stønad på kr. 80 000.slik søknaden lydde på. Tor Eivind Erikstein klypper snora sammen med leiaren Halida Draganovyc i Tunel Kljuc, heilt til høgre er psykiater Behzad Hadzic. Tor Eivind Erikstein vert her intervjua av lokal TV med Nihad Sijamhodzic som tolk. Det var stor glede blant styret og medlemmane i Tunell Kljuc, no kunne arbeidet starte. Det har vore ein aktiv sommar, men dei har fått det ferdig, det har blitt eit flott lokale. Den 15. September var det offesiell opning med representantar også frå Vinje, assisterande rådmann Tor Eivind Erikstein hadde teke turen til Kljuc og kunne klyppe snora sammen med leiaren i Prosjekt Tunell Kljuc. Det er laga eit skilt som visar samarbeidet mellom Vinje og Kljuc. Mange hadde møtt fram i høve opninga. På veggen heng eindel av dei produkta som vert laga av deltakarane i Tunnel Kljuc. 21 Tor Eivin Erikstein har på vegne av Vinje kommune teke imot eit kunstverk som eit synleg bevis og takk for stønaden. På nysnø i jegerens fotspor Arja er trent på å finne tiur en, men finsk spets som denne, kan trenes opp til å spore elg. Skårsetvatnet ligger speilblankt med Skårsetfjellet bakom. Elg og hjort kan denne jaktdagen ferdes trygt på østsida av vatnet. Rundt bålet ved Vassenden samles Skårdal jaktlag for å planlegge dagens elgjakt. I lyset fra varmen kan vi skimte fra venstre med ryggen til Geir Brenna (Sauland), Halvor Skårdal (Sauland), Arne Egil Skårdal (Gransherad), Espen Thomassen (Nesøya), Bård Skeie (Hjartdal), Håvard Rui (Råholt) og jaktlagets mangeårige formann Jørgen Lia (Sauland). Tekst og foto: Laila Amdahl Vi skriver oktober og det jaktes i skogen og på fjellet. En ihuga turgåer kan føle seg usikker, - hvor er det greit å legge helgeturen uten å forstyrre? Løsningen denne søndagen ble og fotfølge husets jeger på elgjakt i Hjartdal nærmere bestemt Skårset i Sauland. Vekkeklokka på 06.00 og oppmøte i grålysninga. I fyringsbua ved Vassend samles Skårdal jaktlag. Bålet er tent når vi ankommer og kaffen kokes i blikkbokser med ståltrådhank. Slik har det alltid vært og ingen ser grunn til å komme med forslag om fornyelse. Det innrømmes at den første kokinga om høsten av en ukjent årsak, ikke smaker godt. Hunder av flere slag svinser omkring og vet at noe er på gang, - to sorte elghunder, en grå i tillegg til en finsk spets som vet bedre å finne tiur enn elg. 22 På nært hold er møte mellom høst og vinter ennå preget av gylne farger. Noen minusgrader har det vært og små overraskelser oppstår i naturen. Ingen har det travelt, praten går om alternativer for dagens jakt. Hvor skal det drives og hvor skal postenejegerne sitte? Er par timer seinere er jegerne klare på sine poster og vi som skal drive kan bevege oss ut i terrenget. Oppgaven er å drive viltet mot rekka av posterende jeger som sitter lengre framme. Så snart vi har passert elva som renner ut fra Skårsetvatnet, tar vi vestover opp mot Migarden. Her i Skårset går det stort sett rett opp uansett hvor en snur seg. Ingen vind og et lite fint dryss av nysnø gjør at en ellers grå dag fremstår lys. Høstfarget lyng har ennå ikke mistet bladene, - lekkert