1. No category

m.o
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
n+‹eT <Óe’ >Á +∑ <∏eä TT˝À
aith
ash
aka
nsêú\T`nbÕsêú\T
(Regd.No. : 459/2011)
s¡#·sTT‹Á
wù ø˘ wüMTsê
(33)
ww
w.t
hr
(KT<ë ÇkÕ¢$Tø˘ dæŒ]#·T´e˝Ÿ kıôd’{° düuÛÑT´sê\T)
HÓ\÷¢sT¡ õ˝≤¢.
|üÁ#·T]+∫q yês¡T
KT<ë ÇkÕ¢$Tø˘ dæŒ]#·T´e˝Ÿ kıôd{
’ °
nq+‘·|ü⁄s¡eTT õ˝≤¢.
Å‘‘’Ó · X¯øe£ TT`37
Á|ü‘T· \T : 1000
Á|ü<eä∏ T eTTÁ<äD : dü+ˆˆ 2015
yÓ\ : 80/`
2
Á|ü#·Ts¡D\T
aka
m.o
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À C≤„qyêø£´eTT\T.
nC≤„qeTT˝À ñÁ>∑yê<ä ;C≤\T.
KTsYÄHé˝À |ü$Á‘· yêø£´eTT\T.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T.
wü]j·T‘Y - C≤„qe÷.
KT<ë ` n˝≤¢V≤t .
#·+Á<äT&ÉT`qø£åÁ‘·eTT.
¬sø£ÿ\ >∑Ti¿eTT.
ash
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
rg
n+‹eT
<Óe’ $
Á>∑+Tø˘
<∏eä TT˝À
nsêú\T´e˝Ÿ
T`nbÕsêú
KT<ë
ÇkÕ¢
dæŒ]#·
kıô\T d{
’ °
`: uÛ≤>∑kÕ«eT´ Á>∑+<∏äeTT\T :`
aith
|ü⁄qs¡®qà s¡Vü≤dü´eTT.
Á|üeø£\Ô T mes¡T?
ø£s¡à|üÁ‘·eTT.
düe÷~Û.
dü«s¡ZeTT`qs¡ø£eTT.
<˚e⁄ì C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~.
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T, Ç<ä›s¡T >∑Ts¡Te⁄\T, ˇø£ uÀ<Ûä≈£î&ÉT.
JVü‰<é n+fÒ j·TT<äe∆ ÷?
ww
w.t
hr
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
>Á +∑ <∏eä TT\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
ùwø˘ nMTsY n© (President, K.I.S.S)
ùwø˘ wü|ò” (Vice President, K.I.S.S)
ø√<ë&É, q˝§Z+&É õ˝≤¢,
‘Ó\+>±D sêÅwüº+.
H=\+ã÷sY, #ÓHÓ’ï,
‘·$Tfi¯Hê&ÉT sêÅwüº+.
Cell : 9505768181
Cell : 0944554354
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
KHUD
A ISLAMIC SPIR
KHUDA
SPIRIITUAL SOCIETY
(Regd.No. : 459/2011)
m.o
I
rg
KT<ë ÇkÕ¢$Tø˘ dæŒ]#·T´e˝Ÿ kıôd’{°
eTTK´ ñ<˚›X¯´eTT\T
aka
1. |ü$‘Á · KTsêHé >Á +∑ <∏eä TT˝Àì <Ûsä à¡ eTT\qT dü+s¡ø+åÏ #·T≥ eT]j·TT
|Á #
ü ês¡eTT #˚jT· T≥.
ash
2. |ü$‘Á · KTsêHé >Á +∑ <∏eä TT˝Àì <Óe’ C≤„qeTTq≈£î uÛ+Ñ >∑+ ø£\T>∑≈î£ +&Ü
Væ≤+<ä÷, ø¬Å d’ eÔü eTT\‘√ düeTq«j·T|üsT¡ #·T≥.
aith
3. |ü$Á‘· KTsêHé Á>∑+<∏äeTT˝Àì Vü≤Á»‘Y eTTVü≤eTà<é Á|üeø£Ô (dü+)
>±] >ös¡eeTTq≈£î ˝À≥T ˝Ò≈î£ +&Ü #·÷#·T≥.
4. |ü$‘Á · KTsêHé >Á +∑ <∏eä TT˝Àì yêø£´eTT\≈£î <˚e⁄ì $<Ûëq+˝Àì
uÛ≤eeTTqT $X¯BøÛ ]£ +∫ #Ó|ü ≥.
ww
w.t
hr
5. |ü$Á‘· KTsêHé Á>∑+<∏äeTT˝Àì |ü$Á‘·‘·qT ÇkÕ¢yéT˝À eT] @
>Á +∑ <∏eä TT˝‘√ dü]b˛\Ã≈î£ +&Ü #·÷#·T≥.
6. |ü$Á‘· KTsêHé Á>∑+<∏äeTT˝Àì Á|üeø£Ô≈£î>±˙, n˝≤¢Vt≤≈£î>±˙
Ä≥+ø£eTTqT ø£\T>∑Cj
Ò T· T ns¡eú TTø±ì yêø£´eTT\≈£î mes¡÷
m<äTsê&Éì $es¡eTTqT ‘Ó\T|ü⁄≥.
7 |ü$‘Á · KTsêHé >Á +∑ <∏eä TT˝Àì <Óe’ yêø£´eTT\ ‘·sê«‘·H˚ eTTd”y¢ Té \≈£î
Vü≤BdüT Á>∑+<∏äeTT˝Àì yêø£´eTT\ ÁbÕ<Ûëq´‘·j·Tì ‘Ó\T|ü⁄≥.
3
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
4
m.o
8. |ü$‘Á · KTsêHé >Á +∑ <∏eä TT˝Àì <Ûsä à¡ eTT <Óe’ eTT~, C≤„qeTT |Á eü ø£~Ô ,
Ä#·sD¡ eTqTwüß\~. n+<äTe\q ÇkÕ¢yTé e÷qe⁄\+<ä]ø°
Ä#·sD¡ jÓ÷>∑´yÓTqÆ <äì ‘Ó\T|ü⁄≥.
aka
9. |ü$Á‘· KTsêHé Á>∑+<∏äeTT˝Àì <Ûäs¡àeTT\T Á|ü‹ eTìwæø°
dü+ã+~Û+∫qe˙, Vü≤BdüT >Á +∑ <∏eä TT˝Àì yêø£´eTT\T
eTTd”y¢ Té \≈£î e÷Á‘y· T˚ dü+ã+~Û+∫qe˙ ‘Ó\TŒ≥.
ash
10. |ü$Á‘· KTsêHé Á>∑+<∏äeTT˝Àì <Ó’e<Ûäs¡àeTT\qT eTTd”¢yéT\T yÓTT<ä≥
‘Ó*j·Te˝…q˙, ‘·sê«‘· Vü≤BdüT kÕ+Á|<ü ëj·TeTT\qT
‘Ó*j·Te˝…q˙ ‘Ó\TŒ≥.
ww
w.t
hr
aith
11. |ü$Á‘· KTsêHé Á>∑+<∏äeTT˝Àì <Ó’e<ä÷‘· jÓTTø£ÿ yêDÏì Á|üeø£Ô l
eTTVü≤eTà<é >±s¡T (dü+) ‘Ó*j·TCÒdæq<ä˙, Á|üeø£Ô |üs¡eT|ü~+∫q
‘·sê«‘· 121, 145, 149, 168 dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î e∫Ãq
Vü≤BdüT Á>∑+<∏äeTT\T eTTd”¢yéT |ü+&ç‘·T\T ‘Ó*j·TCÒdæqe˙,
n+<äTe\q ÇkÕ¢yTé ˝À yÓTT<ä{kÏ ÕúqeTT |ü$‘Á K· TsêHé >Á +∑ <∏eä TT<ä˙
‘Ó\TŒ≥.
12. |ü$Á‘· KTsêHé Á>∑+<∏äeTT˝Àì <Ó’e<Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*ùdÔ XÊ•«‘·yÓTÆq
|üs˝¡ Àø£eTTq≈£L, Vü≤BdüT >Á +∑ <∏eä TT˝Àì kÕ+Á|<ü ëj·TeTT\qT
‘Ó*ùdÔ dü«s¡Z˝Àø£eTTq≈£L b˛e⁄<äTs¡ì ‘Ó\TŒ≥.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
5
rg
uÛ≤cÕ_Ûe÷qT\≈£î ˇø£ #˚<Tä >√∞e÷Á‘·
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
ˇø£ eTìwæ |ü⁄{Ϻ+~ yÓTT<ä\T eTs¡DÏ+#˚es¡≈£L >∑&ÉT|ü⁄ ø±˝≤ìï
n‘·ì J$‘·ø±\+ n+{≤s¡T. me] J$‘·ø±\eTT˝À nsTTHê düTU≤\TI
<äT'U≤\T, ˝≤uÛ≤\TIqcÕº\T, »j·÷\TIn|ü»j·÷\T, eT+∫ |üqT\TI
#Ó&ÉT|üqT\T, Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq $<ÛëqeTTI <Ó’edü+ã+<ÛäyÓTÆq
$<ÛëqeTT‘√ >∑&∫ç Hê, n+<äT˝À uÛ≤wü nqTq~ ˇø£ uÛ≤>∑yTÓ Æ ñqï~.
|ü⁄{Ϻq Á|ü‹ e÷qe⁄&ÉT ‘·q |ü⁄≥Tºø£‘√ n+<ä]ø£+fÒ eTT+<äT ‘·q≈£î
\_Û+∫q C≤„H˚+Á~j·÷\‘√ yê{ÏøÏ dü+ã+~Û+∫q ‘·HêàÁ‘·\‘√
dü+ã+<Û|ä &ü ‘É ê&ÉT. yê{Ï˝Àì~ X¯ãe∆ TT ˇø£{.Ï X¯ãe› TT <ë«sê ‘·sê«‘·
‘·*¢, ‘·+Á&ç, Ç‘·s¡ ã+<ÛäTe⁄\T, $TÁ‘·T\T, X¯Á‘·Te⁄\T ‘Ó*j·Tã&É‘ês¡T.
Ç~ Hê~, n~ Hê≈£î ø±yê* nH˚ uÛ≤eeTT yÓTT<ä\e⁄‘·T+~. Ç+ø=+#ÓeTT
eTT+<äT≈£î b˛‘˚ H˚qT @<Ó’‘˚ #˚düTÔHêïH√ n<˚ dü]jÓÆTq~. Hê≈£î
dü+ã+~Û+∫q eT‘·eTT>±˙, y˚πs @<Ó’Hê $wüj·TeTT>±˙, ªHê≈£î
dü+ã+~Û+∫q$ n˙ï >=|üŒy˚μ nH˚ uÛ≤yêìø=kÕÔ&TÉ . Ä uÛ≤yê\˝À ˇø£
uÛ≤>∑y˚T uÛ≤wü.
ˇø£]øÏ ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü >=|üŒ, eTs=ø£]øÏ dü+düÿè‘·uÛ≤wü >=|üŒ.
ˇø£]øÏ ns¡;“ >=|üŒ, <˚Xe¯ TT˝À Væ≤+B, ñs¡÷,› |ü+C≤;, eTsê؃, >∑T»sêr,
‘·$Tfi¯+, ø£qï&ÉeTT, eTfi¯j÷· fi¯eTT Ç˝≤ mH√ï uÛ≤wü\THêï, @ uÛ≤wü˝Àì
yê]øÏ Ä uÛ≤ùw >=|üŒ. eTq <˚Xe¯ TT˝À 1,652 uÛ≤wü\T ñHêïj·T≥.
Á|ü|+ü #·eTT˝À 7y˚\≈£î ô|>’ ± uÛ≤wü\T ñHêïj·Tì ˇø£ n+#·Hê. ø±˙ @
uÛ≤wü˝ÀHÓH’ ê yÓ‘ø· ±*‡+~ uÛ≤eeTT. uÛ≤eeTTqT ‘Ó\T|ü˝ìÒ uÛ≤wü m+<äT≈£î?
uÛ≤wü nH˚~ eTqdüT‡˝Àì uÛ≤yêìï ‘Ó*j·TCÒj÷· *. n˝≤ #˚jT· ø£b˛‘˚
n~ e{Ϻ düeTTÁ<ä|ü⁄ Vü≤√s¡T˝≤>± (X¯ã›eTT˝≤>±) ns¡úeTT ˝Òì ns¡T|ü⁄
ne⁄‘·T+~.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
6
aith
ash
aka
m.o
Ç|ü&ÉT n+<äs÷¡ >=|üŒ>± uÛ≤$+#˚ á uÛ≤wü >∑T]+∫ ø=+#ÓeTT
‘Ó\TdüTø=+<ëeTT. @ uÛ≤wü nsTTHê |ü\Tø£&ÜìøÏ eTT+<äT <Ûä«ì
nedüs¡eTT. <Ûä«ì nH˚ e÷≥≈£î #·|ü&ÉT, X¯ã›eTT nì ns¡úeTT. uÛ≤wü
$wüj·TeTT˝À e÷Á‘·eTT <Ûä«ì n+fÒ H√{Ï‘√ |ü*πø~ nì ns¡úeTT. ªªnμμ
nH˚~ ˇø£ <Ûä«ìì ‘Ó*ù| >∑Ts¡TÔ, n+fÒ nø£ås¡eTT, uÛ≤wüqT e÷{≤¢&˚
düVü≤» X¯øÏÔ eTqTwüß\+<ä]ø° ñ+&Ée#·TÃqT. ªª|üP]j·TT y˚Tj·T H˚s¡μμ á
X¯u≤›ìøÏ ns¡úeTT @$T{À ‘Ó\TkÕ? |üP] n+fÒ eTqeTT ‹H˚ |üPØ
ø±<äT. |üX¯óe⁄\T y˚Tùd |üP] n+fÒ ª>∑&ç¶μ. ˇø£ uÛ≤wü˝À ˇø£ |ü<ësêúìï
‘Ó\T|ü⁄≥≈£î ô|≥Tº≈£îqï <Ûä«ì >∑Ts¡TÔ y˚s=ø£ uÛ≤wü˝À Ç+ø=ø£ |ü<ësêúìï
dü÷∫düTÔ+~. ˇø£ |ü<ësêúìøÏ yπ̊s«s¡T uÛ≤wü\˝À yπ̊s«s¡T <Ûä«qT\ >∑Ts¡TÔ\T
ˇπø uÛ≤yêìï ‘Ó\T|ü⁄‘êsTT.
ww
w.t
hr
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ‘Ó\T>∑T˝À n–ï n˙, ñs¡÷˝› À Ä>¥ n˙, Ç+^¢w˝t À
ô|ò’sY n˙, ns¡;“˝À HêsY n˙ Ç˝≤ ˇπø |ü<ësêúìï yπ̊s«s¡T <Ûä«qT\
>∑Ts¡TÔ\T, yπ̊s«s¡T uÛ≤wü\˝À |ü*øÏHê ˇπø uÛ≤yêìï dü÷∫kÕÔsTT. uÛ≤wü\T
y˚¬s’Hê uÛ≤eeTT ˇø£ÿfÒ.
á <Û«ä qT\T eTq≈£î s¬ +&ÉT $<Ûë\T>± ñ|üj÷Ó >∑|&ü TÉ ‘·THêïsTT.
1) eTqeTT >∑Ts¡T|Ô ≥
ü &º ÜìøÏ M\j˚T´~ <Û«ä ì ˇø£{.Ï 2) eTqeTT uÛ≤eeTT
Á>∑V≤æ +#·&ÜìøÏ yê&˚ |ü<eä TT ˇø£{.Ï ñ<ëVü≤s¡D≈£î ≥bÕdüT\T ù|*q|ü&ÉT,
>±¢dTü øÏ+<ä|&ü qç |ü&ÉT, |ü≈îå£ \ øÏ\øÏ\\T, »+‘·Te⁄\ ns¡T|ü⁄\÷ Ç˝≤
mH√ï X¯u≤›\T eTqeTT >∑Ts¡TÔ|ü≥º&ÜìøÏ M\j˚T´ <Ûä«qT\T. n˝≤π>
e÷$T&ç|+ü &ÉT, s√C≤|ü⁄e⁄«, ne÷à Hêqï Ç˝≤+{Ï <Û«ä qT\T eTqeTT
uÛ≤eeTT Á>∑V≤æ +#·&ÜìøÏ yê&˚ X¯u≤›\T, á s¬ +&ÉT X¯u≤›\T ˇø£{øÏ ±e⁄,
7
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
Ç˝≤ X¯u≤›ìï ¬s+&ÉT nsêú˝À¢ yê&Ée#·TÃ. Á|ür <Ûä«ìø° ˝Ò<ë Á|ü‹ X¯u≤›ìø°
nsêú\T ñ+&Ée⁄. uÛ≤eeTT Á>∑Væ≤+#·&ÜìøÏ M\j˚T´ <Ûä«qT\T n+fÒ
e÷≥\qïe÷≥.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
H√{Ï uÛ≤wü≈î£ Áyê‘· s¡÷|üeTT+≥T+~. Ç+ø± ôd>’ \∑ s¡÷|üeTT˝À
≈£L&Ü ñ+≥T+~. e÷{≤¢&˚ uÛ≤wüqT ªªyêø˘s÷¡ |ü uÛ≤wüμμ n˙, Áyêùd
uÛ≤wüqT ªª*œ‘·s¡÷|ü uÛ≤wüμμ n˙, ôd’>∑\ uÛ≤wüqT ªªdü+πø‘·uÛ≤wüμμ n˙
n+{≤eTT. ø±fi¯fl‘√, #˚‘T· \‘√, ø£fifl¯ ‘√ eTqeTT #˚ùd ôd>’ \∑ ÷, eTqeTT
C≤„|øü e£ TT ô|≥Tºø√e&ÜìøÏ yê&˚ >∑Ts¡T\Ô T yÓTT<ä˝q’… $ n˙ï dü+øπ ‘ê˝Ò
ne⁄‘êsTT. eTq Ä˝À#·q\T ≈£L&Ü uÛ≤wü˝ÀH˚ kÕ>∑T‘êsTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
Ç|ü&ÉT qTe⁄« z $wüjT· eTTqT >∑T]+∫ #ÓbÕŒ\qT≈£îqï|ü&ÉT eTT+<äT
Ä˝À∫kÕÔeTT, n+fÒ Ä Ä˝À#·q qTe⁄« e÷{≤¢&˚ uÛ≤wü˝ÀH˚ ñ+≥T+~.
Ç+ø± ø£\˝À yÓT\≈£îe˝À ñqï|ü&ÉT ˙e⁄ e÷{≤¢&˚ uÛ≤wü>±H˚ ñ+≥T+~.
Ç+ø± á uÛ≤wü e\¢ mH√ï ñ|üj÷Ó >±\T ≈£L&Ü ñqï$. uÛ≤wü e\¢
ø£<\ä∏ T, ø£$‘ê«\T, dü+düÿè‹, kÕ+Á|ü<ëj·÷\T, #·]Á‘·\T, Ç‹Vü‰kÕ\T,
XÊÅkÕÔ\T ˇø£fÒ$T{Ï nH˚ø£yÓTÆq yê{Ïì uÛ≤wü e\qH˚ eTqeTT
bı+<äT‘·THêïeTT.
ÁbÕ+‘ê\T, |ü]düsê\T yÓTT<ä˝q’… n+XÊ\qTã{Ϻ Äj·÷ e´≈£î\Ô T,
Äj·÷ uÛ≤wü\˝À n˝≤H˚ e÷{≤¢&TÉ ≈£î+{≤s¡T. ø=ìï y˚\ @fi¯flqT+&ç
yê&ÉTø£˝À ñqï uÛ≤wüqT ªªÁbÕNquÛ≤wüμμ n+{≤eTT. eTìwæ e÷{≤¢&&É eÉ TT
yÓTT<ä\T ô|{Ïqº |üŒ{ÏqT+&ç uÛ≤wü\T Ä$s¡“$¤ +#êsTT. ˇπø uÛ≤wü m|üŒ{Ïø°
ˇπø˝≤>∑ ñ+&É<Tä . Äj·÷ø±\ìï ã{Ϻ e÷s¡T‘·T+~. uÛ≤wü nH˚~ ˇø£
Á|üyêVü≤eTT˝≤+{Ï~. uÛ≤cÕ e´eVü‰s¡eTT ìs¡+‘·s¡eTT e÷s¡T‘·÷
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
8
m.o
ñ+≥T+~. Ç‘·s¡ uÛ≤wü\˝Àì |ü<ë\qT ø=ìï+{Ïì rdüT≈£î+≥T+~.
‘·q uÛ≤wü˝Àìyê{Ïì ø=ìï+{Ïì e<ä*y˚dTü +Ô ~. ˇø£ uÛ≤wü Á|üu≤Û eeTT
#·T≥Tº Á|üøÿ£ \ uÛ≤wü\ MT<ä |ü&TÉ ‘·÷ ñ+≥T+~.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
ø=ìï uÛ≤wü\yêfi¯ófl yêfi¯fl uÛ≤yê\qT ‘Ó\T|ü&ÜìøÏ ø=ìï >∑Ts¡T\Ô T
ô|≥Tº≈î£ Hêïs¡T. Ä >∑Ts¡T\Ô qT yê&É>± yê&É>± Áyê‘·˝À nø£så ê\T @s¡Œ&ܶsTT.
Ä nø£så ê\ >∑Ts¡T\Ô ‘√ Áyêùd $<ÛëHêìï ªª*|æμμ n+{≤s¡T. ø=ìï uÛ≤wü\
yêfi¯ófl ø=+<äsT¡ ÁyêdüTø√e&ÜìøÏ Ä $<Ûeä TT>± *|æì ‘·j÷· s¡T #˚dTü ø√˝Ò<Tä .
Ç‘·sT¡ \ *|æì ø=+<äsT¡ yê&ÉTø√q÷˝Ò<Tä . ø±ã{Ϻ ø=ìï uÛ≤wü\≈£î *|æ
˝Ò<Tä . ø=ìï#√≥¢ ñqï *|æ ≈£L&Ü e÷s¡T‘·÷ e∫Ã+~. Ç|ü&ÉT nH˚ø£
uÛ≤wü\ *|ü⁄˝À¢ mH√ï e÷s¡TŒ\T e#êÃsTT. *|æì yÓTT<ä{ ã+ø£eT{Ϻ
_fi¯fl\MT<ä, Ç≥Tø£\MT<ä, #Ó≥M¢ T<ä, ã+&É\MT<ä, uÛ÷Ñ s¡|® Áü ‘ê\ MT<ä,
‘ê{≤≈£î\MT<ä, sê– sπ ≈£î\MT<ä, ÇdüTø£ MT<ä Áyêj·T≥eTT n\yê≥T
#˚dTü ≈£îHêïs¡T. Ç|ü&ÉT eTTÁ<äD≤j·T+Á‘·eTT sêe≥eTTe\¢, *œ‘· uÛ≤wü≈î£
eT+∫<Ó+’ ~. nH˚ø£ uÛ≤wü\ kÕVæ≤‘ê´\qT Áã‹øÏd÷ü Ô ñ+~. nH˚ø£
yÓC’ ≤„ìø£, kÕ+düÿè‹ø£, #ê]Á‘·ø,£ kÕ+|òTæ ø£, XÊÅkÕÔ\ $wüj÷· \ dü+|ü<qä T
‘·s‘¡ s· ê\yêfi¯ófl n+<äTø=ì ø±bÕ&ÉTø√e&ÜìøÏ M\T ø£*Œ+∫+~. eTìwæ
eTìwæøÏ eT<Û´ä |üsd¡ Œü s¡ uÛ≤yêìï ‘Ó\T|ü&ÜìøÏ, dü+ã+<Ûë\T @s¡Œs¡#&· ÜìøÏ
á uÛ≤wü <√Vü≤<ä|&ü TÉ ‘·T+~. á uÛ≤wüe\¢ bÕ≥\T, |ü<ë´\T, >π j·÷\T
ãTÁs¡ø<£ \ä∏ T, |æ≥øº <£ \ä∏ T, ø£$‘ê«\T Ç˝≤ mH√ï $+≥T+fÒ eTqdüT‡≈£î
dü+‘√wüeTT ø£\T>∑T‘·T+~.
ø±˙ ø=+<äs¡T á uÛ≤wü\qT ‘·eT uÛ≤wü <Ó’euÛ≤wü n˙, ‘·eT
uÛ≤wü˝À <Ó’e‘·«eTT ñqï<äì uÛ≤$+∫, Ç‘·s¡ uÛ≤wü\ô|’ ‘·≈£îÿe uÛ≤yêìï
9
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
ash
aka
m.o
ø£*– ñ+{≤s¡T. ‘·eT~ m≈£îÿe yê&ÉTø£˝À ñqï uÛ≤wüjT· ˙, ‘·≈î£ ÿe
yê&ÉTø£˝À ñqï uÛ≤wü\ô|’ ‘·≈î£ ÿe uÛ≤yêìï ø£*– ñ+&É&eÉ TT »s¡T>∑T‘·Tqï~.
ø±˙ @ uÛ≤wü¬ø’Hê uÛ≤eeTT eTTK´eTT. uÛ≤eeTT ‘Ó\T|ü˝Òì uÛ≤wü ˙≈£î
@e÷Á‘·eTT ñ|üjÓ÷>∑|ü&É<äT. ñs¡÷› e÷Á‘·y˚T ‘Ó*dæqyê&çeTT+<äT
‘Ó\T>∑T˝À m+‘√ kÕVæ≤‘·´eTT‘√ ≈£L&çq ø£$‘·qT #·~$Hê, n‘·ìøÏ
ns¡eú TTø±<äT. n<˚ n‘·ì uÛ≤wü˝À ˇø£ kÕ<Ûës¡D yêø£´eTT #Ó|Œæ Hê
u≤>± ns¡úeTT #˚düT≈£î+{≤&ÉT. uÛ≤eeTT ‘Ó\T|ü˝Òì uÛ≤wü˝À m+‘√ >=|üŒ
düe÷#ês¡eTT n+~+∫Hê n~ Ç‘·sT¡ \≈£î ñ|üj÷Ó >∑|&ü <É Tä .
aith
Ç|ü&ÉT eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\T (uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T, KTsYÄHé)
eTqeTT+<äs¡ >∑\ eT÷&ÉT uÛ≤wü\˝À <˚e⁄&ÉT ‘·q ÇwüºeTT‘√ |ü+|æqy˚.
Ç~ <˚e⁄ì e÷≥. |ü$Á‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À 14e dü÷sê 4e
Äj·T‘Yq+<äT Ç˝≤ ø£\<äT.
ww
w.t
hr
(14`4) ªªy˚TeTT @ Á|üeø£ÔqT |ü+|æHê, n‘·&ÉT <Ó’e $wüj·÷ìï
düŒwüeº TT>± $&ÉeTs¡∫ #Ó|Œü {≤ìøÏ M\T>±, ‘·qC≤‹yê] uÛ≤wü˝À
e÷{≤¢&˚ yê]H˚ |ü+bÕeTT. Ä ô|q’ n˝≤¢V≤t ‘êqT ø√]qyê]øÏ
n|üe÷s¡ZeTT |ü{ϺkÕÔ&ÉT. nfÒ¢ ‘êqT ø√]qyê]øÏ düHêàs¡ZeTTqT
#·÷|ü⁄‘ê&ÉT. Äj·Tq düsê«~Û≈£î´&ÉT, $y˚ø£e+‘·T&ÉTμμ
á yêø£´eTT˝À uÛ≤yêìøÏ $\Te Ç#êÃ&ÉTø±˙, uÛ≤wü≈î£ <˚e⁄&ÉT
$\Te Çe«˝Ò<Tä . <Óe’ C≤„qeTT ns¡eú Tj˚T´<ëìøÏ MT≈£î e∫Ãq uÛ≤wü˝À
uÀ~Û+#˚ Á|üeø£ÔqT |ü+|ü⁄‘êqT nHêï&ÉT>±˙, Á|üeø£Ô #Ó|æŒq uÛ≤wü˝ÀH˚
MTs¡T $qeTì>±˙, #·<eä eTì>±˙ #Ó|Œü ˝Ò<Tä ø£<ë! ‘Ó\T>∑T, Ç+^¢w,t
ñs¡÷› uÛ≤wüe#·Tà uÛ≈Ñ î£ ìÔ øÏ Ä uÛ≤wü˝ÀìøÏ KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT nqTe~+#˚
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
10
aka
m.o
X¯øìÔÏ Á|ükÕ~+∫, eTq≈£î ns¡eú Tj˚T´ uÛ≤wü˝À KTsYÄHé Ç#êÃ&Éì m+<äT≈£î
nqTø√≈£L&É<Tä ? ns¡eú TT ‘Ó*j·Tì ns¡;“ uÛ≤wü˝ÀH˚ düs«¡ e÷qe⁄\T
#·<äyê\ì mø£ÿ&É #ÓbÕŒ&ÉT? 26e dü÷sê 195e Äj·T‘Y˝À Ç˝≤
ñ+~. (26`195) ªªÇ~ düTdüŒwüyº TÓ qÆ ns¡;“ uÛ≤wü˝À ñ+~μμ Ç+ø±
20e dü÷sê 113e Äj·T‘Y˝À...
ash
(20`113) ªªz |Á eü ø±Ô! Ç<˚ $<Û+ä >± y˚TeTT Bìì ˙ô|’ ns¡;“
KTsYÄHé>± ne‘·]+|üCÒXÊeTT. Á|ü»\T uÛÑj·TuÛÑ≈£îÔ\T ø£*– ñ+&É
>∑\+<äT\≈£î ˝Ò<ë yê]˝À <Ûäs¡à∫+‘·q πs¬ø‘Ô̊+<äT≈£î |ü\T $<Ûë\T>±
Ç+<äT˝À uÛÑj·TuÀ<Ûä #˚XÊeTT.μμ
aith
39e dü÷sê 28 Äj·T‘Y˝À...
ww
w.t
hr
(39`28) ªªá KTsYÄHé ns¡;“˝À ñ+~. Ç+<äT˝À m˝≤+{Ï
eÁø£‘ê ˝Ò<äT. (Bì<ë«sê) yês¡T ãVüQXÊ uÛÑj·TuÛÑ≈£îÔ\ yÓ’K]ì
ne\+_+#·e#·TÃqT.μμ
m+‘√ ø£w|ºü &ü ç ns¡;“ uÛ≤wü˝Àì nø£så e¡ TT\qT H˚sT¡ Ãø=ì ns¡;“
nø£så e¡ TT\‘√ KTsêHé #·~$qyês¡THêïs¡T. nsTT‘˚ yê]øÏ nø£så e¡ TT\T
e÷Á‘·eTT (*|æ e÷Á‘·eTT) ‘Ó*dæ, uÛ≤wü˝Àì |ü<eä TT\ ns¡eú TT\T ‘Ó*j·Tø£
b˛e&ÉeTT e\q, KTsêHé Á>∑+<∏eä TT #·~$q|üŒ{Ïø° n+<äT˝À <Ûsä à¡ ∫+‘·q
sπ ù| düe÷#ês¡eTT @eTT+<√ ‘Ó*j·T<äT ø£<ë! m+<äT≈£+fÒ ‘·qT #·<Tä e⁄
‘·Tqï<˚<√ ‘·qπø ‘Ó*j·T<äT. n<˚ ns¡;“ uÛ≤wü e∫Ãqyêfi¯ófl ns¡úeTT
#˚dTü ≈£î+≥÷ #·<Tä e⁄‘·T+{≤s¡T. ˙≈£î ‘Ó*dæq uÛ≤wü˝À #·<Tä e⁄≈£îì ns¡eú TT
#˚dTü ≈£î+fÒ <˚e⁄&ÉT eTqøÏ∫Ãq dü+<˚Xe¯ TT @$T{À ns¡eú Te⁄‘·T+~ ø£<ë!