å se mot hvit snø. Vi kjenner på gleden og spenningen ved å stå foran en ny jaktdag på fjellet. Utsikten østover mot Skårsetfjellet. Landskapet er lett pudret med nysnø og er på avstand nesten uten farger. Dette er også en del av jaktlagets terreng. I tillegg til elg jaktes det også noe hjort. Beskjeden fra jegeren foran er å holde 1020 meters avstand, gå så stille som mulig og for all del ikke snakke. Bakkene er bratte og uten stier, så her blir det å ta seg fram som best en kan. Varmen kommer i kroppen, lue og votter havner snart i Jegerne ligger langflate, skyver og drar for å få elgtrekken med elgen opp og fram i det tunge terrenget. Først i draget Arne Egil Skårset, videre rundt fra venstre Bård Skeie, Reidar Larsen (Heddal), Håvard Rui, Gunleik Mosebø (Sauland) og Geir Brenna. 23 sekken. Jegeren foran bruker terrenget aktivt, bak enhver ny bakketopp kan muligheten by seg. Vi beveger oss rolig oppover og det blir god tid til å fange inn den flotte utsikten ned mot Skårsetvatnet og fjellene nord og øst. Gaustadtoppen har tåkehatt. Vi hører bjeffing, - Gunleiks grå elghunden Stella har fått los. Sakte kommer den nærmere det området vi befinner oss i. Sansene skjerpes! Plutselig smeller det! Alt går så fort, men jeg rekker å holde meg for ørene. Mulighetene som byr seg må brukes umiddelbart, slik er det gjerne om jakt skal lykkes. De andre har hørt smellet og over jaktradioen sendes det melding om at det er skutt elg. Jakta stoppes og det blir gitt beskjed om at jernhesten må kjøres opp. Jernhest eller elgtrekk er en beltegående trekkvogn til bruk i terrenget. Jegeren går straks i gang med å ta ut innvollene. Av hensyn til kjøttkvaliteten bør det gjøres så fort som mulig. Jeg får i oppgave å fyre bål og jegerne som er i nær- heten kommer til. Vi tar oss en matbit ved varmen. Den tyngste jobben gjenstår. Gutta vet at transporten blir både tidkrevende og vanskelig ned bratthenget og videre gjennom tett skog. Jernhesten kan heller ikke kjøres helt opp. Bekkejuvet med steinur må de for all del styre unna. Men jegerne er lommekjente og finner den minst umulige traseen. doningen med elgen på gli igjen. Imponerende å se hvordan transporten sakte snor seg fram i det kronglete terrenget. Nærmere tre timer tar det fra skuddet gikk av til børa er vel nede ved bilvegen. Enda en elg skal hentes, men dit går det traktorveg nesten helt fram. Mørket faller på før begge dyrene er på plass i kjølelageret hos Jon Mosebø i Sauland, - klargjort for mørning. Etter hvert kommer to mann med jernhesten dem i møte. I lett terreng kan føreren stå oppå, men her må Arne Egil stort sett gå ved siden og styre. Stadig stopper det ● Villmarkspanel ● Tømmertransport ● Leigeskur sirkel/bandsag ● Langtransport opp. Det hjelper lite ● Bygningsmaterialer at den er selvgående ● Budbil ● Spesialitet: Grove dimenmed Hondamotor sjoner og lange lengder når det nesten er uframkommelig. Telefon: 97 56 30 97 / 35 95 45 79 – Fax: 35 95 46 00 Gutta må stadig ta i - 3800 Bø i Telemark et tak og jobber på [email protected] - www.roheimsag.com omgang for å få Palmesus og turistbåt i Drangedal Tekst og foto: Eilert Kvernes Toke med ein k er ein stor innsjø i Drangedal med sine 28 kvadratkilometer. Her har gått rutebåt gjennom lange tider før vegane fekk utbygging, det var spesielt mellom Prestestranda i kommunesenteret og knutepunktet og skysstasjonen Merkebekk nærast Kragerø.I år har det kome eit ”skip” igjen på innsjøen. Eit sameige har kjøpt og sett i drift ein rektig fin båt. Det er ikkje tale om fast rutetrafikk, men charterturar som det heiter på fint, og elles til allslags bruk for større og mindre grupper som vil ha seg ein tur. ”Tokedølen” eignar seg også fint som ”selskapslokale” dersom det er tale om ein kombinasjon med tøffing rundt på vatnet. Straks mot vasskanten er det montert palmer. Dei er naturleg nok rotlause og vil bli tatt inn inn i hus om vinteren. Denne staden ved Toke brygge er også under utvikling som ein av dei finaste og lettast tilgjengelege utestader i denne romslege innlandskommunen. Kommunal- og regionaldepartementet har vore rause og gitt 2 millionar kroner i ”bolystmidlar” til prosjekt rundt Toke brygge. Pengane skal spesielt gå til ymse aktivitetar for barn og unge i området. Det skal også bli bustadbygging i nokså nær tilknyting til vatnet. Eit nytt innslag på Toke er turistbåten ”Tokedølen” som nokre optimistiske reiarar har kjøpt og håpar vil bli brukt her på den store innsjøen. Legg merke til palmene, men dei skal få bu innomhus til vinteren. 24 Årbok for Telemark 2012 Så er ei ny utgåve av Årbok for Telemark på marknaden att. I denne boka finn du mykje interessant stoff frå heile Telemark. Les du gjennom dei skiftande og varierte artiklane, kjem du på ein eller annan måte innom godt som alle kommunane i det mangslungne fylket vårt. Du kan lesa om Dampskipstrafikken på Tinnsjå frå 1864 til 1938. Ragnar Dybdal står for den forteljinga. Kjell Åsen er ein trufast forfattar i Årboka. I år skildrar han Jon Fjone og litt av sanninga om han. Ivar A. Skifjeld fortel om iseksporten frå Grenland medan Kari Lønnestad tek oss med utanom allfarveg på leiting etter folkemusikk. Ingebjørg Heggtveit fortel om Besta Bø, Kjersti Dalen, som vandra den lange vegen frå Bø til Haukelid med dyr som skulle på fjellbeite ved Bordalsvatnet. Meisterspelemannen Petter Veum frå Fyresdal vert skildra av tippoldebarnet Lars Veum, medan eit anna tippoldebarn, Lars Bjaadal, har skildra han i kåseriform. Olav Mosdøl er ein annan trugen medarbeidar. I år fortel han om biletkunstnaren og teikneseriedronninga Solveig Muren Sanden frå Vrådal. Torfinn Syftestad minnest NM på ski i Skien for 50 år sidan, og Arne T. Aabø har møtt skiveteranen H. H. Svartdal i Flatdal. Øyvind Skar tek oss med til Tinn, kommunen lengst nordaust i Telemark medan Astrid Ormtveit fortel om legen Andreas Quisling og kona hans, felespelaren Dagny Andrea Veum Quisling. Torfinn Syftestad skriv og om familiebladet ”For bygd og by”, eit mykje lese blad i fyrste halvdel av 1900-talet, medan Torstein Heldal drøftar aktuelle problemstillingar kring telemarkshistoria og utviklinga der. Til sist orienterer leiaren i Telemark Mållag, Ragnvald Christenson, om