11
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
ns¡eú TT #˚dTü ø√e&ÉeTT eTTK´eTT>±˙ #·<Tä e⁄≈£î+≥÷b˛e&ÉeTT eTTK´eTT
ø±<äTø£<ë! mH√ï Äj·T‘Y\˝À Ç~ ns¡;“ uÛ≤wü˝À ne‘·]+∫+<äì
ñ+~. nsTT‘˚ Ç~ ns¡;“ uÛ≤wü˝À m+<äT≈£î ne‘·]+∫+~ nì
nqT≈£î+fÒ á Äj·T‘Y\qT #·÷&É+&ç.
aka
41e dü÷sê 43e Äj·T‘Y˝À...
ash
(41`43) ªªz Á|üeø±Ô! ˙≈£î |üPs¡«eTT >∑‹+∫q Á|üeø£Ô\‘√
#Ó|üŒã&çq<˚ ˙≈£L #Ó|üŒã&ÉT‘√+~. ìX¯Ãj·TeTT>± ˙ Á|üuÛÑTe⁄
ø£åeTø£\yê&ÉT, e´<∏ë uÛÑ]‘·+>± •øÏå+#˚yê&ÉT ≈£L&Ü.μμ
41e dü÷sê 44e Äj·T‘Y˝À...
ww
w.t
hr
aith
(41`44) ªªˇø£ y ˚ fi ¯ y˚ T eTT á KTsY Ä Hé (Á > ∑ + <∏ ä e TT)qT
ns¡;“j˚T‘·s¡ KTsYÄHé>± #˚deæ ⁄+fÒ, ªBì yêø±´\T düŒwü+º >± m+<äT≈£î
$e]+#·ã&É˝Ò<äT? (Ç<˚$T≥j·÷´!) Ç<˚yÓ÷ ns¡;“j˚T‘·s¡
>Á +∑ <∏eä T÷q÷, qTy˚«yÓ÷ ns¡;“ |Á eü ø£yÔ ê!μ nì yês¡T #Ó|Œæ e⁄+&˚yês¡T.
(z Á|üeø±Ô!) qTe⁄« yê]øÏ #Óù|ŒsTT, Ç~ $X¯«dæ+∫q yê]ø√düeTT
e÷s¡Z<ä]Ùì, Äs√>∑´Á|ü<ësTTì. ø±˙ $X¯«dæ+#·ì yê] #Óe⁄\˝À
e÷Á‘·eTT ãs¡Te⁄ ñ+~, ô|’>± Ç~ yê] bÕ*≥ n+<Ûä‘·«+>±
|ü]D$T+∫+~. yês¡T ãVüQ<ä÷s¡|⁄ü #√≥T qT+&ç |æ\Teã&˚ »qT˝≤¢
ñHêïs¡T.μμ
ns¡;“j˚T‘·s¡ n+fÒ ns¡;“ø±ì uÛ≤wü˝À nì ns¡eú TT.
$es¡D :` y˚TeTT >∑qTø£ á KTsYÄHé Á>∑+<∏ëìï ns¡;“ uÛ≤wü˝À ø±≈£î+&Ü
y˚]‘·s¡ uÛ≤wü˝À¢ ne‘·]+|üCdÒ eæ ⁄+fÒ, e÷ e÷‘·èuÛ≤wü (nsTTq ns¡;“)
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
12
18e dü÷sê 54e Äj·T‘Y˝À...
aka
m.o
˝À Ç~ m+<äT≈£î sê˝Ò<Tä ? y˚TeTT ns¡ãT“\+ ø£<ë! ns¡;“ ø±ì uÛ≤wü
Á>∑+<∏ëìï ‘Ó∫à e÷ MT<ä s¡T<äT›‘êy˚$T{Ï? nì #Ó|æŒ ñ+&˚yês¡T.
n+fÒ @ Á>∑+<∏äyÓTÆHê @ ÁbÕ+‘·+˝À ne‘·]+∫+<√ Ä ÁbÕ+‘·|ü⁄
uÛ≤wü˝ÀH˚ ne‘·]+∫+~. m+<äTø£+fÒ Ä ÁbÕ+‘· Á|ü»\≈£î n~ ns¡eú TT
#˚dTü ø√e&ÜìøÏ düT\uÛeÑ TT>± ñ+≥T+<äì, Ç+ø√ düTsê˝À #·÷&É+&ç.
ash
(18`54) ªªy˚TeTT á KTsYÄHé˝À Á|ü»\ ø√düeTT |ü\T|ü\T
$<Ûë\T>± ñ|üe÷Hê\ìï+{Ï˙ $e]+#êeTT. ø±˙ e÷qe⁄&ÉT
n+<ä]ø£Hêï m≈£îÿe ‘·>e∑ ⁄\e÷]μμ
ww
w.t
hr
aith
$es¡D :` eTìwæøÏ dü‘´· e÷sêZìï uÀ<Û|ä sü #¡ {· ≤ìøÏ y˚TeTT á KTsYÄHé
Á>∑+<∏eä TT˝À $_Ûqï |ü<‘∆ä T· \qT ne\+_+#êeTT. ñ|ü<X˚ e¯ TT, C≤„|øü e£ TT,
ñ|üe÷Hê\T, ì<äs¡ÙHê\T, dü+|òüT≥q\T, Á|üe÷D≤\T, dü÷#·q\T,
ñ<ëVü≤s¡D\T Ç˝≤ yÓTT<ä˝…’q $<ÛëHê\qT nqTdü]+#êeTT, ˇπø
$wüj·÷ìï |ü\TØ‘·T˝À¢ $X¯<ä|üs¡#êeTT. ø±˙ e÷qe⁄&ÉT ù|NøÏ
ô|<äu≤ãT˝≤+{Ï yê&ÉT. e÷{Ïe÷{Ïø° |æ&yç ê<ëìøÏ ~>∑T‘ê&ÉT. n+<äT#˚‘·
Væ≤‘√|ü<˚X¯eTT ‘=+<äs¡>± n‘·ì ãTÁs¡¬øø£ÿ<äT. eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏ë\T
eT÷&ÉT yπ̊s«s¡T uÛ≤wü˝˝À Ä ÁbÕ+‘ê\yêfi¯ófl ns¡eú TT #˚dTü ø√e&ÜìøÏ
yêfi¯ófl ñ|üj÷Ó –+#˚ uÛ≤wü\˝ÀH˚ ne‘·]+#êsTT. Ä eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\˝À
eTqeTT uÛ≤wüø£Hêï, uÛ≤eeTT ns¡úeTT #˚düTø√e&ÉeTT˝À ÁbÕeTTK´‘·qT
Çyê«*. #Ói≈£î qT+&ç s¡kÕìï ÄkÕ«~+∫ |æ|Œæ ì e<ä\Tq≥T¢ Á>∑+<∏ë˝
˝Àì uÛ≤yêìï Á>∑V≤æ +∫ uÛ≤wüqT e<ä\Tyês¡T |ü]X¯ó<ä∆ bÕsƒ≈¡ î£ \T.
13
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
ø=ìï uÛ≤wü\T ø=ìï ÁbÕ+‘ê\≈£î |ü]$T‘·eTe⁄‘êsTT. nfÒ¢
ø=ìï uÛ≤wü\T sêÅcÕº\≈£î, <˚XÊ\≈£î |ü]$T‘·eTe⁄‘êsTT. n˝≤π> Á|ü|+ü #·+
yÓTT‘êÔìøÏ ÁbÕeTTK´‘· bı+~q uÛ≤wü\T ñHêïsTT. n˝≤>∑ì Á|ü|+ü #·eTT
yÓTT‘·eÔ TT yê&ÉTø£˝À ñqï uÛ≤wüì <Óe’ uÛ≤wü n+{≤e÷? n~ <˚e⁄ìøÏ
ÇwüºyÓTÆ+~ ø±e⁄q n~ Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± Á|ü#ês¡eTT˝À ñ+~ nì
n+fÒ n~ ‘·|ü . m+<äT≈£+fÒ <˚e⁄&ÉT qTe⁄« e÷{≤¢&˚ uÛ≤wüqT #·÷&É&eÉ TT
˝Ò<Tä . qTe⁄« bı+<˚ uÛ≤yêìï ã{Ϻ ˙≈£î •ø£å $~ÛkÕÔ&TÉ . me] uÛ≤wü˝Àì
ø£e⁄\T Ä uÛ≤wüqT m+‘√ >=|üŒ>± bı>∑&&É eÉ TT »]–q~. n<˚ $<Ûeä TT>±
eTq≈£î ‘Ó*dæq ‘Ó\T>∑T uÛ≤wüq÷ bı>∑&&É eÉ TT »]–+~. ªª<˚Xu¯ ≤Û wü\+<äT
‘Ó\T>∑T˝…d‡ü μμ, ªª‘˚H˝Ó §\T≈£î ‘Ó\T>∑T $Tqïμμ, ªª‘Ó\T>∑T≈£î ÄDÏeTT‘ê´˝≤¢+{Ï
>∑T+Á&Éì *|æ ñqï~μμ nì ø=+<äsT¡ n+{≤s¡T. á $<Ûeä TT>±H˚ Á|ü‹
uÛ≤wüq÷ me]øÏ yêfi¯ófl bı>∑&&É eÉ TT »]–q~. Ç+^¢wt uÛ≤wü˝Àì bÕ≥qT
ˇø£ Væ≤+B ‘Ó*dæq e´øÏÔ $+fÒ, ªÇ~ @<√ dü«sê\T dü]>±Z |ü\ø£&+É
sêì ns¡T|ü⁄˝≤ ñ+~μ nì n+{≤&ÉT. ‘·q uÛ≤wü˝Àì bÕ≥qT ªm+‘·
eT<ÛTä s¡+>± ñ+~μ nì n+{≤&ÉT. m+<äTø£+fÒ Ç+^¢wt uÛ≤wü n‘·ìøÏ
ns¡úeTT ø±˝Ò<äT ø£qTø£, n<˚ bÕ≥ ˇø£ Ç+^¢wt e´øÏÔøÏ #ê˝≤ Ç+|ü⁄>±,
$qkı+|ü⁄>± ñ+≥T+~. n+‘˚ø±ì @ uÛ≤wü >=|üŒø±<äT. eTq≈£î
ns¡eú TT ø±yê\+fÒ ˇø£ ∫qï ø£<ä∏ #Ó|ü ≈£î+<ëeTT.
eTq≈£î Ábı<äT›H˚ï |ü\ø£]+#˚ H˚düÔeTT dü÷s¡T´&ÉT. dü÷s¡T´&ç
øÏs¡D≤\‘√H˚ uÛÑ÷$Tô|’ yÓ\T>∑TedüTÔ+~. dü÷s¡T´&˚ ˝Òø£b˛‘˚ düs¡«JesêX¯ó
\ JeqeTT ndüeÔ ´düeÔ TT ne⁄‘·T+~. Ç˝≤ #Ó|ü ≈£î+≥÷b˛‘˚ dü÷s¡T´ì
>∑T]+∫ m+‘√ $es¡D ñ+≥T+~. yÓTT‘·eÔ TTMT<ä dü÷s¡T´&ÉT >=|üŒyê&ÉT
nì nqT≈£î+fÒ, m+‘·{Ï y˚&çì Á|üdü]+#˚ dü÷s¡´øÏs¡D≤\qT ôd’‘·eTT
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
14
ash
aka
m.o
ˇø√ÿkÕ] <ä≥ºyÓTÆq y˚T|òüTeTT n&ÉT¶ø=ì uÛÑ÷$Tì #·\¢ãs¡TdüTÔ+~. uÛÑ>∑uÛÑ>∑
eT+&˚ dü÷s¡T´ì ø±+‹ øÏsD
¡ ≤\qT n&ÉTø¶ =qï y˚T|òTü eTT dü÷s¡T´ìø£+fÒ
>=|üŒ~ nqT≈£î+fÒ, Ä y˚T|òü÷ìï ôd’‘·eTT HÓfÒº >±* >=|üŒ~ ø£<ë! düπs
>±* >=|üŒ~ nqT≈£î+fÒ, Ä >±* m+‘·H{Ó HºÏ ê |ü&ìÉ |üs«¡ ‘·eTT >=|üŒ~
ø£<ë! |üs«¡ ‘·eTT m+‘· ô|<ä<› sä TTHê <ëìï s¡+Á<Ûë\T s¡+Á<Ûë\T>± ‘√&çyù˚ d
m\Tø£ >=|üŒ~ ø£<ë! Ç˝≤ á Á|ü|ü+#·eTT˝À ˇø£<ëìï $T+∫q~
ˇø£{Ï mìï ñHêï, nìï{Ï˙$T+∫ nìï{Ïø+£ fÒ ô|<ä› ª<˚e⁄&ÉTμ ˇø£ÿ&˚
>=|üŒyê&ÉT (n˝≤¢VQü nø£“sY).
aith
ª@ uÛ≤wü >=|üŒμ nì uÛ≤cÕ uÛÒ<ë\T ô|+#·Tø√e&ÉeTTø£+fÒ,
ª<˚e⁄ì|ü≥¢ eTq˝À m+‘· uÛ≤eeTT ô|+bı+~+#·T≈£îHêïeTTμ nì
#·÷#·Tø√e&ÉeTT eT+∫~. KTsYÄHé ns¡;“˝À ne‘·]+∫+~ ø£qTø£,
n~ ns¡ãT“\πø nì nqT≥≈£î neø±X¯eTT ˝Ò≈î£ +&Ü 14e dü÷sê 52e
Äj·T‘Y˝À Ç˝≤ ñ+~.
ww
w.t
hr
(14`52) ªªá KTsYÄHé düeTdüÔ e÷qe⁄\ ø=s¡≈î£ ˇø£ dü+<˚Xe¯ TT,
‘·<ë«sê yê]ì ôV≤#·Ã]+#·{≤ìøÏ, n˝≤¢Vt≤ ˇø£ÿ&˚ Äsê<Ûä´<Ó’eeTì
yês¡T Á>∑Væ≤+#·{≤ìøÏ, Ç+ø± $E„\T Á>∑Væ≤+#·>∑\>∑{≤ìøÏ (Ç~
|ü+|üã&ç+~)μμ
eTs√ dü÷sê˝À 54e dü÷sê 17e Äj·T‘Y...
(54`17) ªªìX¯Ãj·TeTT>± y˚TeTT KTsYÄHéqT ns¡úeTT #˚düT
ø√e{≤ìøÏ, C≤„|øü e£ TT ñ+#·Tø√e{≤ìøÏ düT\uÛ‘Ñ s· e¡ TT #˚XÊeTT. eT]
(Bì<ë«sê) Væ≤‘·uÀ<ÛäqT Á>∑Væ≤+#˚yê¬se¬s’Hê ñHêïsê?μμ
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
15
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
á $<Ûeä TT>± ñHêïsTT. düeTdüÔ e÷qe⁄\T ns¡;“ H˚sT¡ Ãø=ì
ns¡;“ uÛ≤wü˝ÀH˚ ns¡úeTT ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ, <˚e⁄&ÉT mes√ Á>∑Væ≤kÕÔs¡T nì
@ dü÷sê˝À nsTTHê, @ Äj·T‘Y˝À nsTTHê ñ+<ë? KTsYÄHé ns¡;“˝À
ne‘·]+∫+~ ø±ã{Ï,º ns¡;“˝ÀH˚ #·<yä ê\ì @ Äj·T‘Y˝Àq÷ ˝Òq|ü&ÉT,
MTs¡T KTsêHéì ns¡;“˝ÀH˚ #·<yä ê* nì m+<äT≈£î ˇø£u≤Û wüøπ <˚e⁄ìï
|ü]$T‹ #˚dTü HÔ êïs¡T? m+<äs√ ns¡;“ uÛ≤wüqT #ê˝≤ ø£w|ºü &ü ç ˇ‘·T\Ô T,
bı\T¢\T b˛≈£î+&Ü #·<yä ê\ì ‘·eT XÊj·TX¯≈î£ ˝Ô ≤ ø£+sƒd¡ eúü TT #˚jT· &Üìπø
n+øÏ‘e· Te⁄‘·THêïs¡T, nsTT‘˚ nqTyê<ë˝À¢ e∫Ãq KTsYÄHéqT #·~$
n+<äT˝Àì uÛ≤eeTTqT ns¡eú TT #˚dTü ø√e&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#·&eÉ TT˝Ò<Tä .
mH√ï Äj·T‘Y\˝À <˚e⁄&ÉT Ä˝À∫+#·+&ç, MTs¡T düT\uÛeÑ TT>± Á>∑V≤æ +#·
&Üìπø y˚TeTT mH√ï ñ|üe÷Hê\T, ì<äsÙ¡ Hê\T, dü+|òTü ≥q\T, ñ|ü<X˚ Ê\T
Ç˝≤ mH√ï s¡÷|üeTT\˝À MT≈£î #Ó|ü ‘·THêïqT nì #Ó|Œæ e⁄+fÒ, uÛ≤yêìï
e<ä* uÛ≤wüqT |ü≥Tºø=ì m+<äT≈£î }>∑T˝≤&ÉT‘·THêïs¡T? yπ̊s uÛ≤wü
H˚sT¡ Ãø√yê*, #·<yä ê* nqï~ ‘·|ü ø±<äT, ø±˙ ns¡eú TT #˚dTü ø√yê\qï<˚
eTTK´eTT, H˚sT¡ Ã≈£îì #·~$ ns¡eú TT #˚dTü ≈£î+fÒ eT+∫~. n˝≤ ø±≈£î+&Ü
H˚s¡TÃø=ì ø£+sƒ¡düúeTT #˚düT≈£î+≥÷ ≈£Ls¡TÃ+fÒ eTq Áã‘·T≈£î\T
ø£+sƒ¡düúeTT‘√H˚ K‘·eTT nsTTb˛‘êsTTø±˙ ns¡úeTT #˚düT ø√e&ÉeTT˝À
ø±<äT. <ëì uÛ≤eeTT ns¡úeTT #˚düTø√ø£b˛‘˚ Ä#·]+#·&ÉeTT m˝≤?
ªªKTsYÄHéμμ n+fÒ |ü]ƒ+#·&ÉeTT nì ns¡úeTT. |ü]ƒ+#·eT+fÒ Ä uÛ≤wü
ns¡eú TsTT‘˚ |ü]+ƒ ∫Hê |üsê«˝Ò<Tä . m+<äT≈£+fÒ #·<Tä e⁄‘·T+fÒ n~ ns¡eú TT
ne⁄‘·÷ ñ+≥T+~. n~ ns¡;“ uÛ≤wüqT H˚]Ãqyêfi¯fl≈£î <ëì˝Àì uÛ≤eeTT
ns¡úeTe⁄‘·T+~. ø±˙ uÛ≤wü˝Àì uÛ≤eeTT ns¡úeTTø±≈£î+&Ü |ü]ƒdü÷Ô
≈£Ls=Ã+fÒ <˚e⁄&ÉT eTq≈£î á KTsêHé dü+<˚X¯eTT qT+∫ @+
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
16
ash
aka
m.o
#ÓãT‘·THêï&ÉT? nì ns¡úeTTø±<äT. ns¡úeTT ˝Òì |üì e´s¡úeTT, ns¡úyÓTÆ‘˚H˚
Ä#·]+#·>∑\eTT. Ä#·]ùdÔH˚ <˚e⁄ìï #˚s¡>∑\eTT. eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏ë\T
eT÷&ÉT uÛ≤wü\˝À ne‘·]+#·&ÉeTT Ä uÛ≤wü\ jÓTTø£ÿ >=|üŒ<äqeTT
ø±<äT. n+<ä]ø£+fÒ >=|üŒ nsTTq Ä <˚e⁄ì düe÷#ês¡eTT ‘Ó\T|ü&eÉ TT
e\¢ Ä uÛ≤wü\≈£î >=|üŒ<äqeTT dü+‘·]+#·T≈£î+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î eTT\T¢qï
>∑T˝≤; yÓTTø£ÿ≈£î >∑T˝≤; |üPj·T&ÉeTT e\¢ Ä yÓTTø£ÿ≈£î >=|üŒ<äqeTT
e∫Ã+~. |ü⁄y˚« |üPj·Tø£b˛‘˚ Ä yÓTTø£ÿ≈£î m≥Te+{Ï >=|üŒ<äqeTT
˝Ò<äT.
Ç<˚ düe÷#ês¡eTT 62e dü÷sê˝À 5e Äj·T‘Y˝À (62`5)
ww
w.t
hr
aith
ªª‘Ísê‘Y Á>∑+<∏eä TT Á|üø±s¡eTT Ä#·]+#ê\ì Ä<˚•+#·ã&çq|üŒ{Ïø,°
<ëìøÏ nqT>∑TDeTT>± Ä#·]+#·ìyê] ñ|üe÷qeTT mH√ï Á>∑+<∏ë\T
(M|ü⁄ô|)’ yÓ÷|üã&çq >±&ç<˝ä ≤+{Ï~. n˝≤¢V≤t yêø±´\qT ~Ûøÿ£ ]+∫q
yê] <äècÕ˜+‘·eTT #ê˝≤ #Ó&~¶É . <äTsêàs¡»Z qT\≈£î n˝≤¢V≤t düHêàs¡eZ TT
#·÷|ü&ÉT.μμ Ä#·s¡D ˝À|æ+∫q j·T÷<äT\qT Çø£ÿ&É |ü⁄düÔø±\T yÓ÷ùd
>±&ç<‘ä √ b˛\Ã&ÉeTT »]–+~. ‘·q M|ü⁄ô|’ yÓ÷j·Tã&çq |ü⁄düøÔ ±\˝À
@+ ñ+<√ >±&ç<≈ä î£ ‘Ó*j·T<äT. ∫es¡≈î£ ‘êqT yÓ÷düTqÔ ï~ |ü⁄düøÔ ±˝À,
#Ó‘êÔ #Ó<ës¡y÷Ó ≈£L&Ü <ëìøÏ ‘Ó*j·T<äT. á j·T÷<äT\ e´eVü‰s¡eTT
≈£L&Ü n˝≤π> ñ+~. yês¡T ªª‘Ísê‘Y Á>∑+<∏ëHÓï’ ‘˚ yÓ÷dü÷Ô ñHêïs¡T. Ä
Á>∑+<∏ëìï ‘êeTT #·~$q≥T¢, ø£+sƒ¡düúeTT #˚düT≈£îqï≥T¢ ≈£L&Ü ˝Àø±ìøÏ
qeTàã\T≈£î‘ês¡T. ø±˙ <ëìï ns¡eú TT #˚dTü ø√e&ÉeTT>±˙, <ëìø£qT
>∑TD+>± Ä#·]+#·&eÉ TT >±˙ #˚jT· s¡Tμμ nì ñ+~. á ñ|üe÷qeTT
j·T÷<äT\≈£î ø£<ë! eTTd”y¢ Té \≈£î m˝≤ e]ÔdTü +Ô ~? nì n+fÒ <˚e⁄&ÉT
17
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
|ü+|æq eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\˝À düs«¡ e÷qe⁄\≈£î nìe⁄+fÒ ˙e⁄ e÷qe⁄ìy˚
ø£<ë! ˙≈£î m˝≤ e]Ô+#·<Tä ?
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
Ç<˚ $<Ûeä TT>± KTsêHéì s√p |ü]kƒ ÕÔsT¡ . qe÷CŸ #·<Tä e⁄‘ês¡T
ø±˙ Ç‘·s¡ <äsêZ\≈£L nq´<˚e‘êsê<Ûqä #˚kÕÔsT¡ . m+<äTø£+fÒ ‘·qT
|ü]dƒ Tü qÔ ï<˚<√ ns¡eú TT n‘·ìøπ ‘Ó*j·T<äT. »ø±‘Y #Ó*k¢ ÕÔsT¡ ø±˙ <Ûsä êà#·sD¡
˝Ò<Tä . ndü\T <Ûsä à¡ eTT n+fÒ @$T{À ‘Ó*ùdÔ ø£<ë Ä#·]+#·>\∑ s¡T.
Ä#·]+#ê˝+fÒ ‘·qT s√p |ü]+ƒ #˚<<˚ √ eTT+<äT ns¡eú TT ø±yê* ø£<ë!
eT‘ê\T mqïsTTHê <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚. n<˚ $<Ûeä TT>± uÛ≤wü\T mqïsTTHê
uÛ≤eeTT ˇø£ÿfÒ. uÛ≤eeTT ˇø£ÿfÒ nsTTHê uÛ≤wü\T nH˚ø£eTT. Á|ü‹
ˇø£ÿs¡÷ uÛ≤cÕ_Ûe÷Hêìï e<ä*, uÛ≤yê_Ûe÷Hêìï ø£*– ñ+&Ü*. uÛ≤wü≈î£
eT÷\yÓTqÆ X¯ãe› TT |ü⁄≥º&ÜìøÏ ø£+sƒ+¡ ˝À ‘·>T∑ Ø‹˝À nej·Tyê\qT
@s¡Œ]∫q yê&ÉT <˚e⁄&˚. ˇø√ÿ uÛ≤wü≈î£ ˇø=ÿø£ÿ s¡øy£ TÓ qÆ ø£+sƒe¡ TT ˝Ò<Tä ø£<ë!
mìï s¡ø±\ uÛ≤wü\qT |ü*øÏ+∫Hê ø£+sƒe¡ TT ˇø£ÿfÒ. ø£+sƒe¡ TT˝À dü«s¡eTT
|ü⁄≥º&ÜìøÏ ø±e\dæq X¯øÏÔ <˚e⁄ì<˚. <˚e⁄ìøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü @ uÛ≤wü
|ü⁄≥º˝<Ò Tä . nìï uÛ≤wü\˝Àq÷ <Û«ä qT\qT |ü⁄{Ï+º ∫q yê&ÉT <˚e⁄&˚. nìï
uÛ≤wü\qT ø£+sƒd¡ «ü s¡eTT qT+&ç |ü*øÏ+∫qyê&ÉT <˚e⁄&˚. <˚e⁄ìøÏ ‘Ó*j·Tì,
<˚e⁄ìøÏ sêì uÛ≤wü+≥÷ @B˝Ò<Tä , nìï uÛ≤wü\T <˚e⁄ìy˚. á e÷≥qT
<˚e⁄&ÉT |ü$Á‘· KTsYÄHé˝À #Ó|Œæ +#ê&ÉT.
50e dü÷sê 16e Äj·T‘Y˝À...
(50`16) ªªy˚Ty˚T e÷qe⁄ìï düèwæ˜+#êeTT eT]j·TT n‘·ì
eTqdüT‡˝À yÓT~˝Ò }Vü≤\qT ≈£L&Ü y˚TeTT ms¡T>∑T<äTeTT. eT]j·TT
y˚TeTT n‘·ì ø£+sƒ¡s¡ø£ÔHêfi¯eTTø£+fÒ ≈£L&Ü n‹ <ä>∑Zs¡>± ñHêïeTT.μμ
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
18
m.o
30e dü÷sê 22e Äj·T‘Y˝À...
(30`22) ªªuÛÑ÷e÷´ø±XÊ\ düèwæ̃, MT uÛ≤wü˝À¢, s¡+>∑T˝À¢ ñqï
yÓ$’ <Û´ä eTT ≈£L&Ü Äj·Tq (X¯ø)ÔÏ dü÷#·q\˝Àìy˚, C≤„q dü+|üqTï\ ø√düeTT
Ç+<äT˝À |ü\T dü÷#·q\THêïsTT.μμ
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
<˚e⁄ìøÏ uÛ≤cÕ Á|æjT· T\ø£Hêï uÛ≤eÁ|æjT· T˝Ò $Tqï. KTsYÄHé
Á>∑+<∏eä TT ns¡ãT“\ô|’ ne‘·]+∫+~ ø±ã{Ϻ <˚e⁄&ÉT ns¡;“ uÛ≤wü˝ÀH˚
#Ó|Œæ +#ê&ÉT. n+‘˚ø±ì n~ <Óe’ uÛ≤wüø±<äT, m+<äTø£+fÒ Ä s√E˝À¢
KTsêHéì $X¯«dæ+#·ìyês¡T, $T>∑‘ê $XÊ«düT\T KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT
|ü]ƒdüTÔ+fÒ m+‘√ Ç+|ü⁄>± $H˚yês¡T. <ëì XË’*øÏ eT+Á‘·eTT>∑T∆\T
nj˚T´yês¡T. ø±˙ <ëìì $X¯«dæ+#˚yês¡T ø±<äT. m+<äTø£+fÒ yêfi¯ófl
uÛ≤cÕ Á|æj·TT\T e÷Á‘·y˚T, uÛ≤e Á|æj·TT\T ø±<äT. ˇø£ eT‘·eTT˝À ≈£î\,
es¡Z, es¡í, ‘Ó>∑\T ñqïfÒ¢ ˇø£ uÛ≤wüqT ‘Ó*ù| nø£åsê\˝À C≤‹, es¡Z,
‘Ó>\∑ T ñqï$. eT‘ê\T mìï nsTTHê <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚. uÛ≤wü˝À dü«sê\T
mqïsTTHê ‘Ó*ù|$ uÛ≤yê\H˚, uÛ≤yê\T mìï nsTTHê Á>∑V≤æ +#˚ ãT~∆
ˇø£ÿfÒ.
düs«¡ e÷qe⁄\≈£î ãT~∆ì Á|ükÕ~+∫q <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚. Ç~ <˚e⁄ì
e÷≥. 14e dü÷sê 52e Äj·T‘Y˝À...
(14`52) ªªdüs¡«e÷qe⁄\≈£î Ç<=ø£ dü+<˚X¯eTT. yê]ì
ôV≤#·Ã]+#ê\˙, j·T<∏ës¡úeTT>± πøe\eTT <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚ nì yês¡T
‘Ó\TdüTø√yê\˙, ãT~∆ ñqïyês¡T >Á V∑ ≤æ +#ê\˙ Ç~ |ü+|üã&çq~.μμ
düs¡«e÷qe⁄\≈£î dü+ã+~Û+∫q Á>∑+<∏ëìï @ uÛ≤wü˝ÀHÓ’Hê
uÛ≤eeTT Á>∑Væ≤+#·e#·TÃ. ns¡;“ uÛ≤wü e∫Ãe⁄+fÒ ‘·|üŒ, ns¡;“ uÛ≤wüqT
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
19
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
ø£+sƒ¡düúeTT #˚j·÷*‡q nedüs¡eTT˝Ò<äT. m+<äTø£+fÒ <˚e⁄&ÉT mH√ï
Äj·T‘Y\˝À uÛ≤eeTT C≤Á>∑‘>Ô· ± Á>∑V≤æ +#·+&ç nì ôV≤#·Ã]ø£\T #˚XÊ&˚>±˙,
uÛ≤wüqT C≤Á>∑‘·Ô>± ø£+sƒ¡düúeTT #˚j·T+&ç, MT≈£î yÓ÷ø£åeTT Á|ükÕ~kÕÔqT
nì mø£ÿ&Ü #Ó|üŒ˝Ò<äT. uÛ≤yêìï eTTK´+>± rdüT≈£îì uÛ≤wüqT
øÏ+#·|sü #¡ ê\qï ñ<˚X› ´¯ eTT @e÷Á‘·eTT ø±<äT. uÛ≤wü˝À eT+∫, #Ó&TÉ \T
ñ+&Ée⁄, uÛ≤yê\˝ÀH˚ eT+∫, #Ó&TÉ \T ñ+{≤sTT. uÛ≤wüqT me«¬sH’ ê
H˚sT¡ Ãø=ì #·<Tä e>∑\s¡T, uÛ≤eeTT ns¡eú TT #˚dTü ø√e&ÉeTT˝ÀH˚ #ê˝≤ C≤Á>∑‘Ô·
eVæ≤+#ê*. m+<äTø£+fÒ á uÛ≤yê\˝Àì ‘˚&Ü\‘√H˚ eTTd”y¢ Té \˝À
72 ‘Ó>∑\T Ç|üŒ{Ïπø ‘·j·÷¬s’q$. uÛ≤cÕ uÛÒ<äeTTe\¢ @ ‘Ó>∑ ÇkÕ¢yéT
düe÷»eTT˝À ‘·j÷· s¡T ø±˝Ò<Tä . <˚e⁄&ÉT Ç∫Ãq eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\˝Àì
ˇø£ Á>∑+<∏eä TT >∑T]+#˚ Ç|ü&ÉT eTqeTT #·]Ã+#·T≈£î+≥THêïeTT.
n+‘˚ø±≈£î+&Ü ns¡ãT“\T |üPs¡«|ü⁄ #ê]Á‘·ø£ dü+|òüT≥q\qT
≈£L&Ü |ü<ä´s¡÷|ü+˝À ø£+sƒ¡düúeTT #˚dæ yê] eTqdüT‡\˝À uÛÑÁ<ä|üs¡#·T≈£îH˚
yês¡T. ns¡ãT“\T Áyê‘· |üPs¡«ø£+>± @ #·]Á‘·q÷ uÛÁÑ <ä|sü #¡ ˝· <Ò Tä . KTsYÄHé
Á>∑+<∏äy˚T ns¡ãT“\ jÓTTø£ÿ ‘=* |ü⁄düÔø£eTT. yêfi¯fl≈£î ø£+sƒ¡düúeTT #˚ùd
n\yê≥T ñ+&Éã{Ϻ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT ≈£L&Ü u≤>± ø£+sƒ¡düúeTT
#˚ùdyês¡T. m+<äTø£+fÒ n~ #·<äTe⁄‘·T+fÒ yêfi¯fl≈£î u≤>± ns¡úeTT
ne⁄‘·T+&˚~. m+<äT≈£+fÒ n~ yê] uÛ≤ùw ø±e⁄q. ns¡ãT“\≈£î
uÛ≤cÕ_Ûe÷qeTT #ê˝≤ m≈£îÿe, ø±˙ uÛ≤yêìï Á>∑V≤æ +∫qyê&çøπ <˚e⁄ì
dü+<˚X¯eTT ns¡úeTT ne⁄‘·T+~. Ä s√E\˝À ns¡;“ uÛ≤wü e∫Ãq
ns¡ãT“\T ≈£L&Ü #ê˝≤eT+~ KTsYÄHéì $X¯«dæ+#·˝<Ò Tä . m+<äTø£+fÒ
yêfi¯ófl uÛ≤yêìï dü]>±Z ns¡eú TT #˚dTü ø√˝Ò<Tä ø±ã{Ï.º ns¡ãT“\ #·]Á‘·
>∑T]+∫ ‘Ó*dæ ñ+fÒ Ç≥Te+{Ï uÛ≤cÕuÛ<Ò ä dü+<˚V‰ü \T eTq≈£î sêe⁄.
uÛ≤wü≈L£ uÛ≤yêìø° ø=ìï ‘˚&Ü\qT #·÷&É+&ç.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
20
uÛ≤wü
uÛ≤e+
aka
m.o
1. <˚e⁄ìï düs¬ q’ uÛ≤e+>∑\ C≤„ì
e÷Á‘·yT˚ ‘Ó\TdüTø=q>∑\&ÉT.