stoda i laget i 2012. Alt dette og meir til kan du lesa i denne boka. Noko for ein kvar smak, kan me seia. Så tak og les! Årbok for Telemark, Innb. - 152 sider, ISDN, Kr. 280.00 Du får framleis kaupt årboka rundt om, får du problem, ta kontakt med: Arne T. Aabø, 3891 Høydalsmo, e-post: [email protected] tlf. 350 76 521 eller Ragnvald Christenson, 3895 Edland, e-post: [email protected] tlf. 350 70 305 Nytt opptrykk av Kampen om tungtvannet En kald januarnatt i 1943 fløy et stort fire-motors bombefly fra England med kurs mot Norge. Det var ute i hemmelig tjeneste. Den lange reisen hjem var begynt …… Om en liten stund skulle vi komme inn over Nordsjøen – Kampen om tungtvannet hadde begynt ….. Knut Haukelid Kampen om tungtvannet Innb. 206 sider ISBN 978-82-92169-15-5 Kr. 280.00 Du får kjøpt boka i bokhandelen eller direkte til: TelemarksMagasinet, Storegutvegen 257, 3895 Edland e-post: [email protected] tlf. 350 70 305 25 Velkomen til Tokke Foto: Arne Rossland Dalen Turistkontor Nybygg - Tilbygg - Reparasjonar Tlf. 35 07 56 56 E-post: [email protected] www.visitdalen.com Blomsterbua - Tlf. 35 07 71 67 Bunadsølv - smykker - klokker - interiør Trend Skreosen L/L avdeling Dalen Tlf. 35 07 71 27 www.vinjerui.no Adv. Olav Felland Tlf. 35 07 70 72 ME HELD BILEN I ORDEN FOR DEG! 3880 Dalen Tlf 350 77 677 [email protected] 3880 Dalen - Tlf.: 350 77 132 Johre Revisjon PERIODISKE KØYRETØYKONTROLLAR GODKJENT BILVERKSTAD - LAKKERING Registrert revisor Tlf. 35 07 75 50 [email protected] Grimdalstunet Kunstgalleri på fjellgarden der bilethoggaren Anne Grimedalen voks opp. Salsutstilling av kunst og brukskunst. Servering og naturstig med konkurranse for barna. Tlf. 35 07 77 97 [email protected] 26 AS Tlf. 35 07 85 54 - Mob. 976 89 375 Dalen - Tlf. 35 07 71 17 Tlf. 35 07 90 00 www.dalenhotel.no Tlf. 35 06 90 90 – Faks: 35 06 90 91 [email protected] www.vtm.no Dalen - Vrådal Økonomiservice - Rådgjeving - Online-rekneskap Tlf. 35 07 94 50 - E-post: [email protected] - www.vtr.no Nye butikker i Notodden sentrum Trygve Nes SENTRUM STUDIO 15. oktober åpnet 16 årige Torbjørn Bergen fra Gransherad sitt nye Sentrum Studio på Torvet. Han sier at han en god stund har hatt en drøm om å få starte opp eget firma og skape sin egen arbeidsplass. Han vil være kreativ; det er noe eget ved å styre sin egen hverdag, og det å være min egen sjef og gjøre ting på sin egen måte, hevder han. Han hadde også kikket på lokaler i Bommengården lenger oppe i byen, men når han så muligheten som var i det tomme lokalet på torvet tok han kontakt med brødrene Alstad som hadde kjøpt Teledølens bygninger for et år siden. Som kjent stanset Teledølens trykkeri den siste maskinen i juni etter 107 års virksomhet. Den gamle ekspedisjonen og kontorene til Teledølen er nå pusset opp. Han har hatt god hjelp av Stein Olsen. Huseierne har vært fantast- iske, uten dem hadde det ikke vært mulig, å starte her sier han. Torbjørn opplyser at dette først og fremst er et studio. Han har spesialisert seg på grafisk design og webutvikling. Blant ting han lager er julekort, visittkort og kalendere. Ellers er det