2. uÛ≤e+ ˇø£&ìç uÛ≈Ñ î£ ìÔ ï #˚dTü +Ô ~.
3. düs¬ q’ uÛ≤e+ Á>∑V≤æ +∫qyê&ÉT
yÓ÷øå±ìøÏ ns¡TΩ&eÉ ⁄‘ê&ÉT.
ash
1) uÛ≤wüqT C≤„ì nsTTHê nC≤„ì
nsTTHê H˚sT¡ Ãø=q>∑\&ÉT.
2) uÛ≤wü ˇø£&ìç |ü+&ç‘T· ì
#˚düTÔ+~.
3) uÛ≤wü˝À bÕ+&ç‘´· eTT dü+bÕ
~+∫q |ü+&ç‘T· &ÉT &ÉãT“qT
dü+bÕ~+#·e#·TÃ.
4) uÛ≤wü dü÷ú\yÓTÆq~.
5) <˚e⁄&ÉT dü÷\ú yÓTqÆ yê&ÉT ø±<äT.
ww
w.t
hr
7)
aith
6)
4. uÛ≤e+ dü÷ø£åàyÓTÆq~.
5. <˚e⁄&ÉT dü÷ø£àå yÓTqÆ yê&ÉT.
(‘Ó*j·Tìyê&ÉT)
uÛ≤wü˝À eT+∫, #Ó&TÉ ñ+&Ée⁄. 6) uÛ≤yê\˝À eT+∫
#Ó&ÉT\T+{≤sTT.
uÛ≤cÕ bÕ+&ç‘´· eTT ˙≈£î ù|s¡T 7. uÛ≤e+ ìqTï qTe⁄« |üs˝¡ Àø±~Û
Á|üU≤´‘·T\T ‘Ó∫à ô|&ÉT‘·T+~. |ü‹jÓTÆ q <˚e⁄ìøÏ düeT]Œ+#·T
≈£îH˚ $<Ûeä TT>± eT\T#·T‘·T+~.
uÛ≤wü #˚‘· <˚e⁄&ÉT ˙≈£î
8) uÛ≤wüø£+<äìyê&çì (<˚e⁄ìï)
‘Ó*j·Tã&É&ÉT.
uÛ≤e+‘√ Á>∑Væ≤+#·e#·TÃ.
dü+kÕÿs¡e+‘·T&ÓH’ ê, dü+kÕÿs¡ 9. dü+kÕÿs¡e+‘·T&˚ düs¬ q’
V”≤qT&ÓH’ ê uÛ≤wüqT H˚sT¡ Ã
uÛ≤yêìï bı+<ä>\∑ &ÉT.
ø=q>∑\&ÉT.
8)
9)
KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT düs«¡ e÷qyê[ø√dü+ ne‘·]+∫q~, øπ e\eTT
21
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
$<ë«+düT\ø√düeTT ø±<äT. KTsêHéì Á|ü‹s√E ns¡úeTj˚T´ uÛ≤wü˝À
#·<äTe⁄<ë+, ns¡úeTT #˚düTø=+<ëeTT, Ä#·]<ë›eTT. KTsYÄHé˝À <Ó’e
dü+<˚Xe¯ TT @$T{À ‘Ó\TdüT≈£î+<ëeTT.
aka
<Ûsä à¡ eTT n+fÒ @$T{Ï?
ww
w.t
hr
aith
ash
eTqeTT á J$‘·eTT˝À m|ü&√ ˇø£|ü &ÉT ªª<Ûsä à¡ +μμ nH˚ |ü<+ä
$ìñ+{≤eTT. <Ó’e<Ûäs¡àeT˙, Á|üø£è‹ <Ûäs¡àeT˙, eT‘·<Ûäs¡àeT˙ n+≥÷
e⁄+{≤eTT. nsTT‘˚ ndü\T <Ûsä à¡ + n+fÒ @$T{Ï? <ëì jÓTTø£ÿ $\Te
@$T{Ï? n~ m+<äT≈£î |üìøÏ edüT+Ô ~? <ëìe\¢ ˝≤uÛyÑ T˚ $T{Ï? nì
ˇø£ÿ ì$Twü+ ≈£L&Ü me«s¡÷ Ä˝À∫+#·&+É ˝Ò<Tä . Á|ü‹ eTìwæ Ábı<äTq›
˝Ò∫q~ yÓTT<ä\T sêÁ‹ ìÁ<äb˛j˚Tes¡≈î£ ‘·q J$‘· ‘ê|üÁ‘·jT· + ‘√H˚
>∑&TÉ |ü⁄‘·THêï&ÉT. ø±˙ <Ûsä à¡ + >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√yê\+fÒ #ê˝≤ düT\uÛ+Ñ >±
‘·\∫, ‘êqT @ eT‘·+˝À ñHêï&√ Ä eT‘· ô|<ä\› qT n&ç– eT‘·<säÛ à¡ +
>∑T]+∫, <Óe’ <Ûsä à¡ + >∑T]+∫, Á|üøè£ ‹ |ü]XÀ<Û≈ä î£ \qT n&ç– Á|üøè£ ‹ >∑T]+∫
‘Ó\TdüTø=qe#·Tà nì nqT≈£î+≥THêï&ÉT. eTq+ |ü⁄{Ïqº |üŒ{ÏqT+&ç á
Á|üøè£ ‹˝ÀH˚ JeHêìï kÕ–düTHÔ êï+. ø£qTø£ m+‘√ø=+‘· H˚sT¡ Ãø=qø£H˚
düV≤ü »+>±H˚ Á|üøè£ ‹ >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø±ì <˚e⁄&ÉT me] ø£+{Ïø°
ø£q|ü&&É TÉ . ø±e⁄q n&ç– ‘Ó\TdüTø=qe˝…qT. <˚e⁄ì >∑T]+∫ ‘Ó*j·÷\+fÒ
eTT+<äT <˚e⁄ì <Ûsä à¡ + @<√ ‘Ó*j·Te˝…qT. <˚e⁄ì <Ûsä à¡ + ‘Ó*j·÷\+fÒ
me]ì n&ÉT>∑e˝…qT? ˇø=ÿø£ÿs¡T ˇø√ÿ $<Ûä+>± ‘·eT uÛ≤yê\≈£î ‘·>∑Z
nsêú\qT #Ó|⁄ü Œ≈£î+≥÷ b˛‘·THêïs¡T. Ç+‘·ø° á <Ûsä à¡ + @ s¡÷|ü+˝À
ñ+≥T+~? á <Ûsä êàìøÏ eTq≈£î @$T{Ï dü+ã+<Û+ä ? á <Ûsä à¡ + >∑T]+∫
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
22
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
‘Ó\TdüTø√ø£b˛‘˚ H√{À¢øÏ eTT<ä› ~>∑<ë! á <Ûsä êàìøÏ <˚e⁄ìøÏ @$T{Ï
eTT&ç? á <Ûsä à¡ + >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√ø£b˛‘˚ eTq+ Áã‘·ø˝£ eÒ ÷? á
<Ûsä à¡ + ˝Òøb£ ˛‘˚ eTqT>∑&É eTT+<äT≈£î kÕ>∑<ë? <˚e⁄ì <Ûsä êà\T me]øÏ
nedüs+¡ ? ªªe÷≈£î |ü>{∑ Ï e÷≥\T |üìøÏ #˚≥T, sêÁ‹ e÷≥\T ìÁ<ä≈î£
#˚≥T. ø£wüº|ü&ç‘˚ ø±˙ H√{À¢øÏ ◊<äTy˚fi¯ófl b˛e⁄. Ç˝≤+{Ï |ü]dæú‹˝À
<Ûsä à¡ + nH˚ |ü<+ä jÓTTø£ÿ $es¡D e÷≈£î @$T nedüs+¡ ? @ |üìbÕ≥
˝Òìyêfi¯ófl ≈£Ls=Ãì #·~$ e÷˝≤+{Ï yê]øÏ ˇø£ÿ s¡÷bÕsTT≈£L&Ü
Ks¡TÃø±≈£î+&Ü #ÓbÕÔs¡T ø£<ë! eTq≈£î |üqT\T ˝Òq|ü&ÉT ø=+#ÓeTT
düeTj·TeTT øπ {≤sTTùdÔ #ê\T ø£<ë!μμ nì ø=+<äsT¡ uÛ≤$dü÷Ô ñ+{≤s¡T.
eTqTwüß\˝À ù|<äyê&ÉT yÓTT<ä\Tø=ì <Ûäì≈£î&ÉT es¡≈£L, |ü+&ç‘·T&ÉT
yÓTT<ä\Tø=ì bÕeTs¡Tìes¡≈L£ , nC≤„ìì yÓTT<ä\Tø=ì u≤u≤\ es¡≈L£ ,
nH˚ø£ s¡øe£ TT\ eTqTwüß\T uÛ÷Ñ $TMT<ä ø£\s¡T. uÛ÷Ñ $TMT<ä >∑\ Çìï
s¡øe£ TT\ eTqTwüß\˝À <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*dæqyês¡T, m+<äsT¡ Hêïs¡ì Á|ü•ï+#·T
ø=ì #·÷∫q≥¢sTT‘˚, kÕ<Ûës¡D eTqTwüß\T ªªe÷≈£î <Ûsä à¡ eTT n+fÒ @$T{À
‘Ó*j·T<äTμμ nì ˇ|üø=ìHê, |ü+&ç‘T· \T, u≤u≤\T yÓTT<ä\>∑Tyês¡T e÷≈£î
<Ûsä à¡ eTT ‘Ó*j·TTqT, <Ûsä à¡ eTTÁ|üø±s¡yT˚ Á|üe]Ô+#·T#·THêïeTì #Ó|ü #·THêïs¡T.
yês¡T #Ó|ü e÷≥ ì»y˚Tqì eTqeTT ˇ|üø=ìHê, <˚e⁄&ÉT e÷Á‘·eTT
ˇ|üø√&ÉT. m+<äTø£q>±! eTq ˝…ø£ÿ˝À #Ó|üŒã&çq <Ûäs¡àeTTy˚s¡T, <˚e⁄ì
˝…ø£ÿ˝À #Ó|üŒã&çq <Ûäs¡àeTT y˚s¡T. yê]øÏ ‘√∫q<˚ <Ûäs¡àeTqTø=qT≥
e\q, y˚TeTT <Ûsä à¡ eTT ‘Ó*dæq yês¡eTT nì BÛe÷˝À ñHêïs¡T. eTqTwüß\T
me]øÏ ‘√∫q~ yês¡T <Ûsä à¡ eTqTø√e&ÉeTT e\q, eTqTwüß\ ˝…øÿ£ ˝À
<Ûäs¡àeTT XÊÅdüÔã<ä›eTT>± ˝Ò≈£î+&Üb˛sTT }Vü‰»ì‘·yÓTÆb˛sTT+~. @
$<Ûeä TT>± n+fÒ...
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
23
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
1) ˇø£ ≈£L*yê&ÉT :` ‘·q j·T»e÷ì @<ÓH’ ê |üì #Ó|Œæ q|ü&ÉT #Ó|Œæ q
|üìì ‘·qT k˛eT]‘·Hêìï Á|ü<]ä Ù+#·≈î£ +&Ü Ç∫Ãq Á|ü‹|ò˝ü ≤ìøÏ ‘·>Z∑
ø£weºü TT #˚jT· &ÉyT˚ ‘·qT <Ûsä êàìï ìs¡«]ÔdTü qÔ ï≥Tº nì n+{≤&ÉT.
2) ˇø£ ø=&ÉT≈£î :` ‘·qqT |ü⁄{Ï+º ∫, ô|+∫, b˛wæ+∫q ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î
eTTdü*‘·q+˝À n+&É>± ñ+&É&yÉ T˚ ‘·qT <Ûsä êàìï ìs¡«]ÔdTü qÔ ï≥Tº nì
n+{≤&ÉT.
3) ˇø£ uÛÑs¡Ô :` Hê uÛ≤s¡´, |æ\¢\qT b˛wæ+#·&Éy˚T Hê <Ûäs¡àeTT n+{≤&ÉT.
4) ˇø£ uÛ≤s¡´ :` ‘·q uÛÑs¡Ô #Ó|æŒq≥Tº q&ÉT#·Tø√e&Éy˚T Hê <Ûäs¡àeTT
n+≥T+~.
5) ˇø£ <Ûìä ≈£î&ÉT :` ‘·qT ‘·q <ä>sZ∑ T¡ qï dü+bÕ<äq˝À ø=+#ÓeTT Ç‘·sT¡ \≈£î
<ëqeTT #˚ùdÔ <Ûsä à¡ eTT #˚dqæ ≥Tº n+{≤&ÉT.
6) ˇø£ _#·Ã>±&ÉT :` ‘·qT &ÉãT“\qT n&ÉTø√ÿe&Üìï <Ûsä à¡ eTT #˚jT· +&Ée÷à
nì n&ÉTø√ÿe&ÉyT˚ <Ûsä à¡ + n+{≤&ÉT.
7) ˇø£ yê´bÕ] :` ‘·q <ä>]Z∑ øÏ ø=q&ÜìøÏ e∫Ãq edüTeÔ ⁄\qT düs¬ q’
‘·÷ø£+˝À ‘·÷∫ Çe«&Üìï <Ûsä à¡ eTT>± ‘·÷düTHÔ êïqT nì n+{≤&ÉT.
8) ˇø£ ô|<ë›jT· q :` Ç‘·sT¡ \T @ |üì #˚ùdÔ eTq≈£î u≤<Ûä ø£\T>∑T‘·T+<√,
Ä |üìì eTqeTT Ç‘·sT¡ \ $wüjT· eTT˝À #˚jT· ≈£L&É<Tä n<˚ <Ûsä à¡ eTT
n+{≤&ÉT.
9) ˇø£ }] ô|<ä› :` me] eT<Û´ä HÓH’ ê ‘·>±<ë, >=&Ée\T, eTqdüŒs¡\ú T
eùdÔ yêfi¯fløÏ ‘·q eTq uÛÒ<äeTT ˝Ò≈£î+&Ü Hê´j·TeTT #Ó|üŒ&Éy˚T <Ûäs¡àeTT
#Ó|Œæ q≥Tº nì n+{≤&ÉT. n&ç>π yês¡T ªHê´j·T+ #Ó|Œü +&çμ nì n&É>ø∑ £
ª<Ûsä à¡ eTT #Ó|Œü +&çμ nì n+{≤s¡T.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
24
m.o
10) ˇø£ eT‘·ô|<ä› :` ‘·eT eT‘·eTT˝À ñqï Ä#êsê\T, kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\
MT<ä q&Ée&ÉyT˚ eTq eT‘· <Ûsä à¡ eTT n+{≤&ÉT.
1) <Ûsä à¡ eTT n+fÒ @$T{Ï?
aka
Ç<˚ $wüjT· eTT >∑T]+∫ ˇø£ >∑Ts¡Te⁄qT, n&ç–‘˚ Ç˝≤ »yêãT
#Ó|Œü &ÉeTT »]–+~.
aith
ash
1. ˇø£ |ü<ës¡eú TT jÓTTø£ÿ dü«uÛ≤eeTTqT ‘Ó\TŒq~ <ëì <Ûsä à¡ eT>∑TqT.
2. n~ Ä |ü<ës¡eú TTq≈£î düV≤ü »eTT>± e∫à ñ+&Ée˝…qT.
3. ˇø£ |ü<ës¡úeTT˝À XÊX¯«‘·eTT>± e÷s¡≈£î+&Ü e⁄+&ÉT dü«uÛ≤eeTTqT
<Ûsä à¡ eTT n+{≤eTT.
4. ˇø£ edüTÔe⁄ ˝Òø£ |ü<ës¡úeTT˝À XÊdüqeTT>± XÊX¯«‘·eTT>± ñ+&ÉT
dü«uÛ≤eeTTqT <Ûsä à¡ eTT nqe#·TÃ. nsTT‘˚ Ä <Ûsä à¡ eTT ‘·q C≤‹ yÓTT‘·eÔ TT
q≈£î e]Ô+#·Tq<Ó’ ñ+&ÉTqT.
ww
w.t
hr
y˚s¡Ty˚s¡T |ü<ës¡úeTT\≈£î y˚s¡Ty˚s¡T <Ûäs¡àeTT\T+&ÉTqT. ˇø£
|ü<ës¡úeTTqT #·÷∫q ‘·sê«‘· <ëì <Ûäs¡àeTTqT ‘Ó\TdüTø√e#·TÃqT.
ˇø£e÷s¡T ˇø£ |ü<ës¡úeTTq≈£îqï <Ûäs¡àeTTqT ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· <ëì
<Ûäs¡àeTTqT >∑Ts¡TÔô|≥Tºø=ì, m+‘·ø±\eTT ‘·sê«‘·HÓ’Hê <ëì <Ûäs¡àeTT
Á|üø±s¡eTT Ä |ü<ës¡úeTTqT >∑Ts¡TÔ|ü≥ºe#·TÃqT. ˇø£e÷s¡T ˇø£ edüTÔe⁄
<Ûäs¡àeTT ‘Ó*j·Tì<˚, ‘·sê«‘· Ä edüTÔe⁄qT >∑Ts¡TÔ|üfÒº <ëìøÏ M\T+&É<äT.
ˇø£ edüTÔe⁄ ˝Òø£ |ü<ës¡úeTT˝À XÊdüqeTT>± XÊX¯«‘·eTT>± düVü≤»eTT>±
ñ+&ÉT dü«uÛ≤eeTT <Ûsä à¡ eTT nsTTq|ü&ÉT n≥Te+{Ï <Ûsä à¡ eTT XÊÅdãÔü <äy› TÓ qÆ
<äì ≈£L&Ü #Ó|üŒe#·TÃqT. ˇø£ edüTÔe⁄˝Àì <Ûäs¡àeTT m|üŒ{Ïø° e÷s¡ì<Ó’
25
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
aith
ash
aka
m.o
Ç˝≤π> ñ+&ÉTqì XÊdüq s¡÷|üeTT>± ñ+&ÉT≥ e\q <ëìì XÊÅdj
Ô” T· ‘·
ø£*qZ <äì #Ó|Œü e#·TÃqT, <Ûsä à¡ eTT m|üŒ{Ïø° e÷s¡Tq~ ø±<äT. e÷]q
<ëìì <Ûsä à¡ eTT nq≈£î+&Ü n<Ûsä à¡ eTT nHê*. <˚ìHÓH’ ê <Ûsä à¡ eTTø±ì
<ëìì n<Ûäs¡àeTT n+{≤eTT. ˇø=ÿø£ÿ |ü<ës¡úeTTq≈£î ˇø=ÿø£ÿ
<Ûsä à¡ eTT+&çq|ü&ÉT $X¯«eTT˝Àì nìï{Ïø° yê{Ïyê{Ï <Ûsä à¡ eTT\T y˚sT¡ y˚sT¡ >±
ñHêïj·Tì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. á |ü<‹∆ä Á|üø±s¡eTT ø£ì|æ+#·T |ü<ës¡eú TT\≈£î
>±˙, edüTeÔ ⁄\≈£î>±˙, X¯Øs¡eTT\≈£î>±˙ nìï{Ïø° nìï <Ûsä à¡ eTT\THêïsTT.
nfÒ¢ ø£ì|æ+#·ì yê{ÏøÏ ≈£L&Ü <Ûsä à¡ eTT\Tqï$. ø£ì|æ+#˚ JesêdüT\÷,
|ü<ës¡eú TT\÷ ñqïfÒ,¢ $X¯«eTT˝À ø£ì|æ+#·ì$ ø√{≤¢~ ø√≥T¢ ñHêïsTT.
ø£ì|æ+#˚e˙ï eTq≈£î ‘Ó*j·T≈£îHêï nìï{Ï˙ ˝Òeì #Ó|ü ≥≈£î M\T˝Ò<Tä .
n˝≤π> ø£ì|æ+#·ì yê{Ï˝À nìï{Ïø+£ fÒ ô|<ä› (ÁãVü≤à) <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&ÉT
e÷Á‘·yT˚ . n+<ä]ø° nìï{Ïø° ñqïfÒ¢ <˚e⁄ìøÏ ≈£L&Ü <Ûsä à¡ eTT ø£\<äT.
ww
w.t
hr
n+<ä]ø° ø£ì|æ+#˚ ìeTà|ü+&ÉT≈£î ˇø£ <Ûsä à¡ eTTqï~. n˝≤π>
∫+‘·|+ü &ÉT≈£î ˇø£ <Ûsä à¡ eTTqï~. yê{Ï≈î£ qï, XÊ•«‘· XÊdüq dü«uÛ≤eeTTqT
<Ûsä à¡ eTT n+{≤eTì #Ó|ü ≈£îHêïeTT ø£<ë! <ëìÁ|üø±s¡eTT ìeTà|ü+&ÉT≈£î
|ü⁄\¢>± ñ+&É&ÉeTT <Ûäs¡àeTT. n˝≤π> ∫+‘·|ü+&ÉT≈£î ≈£L&Ü |ü⁄\¢>±
ñ+&É&yÉ T˚ <Ûsä à¡ eTT. s¬ +&É÷ |ü+&˚¢ nsTTHê, ∫+‘·|+ü &ÉT≈£î, ìeTà|ü+&ÉT≈£î
|ü⁄\Tù| <Ûäs¡àyÓTÆHê, ìeTà|ü+&ÉT, ∫+‘·|ü+&ÉT ø=~›bÕ{Ï ‘˚&Ü‘√ y˚s¡Ty˚s¡T
<Ûsä à¡ eTT\T ø£*–e⁄qï$.. n+<äTe\¢ yê{Ï s¡T#·T\T ≈£L&Ü ø=~›bÕ{Ï
‘˚&Ü‘√ y˚s¡T, y˚s¡T>± ñqï$. ìeTà|ü+&ÉT≈£î |ü⁄\T|ü⁄ <Ûäs¡àyÓTÆq|ü&ÉT
<ëì <Ûäs¡àeTTqT ‘Ó*dæqyê&ÉT ìeTà|ü+&ÉT |ü⁄\T|ü⁄qT >∑T]+∫ ‘Ó*dæ
e⁄+&ÉTqT.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
26
m.o
$X¯«eTT˝À ˇø£ edüTeÔ ⁄ jÓTTø£ÿ <Ûsä à¡ eTT ‘Ó*ùd,Ô Ä edüTeÔ ⁄ jÓTTø£ÿ
dü«uÛ≤eeT+‘ê ‘Ó*dæb˛e⁄qT. n˝≤π> ˇø£ edüTÔe⁄ jÓTTø£ÿ dü«uÛ≤eeTT
‘Ó*ùdÔ <ëì <Ûsä à¡ eTT ≈£L&Ü ‘Ó*dæb˛e⁄qT.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ìeTà|ü+&ÉTqT #·÷∫ <ëì dü«uÛ≤eeTTqT |üP]Ô>±
#·÷&É≈£î+&Ü <ëì s¡T∫ì ≈£L&Ü #·÷&É≈£î+&Ü ìeTà|ü+&ÉT #˚<äT>±
ñ+≥T+~ nqTø√e&ÉeTT n<Ûsä à¡ eTT n>∑TqT. #˚<Tä ìeTà|ü+&ÉT jÓTTø£ÿ
<Ûsä à¡ eTT ø±<äT. ø±e⁄q #˚<Tä nqTe÷≥ ìeTà|ü+&ÉT m&É\ n<Ûsä à¡ eT>∑TqT.
n˝≤π> ìeTà|ü+&ÉTqT #·÷&Éø£H˚, ìeTà|ü+&ÉT Äø±s¡eTTqT, s¡+>∑TqT,
#·÷&ÉøH£ ,˚ |ü⁄\T|ü⁄qT s¡T∫ #·÷∫ Ç~ ìeTà|ü+&ÉT s¡T∫ nqTø=ìHê n~
n<Ûsä à¡ eT>∑TqT. ìeTà|ü+&ÉTqT #·÷∫ <ëì≈£îqï <Ûsä à¡ eTTqT ‘Ó*j·TT≥
ˇø£ e÷s¡ZyÓTÆ‘˚, <Ûäs¡àeTTqTã{Ϻ ìeTà|ü+&ÉTqT ‘Ó*j·TT≥ eTs=ø£
e÷s¡ZeT>∑TqT. ø£ì|æ+#˚ edüTÔe⁄ jÓTTø£ÿ dü«uÛ≤eyÓTÆq <Ûäs¡àeTTqT
düT\uÛeÑ TT>± ø£ìô|≥ºe#·TÃ. edüTeÔ ⁄ ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT eTT+<äT>± #·÷∫q
yês¡T ‘Ó*|æq edüTÔe⁄≈£îqï <Ûäs¡àeTTqT ã{Ϻ edüTÔe⁄qT >∑T]Ô+#·e#·TÃqT.
Bììã{Ϻ edüTÔe⁄ ˝Ò≈£î+&Ü <ëì <Ûäs¡àeTTqT ‘Ó*j·T˝ÒeTT. nfÒ¢ <Ûäs¡àeTT
‘Ó*j·T≈£î+&Ü edüTeÔ ⁄qT ‘Ó*j·T˝ÒeTT.
Ç|ü&ÉT ndü\T $wüj÷· ìøÏ ekÕÔeTT. ø£ì|æ+#˚ edüTeÔ ⁄\qT
#·÷∫ yê{Ï <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*j·Te#·TÃqT. n˝≤π> ø£ì|æ+#·ì dü÷ø£àå
edüTeÔ ⁄\ <Ûsä à¡ eTT\qTã{Ϻ ø£ì|æ+#·ì <ëìì Á>∑V≤æ +#·e#·TÃqT. ø£ì|æ+#˚
edüTeÔ ⁄\ <Ûsä à¡ $wüjT· eTT\˝À mes¡÷ bıs¡bÕ≥T|ü&sÉ T¡ . ‘Ó*j·Te\dæq
edüTeÔ ⁄ ø£ì|ædTü qÔ ï~. ø±ã{Ϻ <ëì <Ûsä à¡ eTTqT ‘Ó*j·TT≥˝À bıs¡bÕ≥T
|ü&TÉ ≥≈£î neø±X¯yT˚ ˝Ò<Tä . Çø£b˛‘˚ ø£ì|æ+#·ì <˚ìHÓH’ ê ‘Ó*j·÷˝≤+fÒ
27
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
aith
ash
aka
m.o
eTT+<äT <ëì <Ûsä à¡ eTT ‘Ó*dæe⁄+&Ü*. <ëì <Ûsä à¡ eTT ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚,
ø£ì|æ+#·ì~ @<ÓH’ ê ‘Ó*j·Tã&É<Tä . ˇø£yfi˚ ¯ ø£ì|æ+#·ì ‘Ó\ì¢ edüTeÔ ⁄
jÓTTø£ÿ <Ûäs¡àeTT ‘Ó*j·Tø£, ø£ì|æ+#·ì q\¢ì y˚s=ø£ edüTÔe⁄ jÓTTø£ÿ
<Ûäs¡àeTTqT ‘Ó*dæ, ‘Ó\¢ì edüTÔe⁄qT q\¢ì edüTÔe⁄>± b˛\TÃ≈£î+fÒ ‘Ó\¢ì
edüTÔe⁄ ‘Ó*j·TqfÒ¢ ø£<ë! n+<äTe\q ˇø£ edüTÔe⁄ jÓTTø£ÿ <Ûäs¡àeTT>±
y˚s=ø£ edüTÔe⁄ jÓTTø£ÿ <Ûäs¡àeTTqT ô|≥Tº≈£î+fÒ n~ yÓTT<ä{Ï edüTÔe⁄≈£î
n<Ûäs¡àeT>∑TqT. n<Ûäs¡àeTT e\q yÓTT<ä{Ï edüTÔe⁄ jÓTTø£ÿ s¡÷|ü⁄πsK\T
@e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛e⁄qT. ø£ì|æ+#˚ yê{Ï $wüjT· eTT˝Àø£+fÒ
ø£ì|æ+#·ì yê{Ï $wüjT· eTT˝À eTq≈£î ‘Ó*dæq$ <Ûsä à¡ eTT˝À, n<Ûsä à¡ eTT˝À
C≤Á>∑‘·Ô>± |ü]o*+#·e\dæq nedüs¡eTTqï~. n≥T¢ |ü]o*+#·ø£
<Ûäs¡àeTT\ kÕúqeTT˝À n<Ûäs¡àeTT\qT ô|≥Tºø=+fÒ ‘Ó*j·Te\dæq$
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛e⁄qT.
ww
w.t
hr
$X¯«eTT˝À ø£ì|æ+#·ì$ mH√ï ø√≥T¢ ø£\e⁄. yê{ìï{Ï˝À n‹
ô|<ä› <ëìì <˚e⁄&ÉT nqe#·TÃqT. <˚e⁄&ÉT ø£ì|æ+#˚yê&ÉT ø±<äT. ø±e⁄q
<˚e⁄ìï >∑T]+∫ ‘Ó*j·÷\+fÒ, <˚e⁄ì jÓTTø£ÿ <Ûsä à¡ eTT\qT Ä<Ûës¡eTT
#˚düTø=ì <˚e⁄ìï ‘Ó*j·Te#·TÃqT. ªª<˚ì <Ûäs¡àeTTqTã{Ϻ <ëìì
‘Ó*j·Te#·TÃqTμμ nqT dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT, <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\qTã{Ϻ
<˚e⁄&Ó≥T¢Hêï&√ Äj·Tq @$T |üì #˚j·TT#·THêï&√, Äj·Tq mø£ÿ&É
ìedædTü HÔ êï&√ ‘Ó*j·Te#·TÃqT.
n+‘˚ø±˙ ˇø£s¡T <ëqeTT #˚dæ <Ûäs¡àeTT #˚XÊqT nì
nqT≈£î+≥THêï&ÉT. ˇø£s¡T Hê´j·TeTT #Ó|æŒ, <Ûäs¡àeTT #ÓbÕŒqT nì
nqT≈£î+≥THêï&ÉT. ˇø£s¡T ˙‹ì bÕ{Ïdü÷Ô <Ûäs¡à+ô|’ q&ç#êqT nì
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
28
m.o
nqT≈£î+≥THêï&ÉT. ˇø£s¡T Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä $wüj·÷\qT <˚e⁄ì
$wüj·÷\T>± uÀ~ÛdüTÔHêïs¡T. ˇ≈£s¡T _øå±ìï n&ÉT≈£îÿ+≥÷ ª<Ûäsêàìï
#˚jT· +&çμ nì n+≥THêïs¡T. á $<Ûeä TT>± n+<äs÷¡ ‘·eT‘·eT ñ<˚X› Ê\qT
ø£*Zj·TTHêïs¡T.
aith
ash
aka
Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ @<ÓH’ ê ˇø£ $<ä´qT H˚sê«\+fÒ <ëìøÏ
dü+ã+~Û+∫q ∫qï∫qï |üqT\T, yÓT\≈£îe\T, $<ÛëHê\T yÓTT<ä˝q’… $
n˙ï H˚]Ãq|ü&ÉT Ä $<ä´qT dü+|üPs¡eí TT>± H˚s«¡ e#·TÃqT. n<˚ $<Ûeä TT>±
<Óe’ dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ $<ä´qT H˚sê«\+fÒ ø=ìï |ü<ë\≈£î uÛ≤yê\T ‘Ó*dæ
ñ+&Ü*. ñ<ëVü≤s¡D≈£î <Ûäs¡àeTT, XÊdüqeTT, XÊÅdüÔeTT, dæ<ë∆+‘·eTT,
˙‹, n$˙‹, Hê´j·TeTT, nHê´j·TeTT, C≤„qeTT, <ëqeTT, <äjT· , ø£sT¡ D,
eT+∫, #Ó&TÉ , n<Ûsä à¡ eTT Ç˝≤ mH√ï uÛ≤yê\T ‘Ó*dæ ñ+&Ü* ˝Òøb£ ˛‘˚
<Ûäsêàìï ˙‹>±, Hê´j·TeTT>±, Ç+ø± mH√ï $<Ûë\T>± uÛ≤yê\T
e÷]b˛‘êsTT.
ww
w.t
hr
Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ @<ÓH’ ê eTTK´yÓTqÆ |üìì eTqeTT Ç‘·sT¡ \
MT<ä qeTàø£eTT‘√ e<ä*y˚jT· ˝ÒeTT ø£<ë! á Á|ü|+ü #êH˚ï düèwæ̃+∫
q&ÉT|ü⁄‘·Tqï <˚e⁄ì >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√yê\+fÒ y˚πs yêfi¯fl MT<ä
Ä<Ûës¡|&ü &É eÉ TT, m+‘· düeT+»düy÷Ó Ä˝À∫+#·Tø√+&ç.
2)
á <Ûsä à¡ eTT @ s¡÷|üeTT˝À ñ+≥T+~?
<Ûsä à¡ eTT XÊdüqeTT\ (Ä»„) s¡÷|üeTT˝À ñ+≥T+~. XÊdüqeTT
\‘√ ≈£L&ÉTø=qï~ XÊÅdeÔü TT nì #Ó|Œü e#·TÃqT. á XÊÅdeÔü TT dæ<ë∆+‘·eTT
\T>±, Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT˝À Áyêj·Tã&çq$. n˝≤ dæ<ë∆+‘·s¡÷|üeTT˝À
ñqï Á>∑+<∏eä TTqT ªª<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTTμμ n+{≤eTT.
3)
<Ûsä à¡ eTT e\¢ ø£*π> ˝≤uÛyÑ T˚ $T?
29
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
<Ûsä êàìøÏ, <˚e⁄ìøÏ @$T{Ï eTT&ç? <Ûsä êà\T mes¡T
ìs¡ísTT+#ês¡T?
ww
w.t
hr
4)
aith
ash
aka
m.o
á <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT e\q ˇø£|Pü ≥ ÄVü‰s¡eTT>±˙, ˇø£ÿ s¡÷bÕsTT
Ä<ëj·TeTT>±˙ ñ+&É<Tä . <Ûsä à¡ eTq>± <˚e⁄ìï ‘Ó\TdüTø=qT XÊdüqeTT‘√
≈£L&ÉTø=qï~. n+<äTe\q <Ûäs¡àeTTq≈£L <˚e⁄ìø° dü+ã+<ÛäeTTqï~.
<Ûsä à¡ eTT ‘Ó*j·Tì~ yÓ÷ø£eå TT sê<äT. |ü⁄e⁄«øÏ yêdüq≈£î dü+ã+<Ûeä TTqï≥T¢
<˚e⁄ìøÏ, <Ûäs¡àeTTq≈£î dü+ã+<ÛäeTTqï~. yêdüqqTã{Ϻ |ü⁄e⁄«qT ‘Ó*j·TT
q≥T¢, <Ûsä à¡ eTTqTã{Ϻ <˚e⁄ìï ‘Ó*j·Te#·TÃqT. <Ûsä à¡ eTT e\¢ @$T ˝≤uÛeÑ TT
n+fÒ, Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ ˝≤uÛyÑ T˚ MTø£\>∑<Tä ø±˙, <˚e⁄ì dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ
˝≤uÛÑeTT edüTÔ+~. <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó\TdüTø=qT≥ e\q <˚e⁄ì
>∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø=qe#·TÃqT. yÓ÷ø£åeTT bı+<äe#·TÃqT. Á|ü|ü+#·
dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ &ÉãT“ e\q ˙≈£î XÊ+‹, ‘·è|æÔ \_Û+#·<Tä , <˚e⁄ì dü+ã+<Ûä
yÓ÷ø£eå TT e\q XÊ+‹ ø£\T>∑T‘·T+~. Äj·Tq ªªXÊ+‹Á|ü<ë‘·.μμ
ˇø£ |ü<ës¡úeTT˝À XÊdüqeTT>±, XÊX¯«‘·eTT>±, düVü≤»eTT>±
ñ+&ÉT dü«uÛ≤eeTT <Ûäs¡àeTT nsTTq|ü⁄&ÉT, düèwæ˜+∫q düèwæ˜ø£πsÔ Á|ü‹
|ü<ës¡úeTTq≈£î <Ûäs¡àeTT ìs¡ísTT+∫ ô|{ϺHê&ÉT. ˇø£ |ü<ësêúìï #·÷∫
nsTTHê <ëì <Ûsä à¡ eTT ‘Ó\TdüTø√e#·TÃqT ˝Òø£ <Ûsä à¡ eTT ‘Ó*dæHê |ü<ësêúìï
>∑Ts¡TÔ|ü≥ºe#·TÃ. <˚e⁄&ÉT ø£ì|æ+#˚ ªª|ü<ës¡úeTTμμ ø±<äT ø£<ë! ø±ã{Ϻ
<˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T <˚e⁄ìπø ‘Ó\TdüT. <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT <˚e⁄&ÉT ‘Ó\T|üì<˚
@ e÷qe e÷Á‘·Tìø° ‘Ó*j·T<äT. Ç~ <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝Àì e÷≥.
düèwæ̃+|üã&çq |ü<ësêú\ >∑T]+∫ |ü]XÀ~Û+∫ ˝Òø£ n+~q }Vü≤<ë«sê
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
30
5)
aka
m.o
Á|üj÷Ó >±\T #˚d,æ e÷qe⁄&ÉT Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ XÊÅkÕÔ\qT ‘Ó\TdüTø√
e#·TÃqT. ø±˙ düèwæø˜ s£ Ô¡ me] }Vü≤≈£î n+<äìyê&ÉT, @ C≤„H+˚ Á~j·TeTT\
<ë«sêHÓH’ ê XÀ~Û+∫ ‘Ó\TdüTø=q˝ÒeTT ø£qTø£ <˚e⁄ì >∑T]+∫q XÊÅdeÔü TT
<˚e⁄&˚ #Ó|ü qT. ø±˙ <˚e⁄&ÉT me«]‘√q÷ e÷{≤¢&&É TÉ , ‘·q <ä÷‘· <ë«sê
#Ó|æŒ+#·TqT.
<˚e⁄ì <Ûsä êà\T me]øÏ nedüse¡ TT?
ww
w.t
hr
aith
ash
»>∑‹˝À JesêdüT\ jÓTTø£ÿ C≤‘·T\ dü+K´ yÓTT‘·eÔ TT 84 \ø£\å ì
#Ó|ü ≥ ø£\<äT. 84 \ø£\å s¡øe£ TT\ì ˇø£ yÓTT‘·eÔ TTqT #Ó|ü ≥≈£î á
ø±\eTT˝À me] <ä>sZ∑ ¡ dü]jÓTÆ q $es¡D ˝Ò<Tä . $T>∑‘ê JesêdüT\qT
‘·q n<äT|ü⁄˝À ô|≥Tºø=qT k˛úeT‘· ˇø£ÿ e÷qeC≤‹πø ø£\<äT. ‘·\˝Àì
ãT~∆ $<ÛëqeTT m+‘√ >=|üŒ>±qTqï e÷qeC≤‹ n‘·T´qï‘· C≤‹>±
˝…øÏÿ+#·ã&ÉT#·Tqï~. $T>∑‘ê |üX¯ó, |üøÏå, ÁøÏ$T, ø°≥ø£, eèø£å, \‘ê<äT\˙ï
e÷qe⁄ì ‘Ó*$ø£+fÒ ‘·≈î£ ÿe ‘Ó*$ø£*j
Z T· TqïeqT≥˝À dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä .
»+‘·Te⁄\T, |ü≈îå£ \T yÓTT<ä\>∑T JesêdüT\˙ï ÄVü‰s¡eTT dü+bÕ~+#·T
ø√e&ÉeTT, ‹q&ÉeTT, ìÁ~+#·&eÉ TT, dü+uÛÀ>∑ düTKeTTqT nqTuÛ$Ñ +#·&eÉ TT
‘·|üŒ $T>∑‘ê Á|ü|ü+#· C≤„qeTT yê{ÏøÏ ˝Ò<äT. e÷qe⁄ìøÏ ‹q&ÉeTT,
ìÁ~+#·&eÉ TT, dü+‘êqeTT bı+<ä&yÉ T˚ ø±ø£ nH˚øy£ TÓ qÆ $|üØ‘·yTÓ qÆ Á|ü|+ü #·
C≤„qeTT ‘Ó*j·TTqT. m≈£îÿe ‘Ó*$ ñqï e÷qe⁄ì #˚‹˝À m+‘√
ã\eTTø£*Z ‘Ó*$˝Òì dæ+Vü≤eTT\T ≈£L&Ü z&çb˛sTT eX¯yTÓ bÆ ˛e⁄#·Tqï$.
Bìø£+‘·{Ïø° ø±s¡DeTT e÷qe⁄ì Á|ü|ü+#·|üs¡yÓTÆq ãT~∆ $X‚wü‘·ì
#Ó|üŒe#·TÃqT. Á|ü|ü+#·Ø‘ê´ ãT~∆˝À m+‘√ n‘·T´qï‘· C≤‹jÓÆTq
e÷qeC≤‹, Á|ü|+ü #· C≤„qeTT˝À nÁ>∑kÕúqeTT˝À ì*∫q e÷qeC≤‹,
31
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
aka
m.o
m+‘√ >=|üŒ |ü]XÀ<Ûäq\T #˚dæ j·÷+Á‹ø£eTT>± ø£+|üP´≥s¡¢qT,
s√uÀ{Ÿ\qT, uÛÖ‹ø£eTT>± JHé‡qT, Äj·TT<Ûä|üs¡eTT>± øÏå|üDT\qT,
nDTu≤+ãT\qT ø£ìô|{Ïqº e÷qeC≤‹, ˇπø ˇø£ <˚e⁄ì C≤„qeTT˝À
|üP]Ô>± yÓqø£ã&ç ñqï~. C≤„qeTT\T s¬ +&ÉT s¡øe£ TT\T >∑\e⁄ ˇø£{Ï
Á|ü|+ü #· C≤„qeTT, s¬ +&Ée~ <˚e⁄ì C≤„qeTT.
<Ûsä à¡ eTT m+<äT≈£î |üìøÏ edüT+Ô ~?
ww
w.t
hr
6)
aith
ash
1. düèwæ+˜ |üã&çq yê{Ï >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√e&ÉeTT. 2. düèwæ+˜ ∫q
düèwæ̃ø£s¡Ô >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√e&ÉeTT. »+‘·Te⁄\≈£î, |ü≈£åî\≈£î ªªÄX¯μμ nqT
>∑TDeTT ñHêï n~ Áã‘·T≈£î‘ÓsT¡ e⁄ ø√düyT˚ ñ|üj÷Ó >∑|&ü TÉ ‘·T+~. ø±˙
e÷qe⁄&ÉT $|üØ‘·yÓTÆq ÄX¯≈£î˝ÀHÓ’ <äT:U≤ìøÏ >∑T]ø±e\dæ edüTÔ+~.
»>∑‹˝À $#·øD
å£ ≤ C≤„qeTT ˝Òì @ Jesê•ø° <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT nqT <ëì‘√
|üì˝Ò<äT. |üP]Ô $X¯«eTT˝À $#·ø£åD ø£*Zqyê&ÉT eTìwæ ˇø£ÿ&˚.
n+<äTe\q eTìwæ nsTTq Á|ü‹ yêìø° <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü T+fÒ @$T{À ‘Ó*dæ
ñ+&Ü*, <˚e⁄ì <Ûsä êà\T düs«¡ e÷qe⁄\≈£L nedüse¡ TT.
ˇø£ |ü<ës¡eú TT jÓTTø£ÿ XÊdüqeTT>±, XÊX¯«‘·eTT>±, düV≤ü »eTT>±
ñ+&ÉT dü«uÛ≤eeTTqT Ä |ü<ës¡úeTT jÓTTø£ÿ <Ûäs¡àeTT nì nqï|ü&ÉT, ˇø£
|ü<ësêúìï #·÷∫q|ü&ÉT <ëì <Ûsä à¡ eTT ‘Ó\TdüTø=qe#·TÃ. n˝≤π> <ëì
<Ûäs¡àeTT ‘Ó*dæq|ü&ÉT |ü<ësêúHÓ’ïHê >∑Ts¡TÔ|ü≥ºe#·TÃ, ñ<ëVü≤s¡D≈£î
eT˝…¢|ü⁄e⁄« eT+∫ düTyêdüq ÇdüTÔ+~ nì ˇø£ <Ûäs¡àeTT ‘Ó*dæq|ü&ÉT,
düqïC≤õ düTyêdüqqT #·÷∫ Ç~ eT˝…|¢ ⁄ü e⁄« nqTø√e&ÉeTT eT˝…|¢ ⁄ü e⁄«≈£î
n<Ûäs¡àeT>∑TqT. n<˚ $<ÛäeTT>± <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\˝À ˇø£f…Æq <Ûäs¡àeTTqT
rdüTø=ì #·÷<ë›eTT. ªªÄj·Tq düs«¡ eTTq≈£î eT÷˝≤<Ûës¡eTTμμ Ç~
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
32
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
ˇø£ <Ûsä à¡ yÓTqÆ |ü&ÉT ˇø£ #Ó≥TºqT eTqeTT |üPõ+#·T#·THêïeTqTø√+&ç,
#Ó≥¢e\¢ eTq≈£î mH√ï ñ|üjÓ÷>±\Tqï$. n$ ø±s¡“Hé&Ó’j·÷¬ø‡&éì
|”\TÃø=ì Äøχ»Héì e<äT\T‘êsTT. yê{Ïe\¢ esê¸\T|ü&TÉ ‘êsTT. n$
e~˝Ò Äøχ»Hé eTq≈£î ÁbÕDyêj·TTe⁄>± ñ|üj÷Ó >∑|&ü TÉ ‘·T+~. Ç˝≤
mH√ï ñ|üj÷Ó >±\T #Ó≥e¢ \¢ e÷qeC≤‹ bı+<äT‘·T+~. ø±˙ #Ó≥Tº≈î£
eT÷˝≤<Ûës¡y˚T~ y˚fi¯ófl, Ä y˚fi¯fl≈£î eT÷˝≤<Ûës¡eTT mes¡T uÛÑ÷$T, uÛÑ÷$T
@ Ä<Ûës¡eTT‘√ Äø±X¯eTT˝À ‹s¡T>∑T‘·T+~. n˝≤ X¯Sq´eTT˝À uÛ÷Ñ $TøÏ
Ä<Ûës¡yÓTÆqyê&˚ <˚e⁄&ÉT, ø±ã{Ϻ düs¡«düèwæ̃øÏ eT÷˝≤<Ûës¡eTT <˚e⁄&˚ø±ì
#Ó≥Tºø±<äT. #Ó≥¢e\¢ ñ|üjÓ÷>±\Tqï$ ø±˙ Ä #Ó≥¢qT <˚e⁄&˚
düèwæ+˜ #ê&ÉT. eTq≈£î <˚e⁄ì <Ûsä êà\˝À ˇø£fqÆ… <Ûsä à¡ eTT ‘Ó\TdüTø√e&ÉeTT
e\q ª#Ó≥Tº <˚e⁄&ÉT ø±<äTμ nH˚ düe÷#ês¡eTT ‘Ó*dæ+~. <˚e⁄&çì
#Ó≥Tº nqT≈£î+fÒ n~ <˚e⁄ì <Ûsä êà\˝À ˇø£ <Ûsä êàìøÏ n<Ûsä à¡ eT>∑TqT.
n<Ûsä êà\e\¢ <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&É&TÉ . düqïC≤õì rdüTø=ì eT˝…|¢ ⁄ü e⁄«
nqTø=+fÒ eT˝…|¢ ⁄ü e⁄« @<√ ˙≈£î ‘Ó*j·T<äT ø£<ë! n˝≤π> ˙e⁄ Áã‘·≈&£ ÜìøÏ
ø±e\dæq Äøχ»Hé (ÁbÕDyêj·TTe⁄) e<ä\T‘·Tqï #Óf¢Ò ˙≈£î eT÷˝≤<Ûës¡eTT
nqTø=+fÒ, Ä #Ó≥Tº≈î£ eT÷˝≤<Ûës¡yTÓ qÆ <˚e⁄&ÉT ˙≈£î ‘Ó*j·Tã&É&TÉ .
<˚e⁄ìï ‘Ó*j·÷\+fÒ eTT+<äT Äj·Tq <Ûäsêà\T ˙≈£î ‘Ó*j·Tã&Ü*.
<˚e⁄ìï ‘Ó\TdüTø=H˚ <ëìøÏ <Ûäs¡àeTT |üìøÏ edüTÔ+~.
7)
<˚e⁄ì <Ûsä êà\≈£î eTq≈£î dü+ã+<Ûeä TT @$T{Ï?
ˇø£ edüTeÔ ⁄ ˝Òø£ |ü<ës¡eú TT JeeTTqï~ø±˙, JeeTT˝Òì~ø±˙
<ëì≈£îqï dü÷ø£åàdüVü≤»‘·«eTTqT ªª<Ûäs¡àeTTμμ n+{≤eTT. Ä düVü≤»‘·«eTT
yÓTT<ä≥ <Óe’ ‘·«eTT qT+&ç \_Û+∫q<Ó’ ñ+&ÉTqT. ˇø£ |ü<ës¡eú TTq≈£îqï
33
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
düV≤ü »‘·«eTTqT <ëì≈£îqï <Ûsä à¡ eTT nq>∑\eTT. Çø£ÿ&É MTs¡T qqTï ˇø£
Á|üXï¯ n&ÉT>∑e#·TÃqT. n~ @eTq>±! ˇø£ eTìwæ ∫qï‘·qeTTqT+&ç
$TøÏÿ* ø√|üeTT>∑\yê&Ó’ ñHêï&ÉT. ô|<ä›yê&Ó’Hê n‘·qT ø√|æwæº>±H˚
ñHêï&ÉT. n‘·ìøÏ ∫qï‘·qeTT qT+&ç ø√|üeTT düV≤ü »eTT>± ñqï~
ø£<ë! Ä eTìwæøÏ ø√|üeTT <Ûsä à¡ y˚Tj·T>∑THê? <ëìøÏ e÷ düe÷<ÛëqeTT
eTqTwü´ C≤‹ø£+‘·jT· ÷ @<Ó‘’ ˚ düV≤ü »eTT>± ñqï<√ n<˚ <Ûsä à¡ eT>∑TqT.
ˇø=ÿø£ÿ eTìwæøÏ ˇø=ÿø£ÿ <Ûäs¡àeTT+&É<äT. Çø£ÿ&É ˇø£ÿ&˚ ø√|æwæ̃ ø±e⁄q
n~ <Ûsä à¡ eTT ø±<äT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ C≤‹ yÓTTø£ÿ˝Àì Ä≈£î˝À ‘˚\T
$wüeTTqT Vü≤]+#·T düV≤ü »‘·«eTTqï~. Ä C≤‹ yÓTTø£ÿ\ Á|ü‹ Ä≈£î˝Àq÷
n<˚ düVü≤»‘·«eTTqï~. Çø£ÿ&É Ä yÓTTø£ÿ≈£îqï düVü≤»‘·«y˚T <ëì
<Ûäs¡àeT>∑TqT. n≥T¢ø±ø£ ˇø£ yÓTTø£ÿ˝À Ä X¯øÏÔ ñ+&ç, n<˚C≤‹ yπ̊s
yÓTTø£ÿ\≈£î Ä X¯øÏÔ ˝Òø£b˛‘˚ n~ <Ûäs¡àeTqã&É<äT. ˇø£ eTìwæøÏ ñqï~
<Ûsä à¡ eTT ø±<äT. n+<ä]ø° ñqï<˚ <Ûsä à¡ eT>∑TqT. <Ûsä à¡ eTT nqTq~ |ü⁄≥Tºø‘£ √
e#·TÃq~. n+<äTe\q <ëìì düV≤ü »‘·«eTT nHêïeTT ª»μ nq>± |ü⁄≥Tº≥
nì ns¡úeTT. düVü≤#·s¡T&ÉT nq>± yÓ+≥ ‹s¡T>∑Tyê&Éì ns¡úeTT. nfÒ¢
ªªdüV≤ü »μμ nq>± yÓ+≥ |ü⁄≥Tºq<äì ns¡eú TT. BìÁ|üø±s¡eTT düV≤ü »‘·«eTT
nq>± |ü⁄≥Tºø‘£ √ e∫Ãq<äì ns¡eú TT. ˇø£ C≤‹øÏ ˇπø $<Ûeä TT>± |ü⁄≥Tºø‘£ √
e∫Ãq<˚<√ n<˚ <Ûsä à¡ eT>∑TqT. Ç|ü&ÉT <Ûsä à¡ eT+fÒ @$T{Ï nqï $wüjT· eTT
ø=+‘· ne>±Vü≤qjÓTÆ q<äqT≈£î+<ëeTT. Ç|ü&ÉT á <Ûsä êàìï <˚e⁄&ÉT
s¬ +&ÉT>± $uÛõÑ +#ê&ÉT.
1) dü«<Ûäs¡àeTT 2) |üs¡<Ûäs¡àeTT.
1. <˚e⁄&ÉT 2. Á|üø£è‹. <˚e⁄&ÉT Á|üø£è‹ì 5 uÛ≤>±\T #˚XÊ&ÉT.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
34
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
n$ 1. Äø±X¯eTT, 2. >±*, 3. n–ï, 4. ˙s¡T, 5. uÛ÷Ñ $T á Á|üøè£ ‹ì
Ä<Ûës¡eTT #˚dTü ø=ì düs«¡ JesêX¯ó\ X¯Øs¡eTT\T ‘·j÷· s¡T #˚XÊ&ÉT. ‘·sê«‘·
‘·q Ä‘·àqT }<ë&ÉT. á $<Ûeä TT>± 1. <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT 2. Á|üøè£ ‹
<Ûäs¡àeTT ¬s+&ÉT>∑\e⁄. <˚e⁄ìyÓ’|ü⁄ Ä‘·à, ˙e⁄ ñ+&É>± Á|üø£è‹yÓ’|ü⁄
düs¡«JesêX¯ó\ X¯Øsê\T, >∑TDeTT\T, Ç+Á~j·÷\T ñqï$. ø£qTø£
˙≈£î <˚e⁄ìyÓ’|ü⁄ ñqï <Ûäs¡àeTT˝Ò dü«<Ûäs¡àeTT, Á|üø£è‹yÓ’|ü⁄ ñqï <Ûäsêà\T
|üs<¡ säÛ à¡ eTT ne⁄‘·T+~. ˙ X¯Øs¡eTT Á|üøè£ ‹ dü+ã+<Ûeä TT>± ñqï~.
˙e⁄ <˚e⁄ì dü+ã+~Û+∫ ñHêïe⁄. <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T @y√ n$ ˙
dü«<Ûäs¡àeTT, X¯Øs¡ <Ûäs¡àeTT\T @y√ n$ |üs¡<Ûäs¡àeTT\T. ªdü«μ nq>± Hê
nì ª|üs¡μ nq>± Hêø£+fÒ y˚¬s’q~ nì ns¡úeTT. dü«, |üs¡ <Ûäs¡àeTT\q>±
˙ <Ûäs¡àeTT dü«<Ûäs¡àeT˙, Á|üø£è‹ <Ûäs¡àeTT |üs¡<Ûäs¡àeT˙ ‘Ó*j·÷*. ˙
X¯ØsêìøÏ |üs¡<Ûäs¡àeTT ˙≈£î |üs¡<Ûäs¡àeTTø±<äT. m+<äTø£+fÒ ˙≈£î @~
<Ûäs¡àyÓ÷, n~ ˙ X¯ØsêìøÏ |üs¡<Ûäs¡àeTT n>∑TqT. ˙e⁄y˚s¡T, ˙ X¯Øs¡eTT
y˚sT¡ . ˙e⁄ <Óe’ dü+ã+BÛ≈î£ &ç$, ˙ X¯Øs¡eTT Á|üøè£ ‹ dü+ã+~Û+∫q~.
<˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T ˙≈£î dü+ã+~Û+∫q$, Á|üøè£ ‹ <Ûsä à¡ eTT\T ˙ X¯ØsêìøÏ
dü+ã+~Û+∫q$.
8) <Ûsä à¡ eTT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√øb£ ˛‘˚ H√{˝Ï À eTT<ä› ~>∑<ë?
<Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT eTìwæøÏ ÄVü≤s¡$TdüT+Ô <ë, Ä<ëj·TeTTìdüT+Ô <ë?
@e÷Á‘·eTT Ä<ëj·TeTT ˝Òì <ëìì >∑T]+∫ eTìwæøπ $T nedüse¡ Tì
ø=+<äs¡&É>∑e#·TÃqT. <ëìøÏ »yêãT Ç˝≤ >∑˝<äT. #·÷ùdÔ <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT
e\q ˇø£|üP≥ ÄVü‰s¡eTT>±˙, ˇø£ s¡÷bÕsTT Ä<ëj·TeTT>±˙
ñ+&É<Tä . n≥¢ì ≈£L{Ïø,° ≈£Ls¡≈L£ |üìøÏ sêì <Ûsä à¡ eTT\‘√ eTqπø$T
35
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
|üì? nì mes¡÷ nqTø=qT≥≈£î M\T˝Ò<Tä . m+<äTø£q>±! <Ûsä à¡ eTT
H˚s¡T>± eTìwæ‘√H˚ dü+ã+<Ûä|ü&ç j·TTqï~, <Ûäs¡àeTT nqTq~ eTìwæ
J$‘·eTT˝À ˇø£ uÛ≤>∑yTÓ j
Æ T· Tqï~. nsTTHê Ä $wüjT· eTT n+<ä]ø°
‘Ó*j·T<äT. ˇø£ eTìwæ <Ûäs¡àeTTqT ‘Ó*dæ J$ùdÔ, <ëìì düÁø£eTyÓTÆq
J$‘·eTT nqe#·TÃqT. n≥T¢ø±≈£î+&Ü <Ûsä à¡ eT+fÒ @$T{À ‘Ó*j·Tø£,
@e÷Á‘·eTT <Ûäs¡àeTT˝Òì J$‘·eTTqT >∑&ç|æ‘˚ <ëìì ˝À|üuÛÑ÷sTTwüºyÓTÆq
J$‘·eTT n+{≤eTT. n‘·ì~ düÁø£eTyÓTqÆ J$‘·eTT ø±<äì #Ó|Œü e#·TÃqT.
ªª≈£L{Ïø=s¡≈£î ø√{Ï $<ä´\Tμμ nqï≥T¢ @ $<ä´ H˚]ÃHê H√{Ï˝À eTT<ä›
~π>+<äTøπ , Ä ~π> eTT<˚<› √ ø±düÔ s¡T∫>± ~>±\ì eTs√ ø√{Ï$<ä´˝…H’ ê
H˚s¡TkÕÔs¡T. Ä s¡T∫ø£s¡yÓTÆq eTT<ä›ø√düeTT dü+bÕ~+#˚ dü+bÕ<äq˝À
ø£ì|æ+#˚ |òü*‘·eTT <Ûäq, ø£qø£, edüTÔ, yêVü≤q yÓTT<ä\>∑T s¡÷|üeTT˝À
ñ+fÒ ø£ì|æ+#·ì |ò*ü ‘·eTT bÕ|ü,|ü⁄D´eTT\ s¡÷|ü+˝À e⁄+≥T+~. eT∞fl
Ä |ò*ü ‘·eTT ˙y˚ nqTuÛ$Ñ +#ê*. ˙e⁄ #˚ùd |üì @<ÓH’ ê <Ûsä à¡ j·TTø£eÔ TT>±
#˚ùdÔ ˙≈£î yÓ÷ø£åeTT edüTÔ+~. n<Ûäs¡àj·TTø£Ô+>± #˚ùdÔ »qà\T ekÕÔsTT
yê{Ï‘√ qs¡ø£eTT edüTÔ+~. @ |üì #˚dæHê <˚e⁄ì <Ûäsêà\T ‘Ó*dæ
<Ûsä à¡ j·TTø£+Ô >± #˚j÷· *.
9)
<Ûsä à¡ eTT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√øb£ ˛‘˚ Áã‘·ø˝£ eÒ ÷?
eTìwæ J$‘·eTT˝À <Ûäs¡àeTT nqTq~ yêVü≤qeTTq≈£î ˝…’≥T
˝≤+{Ï~. Nø£{˝Ï À Á|üj÷· DÏ+#·T yêVü≤qeTTq≈£î (ø±s¡T≈£î) ˝…≥
’ T m+‘·
nedüs¡yÓ÷ <Ûäs¡àeTT ≈£L&Ü eTìwæøÏ n+‘˚ nedüs¡eTT. yêVü≤qeTTq≈£î
ñqï ˝…’≥T yêVü≤qeTTqT q&É|ü˝Ò<äT, q&ç#˚ <ëìøÏ X¯øÏÔ˙ Çe«<äT.
yêVü≤qeTT ˝…≥
’ T ˝Ò≈î£ Hêï q&ÉTe>∑\<äT. yêVü≤qeTT m+‘· KØ<ÓH’ ê
˝…’≥T ˝Òø£b˛‘˚ Nø£{Ï˝À <ë] ‘Ó*j·Tø£ düÁø£eTyÓTÆq e÷s¡ZeTT˝À q&ÉTeø£
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
36
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
<ë]‘·|Œæ q&ÉT#·TqT. n≥T¢ q&ÉT#·T≥ #˚‘· Á|üj÷· DeTT ˇ&ÉT<äT&ÉT≈£î\‘√
≈£L&ÉTø=qï<Ó’ >∑T+‘·\T, $T≥º\‘√ ≈£î<äT|ü⁄\≈£î >∑T]j·T>∑T#·÷ q&Éee\dæ
e#·TÃqT. mø£ÿ&ÓH’ ê ô|<ä› >∑T+‘·ø±˙, ô|<äs› êsTT >±˙ m<äTs¬ ‘’ ˚ Á|üe÷<äeTT
»]– n+‘·{‘Ï √ yêVü≤qeTT jÓTTø£ÿ Á|üj÷· DeTT Ä–b˛>∑\<äT. n<˚
$<Ûeä TT>± eTìwæ m+‘· <Ûìä ≈£î&ÓH’ ê J$‘·eTTô|ø’ Ï u≤>±H˚ >∑&TÉ |ü⁄#·T+&ÉTqT.
nsTT‘˚ <Ûäs¡àeTT ˝Òì eTìwæ˝À XÊ+‹ ñ+&É<äT. n‘·ì J$‘·eTT
ndü+‘·è|æ,Ô Äy˚<qä \qT ˇ&ÉT<äT&ÉT≈£î\‘√ kÕ>∑T#·T+&ÉTqT. m|ü&ÓH’ ê
J$‘·eTT˝À ô|<ä› dü+|òTü ≥q\T m<äTs¬ ‘’ ˚ <Ûsä à¡ eTT ‘Ó*j·Tì eTìwæ <ëìøÏ
‘·≥Tºø√˝Ò&TÉ . J$+#·T≥ø£+fÒ eTs¡D+Ï #·T≥ eT+∫<äqTø=qTqT. m|ü&√
ˇø£|ü&ÉT <ë]˝Òø£ yêVü≤qeTT ì*∫b˛sTTq≥T¢ <Ûäs¡àeTT˝Òì eTìwæ
m|ü&√ ˇø£|ü &ÉT J$‘· >∑eT´eTTqT #˚s˝¡ øÒ ,£ <ë] ‘Ó*j·Tì n>∑eT´>√#·s¡
dæ‹ú ˝À J$‘·eTTH˚ #ê*+#·TqT. H˚&TÉ #ê˝≤eT+~ ‘·eT <Ûsä à¡ eTTqT
‘Ó*j·Tì dæú‹˝À Áã‘·T≈£î#·÷, ‘·q≈£î n˙ï düÁø£eTeTT>± ñHêïj·Tì
nqTø=qT#·T+&ÉTqT. |ü>\∑ T ˝…≥’ T ˝Ò≈î£ Hêï Á|üj÷· DÏ+#·T yêVü≤qeTTq≈£î,
Nø£{˝Ï À sêÁ‹|üP≥ ‘·|Œü ìdü]>± ˝…≥
’ T nedüse¡ Tì nqTø√s¡T. |ü>\∑ T
˝…’≥T ‘·q˝À ˇø£ uÛ≤>∑eTì yêVü≤qeTTq≈£î ‘Ó*j·Tq≥T¢, eTìwæøÏ ≈£L&Ü
<Ûsä à¡ eTT ‘·q J$‘·eTT˝À ˇø£ uÛ≤>∑eTì ‘Ó*j·Tì dæ‹ú ˝À #ê˝≤eT+~
Áã‘·T≈£î#·THêïs¡T. J$‘·eTT˝À e÷s¡Z<äs¡Ùø£yÓTÆq ˝…’≥T˝≤+{Ï~ <Ûäs¡àeTT.