å gravere navnet på penn eller krus og gi det et personlig preg blitt populært. En stor del av virksomheten er fotostudioet. Han har tidligere drevet galleri og har portefølje fra fotomiljøet. For de som måtte ønske det reiser han gjerne ut og fotograferer på oppdrag hos kunder. Ellers er Torbjørn av den mening at for spesialforretninger må det tilrettelegges. Med seg i firmaet har han noen medhjelpere. Det som er viktig er at vi er til for store og små kunder. Uansett hvilken kunde som kommer inn skal han være fornøyd når han går ut igjen. Torbjørn Bergen og Signe Halvorsdatter Pladsen på åpningsdagen 15. oktober. KOLIBRI BARNEKLÆR Ellen Hardang Olsen åpnet 1. august Kolibri Barneklær i Notodden sentrum. Ellen forteller at hun har jobbet i butikk før, men nå ville prøve på egen hånd. Utgangspunktet var at lokalet var i byen. På Trudvang fant hun et av passe størrelse med egen kundeparkering i bakgården. Det var bare velvilje fra huseieren. Jeg har fått hjelp til vindusdekorering av en proff stylist. Foruten henne er det noen deltidsansatte. Kolibri er eneste spesialforretning for barnetøy i sentrum, og siden den ikke er med i noen butikk-kjede, står hun fritt til å velge varer fra ulike produsenter og i ulike prisklasser. - Jeg satser på det som ikke finnes i distriktet fra før- sier hun. Forretningen fører et bredt utvalg og stort sortiment av franske, italienske og danske merker som Guess og IKKS. -Jeg regner med at folk finner noe her de ellers ikke får tak i, sier hun. Forretningen er blitt godt mottatt og har kunder fra Kongsberg og ellers i Telemark. Ellen Hardang Olsen med et lite utvalg barneklær. 27 KARMA Brødrene Alstad kjøpte Teledølens to bygninger på Notodden i fjor. Bak disken i et lokale på hjørnegården finner vi Synnøve Haugen og Ingebjørg Moe Alstad. Frisør Normann Andersen holdt til her før. De åpnet syverkstedet Con Anima men da de skulle bestille varer for å være med på ei messe, bestemte de seg spontant for å ta en større bestilling og starte egen butikk. De har fått mye skryt for butikken av folk flest. Den er forholdsvis liten og har et koselig preg. Flere forretninger i sentrum selger dametøy, men ingen fører de samme merkene. De uttaler at forretningene er flinke til å sende kunder til hverandre for å hjelpe folk til å finne det rette. De er godt fornøyd med det de har fått til hittil, men vi håper at Notoddenfolk får øynene mer opp sentrum for vi har mye å tilby, mener de. Synnøve Haugen og Ingebjørg Moe Alstad. Åmotsdal sogelag Jubileumsskrift 2011 Trykk: Teledølens boktrykkeri Notodden Pris: 250 kr Format/ sider: A 4 - 105 sider Dette er eit historisk årskrift på fleire måtar. Dette var siste boka som vart trykt hjå Teledølen som stoppa den siste trykkerimaskina i vår etter 107 års verksemd. For det andre er det 10. årgang av Åmotsdal sogelag sitt årskrift. Det er utruleg imponerande av ei lita fjellbygd å halde dette årskriftet i gang! Oslo-familien Rast i tunet på Uppigard Sudgarden Det er heile 13 artiklar i årsskriftet, dette er forfattarane: Gunnar påska 1947. Dei vitja Langlim i fleire år på rad. og Lene