10) <Ûsä à¡ eTT jÓTTø£ÿ $\Te @$T{Ï?
e÷≈£î &ÉãT“‘√ |üì>±˙, <Ûäs¡àeTT\‘√ |üì˝Ò<äT, &ÉãT“˝Òø£b˛‘˚
Áã‘·ø£˝ÒeTT >±˙, <Ûäs¡àeTT ˝Òø£b˛‘˚ Áã‘·ø£˝Òe÷? nì Á|ü•ïùdÔ >∑õ®≈£îø£ÿ
e÷+düeTT˝Òì meTTø£qT ø=s¡T≈£î#·÷ ÄVü‰! m+‘· s¡T∫>±j·TTqï<äì
37
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
aka
m.o
nqTø=qï≥T¢, ø£s¡à eTìwæ <Ûäs¡àeTT˝Òì J$‘·eTTqT >∑&É|ü⁄#·÷ ÄVü‰!
J$‘·eTT m+‘· u≤>∑T+~! nqTø=+≥THêï&ÉT. ≈£îø£ÿ ‘êqT ø=s¡T≈£î#·Tqï
meTTø£ @e÷Á‘·eTT kÕs¡eTT ˝Òì<äì ‘Ó*j·Tq≥T¢, eTìwæøÏ ‘êqT
>∑&ÉT|ü⁄#·Tqï J$‘·eTT @e÷Á‘·eTT kÕs¡eTT ˝Òì<ä˙, ìs¡s¡úø£yÓTÆq<ä˙
‘Ó*j·T≈£îHêï&ÉT.
aith
ash
e÷+düeTT ˝Òì meTTø£qT ø=s¡T≈£î ≈£îø£ÿ≈£î, meTTø£ bı&ÉT#·Tø=ì
‘·q H√{Ï˝À >±j·TyÓTÆ s¡øeÔ£ TT edüT+Ô fÒ, ‘·q s¡øeÔ£ TTH˚ ‘êqT s¡T∫ #·÷#·T#·÷
n<ä+‘·jT· ÷ meTTø£˝Àì s¡T#˚ nqTø=ì, e÷+düeTT>∑\ meTTø£qT ‹qT
≈£îø£ÿqT #·÷∫, ‘·q meTTø£qT n<Óø£ÿ&É ˝≤>∑Tø=qTH√j·Tì Á|üø£ÿ≈£î
eTfi¯óflø=ì #ê≥T≈£îb˛sTTq≥T¢, <Ûäs¡àeTT˝Òì J$‘·eTTqT >∑&ÉT|ü⁄ yês¡T
<Ûsä à¡ eTTqïyê&ÉT, <Ûsä à¡ eTTqT ‘Ó*dæqyê&ÉT m<äTs¬ ‘’ ˚ yê&ÉT ‘·qqT mø£ÿ&É
#Ó&É>=≥TºH√j·Tì ‘·|æŒ+#·Tø=ì ‹s¡T>∑T<äTs¡T.
ww
w.t
hr
Bìø£+‘·{øÏ ° ø±s¡DeTT <Ûsä à¡ eTT n+fÒ @$T{ì>±˙, <Ûsä à¡ eTT
jÓTTø£ÿ $\Te @$T≥ì>±˙ ‘Ó*j·Tø£b˛e&Éy˚Tqì ns¡úeT>∑T#·Tqï~.
ø£fió¯ fl ñqïyê&çøÏ ø£fió¯ fl˝Òìyê&çøÏ m+‘· uÛ<Ò eä TT+<√ <Ûsä à¡ eTT ‘Ó*dæq
yê&çø° <Ûsä à¡ eTT ‘Ó*j·Tìyê&çø° n+‘· uÛ<Ò eä TT+~.
11)
<Ûsä à¡ eTT nH˚~ ˝Òøb£ ˛‘˚ eTqT>∑&É eTT+<äT≈£î kÕ>∑<ë?
<˚e⁄&ÉT <˚ì Ä<Ûës¡eTT ˝Ò≈£î+&Ü Á|üø£è‹ì düèwæ̃+#ê&ÉT. ‘·sê«‘·
Á|üø£è‹ì Ä<Ûës¡eTT #˚düTø=ì »>∑‹ì düèwæº+#ê&ÉT. ª»μ n+fÒ |ü⁄≥Tºq~
nì ª>∑‹μ n+fÒ #êe⁄q<äì, |ü⁄≥Tºø£ #êe⁄\T>∑\<äì nì ‘Ó*j·TTq≥T¢
»>∑‹ nHêïs¡T. n‘·qT düèwæ˜+∫q Á|ü‹ ˇø£ÿ <ëìøÏ <Ûäs¡àeTTqT
ìsê∆]+#ê&ÉT. n~ yê{ÏøÏ düV≤ü »eTT>± ñ+≥T+~. uÛ÷Ñ $TjÓTTø£ÿ
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
38
ash
aka
m.o
<Ûäsêà\T uÛÑ÷$TøÏ, nj·TkÕÿ+‘· <Ûäsêà\T nj·TkÕÿ+‘êìøÏ, |ü⁄e⁄« jÓTTø£ÿ
<Ûsä à¡ eTT |ü⁄e⁄«≈£î, X¯Øs¡eTT jÓTTø£ÿ <Ûsä êà\T X¯Øsê\≈£î, Ç˝≤ y˚{Ï <Ûsä êàìï
yê{ÏøÏ ìsê∆]+#ê&ÉT. nsTT‘˚ ‘·q <Ûsä êàìøÏ $s¡T<äe∆ TT>± düèwæj
º TÓ Tø£ÿ
<Ûsä êà\T ñ+#ê&ÉT. á $<ÛëqeT+‘ê ‘·qT #˚dqæ <˚ düèwæ̃eTT+<äT≈£î
kÕ>∑&ÜìøÏ á $<ÛëHêìï @s¡Œ]#ê&ÉT. @<Ó‘’ ˚ Á|üøè£ ‹ <Ûsä à¡ yÓ÷, <ëìøÏ
e´‹πsø£+>± ñqï~ <Óe’ <Ûsä à¡ eTT. m+<äTø£+fÒ <˚e⁄DÏí b˛*q~ @B
˝Ò<äT. á $<ÛëHêìï @s¡Œs¡#·ø£b˛‘˚ düèwæ̃ eTT+<äT≈£î kÕ>∑<äT. düèwæº+#·
ã&çq Á|ü‹ ˇø£ÿ{Ï ‘·eT≈£îqï <Ûsä êà\qT ‘·qT e<äq› Tø√˝Ò<Tä .
12) <˚e⁄ì >∑÷]Ãq <Ûsä êà\T mes¡T #ÓbÕŒsT¡ ?
ww
w.t
hr
aith
<˚e⁄ì <Ûäsêà\T me]ø° ‘Ó*j·Te⁄. <˚e⁄ì <Ûäsêà\T <˚e⁄ìπø
‘Ó\TdüT. m+<äTø£+fÒ <˚e⁄&ÉT Ç+Á~j·TeTT\≈£î n+<äìyê&ÉT,
|ü]XÀ~Û+∫Hê ‘Ó\TdüTø√˝ÒeTT. |ü]XÀ~Û+∫‘˚ Á|üøè£ ‹ ‘Ó*j·Tã&ÉTqT,
<ëìøÏ $s¡T<ä∆eTT>± |ü]XÀ~Û+∫Hê <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&É&ÉT. <˚e⁄&ÉT
me]‘√q÷ e÷{≤¢&&É TÉ . ‘·q <ä÷‘·qT |ü+|æ ‘·q <Ûsä êà\qT ‘Ó*j·TCÒkÕÔ&TÉ .
n˝≤ ‘Ó*|æq$ <Ûäs¡àXÊÅkÕÔ\ s¡÷|üeTT˝À eTqeTT+<äTqï$. n$
1) ‘Ísê‘Y 2) Ç+J˝Ÿ 3) KTsYÄHé <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T ‘Ó*j·÷˝+fÒ á
eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T yÓ‘ø· e£ ˝…qT. eTqeTT yÓ‘ø· e£ \dæq |üì düT\uÛeÑ TT>±
@ ø£weºü TT ˝Ò≈î£ +&Ü á Á>∑+<∏ë\qT n<Û´ä j·TqeTT #˚dqæ yês¡T #ÓbÕÔsT¡ >±
nì Á|ü•ï+#·e#·TÃ, yêfi¯ófl nqïeTT ‹+fÒ ˙≈£î Äø£* rs¡T‘·T+<ë!
KTsYÄHéì ˝Òø£ @ Ç‘·s¡ Á>∑+<∏äyÓTÆq |ü]ƒdü÷Ô ≈£Ls√Ãyê˝≤ ˝Òø£ |ü]ƒdü÷Ô,
|ü]XÀ~Ûdü÷Ô, bÕ{Ï+#ê˝≤ @ Á>∑+<∏äeTT˝ÀHÓ’Hê |ü]XÀ~Û+#·+&ç, ˝Òø£
Ä˝À∫+#·+&ç nì Áyêdæe⁄+~ ø±˙ |ü]dƒ ÷ü Ô ≈£Ls=Ã+&ç nì mø£ÿ&Ü
39
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
aka
m.o
#Ó|üŒ˝Ò<äT. |ü]ƒ+#·eT+fÒ #·~$‘˚H˚ ø£<ë, n+<äT˝Àì uÛ≤yêìï ns¡úeTT
#˚dTü ≈£îì Ä˝À∫+#·>\∑ eTT, Ä˝À∫+∫‘˚H˚ Ä#·]+#·>\∑ eTT. #·~$q~
Ä˝À∫+∫ ns¡eú TT #˚dTü ø=ì Ä#·]+#ê*, ˇø£] uÛsÑ √kÕMT<ä e<ä\&ÜìøÏ
Ç~ Á|ü|+ü #êìøÏ dü+ã+~Û+∫q $wüjT· eTT ø±<äT. <˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q
düe÷#ês¡eTT C≤Á>∑‘·Ô! nì ˇø£ >∑Ts¡Te⁄ >±s¡T ôd\$#êÃs¡T.
aith
ash
Ç+‘·es¡≈î£ eTqeTT ˇø=ÿø£ÿs¡eTT ˇø=ÿø£ÿ uÛ≤eeTT‘√ <Ûsä à¡ eT+fÒ
@$T{À #Ó|ü ø√e&É+ »]–+~. ø=+<äsT¡ ˙‹, Hê´j·÷\qT <Ûsä à¡ eTT\T
nì nqTø√e&ÉeTT »]–+~. ø=+<äsT¡ <ëqeTT\T #˚dæ <Ûsä êà\T #˚XÊqT
nì nqTø√e&ÉeTT »]–+~. ø=+<äsT¡ yêfi¯ófl Á|üe]Ô+#˚ Á|ües¡qÔ dü]>±Z
ñ+fÒ ªª<Ûsä à¡ +MT<ä q&ÉTdüTHÔ êïeTTμμ nì nqTø√e&ÉeTT »]–+~. ø±˙
ˇø£ÿ >∑Ts¡Te⁄ e÷Á‘·eTT Mfi¯ófl #Óù|Œ uÛ≤eq≈£î |üP]Ô $s¡T<ä∆eTT>±
düe÷<ÛëqeTT #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. eT] Ç+ø=+‘· düe÷#ês¡eTT á
<Ûsä à¡ eTT >∑T]+∫ Ä >∑Ts¡Te⁄>±]H˚ n&ç– ‘Ó\TdüT≈£î+<ëeTT.
ww
w.t
hr
Á|üXï¯ :` >∑Ts¡Te⁄>±s¡T! MTs¡T ªª<Ûsä à¡ eTT XÊdüHê\, dæ<ë∆+‘ê\ s¡÷|üeTT˝À
ñ+≥T+~μμ nì nHêïs¡T ø£<ë! XÊdüHê\T, dæ<ë∆+‘ê\T n+fÒ @$T{Ï?
»yêãT :` XÊdüqeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï~ XÊÅdeÔü TT nì #Ó|Œü e#·TÃqT.
XÊdüqeTT nq>± ‘·÷.#ê. ‘·|üŒ≈£î+&Ü HÓs¡y˚s¡Ãã&ÉTq<äì ns¡úeTT.
#Ó|Œæ q~ ˝Òø£ Áyêdæq~ @<ÓH’ ê ‘·|Œü ø£ »s¡T>∑T <ëìì ªªXÊdüqeTTμμ nì
n+{≤eTT eT]j·TT ªXÊÅdeÔü TTμ nì ≈£L&Ü n+{≤eTT. #Ó|Œæ q <ëìì
XÊdüqeTT n˙, Áyêdæq <ëìì XÊÅdeÔü TT n˙ nqT≥ »s¡T>∑T#·Tqï~.
Áyêdæq~ XÊÅdeÔü TT ø±yê\+fÒ, Áyêj·Tø£eTT+<˚ ‘êqT |ü]XÀ<Ûqä #˚dæ
|ü]XÀ<Û≈ä î£ &Ó’ ø£qT>=ìq<Ó’ ñ+&Ü*. n˝≤π> #Ó|Œæ q~ XÊdüqeTT ø±yê\+fÒ
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
40
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
#Ó|üŒø£eTT+<˚ ‘êqT n~Ûø±s¡eTT ø£*Zqyê&Ó’ HÓs¡y˚s¡Tq≥T¢ #Ó|æŒq<Ó’
ñ+&Ü*. ø±˙ Çø£ÿ&É >∑eTì+#·<ä–q $wüj·TyÓTTø£≥Tqï~. Ç≥T
|ü]XÀ<Ûäq ˝Ò≈£î+&Ü, n≥T n~Ûø±s¡eTT ˝Ò≈£î+&Ü #Ó|æŒq~ »s¡T>∑T
$<ÛëqeTT ˇø£{Ï ø£\<äT. <ëìH˚ ªXÊ|üeTTμ n+≥THêïeTT. XÊÅdeÔü TT,
XÊdüqeTT ¬s+&É÷ y˚s¡Ty˚s¡T>± ñ+&çHê, XÊdüqeTT‘√ ≈£L&ÉTø=qï~
XÊÅdüÔeT˙ #Ó|æŒqfÒ¢, XÊÅdüÔeTT‘√ ≈£L&ÉTø=qï~ XÊdüqeTì ≈£L&Ü
#Ó|üŒe#·TÃqT. |ü]XÀ<Ûäqø±˙, n~Ûø±s¡eTT>±˙ ˝Òì XÊ|üeTT, XÊÅdüÔeTT,
XÊdüqeTT‘√ düe÷qyÓTqÆ <˚. n+<äTe\q XÊ|üeTT, XÊdüqeTT, XÊÅdeÔü TT
eT÷&É÷ düe÷q |ü<eä TT\ì #Ó|Œü e#·TÃqT. XÊÅdeÔü TT\T Äs¡T (6) ø£\e⁄.
1) >∑DÏ‘·XÊÅdüÔeTT 2) K>√fi¯XÊÅdüÔeTT 3) s¡kÕj·TqXÊÅdüÔeTT 4) uÛÖ‹ø£
XÊÅdeÔü TT 5) CÀ´‹wü´XÊÅdeÔü TT 6) ÁãVü≤à$<ë´XÊÅdeÔü TT. Äs¡TXÊÅdeÔü TT\˝À
ô|<ä›<äsTTq ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTTqT dü«j·TeTT>± <˚e⁄&˚ düèwæ̃øÏ yÓTT<ä≥
dü+|üPs¡íeTT>± #Ó|üŒ>±, $T>∑‘ê ◊<äT XÊÅdüÔeTT\T eTìwæ #˚‘· #Ó|üŒã&ÉT
#·Tqï$.
ªdæ<ë∆+‘·eTTμ nqT |ü<eä TT˝À s¬ +&ÉT X¯ãe› TT\T Ç$T&ç ñqï$.
yê{Ïì $&ÉBdæ #·÷ùdÔ dæ<G∆ä n+‘·eTT nì s¬ +&ÉT uÛ≤>∑eTT\ X¯ãe› TT\T
‘Ó*j·TT#·Tqï$. n+‘·eTT nq>± ∫es¡ nì ns¡eú TT ø£\<äT, dæ<∆ä
nq>± \_Û+#·Tq~ nì ns¡eú TT. dæ<ë∆+‘·eTT nq>± ∫es¡ \_Û+#·Tq<äì
ns¡úeTT. ˇø£ |üìì #˚ùdÔ ∫es¡ <ëì |òü*‘·eTT \_Û+#·TqT. ˇø£ ˝…ø£ÿqT
(>∑D‘Ï e· TT˝À) #˚ùdÔ <ëìøÏ ∫e]˝À »yêãT <=s¡T≈£îqT. á $<Ûeä TT>±
ˇø£ |üì˝Àì ∫e] |ò*ü ‘·eTTqT>±˙, ˇø£ >∑D‘Ï · ˝…øÿ£ ˝Àì »yêãTqT>±˙,
|ü<‹∆ä Á|üø±s¡eTT dæ<ë∆+‘·eTT nì nqe#·TÃqT. ‘·|Œü ìdü]>± ∫e]˝À
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
41
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
|òü*‘·eTTqT #·÷|ü⁄q~ dæ<ë∆+‘·eTT nsTTq|ü&ÉT, dæ<ë∆+‘·eTT @
ø±s¡´eTT˝ÀHÓH’ ê ñ+&Ée#·TÃqT. XÊÅdeÔü TT ˇø£ |üìjÓTTø£ÿ |üP]Ô $es¡eTTqT
‘Ó\T|ü⁄qT. XÊÅdüÔeTT ‘Ó*Œq $es¡eTT Á|üø±s¡eTT <ëìì #˚dæq|ü&ÉT,
XÊÅdeÔü TT #Ó|Œæ q |ò*ü ‘·eTT ø£ì|æ+∫q|ü&ÉT <ëìì XÊÅdj
Ô” T· ‘· n+{≤eTT.
uÛÑ÷$TMT<ä >∑\ Äs¡T XÊÅdüÔeTT\˝À mH√ï dæ<ë∆+‘·eTT\T >∑\e⁄.
XÊÅdeÔü TTqï|ü&ÉT <ëìøÏ XÊÅdj
Ô” T· ‘· ñqï≥T¢, dæ<ë∆+‘·eTTqï|ü&ÉT dæ~∆
(|ò*ü ‘·eTT) ‘·|Œü ìdü]>± ñ+≥T+~. ˇø£ XÊÅdeÔü TT˝À mìï dæ<ë∆+‘·eTT
˝…’Hê ñ+&Ée#·TÃqT. >∑DÏ‘·, K>√fi¯, s¡kÕj·Tìø£, uÛÖ‹ø£XÊÅdüÔeTT nqT
Hê\T>∑T XÊÅdüÔeTT\˝À eTq XÊÅdüÔy˚‘·Ô\T mH√ï dæ<ë∆+‘·eTT\qT
ø£qT>=Hêïs¡T. K>√fi¯XÊÅdeÔü TT˝À dü÷s¡T´ì #·T≥Tº uÛ÷Ñ $T ‹s¡T>∑T‘·Tqï<ä˙,
dü÷s¡T´&ÉT ˇø£ >√fi¯eT˙, uÛÑ÷$T ≈£L&Ü ˇø£ >√fi¯eTì ª¬>©*jÓ÷μ ‘·q
dæ<ë∆+‘·eTTqT ‘Ó\T|ü>± n~ XÊÅd”Ôj·TyÓTÆb˛sTTq~. n˝≤π> >∑DÏ‘·
XÊÅdeÔü TT˝À mH√ï dü÷Á‘·eTT\T >∑\e⁄. Ä dü÷Á‘·eTT\H˚ Ä XÊÅdeÔü TT˝Àì
dæ<ë∆+‘·eTT\qe#·TÃqT. ˇø£ XÊÅdeÔü TT˝Àì dæ<ë∆+‘·eTT\ìïj·T÷ y˚sT¡ y˚sT¡
eTqTwüß\#˚‘,· y˚sT¡ y˚sT¡ <˚Xe¯ TT\j·T+<äT ø£qT>=qã&çqeì #Ó|Œü e#·TÃqT.
Ç+‘·es¡≈£î eTqeTT #Ó|üø=qï Hê\T>∑T XÊÅdüÔeTT\T m+‘√eT+~
XÊÅdE
Ôü \„ #˚‘· ø£qT>=qã&çq dæ<ë∆+‘·eTT\ (dü÷Á‘·eTT\) e\q n_Ûeè~∆
nsTTq$, Ç+ø± ne⁄‘·÷ ñ+{≤sTT. ø±˙ ◊<äe<Óq’ CÀ´‹wü´XÊÅdeÔü TT
HêeTe÷Á‘·eTT $T–*e⁄qï~. CÀ´‹wü´eTT XÊÅdyÔü T˚ nsTTHê ø=+<äsT¡
<ëìì XÊÅdüÔy˚T ø±<ä˙, e{Ϻ eT÷&ÛÉqeTàø£eT˙ #Óù|Œ dæú‹øÏ e#êÃs¡T.
eTqTwüß\T #Ó|Œü >∑*–q CÀ´‹wü´XÊÅdeÔü TT˝Àì dæ<ë∆+‘·eTT\qT mes¡÷
ø£èwæ #˚dæ #Ó|Œü ˝Òì <ëìe\q uÛ÷Ñ $TMT<ä CÀ´‹wü´XÊÅdeÔü TT n_Ûeè~∆
ø±˝Ò<Tä . n+‘·e÷Á‘·eTTq ˇø£ XÊÅdeÔü TTH˚ ˝Ò<qä &ÉeTT |üP]Ô bıs¡bÕ≥>∑TqT.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
42
aka
m.o
CÀ´‹wü´eTT˝À ≈£L&Ü ø=ìï dü÷Á‘·eTT\qT ø=+<äsT¡ ø£qT>=ì #Ó|Œæ Hê,
n$ me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq$. ø=+<äsT¡ ‘·eT≈£î CÀ´‹wü´eTT˝Àì
dü÷Á‘·eTT\T @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T≈£îHêï, yê]øÏ Çwüyº TÓ T∫Ãq≥T¢ q$Tà+∫
#Ó|ü ≥ e\q, ∫e]ø£~ |ò*ü ‘·eTTqT Çe«ø£b˛e&ÉeTT e\q, CÀ´‹wü´eTT
ndü‘´· eTT nì n+<äs÷¡ qeTà&ÉeTT »]–q~.
ww
w.t
hr
aith
ash
Çø£ ∫e]<Óq’ Äs¡eXÊÅdeÔü TT uÛ÷Ñ $TMT<ä nìï XÊÅdeÔü TT\ø£+fÒ
eTT+<äT |ü⁄{Ϻq XÊÅdüÔeTT. nsTT‘˚ ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTT dü+|üPs¡íeTT>±
‘Ó\T|üã&çq~. n~ ‘Ó*j·Tì eTqTwüß\T ø=+<äs¡T, ‘êeTT ø=+‘·
Á|üj·T‘·ïeTT #˚dæ, ‘·eT≈£î ‘Ó*dæq dü÷Á‘·eTT\qT #Ó|üŒ>∑*>±s¡T. nsTT‘˚
yês¡T #Ó|Œæ q dü÷Á‘·eTT\ìï{Ï˝À XÊÅdj
Ô” T· ‘· ˝Òq+<äTe\q n$ nìïj·T÷
<˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq C≤„qeTT eTT+<äs¡ ÁbÕDeTT˝ÒìyÓ’, ã\eTT ˝ÒìyÓ’
b˛j·÷sTT. <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q C≤„qeTTqT #·÷∫q ‘·sê«‘· eTqTwüß\T
#Ó|æŒq C≤„qeTT me]ø° s¡T∫+#·<äT. y˚s¡Ty˚s¡T XÊÅdüÔeTT\≈£î, y˚s¡Ty˚s¡T
dæ<ë∆+‘·eTT\qT y˚s¡Ty˚s¡T eTqTwüß\T #Ó|æŒj·TT+<äTs¡T. ø±˙ ÁãVü≤à
(ô|<ä)› $<ë´XÊÅdeÔü TT˝À <˚e⁄&˚ ‘Ó*Œq dæ<ë∆+‘·eTT\T ñ+&ÉTqT. <˚e⁄ì
C≤„qeTT <˚e⁄ìøÏ ‘·|Œü eT] @ Ç‘·s¡ e÷qe⁄ìø° ‘Ó*j·T<äT. ø±˙ <˚e⁄&ÉT
Á|ü‘´· ø£eå TT>± me]‘√q÷ e÷{≤¢&&É TÉ . ø±˙ ‘·q <ä÷‘·qT |ü+|æ C≤„qeTTqT
#Ó|Œæ +#·TqT (‘·q <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó\TŒqT.) Á|ü|+ü #·eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q
XÊÅdeÔü TT\T Hê\T>∑T (4) ø±>±, Ç≥T Á|ü|+ü #·eTTq≈£î, n≥T <˚e⁄ìøÏ
dü+ã+~Û+∫q XÊÅdeÔü TT CÀ´‹wü´eTT ˇø£{Ï ø±>±, <˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q
XÊÅdüÔeTT ÁãVü≤à (ô|<ä›) $<ë´XÊÅdüÔeTT ˇø£{Ï ø£\<äT. n<˚ <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT.
43
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
Ç|ü&ÉT Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûä XÊÅkÕÔ\≈£î, <˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q
XÊÅdeÔü TTq≈£î ø=ìï ‘˚&Ü\qT $e]+#·T≈£î+<ëeTT.
|
Á |
ü +ü #· dü+ã+<Ûä XÊÅkÕÔ\T
<˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q XÊÅde
Ôü TT
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
1. Ç$ y˚sT¡ y˚sT¡ ÁbÕ+‘ê\˝À 1. Bìì <˚e⁄&˚ ‘Ó*|æHê&ÉT.
y˚sT¡ y˚sT¡ eTqTwüß\ #˚‘·
‘Ó\T|üã&çq$.
2. ˇø£e÷s¡T ˇø£ eTìwæ ‘Ó*|æq 2. ˇø£e÷s¡T ‘Ó*|æq~ Çø£
dæ<ë∆+‘·eTTqT ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ XÊ•«‘·eTT>±, XÊdüqeTT>±
yπ̊s eTìwæ Ä dæ<ë∆+‘·eTT
m|üŒ{Ïø° @ <ä÷‘· #Ó|Œæ Hê
‘·|ü nì y˚s=ø£
@ Á|üeø£Ô #Ó|Œæ Hê ˇπø˝≤>±
dæ<ë∆+‘·eTTqT ‘Ó\Œe#·TÃ.
ñ+&ÉTqT.
3. e÷s¡TŒ\T sêe#·TÃqT.
3. m|üŒ{Ïø° e÷s¡TŒsê<äT.
4. e÷qe⁄\≈£î kÕ<Û´ä eTÚ‘·T+~. 4. @ e÷qe e÷Á‘·Tìø° Ç~
‘Ó˝ŒÒ ≥+<äT≈£î kÕ<Û´ä eTT ø±<äT.
5. ˇø£sT¡ ø£qT>=ìq dæ<ë∆+‘ê\ 5. @ e´øÏÔ nsTT‘˚ á dæ<ë∆+‘ê\qT
|ò*ü ‘ê\qT me«¬sH’ ê
nqTdü]kÕÔ&√ n‘·H˚ |ò*ü ‘êìï
nqTuÛÑ$+#·e#·TÃ.
nqTuÛÑ$kÕÔ&ÉT.
6. M{Ïì e÷qe⁄&˚
6. Bìì <˚e⁄&˚ ø±bÕ&ÉT‘ê&ÉT.
ø±bÕ&ÉTø√yê*‡ edüT+Ô ~.
7. M{Ï |üs´¡ ekÕqeTT
7. Bì |üs´¡ ekÕqeTT
$|üØ‘ê\T, yÓ|’ Øü ‘ê´\≈£î
XÊ+‹, yÓ÷ø£eå TT \_ÛdTü +Ô ~.
<ë] rj·Te#·TÃ.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
44
ash
aka
m.o
8. Ç+ø± ndü+|üPs¡yí TÓ qÆ ≥T 8. düèwæ˜ yÓTT<äfÒ dü+|üPs¡+í nsTTq~.
e+{Ï$.
9. M{Ï |ò*ü ‘ê\ <ë«sê düTK' 9. Bì<ë«sê ‘·è|æ,Ô
<äTU≤'\T nqTuÛ$Ñ +#·
Äq+<äeTT \_ÛdTü +Ô ~.
e#·TÃqT. ñ<눈 y˚d$ü
ø±\eTT˝À Á|òCæ Ÿ\T, @d”\T,
s¬ fi’ ó¯ fl, $e÷Hê\T Ç˝≤
mH√ï, nDTu≤+ãT\T,
‘·TbÕø°\T, eT+<äT\T.
aith
nsTT‘˚ <˚e⁄&ÉT ˇø£e÷s¡T ‘Ó*Œq <Ûäsêà\T ø=+‘· ø±˝≤ìøÏ
n<Ûsä êà\T>± e÷]b˛‘êsTT. n+fÒ <˚e⁄&ÉT |ü+|æq Á>∑+<∏eä TT\˝À uÛ≤e
ø±\Twü´eTT @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
ww
w.t
hr
ñ<ëVü≤s¡D≈£î eTq ∫qï|ü&ÉT dü÷ÿfi¯fl˝À {°#s· >Y ±s¡T eTT+<äT
ã\¢ô|’ ≈£Ls=Ãqï |æ\y¢ ê&çøÏ ˇø£ |ü<eä TT #Ó$˝À ∫qï>± #Ó|Œæ , á
|ü<eä TT ˇø£]ø=ø£sT¡ #Óe⁄\˝À yÓT\¢>± #Ó|ü ø√+&ç nì #Ó|Œæ , ÄKs¡T
ã\¢ô|’ ≈£Ls=Ãqï ∫e] |æ\y¢ ê&çì Ä |ü<eä TT @$T{À #Ó|Œü eT+{≤s¡T.
á Ä≥ù|s¡T ªªÄø±X¯sêeTqïμμ. á Ä≥qT {°#s· T¡ ¢ ‘·eT ã&ç˝Àì |æ\\¢ ≈£î
H˚sT¡ Œ‘·T+{≤s¡T. á Ä≥˝À yÓTT<ä≥ {°#s· Y |æ\y¢ ê&ç #Ó$˝À #Ó|Œæ q
|ü<ëìø°, ÄKs¡Tq |æ\y¢ ê&ÉT #Ó|Œæ q |ü<ëìø° ndü\T bı+‘·H˚ ñ+&É<Tä .
{°#s· Y ª#·<Tä e⁄μ nH˚ |ü<ëìï #Ó|Œæ ‘˚ ª#·qTe⁄μ nH˚ |ü<eä TT ÄK] |æ\y¢ ê&ÉT
#ÓãT‘ê&ÉT. Bì qT+&ç {°#s· Y |æ\y¢ ê&çøÏ #Óù|Œ ˙‹ @$T≥+fÒ, #Ó|ü &ÉT
45
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
e÷≥\T $qe<äT›. ˇø£] H√{ÏqT+&ç yÓ\Te&çq e÷≥ #Ó|üø√>±,
#Ó|ü ø√>± ø=+‘·e÷s¡TŒ nH˚~ @s¡Œ&ÉT‘·T+~, n~ düV≤ü »eTT.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
á $<ÛäeTT>±H˚ <˚e⁄&ÉT düèwæ˜ yÓTT<ä{Ï˝ÀH˚ ‘·q C≤„qeTTqT
dü+|üPs¡eí TT>± #Ó|Œæ Hê n~ ˇø£]ø=ø£sT¡ #Ó|ü ø√>±, #Ó|ü ø√>± ‘·sê\T
e÷πsø=B› <Ûsä êà\ kÕúqeTT˝À n<Ûsä êà\T ÄÁø£$T+#·T≈£î+{≤sTT. Ç|ü&ÉT
MTs¡T qqTï ˇø£ Á|üXï¯ n&ÉT>∑e#·TÃqT. n<˚eTq>± n|üŒ{Ï˝À *|ü⁄\T
˝Òe⁄ >∑qTø£ ˇø£]ø=ø£s¡T #Ó|üø√e&ÉeTT e\¢ #·<äTe⁄, #·qTe⁄>± ø±\
Áø£yT˚ |” e÷]b˛sTTq~. ø±˙ Ç|ü&ÉT eTq≈£î uÛ≤wüqT ‘Ó*ù| *|ü⁄\T
e⁄qï$ *|ü⁄\qT eTTÁ~+#˚ eTTÁ<äD≤j·T+Á‘·eTT\T ≈£L&Ü ñqï$. ˇø£
uÛ≤wüqT *|ü⁄˝˝À uÛÁÑ <ä|sü ∫¡ ‘·s‘¡ s· ê\≈£î n<˚ *|æì n+~düT+Ô fÒ Ç|ü&ÉT
#·<äTe⁄, #·qTe⁄>± e÷s¡<äT ø£<ë! #·<äTe⁄ nH˚ |ü<ëìï #·<äTe⁄>±H˚
eTTÁ~düTHÔ êïeTT ø£<ë! MTs¡T #Óù|Œ |ü<ë\T |ü\T≈£î≥˝À »]π> e÷s¡TŒ
Ç|ü&ÉT ˝Ò<Tä ø£<ë! Ç|ü&ÉT ñqï Á>∑+<∏ë\˝À uÛ≤e ø±\Twü´eTT m{≤¢
@s¡Œ&ÉT‘·T+~? nì n&ÉT>∑e#·TÃqT.
<ëìøÏ e÷ düe÷<ÛëqeTT á $<ÛäeTT>± ñ+~ #·÷&É+&ç.
eTqeTT Á|ü‹s√E $H˚ |ü<ë\˝À ªVü≤è<äjT· eTTμ nH˚ |ü<eä TT ≈£L&Ü
ˇø£{Ï ø£\<äT. Ç|ü&ÉT á |ü<eä TT m˝≤ uÛ≤e ø±\TcÕ´ìøÏ >∑T] nsTT+<√
#·÷<ë›eTT. Vü≤è<äjT· eTT n+fÒ ‘Ó*j·Tìyês¡T+&ÉsT¡ . á Vü≤è<äjT· eTT
MT<ä bÕ≥\T ≈£L&Üe⁄qï$, yê{Ï˝À ˇø£bÕ≥ ª>∑õìμ dæìe÷˝Àì
ªªVü≤è<äjT· + mø£ÿ&ÉTqï~, Vü≤è<äjT· + mø£ÿ&ÉTqï~ ˙ #·T≥÷ºH˚ ‹s¡T>∑T
‘·Tqï~μμ nì V”≤s√ ‘·q m&ÉeT s=eTTà uÛ≤>∑eTTô|’ #˚sTTy˚dæ bÕ&É&ÉeTT
»]–+~.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
46
aka
m.o
Ç+ø√bÕ≥ ªª}Vü≤\T >∑Tdü>T∑ dü˝≤&˚ Hê Vü≤è<äjT· eTT }–dü˝≤&˚μμ
Ç+ø± ªªHê Vü≤è<äj·TeTT˝À ì<äT]+#˚ #Ó©, ej·÷]yÓ’ eTj·T÷]yÓ’
q≥qe÷&çHêy˚μμ Ç˝≤ mH√ï bÕ≥\T ñqï$. yê{ìï+{Ï˝Àq÷
ªVü≤è<äjT· +μ n+fÒ ª>∑T+&Óμ nì nqTø√e&ÉeTT »]–+~. nfÒ¢ eTq
|ü$Á‘· Á>∑+<∏ë\˝À ˇø£ Á>∑+<∏äyÓTÆq KTsYÄHé˝À ≈£L&Ü á |ü<äeTT uÛ≤e
ø±\TcÕ´ìøÏ m˝≤ >∑Ts¬ +’ <√ #·÷<ë›eTT.
ash
|ü$Á‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àì á dü÷sê\T #·÷&É+&ç.
aith
16e dü÷sê 108e Äj·T‘Y˝À...
(16`108) ªªyê] Vü≤è<äj·÷\ô|’, yê] #Óe⁄\ô|’, yê] ø£fi¯flô|’
n˝≤¢V≤t eTTÁ<yä X˚ Ê&ÉT. $düàs¡D≈£î (|üs<¡ ëÛ ´HêìøÏ) >∑Ts¬ q’ yês¡+fÒ Mπs.μμ
ww
w.t
hr
26e dü÷sê, 200e Äj·T‘Y˝À...
(26`200) ªªy˚TeTT bÕbÕ‘·Tà\ Vü≤è<äj·÷\˝À Ç˝≤π> á
‹s¡kÕÿs¡ uÛ≤yêìï C§|æŒ+#êeTT.μμ
26e dü÷sê 194e Äj·T‘Y˝À...
(26`194) ªª(z eTTVü≤eTà<é`dündü+!) qTe⁄« ôV≤#·Ã]+#˚
yê]˝Àì yê&Ée⁄ ø±e{≤ìøÏ Ç~ ˙ Vü≤è<äjT· + ô|’ ne‘·]+∫+~μμ
15e dü÷sê 47e Äj·T‘Y˝À...
(15`47) ªªyê] Vü≤è<äj·÷\˝À @ ø±düÔ ø√|üeTT, <˚«wüeTT
$T–*e⁄Hêï <ëìì y˚TeTT ‘=\–kÕÔeTT. yês¡+‘ê nqï<äeTTà˝…’
m<äTs¬ <äTs¡T>± ÄdüHê\ô|’ ≈£Ls=Ãì ñ+{≤s¡T.μμ
47
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
47e dü÷sê 29e Äj·T‘Y˝À...
(47`29) ªªVü≤è<äj·÷\˝À s√>∑eTTqïyês¡T, n˝≤¢Vt≤ ‘·eT
(Ä+‘·sê´\˝Àì) ø±|ü{≤´ìï ãVæ≤s¡Z‘·eTT #˚j·T&Éì nqT≈£î+≥T
Hêïsê?μμ Ç˝≤ Vü≤è<äjT· + >∑T]+∫ |ü$Á‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À Ç+ø±
aka
mH√ï dü÷sê\˝Àì Äj·T‘Y\˝À ñHêïsTT. eTs=ø£ dü÷sê˝À ≈£L&Ü
#·÷&É+&ç.
ash
94e dü÷sê˝À, 1,2e Äj·T‘Y\˝À..
(94`1,2) ªª(z eTTVü≤eTà<é`dü!) @$T{Ï! y˚TeTT ˙ Vü≤è<äj·÷ìï
˙ ø√düeTT $|üŒ˝Ò<ë?μμ ªªÇ+ø± ˙ MT~ qT+∫ ˙ uÛ≤sêìï ≈£L&Ü
y˚TeTT ~+#˚XÊeTTμμ
ww
w.t
hr
aith
á Äj·T‘Y $es¡D :` Vü≤è<äj÷· ìï $bÕŒs¡Cj
Ò T· ≥eTT M{Ï˝À
yÓTT<ä{Ï~. Bì Ä+‘·s¡´eTT @$T≥+fÒ, y˚TeTT ˙ Vü≤è<äj·÷ìï
CÀ´‹s¡àj·T+CÒXÊeTT. ˙≈£î Vü≤è<äj·T $XÊ\‘·qT Á|ükÕ~+#êeTT.
‘·‘êÿs¡DeTT>± dü‘·´yê≈£îÿ ˙≈£î oÁ|òüTeTT>± ne>∑‘·eTe⁄‘·T+~. n~
˙ bÕ*≥ |ò\ü e+‘·eTe⁄‘·T+~.
Vü≤è<äj÷· ìï $bÕŒs¡CùÒ d á Á|üÁøÏjT· ˝À ªªs=eTTàqT N\Ã&ÉeTTμμ
≈£L&Ü n+‘·Øq¢ yÓTeÆ ⁄+~. ÁbÕe÷DÏø£ Ä<Ûës¡eTT Á|üø±s¡eTT s¬ +&ÉTkÕs¡T¢
n+‹eT <Ó’eÁ|üeø£Ô (dündü+) yê] s=eTTà N\Ãã&ç+~. ˇø£kÕ]
u≤\´eTT˝À á |üì »]–+~. Äj·Tq Hê\Zej˚T≥˝À ñ+&É>± <Óe’
<ä÷‘· Vü≤Á»‘Y õÁãj˚T˝Ÿ (n˝…V’ ≤æ edü‡˝≤+) e∫à Äj·Tq s=eTTàqT N*Ã
n+<äT˝Àì ô|X’ Ê∫ø£ uÛ≤>±ìï rdæyX˚ Ês¡T. (á ô|X’ Ê∫ø£ Á|üeè‹Ô Á|ü‹
eTìwæ˝À <ë– ñ+≥T+~) ‘·sT¡ yê‘· Ä s=eTTàqT ø£&–ç , <ëìï eT÷dæ
y˚XÊs¡T. (düV”≤Vt≤ eTTd”¢+`øÏ‘êãT˝Ÿ áe÷Hé) ¬s+&ÉekÕ] y˚TsêCŸ
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
48
ash
aka
m.o
(>∑>q∑ j·÷Á‘·) dü+<äs“¡ +¤ >± á |üì »]–+~. ákÕ] Äj·Tq (dü
ndü+) s=eTTàqT N*à Vü≤è<äj·÷ìï ãj·T{ÏøÏ rdæ, <ëìï »yéT»yéT
»\+‘√ ø£&–ç , j·T<∏ëkÕúq+˝À ñ+#·≥eTT »]–+~. <ëìï $XÊ«düeTT‘√,
j·TTøÏÔ‘√ ì+|ü≥eTT »]–+~ (düV”≤Vt≤ ãTU≤Ø eTTd”¢yéT y˚TsêCŸ
n<Ûë´j·÷\T, qe÷E Á|üøs£ D
¡ +). eTs=ø£#√≥ Ç˝≤ ñ+~, eTìwæ
˝À|ü* nej·Tyê\˝À Vü≤è<äj·T+ n‘·´+‘· düTìï‘·yÓTÆ+~, $wüj·÷e
>±Vü≤q≈£î, Á>±Vü≤´X¯øøÔÏ Ï øπ +Á<äeTT n~. 1400 dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥
e∫Ãq KTsYÄHé $es¡D eTqTwüß\ Vü≤è<äjT· + >∑T]+∫ á $<Ûeä TT>±
#Ó|挑˚.
ww
w.t
hr
aith
Ç+ø± Bìø£+fÒ eTT+<äT ø=ìï y˚\dü+e‘·‡s¡eTT\ eTT+<äT
|ü⁄{Ïqº sêe÷j·TD+˝À ≈£L&Ü Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ˇø£ dü+<äs“¡ e¤ TT˝À ‘·q
s=eTTàqT N*à d”‘ê, sêeTT\qT ‘·q >∑T+&Ó˝À #·÷|æ+#ê&Éì ≈£L&Ü
#Ó|Œü >± $HêïeTT. nsTT‘˚ mes¡T ‘·eT≈£î ‘·>Z∑ uÛ≤yê\qT Vü≤è<äjT· +
>∑T]+∫ #Ó|ü ≈£î+≥÷ b˛‘˚ m˝≤? XÊÅdãÔü <ä‘∆ · nedüse¡ TT ø£<ë! Ç|ü⁄&ÉT
MTs¡T qqTï ˇø£ Á|üXï¯ n&ÉT>∑e#·Tà n<˚$T≥+fÒ, Ç|ü&ÉT XÊÅdãÔü <ä‘› ‘· √
eTqπø$T |üì? á XÊÅkÕÔ\T, ^ÅkÕÔ\T, #·ìø£\ã+&É\T eTqπø$T nedüs+¡ ?
yêfi¯ófl #Ó|ü ‘·THêïs¡T y˚TeTT $+≥THêïeTT dü]b˛<ë! Ç+πø$T ø±yê*?
<ëìøÏ »yêãT @eTq>±! ˇø£ $wüjT· eTTqT düeT]ú+#·T≥≈£î
XÊÅdeÔü TT m+‘· nedüsy¡ ÷Ó , nfÒ¢ ˇø£ $wüjT· eTTqT K+&ç+#·T≥≈£î XÊÅdeÔü TT
n+‘˚ nedüs¡eTT, á dü÷Á‘·eTT MT≈£î ns¡úeTT ø±yê\+fÒ ˇø£
ñ<ëVü≤s¡D #Ó|⁄ü ‘êqT $q+&ç.
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
49
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
‹ø£ÿ\bÕfiË+ nH˚ ˇø£ }]˝À eT+<äeT‹, ø±\eT‹, y˚<eä T‹
nH˚ eTT>∑TsZ T¡ j·TTe‘·T\T Ä }]˝À ìedæ+#·T#·T+&˚yês¡T. yê]˝À
ˇø£ s√E ˇø£ düeTdü´ yÓTT<ä˝s’… TT+~. n<˚$T≥+fÒ eTq X¯Øs¡eTT˝À
>∑T+&Ó mø£ÿ&É ñ+≥T+~? nì Á|üXï¯ e∫Ã+~. ø±˙ yêfi¯fl≈£î >∑T+&ÓqT
>∑T]+∫ ˇø£ dü÷Á‘·eTT ‘Ó\TdüT, n<˚$T≥+fÒ >∑T+&Ó #·|ü &ÉT #˚dTü +Ô ~.
á dü÷Á‘êìï |ü≥Tºø=ì ˇø=ÿø£ÿs¡T ˇø√ÿ uÛ≤eeTT ‘Ó\T|üqT yÓTT<ä\T
ô|{≤ºsT¡ . y˚<eä T‹ e÷Á‘·eTT ªª>∑T+&Ó M|ü⁄˝À ñ+≥T+~ m+<äT≈£+fÒ,
Hê≈£î ñã“düeTT e∫Ãq|ü&ÉT &Üø£ºsY>±s¡T M|ü⁄ yÓqTø£ uÛ≤>∑eTT˝À
ôd‘º k· ˛ÿ|t‘√ |üØøÏ+å #ês¡Tμμ nì #Ó|Œæ +~. ø±\eT‹ e÷Á‘·eTT ªªø£&TÉ |ü⁄˝À
>∑T+&Ó ñ+≥T~ m+<äTø£+fÒ n|ü&É|ü &ÉT >∑T&É>T∑ &É nì #·|ü &ÉT edüT+Ô ~μμ
nì #Ó|æŒ+~. Çø£ eT+<äeT‹ Ç˝≤ #Ó|æŒ+~ ªªn|ü&É|ü&ÉT
nbÕqyêj·TTe⁄ e#˚Ã≥|ü&ÉT ≈£L&Ü X¯ãe› TT ne⁄‘·T+~ ø±ã{Ϻ >∑T+&Ó
nø£ÿ&˚ ñ+~μμ Ç~ Ä eTT>∑T]Z yê<äq. nsTTHê á düeTdü´qT yêfi¯ófl
}s¡øπ e~˝ÒjT· ≈£î+&Ü yê<äT˝≤&ÉTø=ì, Ä }] ô|<ä› nsTTq rs¡TŒ\j·T´
<ä>sZ∑ ≈¡ î£ yÓfi≤fls¡T. n|ü&ÉT Äj·Tq ªªMT düeTdü´ rsê\+fÒ eTq+ >∑T+&Ó≈î£
dü+ã+~Û+∫q uÛÖ‹ø£XÊÅdüÔ+‘√ düeTdü´qT |ü]wüÿ]+#·Tø√e#·TÃμμ nì
#ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT yêfi¯fl düeTdü´≈£î |ü]cÕÿs¡eTT <=]øÏ+~. n<˚$T≥+fÒ
>∑T+&Ó eTq X¯Øs¡eTT˝À m&ÉeT uÛ≤>±q s=eTTà˝À ñ+≥T+<ä˙, n~
me] |æ&øç *Ï ôdE
’ ˝À n+‘· Äø±s¡eTT˝À yê] >∑T+&Ó ñ+≥T+<ä˙,
<ëìøÏ Hê\T>∑T >∑<äT\T ñ+{≤j·T˙, n~ eTq X¯Øs¡eTT˝À s¡ø±Ôìï
Á|üd]ü +|üCdÒ Tü +Ô <ä˙, Ç+ø± n~ ª\uŸ&uÉ Ÿμ nì #·|ü &ÉT #˚dTü +Ô <ä˙,
Ç˝≤ mH√ï dü÷Á‘ê\T ‘Ó*kÕsTT. Ç|ü&ÉT MT≈£î ns¡úeTsTT+~
nqT≈£î+{≤qT XÊÅdeÔü TT eTq≈£î m+‘· nedüsy¡ ÷Ó . ø±ã{Ï,º me]øÏ
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
50
m.o
‘·>∑Z≥Tº yêfi¯ófl ˇø√ÿs¡ø£+>± #Ó|üø√e&ÉeTT e\¢ ñqï dü‘·´y˚T<√
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛‘·T+~. eTq eT<Û´ä mH√ï düeTdü´\T ‘·˝‘… T· ‘Ô êsTT.
ø±ã{Ϻ ˇø£ $wüj÷· ìï düeT]ú+#·&ÜìøÏ eTq≈£î XÊÅdeÔü TT m+‘· nedüsy¡ ÷Ó ,
ˇø£ $wüj÷· ìï K+&ç+#·&ÜìøÏ ≈£L&Ü XÊÅdeÔü TT n+‘˚ nedüse¡ TT.
aith
ash
aka
nsTT‘˚ uÛÖ‹ø£XÊÅdüÔeTT Á|üø±s¡eTT Vü≤BdüT˝À¢ #Ó|æŒq $es¡D
ø£s¬ ø˘º ø£<ë! nì nqTø√e&ÜìøÏ M\T˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ eTqeTT #Ó|ü ≈£îqï
ø£<∏ä˝À yêfi¯fl≈£î e∫Ãq düeTdü´ Á|ü|ü+#· |üs¡yÓTÆq~ ø±˙, eTq düeTdü´
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝Àì~ n+fÒ ÁãVü≤à (ô|<ä›) $<ë´XÊÅdüÔeTT˝Àì~.
Á|ü|+ü #·|sü y¡ TÓ qÆ @ düeTdü´ nsTTHê n~ Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûä XÊÅkÕÔ\‘√
|ü]wüÿ]+#·Tø√yê*. n+‘˚ø±˙ <˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q XÊÅdüÔeTT‘√
|ü]wüÿ]+#·Tø√≈£L&É<äT. <˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q XÊÅdüÔeTT˝À @yÓ’Hê
düeTdü´\T ‘·˝…‹Ô‘˚, n~ Á|ü|ü+#· |üs¡yÓTÆq XÊÅdüÔeTT‘√ |ü]wüÿ]+#·T
ø√≈£L&É<Tä . Ç~ ns¡eú TT ø±yê\+fÒ ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D #·÷&É+&ç.
ww
w.t
hr
eTq ø±fi¯ófl, #˚‘·T\ y˚fi¯fl≈£î >√fi¯ófl ñ+{≤sTT. á >√fi¯ófl
ô|]–q|ü&ÉT eTqeTT M{Ïì ‘=\–+#·&ÜìøÏ uÒ¢&é ˝Òø£ ø£≥ºsY ñ|ü
jÓ÷–kÕÔeTT. n+‘˚ø±˙ #˚‹y˚* qT+&ç >√s¡TqT ‘=\–+#·&yÉ T˚ ø£<ë,
eTq≈£î ø±e\dæ+~ nì i+bÕìï yê&ÉeTT ø£<ë! n˝≤π> #Óø£ÿqT
ø√j·T&ÜìøÏ uÒ&¢ TÉ qT yê&ÉeTT ø£<ë! s¬ +&ÉT |ü]ø£sê\÷ ‘=\–+#·&ÜìøÏ
ñ|üj÷Ó >∑|&ü y˚ ,˚ ø±˙ ˇø£ |ü]ø£se¡ TT ñ|üj÷Ó >∑|&ü #˚ √≥ Ç+ø√ |ü]ø£se¡ TT
yê&É&eÉ TT m+‘· ‘Ó*$ ‘·≈î£ ÿe|üH√ n˝≤π> Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûä XÊÅkÕÔ\T
Hê\T>∑T ˇø£ |ü]ø£s+¡ ø±>±, ÁãVü≤à (ô|<ä)› $<ë´XÊÅdeÔü TT ˇø£ |ü]ø£s+¡ >±
j·TTHêïsTT. ¬s+&É÷ nC≤„qeTTqT ‘=\–+#˚ |ü]ø£sê˝Ò ø±˙, ˇø£{Ï
51
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
|
Á |
ü +ü #· dü+ã+<Ûä C≤„qeTT.
<˚e⁄ì dü+ã+<Ûä C≤„qeTT.
aka
1.
2.
m.o
Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ nC≤„qeTTqT ˇø£ |ü]ø£se¡ TT ‘=\–+#·>±, <Óe’
dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ nC≤„qeTT ‘=\–+#˚ |ü]ø£se¡ TT eTs=ø£{>Ï ± ñqï~. n<˚
ÁãVü≤à (ô|<ä)› $<ë´XÊÅdeÔü TT. ø±ã{Ϻ C≤„qeTT\T s¬ +&ÉT s¡ø±\T.
ash
Ç|ü&ÉT eTqeTT #·]Ã+#·T≈£î+≥Tqï |ü<äeTT ªªVü≤è<äj·TeTTμμ
KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àì á |ü<eä TT m˝≤ uÛ≤e ø±\TcÕ´ìøÏ >∑Ts¬ +’ <√
eTqeTT ‘Ó\TdüTø√yê\+fÒ Ç‘·s¡ ¬s+&ÉT Á>∑+<∏ë\qT yÓ‘·ø£e˝…qT.
n|ü&ÉT eTq düeTdü´≈£î |ü]cÕÿs¡eTT <=s¡T≈£î‘·T+~.
aith
Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äyÓTÆq uÛÑ>∑eBZ‘· (‘Ísê‘Y)˝À nø£ås¡ |üs¡ÁãVü≤à
jÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j·TeTT˝À 12, 13e XÀ¢øe£ TT\˝À Ç˝≤e⁄+~.
ww
w.t
hr
ªªdüs«¡ <ë«s¡eTT\qT ìj·T$T+∫, eTqdüT‡qT Vü≤è~ eT<Û´ä ˝À ì*|æ,
bÁ ÕDyêj·TTe⁄qT |ô ’ eTTKeTT>± ì\T#·Tq≥T¢ #˚dæ dæsú ¡ jÓ÷>∑‘«· eTT bı+~,
ªz+μ nqT nø£ås¡eTTH˚ düà]+#·Tø=+≥T, X¯Øs¡eTTqT e<ä*b˛e⁄ yê&ÉT
|üsy¡ TÓ qÆ qqTï bı+<äTqTμμ
$es¡eTT :` X¯Øs¡eTTq≈£î $wüj·T Á|üy˚X¯ <ë«s¡eTT\T ◊<äT ø£\e⁄.
◊<äT C≤„H+˚ Á~j·TeTT\ <ë«sê $wüjT· eTT\T ˝À|ü*øÏ Á|üy•˚ düTqÔ ï$.
jÓ÷– nsTTq yê&ÉT ◊<äT C≤„H˚+Á~j·TeTT\qT eTqdüT‡ <ë«sê
ìj·T$T+∫, yê{Ïe\q @ $wüjT· eTT Á|üy•˚ +#·≈î£ +&Ü #˚dTü ø=qTqT.
n≥T¢ $wüjT· Á|üyX˚ e¯ TT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚dTü ø=qïyê&ÉT, ‘·q eTqdüT‡qT Vü≤è~
eT<Û´ä uÛ≤>∑eTT˝À ì\T|ü⁄ø=qT#·THêï&ÉT. Vü≤è<äjT· eTq>± >∑T+&Ó nì
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
52
aka
m.o
#ê˝≤eT+~ nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. yêdüeÔ eTT>± ªªVü≤è~μμ n+fÒ
>∑T+&Óø±<äT. ÁãVü≤àHê&ç˝À >∑\ @&ÉT øπ +Á<äeTT\˝À ∫e]<Óq’ , ô|<ä<› q’Ó
Hê&ûøπ +Á<äeTT @<√ n<˚ Vü≤è<äjT· eTqã&ÉTqT. @&Ée øπ +Á<äeTT>±qTqï~
‘·\ uÛ≤>∑eTT˝À yÓT<ä&TÉ . yÓT<ä&TÉ H˚ Vü≤è<äjT· eTq>∑\eTT. Vü≤è~ eT<Û´ä
uÛ≤>∑eTT˝À eTqdüT‡qT+#·e˝…qq>±! ÁuÛ÷Ñ eT<Û´ä kÕúqeTTq≈£î düeT‘·\eTT
˝À yÓT<ä&TÉ q+<äT eT<Û´ä >∑\ Á>∑+~∏sê»eTqã&ÉT |æ≥÷´≥] Á>∑+~∏e<ä›
eTqdüT‡qT+#·e˝…qì ns¡eú TT.
aith
ash
Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äyÓTÆq (‘Ísê‘Y) uÛÑ>∑eBZ‘·˝À <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq
dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT Vü≤è<äjT· + n+fÒ >∑T+&Óø±<äT yÓT<ä&TÉ . á dü÷Á‘·eTT
Á|üø±s¡eTT Ç|ü&ÉT KTsYÄHé˝À #Ó|Œæ q Vü≤è<äjT· + nH˚ |ü<eä TTq≈£î |ü{qºÏ
ø±\Twü´eTT ‘=\–b˛‘·T+~. Vü≤è<äjT· eTT nì ñqï#√≥ yÓT<ä&TÉ nH˚
uÛ≤yêìï ø£*– Ç|ü&ÉT Äj·T‘Y\T #·~$ #·÷&É+&ç. Vü≤è<äjT· eTT nH˚#√≥
>∑T+&Ó nH˚ uÛ≤yêìï ‘=\–+∫ #·÷&É+&ç.
ww
w.t
hr
26e dü÷sê 200e Äj·T‘Y : $es¡D ` <˚e⁄&˚ bÕbÕ‘·Tà\ Vü≤è<äjT· eTT˝À
‹s¡kÕÿs¡ uÛ≤yêìï C§|æŒ+#ê&ÉT. ˇø£ÿkÕ] Á|üXÊ+‘·eTT>± ø£fió¯ fl eTTdüTø=ì
#·÷&É+&ç. uÛ≤eeTT yÓT<ä&TÉ qT+∫ |ü⁄&ÉT‘·T+<√, >∑T+&ÓqT+&ç |ü⁄&ÉT‘·T+<√
MTπs >∑eTì+#·+&ç.
16e dü÷sê 108 Äj·T‘Y˝À : Vü≤è<äjT· eTTô|’, #Óe⁄\ô|’, ø£fi¯flô|’ eTTÁ<ä
y˚XÊ&ÉT n+fÒ yêfi¯ófl eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\qT |ü]dƒ Tü HÔ êï, #Óe⁄\‘√$+≥THêï
<ëì uÛ≤eeTT yê] yÓT<ä&TÉ øÏ ns¡eú TT ø±˝Ò<ìä ø£<ë! eTq≈£î @ $wüjT· yÓTHÆ ê
ns¡eú TT ø±yê\+fÒ ‘·\˝À¢qT+∫ ns¡eú TT #˚dTü ≈£î+{≤e÷? >∑T+&Ó˝ÀqT+∫
ns¡eú TT #˚dTü ≈£î+{≤e÷?
53
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
ˇø£ $wüj·TeTTqT >∑T]+∫ me]ø£Hêï #Ó_‘˚, n~ yêfi¯fl≈£î
ns¡eú TTø±ø£b˛‘˚, ˙≈£î ãTÁs¡˝<Ò ë nì n+{≤e÷! >∑T+&Ó ˝Ò<ë nì
n+{≤e÷! ãTÁs¡ n+fÒ ‘·\ø£<ë! MTπs Ä˝À∫+#·+&ç.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
26e dü÷sê 194e Äj·T‘Y˝À : Ç~ ˙ Vü≤è<äjT· +ô|’ ne‘·]+∫+~.
n+fÒ Çø£ÿ&É ns¡úeTT Á|üeø£Ô≈£î #·<äTe⁄˝Ò<äT ø±ã{Ϻ n‘·ìøÏ u≤>± >∑Ts¡TÔ
ñ+&Ü*. á KTsYÄHé düe÷#ês¡eTT n+<ä]ø° #˚sy¡ j
˚ ÷· *. ø±e⁄q
n‘·ìøÏ u≤>± >∑Ts¡TÔ ñ+&˚˝≤ #˚j·÷*. eTq≈£î @yÓTÆq $wüj·TeTT >∑Ts¡TÔ
ñ+&Ü* n+fÒ yÓT<ä&TÉ ˝À >∑Ts¡TÔ ñ+≥T+<ë? >∑T+&Ó˝À >∑Ts¡TÔ ñ+≥T+<ë?
@<ÓH’ ê eTs¡∫b˛‘˚ ‘·\qT ^s¡T≈£î+{≤eTT ø±˙ >∑T+&ÓqT ø±<äT ø£<ë!
Á|üeø£Ô≈£î #·<äTe⁄ e∫Ãe⁄+fÒ õÁãj˚T˝Ÿ #Óù|Œ~ u≤>± >∑Ts¡TÔô|≥Tº≈£îH˚
nedüse¡ TT ˝Ò≈î£ +&Ü, @<√ ˇø£<ëì MT<ä ÁyêdüT≈£îì e∫à nø£ÿ&ç Á|ü»\≈£î
#Óù|Œyês¡T. #·~$ $ì|æ+#˚yês¡T, Äj·Tq≈£î Áyêj·T≥eTT sê<äT ø£qTø£,
Äj·Tq u≤>± >∑Ts¡TÔô|≥Tºø√e&ÜìøÏ á KTsYÄHé n‘·ì Vü≤è<äj·T+
(yÓT<ä&TÉ ) ô|’ ne‘·]+∫+~, n+<ä]˙ ôV≤#·Ã]+#·&ÜìøÏ.
15e dü÷sê 47e Äj·T‘Y˝À :` ªªyê] Vü≤è<äj÷· \˝À @ ø±düÔ ø√|üeTT,
<˚«wü+ $T–*e⁄Hêï <ëìì y˚TeTT ‘=\–kÕÔeTTμμ á Äj·T‘Y $es¡D˝À
≈£L&Ü Vü≤BdüT˝À¢ á $<Û+ä >± ñ+~. ˇø£ eTìwæ˝À ndü÷j·T, <˚«wüeTT,
|ædHæ ê] ‘·qeTT, ø√|üeTT Ç˝≤+{Ï >∑TD≤\T m≈£îÿee⁄qïyê] >∑T+&Ó˝À
ˇø£ q\¢ì eT#·Ã|ü⁄&ÉT‘·T+<ä˙, Ä ô|’XÊ∫ø£ #˚wüº\˙ï m≈£îÿej˚T´ dü]øÏ
yê] >∑T+&Ó n+‘ê q\¢>± e÷s¡T‘·T+<ä˙ n+{≤s¡T. ø±˙ ø√|üeTT,
<˚«wüeTT >∑T+&Ó˝À ˝Òe⁄. >∑T+&Ó dü÷ú\yÓTÆq~. >∑TDeTT\T dü÷ø£åàyÓTÆq$.