Kleivi, Hans Johnsrud, Halvor Dyrland, Knut Dyrland, Reidun Groven, Sigrun Dyrland Eidal , Ole Bringa, Svein Rorgemoen, Kjetil Sudgarden, Karl Valhovd, Svein Vetle Trae, Einar og Kaare Bakken. Artikkelen «Byfolki kjem til Langlim» fortel om den gong folk frå byane drog til fjellbygdene og budde på gardane. Ein må gå ut frå at det den gong var stor skilnad på by og land i høve til no. Byfolka kom med mange nye impulsar. For mange bygdefolk var dette eit kjærkome avbrekk i kvardagen. Byfolk på si side fekk oppleve bondekulturen på nært hald. I artikkelen les me om Rolf og Alfhild Rasti som budde på Uppistugo Sudgarden i Langlim. Ein gong fekk jamvel Rolf husarrest avdi han hadde drukke. Ein omfattande artikkel om rosemålarar frå Åmotsdal av av Gunnar og Lene Kleivi har mange fargebilete. Åmotsdal har fostra mange rosemålarar, og artikkelen nemner nærare 30 stykkje frå Olav Torjussen på 1700 talet til Bjørg Oseid Kleivi (no 62 år). Elles har Svein Vetle Trae funne fram ein artikkel av notoddfotografen Hans Johnsrud. Historia om då brannfolka kom fram til Fjellbygdi handel i Åmotsdal og det berre var ein glohaug att, er heilt heilt eineståande. Sigrun Dyrland Eidal har fleire artiklar mellom om norskamerikanarar på vitjing i Noreg. I det heile er dette eit interessant årskrift som vil glede liten og stor. Trygve Nes 28 Konkurranse Her er ei ny oppgåve, kven er forfattaren til dikta som byrjar med desse verselinjene: 1. No stend ho steller i kjøken-krå, ho mor ... 2. Gje meg handa di, ven, når det kveldar ... 3. Det er den draumen me ber på Svaret sender du til TelemarksMagasinet, Storegutvegen 257, 3895 Edland, eller på e-post: [email protected] Rett svar i konkurransen i nr 3/12 var: 1. Alf Prøysen 2. Hartvig Kiran 3. Nordahl Grieg Uttrekt vinnar: Astrid Rui, 3683 Notodden Me har godt utval i trelast og byggevarer ● ● ● ● ● ● ● ● ● Brunkeberg - 3850 Kviteseid. Tlf. 35 06 85 00 Grunnmur Armering Grunnisolering Piper Tegelstein Mørtelprodukter Betongvarer Torv Drensrør ● ● ● ● ● ● ● ● ● www.xl-bygg.no Vinje Sag og Høvleri AS 29 Trelast Listverk Impregnering Bygningsplater Isolasjon Spiker Limtre Hobbyplater furu Vindauge/dørar 3890 Vinje Tlf. 350 62 111 Fax 350 62 110 Åpn.tider: 07.30 - 15.45 Laurdag 10-13 Ole Petter Strømme AS Maskinentreprenør 3890 VINJE Alt innan: Veg - Vatn - Kloakk - Tomteteknisk arbeid Graving - Sprengning - Transport Sal av grus, pukk, sand, jord Utleige av maskiner og utstyr Mobil: 91 65 54 50 Tlf.: 35 07 14 65 - Faks: 35 07 31 53 e-post: [email protected] Bruktliste SnøscooterService AS Yamaha Ski-doo Buster Linder Bk-Hengaren Nyhet Yamaha snøfreserar Alt som selgast på lista er Vekstadsjekka Prisar + REG Merke Yamaha Yamaha Yamaha Yamaha Yamaha Yamaha Yamaha Yamaha Yamaha Yamaha Yamaha Yamaha Yamaha Yamaha Yamaha Ski-doo Yamaha Ski-doo Yamaha Lynx Yamaha Lynx Modell Viking lll SRX 700 lll Viking Viking Apex XTX ll max 700 RSMoutain Venture TF Vector 1000 Viper Blå EL Startccm RSRx-1 VikingSP4- Takt Rx-GT Warrior Venture MP Viking III 50cm Viking III 50cm Grand Touring 700 Nytro Mtx Turbo Mach-z 1000 V-Max 600 DX Apex