>∑TD≤\T eTq ‘·\˝À ñ+{≤sTT. n$ es¡Tdü>± Ç˝≤ ñqï$.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
54
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
1) ÄX¯I<ëqeTT 2) ø√|üeTTI <äj·T 3) ˝ÀuÛÑeTTIW<ës¡´eTT
4) yÓ÷Vü≤eTTIyÓs’ ê>∑´eTT 5) >∑s«¡ eTTI $qj·TeTT 6) ndü÷j·TIÁù|eT
Äs¡T eT+∫ >∑TDeTT\T, Äs¡T #Ó&ÉT >∑TDeTT\Tø±>±, >∑TDeTT ø±ì
>∑TD≤\T ≈£L&Ü Hê\T>∑T ñqï$ n$ 1) <Ûs’Ó ´¡ eTT 2) uÛj
Ñ T· eTT 3) ÁX¯<∆ä
4) dæ>∑TZ. á >∑TD≤\˙ï >∑TD#·Áø£eTT˝À eTq ‘·\˝ÀH˚ ñqï$,
>∑T+&Ó˝Àø±<äT. ø±˙ #ê˝≤eT+~ >∑T+&Óø° Áù|eTø° *+≈£î+<ä˙, Hê >∑T+&Ó
ì+&Ü Áù|eT ñ+~ n˙ n+≥T+{≤s¡T. á e÷≥\T XÊÅkÕÔìøÏ ì\Teì
e÷≥\T, @ >∑TDyÓTÆHê ˙≈£î ‘·˝˝ÀH˚ Áù|πs|æ+#·ã&ÉT‘·T+~ ø±˙,
dü÷ø£åàyÓTÆq >∑TDÁù|πs|üD\T dü÷ú\yÓTÆq X¯Øs¡eTTô|’ |ü&ÉT‘·Tqï$. n~
m˝≤ n+fÒ eTqeTT m‘ÓqÔ’ Á|ü<X˚ Ê\ô|’ ì\ã&çq|ü&ÉT ø£fió¯ fl ‹s¡>&∑ eÉ TT,
uÛÑj·TeTT‘√ >∑T+&Ó m≈£îÿekÕs¡T¢ ø=≥Tºø√e&ÉeTT »s¡T>∑T‘·T+~. Bìï
>∑eTì+∫qyês¡T uÛj
Ñ T· eTT >∑T+&Ó˝À |ü⁄&ÉT‘·T+~ nì nb˛Vü≤≈£î >∑T]
ne⁄‘·T+{≤s¡T. $T>∑‘ê >∑TD≤\T ≈£L&Ü eTq eTTKeTT˝À Vü‰euÛ≤yê\qT
ã{Ϻ >∑T]Ô+#·e#·TÃ. uÛÑj·TyÓTÆHê, Áù|yÓTÆHê, @ >∑TDyÓTÆHê eTq ‘·\˝ÀH˚
|ü⁄&ÉT‘·T+~. dæìe÷˝Àì V”≤s√\T Vü≤è<äjT· eTT bÕ≥ e∫Ãq|ü&ÉT ‘·\
|ü≥Tº≈î£ +fÒ u≤>√<äì >∑T+&Ó |ü≥Tºø√e&ÉeTT »s¡T>∑T‘·T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
MTs¡T @<ÓH’ ê Vü≤è<äjT· eTT bÕ≥ e∫Ãq|ü&ÉT ‘·\qT |ü≥Tºø=ì ˇø£kÕ]
bÕ&ç #·÷&É+&ç m˝≤ ñ+≥T+<√! dü÷\ú yÓTqÆ >∑T+&ÓøÏ Hê\T>∑T >∑<Tä \T
ñ+{≤sTT, ø±˙ dü÷ø£àå yÓTqÆ 12 >∑TD≤\T ‘·\˝ÀH˚ ñqï$.
47e dü÷sê 29e Äj·T‘Y˝À :` ªªVü≤è<äj÷· \˝À s√>∑eTTqïyês¡T, n˝≤¢V≤t
‘·eT (Ä+‘·sê´˝À¢ì) ø±|ü{≤´ìï ãVæ≤s¡‘Z e· TT #˚jT· &Éì nqT≈£î+≥THêïsê?μμ
Vü≤è<äj÷· \˝À s√>∑+ n+fÒ eTqeTT dü+bÕ~+#·T≈£îqï ø£sà¡ eTq ‘·\˝À
ìøÏå|üÔyÓTÆ ñqï~. >∑TD≤\ Áù|πs|üD e\H˚ eTq≈£î ø£s¡à dü+uÛÑ$düTÔqï~.
55
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
aka
m.o
á >∑TD≤\ Áù|sπ |üD e\q eTq |üqT\T eT+∫$>±, #Ó&$¶É >± ãVæ≤s¡‘Z e· TT
ne⁄‘·T+{≤sTT. Á|ü‹ ˇø£ÿ] Vü≤è<äj÷· \˝Àì Ä+‘·sê´\qT m]–qyê&ÉT
<˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚. @<ÓH’ ê #Ó&TÉ »]–q|ü&ÉT Ç~ Hê ø£sà¡ , Hê ‘·\Áyê‘·
nì n+<äs¡÷ ‘·eT #˚‘·T\qT ‘·\H˚ #·÷|ækÕÔs¡T, >∑T+&ÓqT mes¡÷
#·÷|æ+#·s¡T. |ü]X¯ó<ä∆yÓTÆq Wwü<Ûëìï ùd$+∫q#√ X¯Øs¡ s√>∑eTT e<ä*
b˛e⁄q≥T¢, |ü]X¯ó<ä∆ C≤„qX¯øÏÔì bı+~q Je⁄ìï ø£s¡às√>∑eTT e<ä*
b˛‘·T+~.
ww
w.t
hr
aith
ash
94e dü÷sê 2e Äj·T‘Y˝À :` ªªÇ+ø± ˙ MT~ qT+∫ ˙ uÛ≤sêìï
≈£L&Ü y˚TeTT ~+#˚XÊeTT.μμ Çø£ÿ&É ªuÛ≤s¡eTTμ n+fÒ ª>∑TD≤\ uÛ≤s¡eTTμ
nì ns¡úeTT. Á|ü‹ e÷qe⁄ìø° á >∑TD≤\T yÓ÷j·T˝Òì uÛ≤s¡+>±
e]ÔdTü +Ô {≤sTT. $wüjT· Ä˝À#·q\‘√ á >∑TD≤\ Áù|sπ |üD yÓ÷j·T˝Òì
uÛ≤s¡+>± |ü]D$TkÕÔsTT. @+ #˚j÷· *, m˝≤ #˚j÷· *? @eTÚ‘·T+~?
m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+~? Ç˝≤ mH√ï $wüj÷· \ jÓTTø£ÿ $wüeTT eTq eT~ì
‘=\∫y˚dTü +Ô ~, ø±˙ |ü]X¯ó<äy∆ TÓ qÆ C≤„qeTT n+~q ‘·sê«‘· eTìwæ eT~˝À
qT+&ç Ä uÛ≤s¡eTT ‘=\–+#· ã&ÉT‘·T+~. Ä |ü]X¯ó<ä∆ C≤„qeTT õÁãj˚T˝Ÿ
yês¡T Á|üeø£≈Ô î£ n+~+#ês¡T. Ä C≤„qeTT Á|ü|+ü #· C≤„qeTT ø±<äT,
<˚e⁄ì C≤„qeTT. õÁãj˚T˝Ÿyês¡T Á|ü|+ü #· C≤„q+ n+~+#˚ yê¬s’ ñ+fÒ
@Hê&√ Á|üeø£Ô yê]øÏ #·<eä &ÉeTT, sêj·T&ÉeTT H˚sT¡ Œ+&˚yês¡T. uÛ≤s¡eTT
n+fÒ ‘·\˝Àì >∑TD≤\ uÛ≤s¡eTT nì ns¡eú TT.
á $<Û+ä >± Vü≤è<äjT· eTT n+fÒ >∑T+&Ó nì uÛ≤e ø±\Twü´eTT
@s¡Œ&ç+~. #·<Tä e⁄ nqT |ü<eä TT #·qTe⁄ nH˚ |ü<+ä >± e÷] ˇø£sø¡ y£ TÓ qÆ
uÛ≤e ø±\TcÕ´ìøÏ >∑T] nsTTq≥T¢, <Óe’ C≤„qeTTq≈£î Á|ü|+ü #· C≤„qeTT
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
56
aka
m.o
jÓTTø£ÿ uÛ≤eeTT rdüTø=ì <Óe’ C≤„qeTT uÛ≤e ø±\TcÕ´ìøÏ >∑T] nsTT+~.
á $<Ûä+>±H˚ eTq Á>∑+<∏ë\˝À uÛ≤e ø±\Twü´eTT @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
<Ó’eC≤„qeTqT ù|s¡T‘√ eTìwæ ÇwüºyÓTT∫Ãq≥T¢ ‘·q uÛ≤eeTT\qT
#Ó|üø√≈£î+&Ü ì*|æy˚j·TT≥≈£î #Óø˘b˛düTº (‘·ìFπø+Á<äeTT) ˝≤+{Ï~
XÊÅdüÔeTT.
ash
Á|üXï¯ :` MTs¡T #Óù|Œ á dæ<ë∆+‘ê\T KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À
ñHêïj·T+{≤sê?
»yêãT :` ne⁄qT ñHêïsTT. |ü$Á‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À 3e dü÷sê
67e Äj·T‘Y˝À (3`67) ªªÇÁu≤V”≤eTT j·T÷<äT&É÷ ø±&ÉT eT]j·TT
aith
ø¬Å d’ eÔü ⁄&É÷ ø±&ÉT! ø±˙ n‘·qT Vü≤˙|òt (@ø£<e’Ó dæ<ë∆+‘·eTTô|’ ñqïyê&ÉT)
eTTd”¢yéT (n˝≤¢≈£î $<Û̊j·TT&ÉT) eT]j·TT n‘·&ÉT @e÷Á‘·eTT eTTÁwæø˘
(n˝≤¢≈£î kÕ{Ï ø£*Œ+#˚ yê&ÉT) ø±&ÉT.μμ
ww
w.t
hr
Á|üXï¯ :` düèwæ̃ ÁbÕs¡+uÛÑ düeTj·TeTT˝ÀH˚ <Ó’eC≤„qeTT dü+|üPs¡íeTT>±
#Ó|Œü ã&ç+~ nHêïs¡T ø£<ë! <ëìøÏ Ä<Ûës¡yT˚ yÓTHÆ ê ñ+<ë!
»yêãT :` ñ+~. ÁãVü≤à (ô|<ä›) $<ë´XÊÅdüÔeTT Á|üø±s¡eTT Á|ü<∏äeT
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT uÛÑ>∑eBZ‘· (‘Ísê‘Y)˝À C≤„qjÓ÷>∑eTT 1, 2 XÀ¢ø£eTT\˝À Ç˝≤
ø£\<äT.
ªªÇ~ ne´j·TyÓTqÆ C≤„qeTT, yÓTT<ä≥ Bìì dü÷s¡T´ìøÏ #Ó|Œæ
j·TT+{Ïì, dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î #Óô|ŒqT, ‘·sê«‘· eTqTe⁄ Çø屫≈£î&ÉqT
sêE≈£î #Óô|ŒqTμμ ªªˇø£]qT+&ç ˇø£]øÏ |üs+¡ |üs>¡ ± ‘Ó\Tdü÷bÔ ˛sTT sêE\T,
57
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
ãTTwüß\T ‘Ó\TdüTø=ì]. m+‘√ø±\eTT á $<Ûeä TT>± »s¡T>∑>±, ∫es¡≈î£
jÓ÷>∑eTT\ C≤„qeTT ‘Ó*j·T≈£î+&Üb˛sTTq~.μμ
Ç<˚ düe÷#ês¡eTT |ü$Á‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À 10e dü÷sê
19e Äj·T‘Y˝À (10`19) ªªyÓTT<ä{À¢ »qT\+‘ê ˇπø dü+|òTü eTT>± ñ+&˚
aka
yês¡T. ø±˙ ‘·s¡Tyê‘· yês¡T $uÛÒ~+#·T≈£îHêïs¡T. ˙ Á|üuÛÑTe⁄ ‘·s¡T|ü⁄
qT+∫ eTT+<äT>±H˚ ˇø£ $wüjT· eTT Ksês¡T ø±≈£î+&Ü ñqï≥¢sTT‘˚,
yês¡T $uÛÒ~+#·T≈£îH˚ $wüj·TeTT m|ü&√ ‘˚*ÃyÓj·T´ã&˚~.μμ
ww
w.t
hr
aith
ash
ÁãVü≤à (ô|<ä)› $<ë´XÊÅdeÔü TT dü+|üPs¡eí TT>± #Ó|Œü ã&çq~. nsTT‘˚
ø±\Áø£y˚T|” <Ó’eC≤„qeTT ñqï kÕúqeTT˝À <Ûäs¡àeTT\T n<Ûäs¡àeTT\T>±
e÷]q|ü&ÉT eT∞fl eTT+<äT #Ó|Œæ q C≤„qy˚T eT∞fl #Ó|Œü e\dæ ñ+≥T+~.
dü‘·´eTT ãj·T≥|ü&É≥eTT Ä\dü´eTT ø±e#·TÃH˚yÓ÷>±˙, <ëìì
uÛ÷Ñ kÕú|‘æ e· TT #˚jT· &É+ me]ø° kÕ<Û´ä eTT ø±<äT. @<√ ˇø£ s√E n~
ãj·T≥|ü&ÉT‘·T+~. dü‘·´eTT ãj·T≥|ü&˚<ëø± n~ qøÏ© düs¡T≈£î˝≤
neTTà&ÉTb˛‘·T+~. ø±˙ @ Hê{Ïø¬ H’ ê n~ uj·T≥|ü&&É eÉ TT ‘·<´äÛ +.
Ç<˚ düe÷#ês¡eTT Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT (‘Ísê‘Y) ˝À C≤„qjÓ÷>∑eTT nqT
n<Ûë´j·TeTT 3e XÀ¢øe£ TT˝À...
z ns¡TH® ê! ªªñ‘·eÔ TyÓTqÆ ~, #ê˝≤ s¡V≤ü dü´yÓTqÆ ~, |ü⁄sê‘·qyÓTqÆ ~
nsTTq jÓ÷>∑$<ä´qT Ç|ü⁄&ÉT ˙e⁄ Hê≈£î uÛÑ≈£îÔ&Ée⁄, Á|æj·TT&Ée⁄ ø±e⁄q
#Ó|ü#·THêïqTμμ nì ø£èwüßí&ÉT #Ó|ü⁄‘·THêï&ÉT.
düèwæ̃ Ä~˝À #Ó|Œæ q C≤„qeTTH˚ Ç|ü⁄&ÉT #Ó|ü #·THêïqì 5000
dü+e‘·‡s¡eTT\|ü&ÉT #Ó|üŒ>± n<˚ düe÷#ês¡eTT eT<Ûä´ <Ó’eÁ>∑+<∏äyÓTÆq
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
58
aka
m.o
(Ç+J˝Ÿ) u…’_˝Ÿ˝À eT‘·ÔsTT düTyês¡Ô 5e n<Ûë´j·TeTT 17e yêø£´eTT˝À
Ç˝≤ ø£\<äT.
ªª<Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TTqsTTqqT Á|üeø£\Ô e#·qeTT\HÓq’ qT ø={Ïyº j
˚ T·
e∫Ëqì ‘·\+#·e<äT›. HÓs¡y˚s¡TÃ≥πø>±˙ ø={Ϻy˚j·TT≥≈£î H˚qT
sê˝Ò<äTμμ
<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT (ÁãVü≤à (ô|<ä›) $<ë´XÊÅdüÔeTT) qT ø={Ϻy˚j·T&ÜìøÏ
H˚qT sê˝Ò<Tä nì #Ó|Œü &Üìπø e#êÃqT nì ákÕ yês¡T #ÓãT‘·THêïs¡T.
ash
|ü$Á‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À Ç˝≤ e⁄+~.
aith
düèwæ̃ yÓTT<ä≥ #Ó|Œü ã&çq düe÷#êsêH˚ï eT∞fleT∞fl n<˚ #Ó|Œü &É+
»s¡T>∑T‘·T+~. <ëìøÏ nqTdü+<ÛëqyÓTÆq düe÷#ês¡y˚T >∑Ts¡TÔ #˚j·T
ã&ÉT‘·T+~. 16e dü÷sê 44e Äj·T‘Y˝À..
ww
w.t
hr
(16`44) ªªy˚TeTT yê]ì düŒwüºyÓTÆq ì<äs¡ÙHê\‘√q÷ Á>∑+<∏ë\
‘√q÷ |ü+|æe⁄HêïeTT. n˝≤π> |Á »ü \e<ä≈› î£ |ü+|üã&çq <ëìì qTe⁄«
yê]øÏ düŒwüº+>± $&ÉeTs¡∫ #Óù|Œ+<äT≈£î ‘·<ë«sê yês¡T jÓ÷#·q
#˚ùd+<äT≈£î>±qT y˚TeTT ˙ô|’ á C≤„|æø£qT (Á>∑+<∏äeTTqT) ne‘·]+|ü
CÒXÊeTT.μμ
13e dü÷sê 7e Äj·T‘Y˝À (13`17) ªªyêdüÔyêìøÏ ˙e⁄ πøe\eTT
ôV≤#·Ã]ø£ #˚ùdyê&Ée⁄ e÷Á‘·y˚T! eT]j·TT Á|ü‹ C≤‹øÏ ˇø£ e÷s¡Z
<äs¡Ù≈£î&ÉT e∫à ñHêï&ÉT.μμ
>∑Ts¡TÔ #˚jT· &ÉeTT n+fÒ #Ó|Œæ q düe÷#ês¡eTT eTs¡∫b˛sTTq|ü&˚
eT∞fl n<˚ düe÷#ês¡eTT >∑Ts¡TÔ #˚j·T&ÉeTT »s¡T>∑T‘·T+~. eTT+<äT
59
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
e∫Ãq ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝Àì düe÷#ês¡eTT eTs¡∫b˛‘˚H˚, n+‹eT
<Óe’ Á>∑+<∏yä TÓ qÆ KTsYÄHé˝À >∑Ts¡TÔ #˚jT· &É+ »]–+~.
ash
aka
Á|üXï¯ :` ˇø£y˚fi¯ MTs¡T #Ó|æŒq≥Tº ‘Ísê‘Y, Ç+J˝Ÿ, KTsYÄHé˝À ˇπø
düe÷#ês¡eTT ñqï|üŒ{Ïø° ô|q’ #Ó|Œü ã&çq s¬ +&ÉT Á>∑+<∏ë\˝À <˚e⁄&ÉT
#Ó|Œæ q düe÷#ês¡eTT‘√ bÕ≥T Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûä düe÷#ês¡eTT ≈£L&Ü
yêfi¯ófl ø£\T|ü⁄ø√e&ÉeTT »]–+~ ø£<ë! ô|>’ ± KTsYÄHé ˇ]õq˝Ÿ Á|ü‘T· \T
Ç+ø± uÛÁÑ <ä+>± n˝≤¢ ø±bÕ&ÉT‘·THêï&ÉT ø£<ë! ô|q’ #Ó|Œæ q s¬ +&ÉT Á>∑+<∏ë\
ˇ]õq˝Ÿ‡ ˝Òe⁄ø£<ë! ø±ãfÒº eTT+<äTe∫Ãq s¬ +&ÉT Á>∑+<∏ë\‘√ eTqπø$T
nedüse¡ TT. ˇ]õq˝Ÿ‡ uÛÁÑ <ä+>± ñ+&˚ KTsYÄHé #·~$‘˚ #ê˝<ë! Ç~
y˚TeTT n&ç>π e÷≥ø±<äT KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À ≈£L&Ü ñ+~ #·÷&É+&ç.
ww
w.t
hr
aith
15e dü÷sê 9e Äj·T‘Y˝À (15`9) ªªy˚Ty˚T á KTsYÄHéqT
ne‘·]+|ü CÒXÊeTT. eT] y˚Ty˚T Bìì s¡økåÏ ÕÔeTTμμ #·÷#êsê <˚e⁄&˚
KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT ø±bÕ&ÉT‘êqT nì #Ó|Œæ q|ü&ÉT dü‘ê´ìï ø£\>∑÷s¡
>∑+|ü˝≤>± e÷s¡TÃø=qï ‘Ísê‘Y, Ç+J˝Ÿ Ç+ø± eTq¬ø+<äT≈£î? KTsêHé
#ê˝<ë!
29e dü÷sê, 51e Äj·T‘Y˝À (29`51) ªªy˚TeTT ˙ô|’ Á>∑+<∏ëìï
ne‘·]|ü+CÒXÊeTT n~ yê]øÏ #·~$ $ì|æ+#·ã&ÉT‘√+~. $X¯«dæ+#˚
yê] ø=s¡≈î£ Ç+<äT˝À ø±s¡TD´eT÷ ñ+~. Væ≤‘·uÀ<Ûä ≈£L&Ü ñ+~.
@$T{Ï? Ç~ yê]øÏ dü]b˛<ë!μμ
Ç|üŒ{ÏqT+&ç qT+&ç Á|üfi¯j·T+ es¡≈£L KTsYÄHé #ê\T y˚πs
Á>∑+<∏ä+‘√ eTq≈£î nedüs¡eTT ˝Ò<äT, KTsYÄHé eT÷\Á>∑+<∏äeTT Ç|üŒ{Ïø°
uÛÁÑ <ä+>± ñ+~. yπ̊s Á>∑+<∏ë\ eT÷˝≤˝Ò ˝Òe⁄. nqTyê<ë\T e÷Á‘·yT˚
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
60
m.o
ñHêïsTT. n~ ≈£L&Ü ø±≈£î+&Ü Ç~ n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT Á|üeø£Ô
≈£L&Ü ÄKØ Á|üeø£Ô, Çø£ yπ̊s @ Á>∑+<∏äeT÷ sê<äT, Á|üeø£Ô sê&ÉT.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
»yêãT :` ˙e⁄ dü÷ú\yÓTÆq <äèwæ̃‘√H˚ n+‘ê #·÷düTÔHêïe⁄ ø±˙ <˚e⁄&ÉT
dü÷ø£åàyÓTÆqyê&ÉT ø±e⁄q eTqeTT dü÷ú\yÓTÆq yê{Ïø£+fÒ dü÷ø£åàyÓTÆq yê{ÏøÏ
m≈£îÿe ÁbÕ<Ûëq´‘·ìyê«*. n|ü&˚ <˚e⁄ì >∑T]+∫ ø=+‘ÓH’ ê ‘Ó\TdüT
ø√>∑\eTT. KTsYÄHé dü÷ú\yÓTÆq Á>∑+<∏äeTT eT÷´õj·TeTT˝À uÛÑÁ<ä+>±
ñ+&˚ Ä Á>∑+<∏äeTT˝Àì Äj·T‘Y\ $es¡D dü÷ø£åàeTT ø£<ë! n+fÒ
Á>∑+<∏äeTT˝Àì dü÷ú\yÓTÆq uÛ≤wü nø£ÿ&É uÛÑÁ<ä+>± ñ+~. uÛ≤eeTT mø£ÿ&É
uÛÁÑ <ä+>± ñ+~? n+<äTøπ ˙≈£î eTT+<äT>± ª#·<äTe⁄`#·qTe⁄μ >± e÷]q
$wüj·TeTT >∑T]+∫ #ÓbÕŒqT. |üPs¡«|ü⁄ Á>∑+<∏ë\ jÓTTø£ÿ eT÷˝≤\T
˝Ò≈£î+&Ü b˛ã{Ϻ #·<äTe⁄qT dü÷ú\eTT>± #·qTe⁄>± ÁyêdüTø√e&ÉeTT e\¢
uÛ≤e ø±\Twü´eTT @s¡Œ&ç‘˚ Á>∑+<∏ä eT÷˝≤\T uÛÑÁ<ä+>± ñqï #·<äTe⁄qT
dü÷ø£àå +>± #·qTe⁄ nqTø√e&É+ e\¢ uÛ≤eø±\TcÕ´ìøÏ >∑Ts¬ ‘’ T· +~ ø£<ë!
ñ<ëVü≤s¡D≈£î Vü≤è<äjT· eTTqT >∑T+&Ó nqTø√e&É+ e\¢ uÛ≤e ø±\Twü´eTT
@s¡Œ&ç+~ ø£<ë! ô|’ s¬ +&ÉT Á>∑+<∏ë\˝À uÛ≤wü ø±\Twü´eTT, uÛ≤e ø±\Twü´eTT
ne&ÜìøÏ M\Tqï≥T¢ KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À uÛ≤wü |ü~\+>± ñHêï uÛ≤e
ø±\Twü´+ @s¡Œ&Ée#·TÃqT ø£<ë! ˙e⁄ nqTø=qï≥T¢ Á>∑+<∏ë\˝À *|ü⁄\T
uÛÁÑ <äeTT>± ñ+fÒH˚ uÛ≤e ø±\Twü´eTT @s¡Œ&É<Tä nqTø√e&ÉeTT ˙ n$y˚ø+£ .
Ç+ø± #ÓbÕŒ\+fÒ á Äj·T‘Y #·÷&É+&ç. 3e dü÷sê, 105e
Äj·T‘Y˝À (3`105) ªª‘·eT e<ä›≈£î düŒwüºyÓTÆq ì<äs¡ÙHê\T e#˚Ãdæq
‘·s¡Tyê‘· ≈£L&Ü esêZ\T>± $&çb˛sTT, $uÛÒ~+#·T≈£îqï yê]
e÷~]>± MTs¡T ‘·j·÷s¡eø£+&ç. eTVü‰•ø£å ñqï~ Ç≥Te+{Ï
yê]ø√düy˚Tμμ
61
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
Çø£ÿ&É #Óù|Œ<˚eT+fÒ KTsYÄHéø£+fÒ eTT+<äT ne‘·]+∫q
Á>∑+<∏ë\˝Àì uÛ≤eeTT ˇø=ÿø£ÿ]øÏ ˇø=ÿø£ÿs¡ø+£ >± ns¡eú TT ne«ã{Ϻ yês¡T
y˚sπ y˚sπ esêZ\T>± N*b˛j·÷s¡T. MTs¡T ≈£L&Ü n˝≤ N*b˛ø£+&ç. nsTT‘˚
6e dü÷sê, 59e Äj·T‘Yì #·÷&É+&ç.
ash
aka
(6`59) ªªn>√#·sê\ ‘êfi¯+#Óe⁄\T (KC≤Hê\T) n˝≤¢V≤t e<äH› ˚
ñHêïsTT. n˝≤¢V≤t ≈£î ‘·|Œü Ç‘·sT¡ ˝…e]ø° yê{Ï >∑T]+∫ ‘Ó©<äT. uÛ÷Ñ $T
˝Àq÷, düeTTÁ<ë\˝Àq÷ ñqï edüTÔe⁄\ìï+{Ï >∑T]+∫ Äj·Tq≈£î
‘Ó\TdüT. sê˝Ò Ä≈£î ≈£L&Ü Äj·Tq≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ñ+&É<Tä . H˚\˝Àì
Nø£{Ï bıs¡\˝À |ü&˚ @ –+» nsTTHê |ü∫Ã~, m+&çq~ @~ |ü&Hç ê
düŒwüºyÓTÆq Á>∑+<∏äeTT˝À qyÓ÷<Ó’e⁄+~.μμ
ww
w.t
hr
aith
<˚e⁄&çøÏ Á|ü‹ $wüjT· eTT ‘Ó\TdüT nì á Äj·T‘Y˝À ñ+fÒ
KTsYÄHéø£+fÒ eTT+<äT ne‘·]+∫q Á>∑+<∏ë\˝Àì dü‘ê´ìï yêfi¯ófl
ndü‘ê´\‘√ ≈£\T|ü⁄ø=ì ≈£\>∑÷s¡>+∑ |ü˝≤ #˚dTü ø=ì esêZ\T>± N*b˛sTT
q~ <˚e⁄ìøÏ ‘Ó*j·T<ë! düèwæ̃ yÓTT<ä≥H˚ <˚e⁄ì <Ûäs¡à\T dü+|üPs¡íeTT>±
#Ó|Œü ã&çq$ n$ ø±\Áø£yT˚ |” n<Ûsä à¡ eTT\T>± e÷s¡T‘·÷ e#êÃsTT. <˚e⁄&ÉT
eT∞fl ‘·q <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*j·TCÒd÷ü Ô e#êÃ&ÉT. á $<ÛëqeTT <˚e⁄&˚
@s¡Œs¡∫ô|{≤º&TÉ ø±yê\+fÒ...
10e dü÷sê 19e Äj·T‘Y˝À #·÷&É+&ç (10`19) ªªyÓTT<ä{À¢
»qT\+‘ê ˇπø dü+|òTü +>± ñ+&˚yês¡T. ‘·sT¡ yê‘· yês¡T $uÛ~Ò +#·T
≈£îHêïs¡T. ˙ Á|üuÛÑTe⁄ ‘·s¡T|ü⁄qT+∫ eTT+<äT>±H˚ ˇø£ $wüj·TeTT
Ksês¡T ø±≈£î+&Ü ñqï≥¢sTT‘˚, yês¡T $uÛÒ~Û+#·T≈£îH˚ $wüj·TeTT
m|ü&√ ‘˚*Ãy˚jT· ã&˚~.μμ
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
62
aka
m.o
á Äj·T‘Y $es¡D dü>∑eTT e÷Á‘·y˚T nø£ÿ&É $e]+#·&É+
»]–+~. $T>∑‘ê dü>e∑ TT $es¡D Ç|ü&ÉT #·÷&É+&ç. ˙ Á|üuTÑÛ e⁄
‘·s|¡ ⁄ü q e∫Ãq ìs¡j
í T· eTT @$T≥+fÒ <Ûsä êà\T ø±\Áø£yT˚ |” n<Ûsä êà\T>±
e÷s¡T‘·÷ekÕÔsTT. á ìs¡íj·TeTT <˚e⁄&˚ #˚dæ ô|{Ϻq~. n˝≤ <˚e⁄&˚
ìs¡ísTT+#·ø£b˛‘˚ @Hê&√ yêfi¯fl $wüj·TeTT ‘˚*Ãy˚j·Tã&˚~. eT+∫
nsTTHê, #Ó&TÉ nsTTHê <˚e⁄&ÉT eTT+<˚ ìs¡sí TT+∫ ô|{Ï‘º H˚ ˚ »]π>~
n~ n+‘ê ˇø£ düŒwüyº TÓ qÆ Á>∑+<∏eä TT˝À qyÓ÷<Ó’ ñ+~.
ww
w.t
hr
aith
ash
Çø£b˛‘˚ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À 30 Á|üeø£Ô\ ˝Àù| ù|s¡T¢qï$.
yÓTT‘·eÔ TT 1,24,000 eT+~ Á|üeø£\Ô T nì ˇø£ $ìøÏ&.ç ø±ì XÊÅd|Ôü sü +¡ >±
Ç+‘·eT+~ Á|üeø£Ô\T ñHêïs¡T nì mø£ÿ&Ü XÊÅdüÔã<ä∆‘· ˝Ò<äT, ˇø£y˚fi¯
ñ+&çHê yêfi¯fløÏ <˚e⁄&ÉT Ç∫Ãq Á>∑+<∏ë\T eTq <ä>sZ∑ ¡ Ç|ü&ÉT ˝Òe⁄.
ñqï$ eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\T e÷Á‘·yT˚ . á eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\T ñHêï Á|ü»\T
≈£L&Ü ˇø£] Á>∑+<∏ë\qT ˇø£s¡T ˇ|üø√e&ÉeTT ˝Ò<äT. á eT÷&ÉT
Á>∑+<∏ë\H˚ ˇø£]ø=ø£s¡T ˇ|üø√ø£b˛‘˚ 1,24,000 eT+~ Á|üeø£Ô\≈£î
|ü+|æq Á>∑+<∏ë\qT yêfi¯ó¢ yê&çq uÛ≤wü\qT ˇ|ü≈£î+{≤sê? 1,24,000
eT+~ Á|üeø£Ô\T Á|ü|ü+#·eTT˝À mø£ÿ&Ó’Hê |ü⁄{Ϻe⁄+&Ée#·Tà ø£<ë! ˝Òø£b˛‘˚
Á>∑+<∏ä uÛÒ<äeTT, uÛ≤cÕuÛÒ<äeTT, uÛ≤euÛÒ<äeTT ñqï≥T¢ <˚X¯uÛÒ<ë\T ≈£L&Ü
ñ+&ç yÓTT‘·eÔ TT Á|üeø£\Ô T ns¡uŸø+£ Á{°d˝t ÀH˚ |ü⁄{≤ºsê? uÒ<ëÛ _ÛÁbÕj·÷\˙ï
e÷qe⁄&çy˚ <˚e⁄&ç$ ø±<äT, á Äj·T‘Y\qT #·÷&É+&ç.
4e dü÷sê 150, 151, 152 Äj·T‘Y\T...