XTX Yeti 1300 Ski-doo Grand Touring 700 MXZ 800 Grissly 450 Grand Touring Kodiak 400550 F Renegade 800 NY MXZ 800 NY ATV: Ski-doo Yamaha Ski-doo Yamaha Ski-doo Ski-doo Merknad Fin Bra SRX Fini fin stand NY Fin m boks Revers-Sledefeste Meget pen Støken Bra Stand Nytt Pigg belte Fin m sledefeste Bra stand,bred forstilling Sledefeste Hel og pen,forst. Forstilling Veldig fin Svart Viking Veldig fin FinSvart Viking Spes farge Fin Bra stand Hel og pen 5900 Bra stand Utstyr Fin,overtrekk,boks, Bra Touring Scooter Bra stand Overhalt Motor Fin Som nyFin Overligger Overligger Bever Arctic 460 Cat Sjavlens m yamaha 30 trim Bear Cat 50 cm FinFin i godpower stand 4takttilt Lynx pro Yeti 60 cm 4- Takt 800 Ventast inn Lynx pro Yeti 60 cm 4- Takt 800 Ventast inn PÅHENGSMOTOR: Lynx Yeti 1300 4T Ventast inn Suzuki F5 Firetakt Fin Lynx ST20 600Totakt Bra stand Boks Mariner Fin.For kontrollboks Lynx 5900 Ok Bruks stand Polaris Yamaha Km-stand Årsmodell Pris 6 160 2005 56 500 11 10 550017 2000 000 2001 43 35 500 40670 1997 38159 500 2013 900 1997 29 99 000 2 13 338000 2010 000 3 126 2005 59 29 500 14 670 2002 000 3 200 2004 58 500 6 490 2006 58 900 7 220 2007 85 000 11 088 3 050 9 965 4650 4 100 4400 2008 2010 2010 1998 2008 2005 1996 1985 2011 58 500 65 500 900 35 59 000 000 68119 000 18 800 5500 119 000 4230 2008 85 000 7660 8185 4500 490 2440 0 0 1998 2007 2009 2011 1999 2012 2012 65000 000 38 75 900 1550 9666 4252 2300 2002 6300 2009 2006 2008 2009 2003 1984 340RX-1 SportRTX 16 Års Kvit Grense 2300 FinLåg km 6200 Polaris Sportsmann 700 2 Sylindra rask Atv Yamaha RX-1 MTX Turbo Mykje700 utstyr STRØKEN 1900 Belte kit Polaris(Brukt) Sportsmann GH 14 De-Luxe Dekk/Skjerm Arctic cat Panther 570 Strøken som ny 400 For Kunde Alle skutrane RS er verkstadsjekka. Selgast+registrering Yamaha Viking Yamaha SRX 600 Fin Og Heil Yamaha APEX SE Som NY 550 Yamaha Nytro Turbo 240 hk, bra stand SNØSCOOTERSERVICE AS Møsstrond – 3864 Rauland Tlf. 35 07 24 00 Faks 35 07 24 04 Mob. 478 72 400 [email protected] 30 33 900 67 000 139 900 139 900 48500 89 900 4800 44 900 8500 12 000 1988 12000 2007 75000 2002 34000 2008 165000 2009 24000 13000 2005 45000 2006 49900 1999 24900 2011 114000+Reg 2011 149000 med artiklar frå heile Telemark om næringsliv, kultur og lokalhistorie NR. 3 ÅRGANG 16 2012 NR. 4 ÅRGANG 16 2012 www.telemarksmagasinet.no www.telemarksmagasine t.no TelemarksMagasinet er billig å tinge, du betaler berre kr. 185.00 for 4 utgåver i året. Ring oss på tlf. 35 07 03 05, faks 35 07 03 65 eller sende tinginga på e-post til: [email protected] Du kan og bruke tallongen nedanfor, portoen er betalt. TelemarksMagasinet 31 Returadresse: TelemarksMagasinet 3895 Edland HENGEKØYEN alle burde ha Tåler en belastning opp til 200 kg! En kompakt og lett veske, for en solid og stor hengekøye! Den er ideell som reiseseng, turstol, på jakt og fiske, men også for å ta en middagslur eller bare for å slappe av! Ticket to the Moon Mobil: +47 90 50 17 31 – Fax: +47 38 15 30 11 P.O. Box 45, N-4705 Øvrebø, Norway www.tickettothemoon.no Grafisk produksjon: Telemark Trykk AS, Notodden
© Copyright 2025