(4`150) ªªmes¡ s TT‘˚ n˝≤¢ V t ≤ qT, Äj· T q Á | ü e ø£ Ô \ qT
‹s¡düÿ]kÕÔs√, n˝≤¢Vt≤ eT]j·TT Äj·Tq Á|üeø£Ô\ eT<Ûä´ uÛÒ<äuÛ≤eeTT
63
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
bÕ{Ï+#·<ä\TdüTÔHêïs√ Ç+ø± ªªy˚TeTT ø=+‘·eT+~ Á|üeø£Ô\qT
$X¯«dækÕÔeTT, eT] ø=+‘·eT+~ì $X¯«dæ+#·eTTμμ nì #Ó|ü⁄‘·÷,
¬s+&ç+{Ïø° eT<Ûä´ z dü]ø=‘·Ô e÷sêZìï rj·T<ä\TdüTÔHêïs√μμ
aka
(4`151) ªªMfi‚fl ndü˝…’q n$XÊ«düT\T, Ç˝≤+{Ï n$XÊ«düT\
ø=s¡≈£î y˚TeTT nee÷qø£s¡yÓTÆq •ø£åqT dæ<ä∆eTT #˚dæ ñ+#êeTTμμ
ash
(4`152) ªª(BìøÏ _Ûqï+>±) mes¡T n˝≤¢Vt≤qT, Äj·Tq
|Á eü ø£\Ô +<ä]˙ $X¯«dæ+∫, yê]˝À me] eT<Ûë´ ‘˚&Ü #·÷|ü≈î£ +&Ü
ñ+{≤s√ yê]øÏ n˝≤¢Vt≤ yê] |üP]Ô |ü⁄D´|òü˝≤ìï Á|ükÕ~kÕÔ&ÉT.
n˝≤¢V≤t nbÕs¡+>± ø£$å T+#˚yê&ÉT, n$T‘·+>± ø£sT¡ DÏ+#˚yê&ÉT.μμ
aith
ô|q’ #Ó|Œæ q $<Û+ä >± e∫Ãq Á|üeø£\Ô ˝À ø£èwüeí T÷dü ˇø£sT¡
m+<äT≈£î ø±≈£L&É<Tä . Ç+ø± á Äj·T‘Y\qT #·÷&É+&ç. 3e dü÷sê
84e Äj·T‘Y˝À (3`84) ªª(z |Á eü ø±Ô!) yê]‘√ nqT, y˚TeTT n˝≤¢V≤t qT
ww
w.t
hr
e÷ô|’ ne‘·]+|ü #˚jT· ã&çq <ëìì $X¯«dæ+#êeTT. Ç+ø± ÇÁu≤V”≤yéT,
ÇkÕàsTT˝Ÿ, ÇdtVü‰UŸ, j·÷≈£LuŸ\ô|’ eT]j·TT Äj·Tq dü+‘êqeTT ô|’
ne‘·]+|ü CÒj·Tã&çq C≤„qeTTqT ≈£L&Ü $X¯«dæ+#êeTT. Ç+ø±
eT÷kÕ, ákÕ eT]j·TT Ç‘·s¡ Á|üeø£Ô\ MT<ä yê] Á|üuÛÑTe⁄ ‘·s¡|ü⁄q
(n˝≤¢qT+&ç) e∫Ãq C≤„qeTTqT ≈£L&Ü $X¯«dæ+#êeTT. y˚TeTT yê]
eT<Ûä´ m˝≤+{Ï uÛÒ<ä uÛ≤eeTTqT ø£qãs¡#·eTT. y˚TeTT <˚e⁄ìπø
$<Û˚j·TT\yÓTÆj·TTHêïeTT.μμ
eT]jÓTTø£#√≥ 2e dü÷sê, 136e Äj·T‘Y˝À ≈£L&Ü Ç<˚
düe÷#ês¡eTTe⁄+~ #·÷&É+&ç. (2`136) ªªy˚TeTT n˝≤¢V≤t qT eT]j·TT
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
64
aka
m.o
Äj·Tq e÷ ø=s¡≈î£ ne‘·]+|üCdÒ qæ C≤„q dü+<˚XÊ\qT, ÇÁu≤V”≤yéT,
ÇkÕàsTT˝Ÿ, ÇdtVü‰UŸ, j·÷≈£LuŸ eT]j·TT n‘·ì dü+‘êqeTTq≈£î
Çe«ã&çq C≤„qeTTqT, Ç+ø± eT÷kÕ, ákÕ eT]j·TT Ç‘·s¡ |Á eü ø£Ô
\+<ä] ‘·s|¡ ⁄ü q e∫Ãq dü+<˚XÊ\qT $X¯«dækÕÔeTT. yê]˝À @ ˇø£ÿ]|ü≥¢
$uÛÒ<äeTT #·÷|üeTT. y˚TeTT <˚e⁄ìøÏ $<Û̊j·TT\yÓTÆ ñ+{≤eTT.μμ
ww
w.t
hr
aith
ash
á ¬s+&ÉT Äj·T‘Y\˝À ˇπø $<ÛäeTT>± n+<äs¡÷ ªªy˚TeTT
$X¯«dædTü HÔ êïeTTμμ nqT#·THêïs¡T ø±ã{Ϻ <ëìÁ|üø±s¡eTT eTqeTT ≈£L&Ü
ªª$X¯«dækÕÔeTTμμ nì n+fÒ dü]b˛‘·T+~ ø£<ë!j·Tì ø=+<äsq¡ Tø√e#·TÃqT.
Çø£ÿ&É #Ó|Œæ q Á|üeø£\Ô T @$T #ÓbÕŒs√ eTq≈£î ‘Ó*j·T<äT, yê] Á>∑+<∏ë\T
eTqe<ä˝› eÒ ⁄. n+<äs÷¡ #Óù|Œ<ëìì $ì ªy˚TeTT ≈£L&Ü $X¯«dæ+#êeTTμ
nì H√{Ï‘√ n+fÒ b˛‘·T+~ ø£<ë! <ëì‘√ eTqeTT ≈£L&Ü eTTd”y¢ Té \T
nì|æ+#·T≈£î+{≤eTT ø£<ë! nì nqTø√e#·TÃqT. nsTT‘˚ Á|üeø£\Ô +<äs÷¡
eTq≈£î ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê, yê] <ë«sê e∫Ãq C≤„qeTT @$T{À ‘Ó*j·Tø£
b˛sTTHê Á|ü‘´˚ øÏ+∫ #Ó|Œæ q Ç<äs› T¡ Á|üeø£\Ô T eT÷kÕ, ákÕ eTq≈£î
‘Ó\TdüT. Ç‘·s¡ Á|üeø£Ô\ Á>∑+<∏äeTT\T eTqe<ä› ˝Òø£b˛sTTHê eT÷kÕ,
ákÕ <ë«sê <˚e⁄&ÉT ne‘·]|ü+#˚dæq C≤„qeTT Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT˝À
ñqï~. eT÷kÕ <ë«sê e∫Ãq ‘Ísê‘Y Á>∑+<∏eä TT, ákÕ <ë«sê e∫Ãq
Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT s¬ +&É÷ H˚&TÉ eTqeTT+<äsπ ñHêïsTT. <˚e⁄ì C≤„qeTT
‘Ísê‘Y, Ç+J\T Á>∑+<∏äeTT\ <ë«sê kÕø£å´eTT>± eTqeTT+<äs¡ H˚&ÉT
ì*∫j·TTqï~.
ô|’q MTs¡T n&ç–q Á|üX¯ï˝À <˚e⁄&ÉT KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT
ne‘·]+|üCdÒ qæ ‘·sê«‘· eTT+<äT #Ó|Œü ã&çq Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTT‘√
65
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
@$T |üì? yê{Ïì e<ä* ∫e]˝À e∫Ãq KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT ˇø£ÿ
<ëìì nqTdü]ùdÔ dü]b˛‘·T+~ ø£<ë!j·Tì #Ó|ü#·÷, MTs¡T ¬s+&ÉT
Äj·T‘Y\qT ≈£L&Ü CÀ&ç+∫ #ÓbÕŒs¡T. 15e dü÷sê 9e Äj·T‘Y eT]j·TT
29e dü÷sê 51e Äj·T‘YqT #·÷|ææ Ç~ #ê\<ë! nì Äj·T‘Y˝À ñqï
e÷≥qT H=øÏÿ #Ó|ü#·÷, KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT ˇø£{Ï #ê˝<ë! nì
$es¡eTTqT #Ó|Œæ , Ç+‘·es¡≈î£ mes¡T @ eT‘·eTT˝Àj·TTHêï, mes¡T @
Á>∑+<∏äeTTqT nqTdü]+#·T#·THêï, <ëìì e<ä* KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT
nqTdü]+#·eT˙, ÇkÕ¢yéT eT‘·eTT˝À #˚s¡eTì #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~.
ªªÇ|üŒ{ÏqT+&ç Á|üfi¯j·TeTT es¡≈£î KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT #ê\T, y˚πs
Á>∑+<∏äeTT‘√ nedüs¡eTT ˝Ò<äT. Ç~j˚T n+‹eT Á>∑+<∏äeTT, Á|üeø£Ô ≈£L&Ü
ÄKØ Á|üeø£Ô. Çø£ yπ̊s Á>∑+<∏äeTT>±˙, yπ̊s Á|üeø£Ô>±˙ sê&ÉTμμ nì
#Ó|ü #·÷, ªªˇ]õq˝Ÿ Á|ü‘T· \T ˝Òì Á>∑+<∏eä TT\sTTq ‘Ísê‘·T, Ç+J\T‘√
|üì˝Ò<äT ˇ]õq˝Ÿ Á|ü‹j·TTqï KTsYÄHé #·~$‘˚ #ê˝<ë? ø±ã{Ϻ
eTT+<äT e∫Ãq s¬ +&ÉT Á>∑+<∏eä TT\sTTq ‘Ísê‘·T, Ç+J\T‘√ eTqπø$T
nedüse¡ TT?μμ nì Á|ü•ï+#ês¡T. <ëìøÏ e÷ düe÷<ÛëqeTT @eTq>±!
KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àj·TTqï 15e dü÷sê 9e Äj·T‘Y eT]j·TT
29e dü÷sê 51e Äj·T‘Y˝À #Ó|Œæ q yêø£´eTT\T dü‘´· y˚T nì y˚TeTT
≈£L&Ü ˇ|üø=+≥THêïeTT. nsTT‘˚ nø£ÿ&É #Ó|Œæ q yêø£´eTT\T MT≈£î
ˇø£ $<Ûeä TT>± ns¡eú TsTTq$, e÷≈£î eTs=ø£ $<Ûeä TT>± ns¡eú TsTTq$.
MT≈£î ˇø£ ÇkÕ¢yTé eT‘·yT˚ dü]jÓTÆ q<ä˙, KTsYÄHé Á>∑+<∏yä T˚ nedüsy¡ TÓ qÆ <ä˙
á ¬s+&ÉT $TqVü‰ eTT+<äT e∫Ãq C≤„qeTT>±˙, eTT+<äT e∫Ãq
Á>∑+<∏äeTT\T>±˙ nedüs¡eTT˝Ò<äì ns¡úeTsTTq~. <ëì‘√ MTs¡T
eT‘·eTTqT >∑T]+∫ #Ó|ü#·÷ eTT+<äT Á>∑+<∏äeTT\sTTq ‘Ísê‘·T,
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
66
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
Ç+J\TqT Ä<Ûës¡eTT #˚dTü ø=qï Væ≤+<ä÷, Åø¬ d’ eÔü eT‘·eTT\yês¡T yê]
eT‘·eTTqT M&ç ÇkÕ¢yéT eT‘·eTT˝ÀìøÏ s¡eTàì #Ó|üŒ&ÉeT÷, nfÒ¢ Ä
s¬ +&ÉT Á>∑+<∏eä TT\qT e<ä* KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT ˇø£ÿ<ëìH˚ ÄÁX¯sTT+#·
eTì ø=+<äs¡T #Ó|üŒ&ÉeTTqT #·÷ùdÔ C≤„qeTTqT e<ä* eT‘·eTTqT
Áb˛‘·‡Væ≤+#·T#·Tqï≥T¢ ‘Ó*j·TT#·Tqï~. nsTT‘˚ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À
mø£ÿ&É>±˙ eT‘· Á|üdøπü Ô ˝Ò<Tä . n≥Te+{Ï <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝ÀìøÏ eT‘·eTTqT
#=|æŒ+#·&eÉ TT ô|<ä› bÕ|üeT>∑TqT. 29e dü÷sê 51e Äj·T‘Y˝À ªªá
KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àì C≤„qeTT #ê˝<ë!μμ nì nqï|ü&ÉT
ªBì ‘·sê«‘· e#·Tà Á>∑+<∏äeTT\‘√ |üì˝Ò<äTμ nì ns¡úeTT >±˙, ªBìø£+fÒ
eTT+<äTe∫Ãq Á>∑+<∏eä TT\‘√ |üì˝Ò<Tä μ nì ns¡eú TT ø±<äT. Ç|ü&ÉT
e∫Ãq Á|üeø£Ô ªÄKØ Á|üeø£Ôμ nì #Ó|üŒ&ÉeTT˝À ‘·sê«‘· e#·Tà Á|üeø£Ô\‘√
MT≈£î nedüse¡ TT˝Ò<ìä uÛ≤eeTT>±˙, eTT+<äT e∫Ãq Á|üeø£\Ô e÷≥\qT
$qe<äT› nì #Ó|æŒq≥T¢ ø±<äT. KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq yêø£´eTTqT
‘·|ü>± ns¡úeTT #˚düTø=+fÒ n~ eTìwæ ‘·ù|Œ n>∑TqT>±˙ Á>∑+<∏äeTT
‘·|üø±<äT.
Á>∑+<∏äeTT˝À <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq $wüj·TeTTqT eTìwæ m˝≤ ‘·|ü>±
ns¡eú TT #˚dTü ø=+≥THêï&√ Ç|ü&=ø£ ñ<ëVü≤s¡DqT #·÷kÕÔeTT. ˇø£
>∑Ts¡Te⁄>±] <ä>sZ∑ ≈¡ î£ Ç<äs› T¡ •wüß´sê+Á&ÉT e#ÓÃ&çyês¡T. yês¡T Ä&Éyês¡sTTq
<ëìe\q ‘·eT≈£î Ç+{Ï˝À |üì˝Òq|ü&ÉT, r]ø£ düeTj·TeTT˝À e÷Á‘·eTT
e∫à C≤„qeTTqT ‘Ó\TdüTø=ì b˛jÓT&çyês¡T. y˚sT¡ y˚sT¡ düeTj·TeTT\˝À
yês¡T sêe&ÉeTT b˛e&ÉeTT »]¬>&ç~. C≤„qeTT #Óù|Œ >∑Ts¡Te⁄ e÷Á‘·eTT
mes¡T m|ü&ÉT e∫ÃHê C≤„qeTT #Ó|Œæ |ü+ô|&çyê&ÉT. >∑Ts¡Te⁄ Væ≤+<ä÷
eT‘·dTü &ú sÉ TTq <ëìe\q yê] eT‘êqTkÕs¡eTT e∫Ãq •wüß´\+<äs÷¡
67
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
>∑Ts¡Te⁄≈£î bÕ<äqeTkÕÿs¡eTT #˚dæ b˛jÓT&çyês¡T. nsTT‘˚ Ä >∑Ts¡Te⁄≈£î
Ä |ü<ä∆‹ q#˚Ã~ ø±<äT. Äj·Tq eT‘· kÕ+Á|ü<ëj·TeTTq≈£î $\Te
Çe«ø£ <Óe’ C≤„qeTTq≈£î $\Te Ç#ÓÃ&çyê&ÉT. n+<äTe\q eTìwæ nsTTq
‘·q≈£î @ •wüß´&ÉT>±˙, •wüß´sê\T>±˙ ÁyÓTTø£ÿ≈£L&É<˙ä , n+<äs÷¡ <˚e⁄H˚ï
ÁyÓTTø£ÿe˝…q˙ #Óô|Œ&çyê&ÉT. Ä $wüjT· eTT nø£ÿ&çøÏ e∫Ãq yês¡+<ä]ø°
‘Ó*j·TTq≥T¢ ªÇø£ÿ&É bÕ<äqeTkÕÿs¡eTT ìùw<ÛäeTTμ nì Áyêdæ ô|{≤ºs¡T.
nø£ÿ&çøÏ e∫Ãq Ä&É •wüß´\≈£î Ä $wüjT· eTT dü]>± ‘Ó*j·Tì <ëìe\q
>∑Ts¡Te⁄>±]‘√ bÕ<äqeTkÕÿs¡eTT #˚dTü ≈£î+{≤eTì n&ç>±s¡T. n|ü&ÉT
>∑Ts¡Te⁄ ªbÕ<äqeTkÕÿs¡eTT e<äTμ› nqï≥T¢ ‘·q #˚sTTì eTT+<äT≈£î #êbÕs¡T.
n|ü&ÉT eTT+<äTe∫Ãq •wüß´sê\T >∑Ts¡Te⁄>±s¡T ‘·q #˚sTTì eTT<äT›
ô|≥Tºø√eTì #ÓbÕŒ&Éì nqTø=ì n˝≤ #˚j·T&ÉeTT e<ä›qTø=ì ªªe<äT›
kÕ«MT!μμ nì nø£ÿ&ç qT+&ç b˛sTT+~. ‘·sê«‘· e∫Ãq eTs=ø£ •wüß´sê\T
≈£L&Ü ‘êqT bÕ<ä qeTkÕÿs¡eTT #˚dTü ≈£î+{≤qì n&ç–+~. n|ü&ÉT
eTT+<äT e∫Ãq •wüß´sê\T≈£î #·÷|æqfÒ¢ >∑Ts¡Te⁄ ‘·q #˚sTTì eTT+<äT≈£î
ô|{≤º&TÉ . n|ü&ÉT Ä s¬ +&Ée •wüß´sê\T >∑Ts¡Te⁄>±] #˚sTTì ‘·qø£fifl¯ ≈£î
n<äTø› =ì qeTdüÿ]+∫ b˛sTT+~.
s¬ +&Ée s√E Ç<äs› T¡ Ä&É •wüß´\T e∫Ãq|ü&ÉT >∑Ts¡Te⁄>±s¡T
yÓTT<ä{Ï •wüß´sê\TqT #·÷∫ ªª˙e⁄ qeTkÕÿs¡eTT #˚dTü ø=+{≤qì n&ç>±e⁄.
ø±fi¯fl≈£î qeTdüÿ]+#·≈L£ &É<Tä nì H˚qT Hê #˚sTTøÏ qeTdüÿ]+#·Tø√eTì
eTT+<äT≈£î ô|{≤ºqT. n|ü&ÉT #˚sTTøÏ qeTkÕÿs¡eTT #˚jT· ≈£î+&Ü b˛j·÷e⁄.
m+<äT≈£î n˝≤ b˛j·÷e⁄?μμ nì n&ç>±&ÉT. n|ü&ÉT ÄyÓT ªªMTs¡T #˚sTT
#·÷|æq~ #˚sTTøÏ eTT<äT› ô|≥º&ÜìøÏ nqTø=ì, >∑Ts¡Te⁄≈£î eTT<äT› ô|≥º
≈£L&É<qä T uÛ≤eeTT‘√ b˛j·÷qTμμ nì #Ó|Œæ q~. <ëìøÏ yÓ+≥H˚ Á|üøÿ£ H˚
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
68
ash
aka
m.o
j·TTqï ¬s+&Ée •wüß´sê\T ªª˙e⁄ n˝≤ m+<äT≈£î nqTø=Hêïe⁄?
>∑Ts¡Te⁄>±s¡T ø±fi¯fl≈£î e<äT› #˚sTTøÏ qeTdüÿ]+#·eTì #ÓbÕŒ&Éì m+<äT≈£î
nqTø√˝Ò<Tä ? >∑Ts¡Te⁄>±] #˚sTTøÏ H˚qT qeTdüÿ]+∫b˛j·÷qT ø£<ë!μμ
nì n&ç–+~. n|ü&ÉT ÄyÓT ‘êqT $wüjT· eTTqT nbÕs¡eú TT #˚dTü ø=Hêï
qì ‘Ó*dæ ‘·q ‘·|ü qT ˇ|üø=qï~. n˝≤π> H˚&TÉ <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝Àì
<Ó’e C≤„qeTTqT eTìwæ ns¡úeTT #˚düTø√˝Òø£ nbÕs¡úeTT #˚düTø=+≥THêï&ÉT.
<˚e⁄&ÉT ˇø£{Ï #Ó|Œæ ‘˚ eTìwæ eTs=ø£{Ï nqTø=+≥THêï&ÉT. <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q
C≤„qeTT #ê˝≤ ns¡T<äT>± ø=+<ä]øÏ e÷Á‘·yT˚ ns¡eú T>∑T#·Tqï~. $T>∑‘ê
n+<ä]ø° nbÕs¡eú T>∑T#·Tqï~.
ww
w.t
hr
aith
á $<ÛëqeTT Á|üø±s¡eTT KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À dü÷sê 6, Äj·T‘Y
91˝À #Ó|Œæ qe÷≥ me]ø° ns¡eú TT ø±˝Ò<˙ä , n~ nbÕs¡yú T˚ nsTTq<äì
#Ó|ü ≥≈£î ì<äsÙ¡ qeTT >∑\<äT. á Äj·T‘Y˝À ªªeT÷kÕ ‘Ó∫Ãq ‘Ísê‘·T
Á>∑+<∏äeTTqT y˚s¡Ty˚s¡T uÛ≤>∑eTT\T>± $uÛÑõ+∫ #·÷|ü⁄#·THêïs¡Tμμ nì
>∑\<äT. nsTT‘˚ Ä e÷≥qT m+<äsT¡ ns¡eú TT #˚dTü ø√>∑*>±s¡T? nì
Á|ü•ïùdÔ, n+<äs¡÷ nbÕs¡úy˚T #˚düTø=Hêïs¡T>±˙ ns¡úeTT #˚düTø√˝Ò<äì
#Ó|üŒe#·TÃqT. ns¡úeTT #˚düTø=ìe⁄+fÒ ˇπø ‘Ísê‘·T Á>∑+<∏äy˚T H˚&ÉT
uÛ>Ñ e∑ BZ‘,· u…_’ \T, KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT\T>± $uÛõÑ +#·Tø=HêïeTì ‘Ó*ôd&ç~.
n~ ‘Ó*j·Tø£ nbÕs¡eú TsTTq <ëìe\q uÛ>Ñ e∑ BZ‘,· u…_’ \T, KTsYÄHé
eT÷&ÉT ˇπø <Óe’ Á>∑+<∏eä Tì ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTT+~. ˇπø ‘Ísê‘·TqT+&ç
e∫Ãq Á>∑+<∏eä TT\T ø±e⁄q yê{ÏøÏ Á|ü<eä∏ T, eT<Û´ä eT, n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT
\ì ù|s¡Tô|≥º&eÉ TT »]–q<äì ≈£L&Ü ‘Ó*j·T˝Òøb£ ˛j·÷s¡T. ˇπø ‘Ísê‘·T
Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTTqT eT÷&ÉT uÛ≤>±\T>± $uÛÑõ+#·Tø=ì eT÷&ÉT
ù|s¡¢‘√ |æ\TdüTÔHêïeT˙, Ä Á>∑+<∏äeTT\ Ä<Ûës¡eTT‘√H˚ eTqTwüß\T
69
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
eT‘·eTT\qT düèwæ̃+#·Tø=Hêïs¡˙, nìï eT‘·eTT\ kÕs¡eTT ˇπø C≤„qeT˙
eTìwæ H˚{Ïø° ‘Ó*j·T˝Òø£b˛e⁄#·THêï&ÉT.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
<Óe’ Á>∑+<∏eä TT m˝≤ N*b˛sTT+<√ ‘Ó*j·÷\+fÒ >∑‘e· TT˝ÀìøÏ
b˛sTT #·÷&Ée\dæjT· Tqï~. n˝≤ #·÷&É>*∑ –‘˚ Ç˝≤ ø£\<äT. düèwæq˜ +‘·{˙Ï
‘·j·÷s¡T #˚dæq <Ó’eeTT ‘·qqT ‘Ó*j·TT C≤„qeTTqT ≈£L&Ü ‘êH˚ yÓTT<ä≥
düècÕ˜´~˝ÀH˚ #ÓbÕŒ&ÉT. Ä ~qeTT\˝À n~ <Ó’eC≤„qeTT>±H˚
|æ\Teã&çq~ >±˙ Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT˝ÀìøÏ sê˝Ò<Tä . n+<äTe\q <ëìøÏ
ù|s¡T≈£L&Ü ˝Ò<Tä . yÓTT<ä≥ <˚e⁄ì C≤„qeTT eV”≤ <ë«sê ‘Ó*j·Tã&çq~.
eV”≤ nq>± yêDÏ ˝Òø£ X¯ã›eTT nì #Ó|üŒe#·TÃqT. Ä X¯ã›eTT
Äø±X¯uÛÑ÷‘·eTT qT+&ç e∫Ãq~, ø±e⁄q <˚e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTTqT
Äø±X¯eTT˝Àì Ä‘·à<ë«sê #Ó|Œæ +#ê&Éì ‘Ó*dæb˛sTTq~. n˝≤ #Ó|Œæ q
C≤„qeTT ˇø£]qT+&ç eTs=ø£]øÏ X¯ã› s¡÷|üeTsTTq e÷≥\‘√H˚ Á|ü|+ü #·
yê´|üeÔ TT>± ‘Ó*dæb˛sTTq~. Ä $<Ûeä TT>± n+<ä]ø° ‘Ó*j·Tã&çq C≤„qeTT
eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\T >∑&∫É b˛>±, ‘Ó*dæqyês¡T ˝Ò≈î£ +&Ü ø=+<äsT¡ b˛>±,
ø=+<äsT¡ e÷j·TeT‘·T˝Ô À eTs¡∫b˛>±, ∫e]øÏ me]ø° ‘Ó*j·Tì dæ‹ú
@s¡Œ&ç, <˚e⁄ì kÕúqeTT˝À <˚e‘·\qT (õqTï\qT) <˚e⁄ì Äsê<Ûäq
kÕúqeTT˝À nH˚ø£ |üP»\T e∫Ã#˚] ndü\sTTq C≤„qeTT, ndü\sTTq
<˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛j·÷&ÉT. n|ü&ÉT <˚e⁄&ÉT eTs=ø£ $<ÛëqeTT#˚‘·
‘·q C≤„qeTTqT eTqTwüß\≈£î #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. s¬ +&Ée e÷s¡T ‘·q
<ä÷‘·<ë«sê C≤„qeTTqT #Ó|Œæ +#ê&ÉT. <ä÷‘· nq>± ø£ì|æ+#˚ eTìwæ>±
e∫Ãqyê&ÉTj·TTHêï eTìwæø±ìyê&ÉT nì ns¡eú TT. <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT
∫e]˝À ˝Òø£ ø£*j·TT>∑eTT yÓTT<ä{˝Ï À <ä÷‘·<ë«sê #Ó|Œæ q C≤„qeTT ø=~›
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
70
m.o
s√E\πø Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTsTTq~. n˝≤ e∫Ãq Á>∑+<∏eä TT ø£*j·TT>∑eTT
yÓTT<ä{˝Ï À #ê˝≤ <˚Xe¯ TT\˝À yê´|æ+∫q~.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTTq q&çu§&ÉT¶˝À |ü⁄{Ϻq <Ó’eC≤„qeTT Á>∑+<∏äs¡÷|üyÓTÆ
#·T≥Tº Á|üø£ÿ\ <˚X¯eTT\˝ÀìøÏ yê´|æ+∫q~. y˚s¡Ty˚s¡T <˚X¯eTT\˝À
y˚sT¡ y˚sT¡ uÛ≤wü\T+&ÉT≥ e\q uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ TT˝À |æ*∫q ù|s¡T‘√ |æ\Teø£,
yê] uÛ≤wü≈£î nqT≈£L\yÓTÆq X¯ã›eTT\‘√ ÄHê{Ï <Ó’eÁ>∑+<∏äeTTqT
|æ\Te&ÉeTT »]–q~. uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT˝À <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT ‘·j·÷s¡sTTq
‘·sê«‘· <ëìì uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT #ÓbÕŒ&ÉqT uÛ≤eeTT‘√ ªªuÛÑ>∑eBZ‘·μμ nì
nHêïs¡T. ns¡uŸ<X˚ e¯ TT\˝À <Óe’ Á>∑+<∏eä TTq+<äT eT÷&ÉT ‘Ó*j·Tì Ä‘·à\
C≤„qeTT+&ÉT≥ e\q, n<˚ ns¡eú TT e#·TÃq≥T¢ ªeT÷&ÉT sêÁ‘·T\ C≤„qeTTμ
nì ù|s¡Tô|{Ϻ ªª‘Ísê‘·T Á>∑+<∏eä TTμμ nì nHêïs¡T. uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ TT˝Àì
uÛÑ>∑eBZ‘· nì |æ\Teã&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT ns¡uŸ<˚X¯eTT\˝À ‘Ísê‘·T
Á>∑+<∏äeTì |æ\Teã&çq~. n<˚ $<ÛäeTT>± uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT˝À uÛÑ>∑eBZ‘·qT
#Ó|Œæ qyê&ÉT q\¢>± ñ+&ÉT≥ e\q n‘·ìì ªªø£èwüíμμ nì s¡+>∑T≈£î ‘·–q
ù|s¡T‘√ |æ*#Ó&yç ês¡T. ø£èwüí nq>± q\¢ì nì ns¡eú TT. ns¡uŸ <˚Xe¯ TT˝À
<Óe’ Á>∑+<∏eä TTqT (‘Ísê‘·TqT) #·~$q ‘·sê«‘· n~ C≤„qeTTq≈£î b˛‘·b˛dæ
eTTÁ<äyd˚ qæ ≥T¢ ñ+&ÉT≥ e\q, <ëìì Áyêdæq yêìì ªªeT÷düμμ nì
nHêïs¡T. ªeT÷düμ nq>± ªbı‘·b˛j·TT |ü]ø£s¡eTTμ nì ns¡úeTT.
uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT˝À s¡+>∑TqTã{Ϻ ªø£èwüíμ nì |æ\Teã&çqyê&ÉT, ns¡uŸ
<˚Xe¯ TT˝À #Ó|Œæ q C≤„qeTTqTã{Ϻ ªeT÷düμ nì |æ\Teã&çHê&ÉT. ÄHê{Ï
#·]Á‘·qT ‘Ó*j·T>∑*–‘˚ ø£èwüj
í T˚ eT÷dü nìj·T÷, eT÷düjT˚ ø£èwüí nìj·T÷
‘Ó*dæ b˛>∑\<äT. uÛ÷Ñ ‘·ø±\eTT˝Àì uÛ÷Ñ ‘·eTTe<ä› H˚&TÉ eTq≈£î ‘Ó*j·Tì
mH√ï $wüjT· eTT\T >∑\e⁄. yê{Ïì ‘Ó*j·T>∑*–‘˚ ‘Ísê‘·T n+fÒ uÛ≤s¡‘·
71
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
<˚Xe¯ TT˝À #Ó|Œü ã&çq uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T˚ nì ‘Ó*dæb˛>∑\<äT. nfÒ¢ eT÷dü
n+fÒ uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ TT˝À |ü⁄{Ïqº ø£èwüß&í ˚ nì ‘Ó*j·T>∑\<äT.
Ç|ü&ÉT KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àì dü÷sê Äs¡T (6), Äj·T‘Y 91ì
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
#·÷ùdÔ (6`91) ªª@ e÷qe e÷Á‘T· ì MT<ä <˚e⁄ì C≤„qeTTqT ne‘·]+|ü
#˚j·T˝Ò<äTμμ nìe⁄+~. n|ü&ÉT $T>∑‘ê (3`7)˝À #Ó|Œæ q≥T¢ <˚e⁄ì
C≤„qeTTqT <˚e⁄&˚ #Ó|Œü e\dæjT· Tqï~ nì e⁄+&ÉT≥ e\q eT÷düMT<ä
ne‘·]+|üCdÒ qæ ‘Ísê‘·T Á>∑+<∏eä TT˝À CÀ´‹e⁄+~, e÷s¡<Z sä Ù¡ ø£‘e· ⁄+~
nì n+fÒ eT÷kÕ kÕe÷q´yÓTÆq eTìwæø±<äì ‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï~.
eT÷kÕ<ë«sê e∫Ãq ‘Ísê‘·T Á>∑+<∏eä TTqT ªªmes¡T Ç∫Ãq≥T¢?μμ nì
Á|ü•ï+∫ n+<äT˝À ªMT ‘ê‘· ‘·+&Á TÉ \≈£î ‘Ó*j·Tì C≤„qeTT+~μ nì
#Ó|Œæ , <ëìì ªªn˝≤¢jT˚ Ç#êÃ&ÉTμμ nì #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. á
e÷≥Á|üø±s¡eTT eT÷düqT mes¡Hê*? nì eTqeTT Á|ü•ï+#·Tø=ì #·÷ùd,Ô
Ç+‘·es¡≈î£ mes¡÷ nqì e÷≥H˚ eTqeTT nqe\dæ edüT+Ô ~. n˝≤¢V≤t
ªªeT÷düμμ nqT e÷s¡Ty˚wüeTT˝À e#êÃ&Éì #Ó|üŒø£ ‘·|üŒ<äT. n˝≤¢Vt≤
n˝≤¢>± sê˝Ò<äT, n˝≤¢Vt≤ e÷s¡Ty˚wüeTT˝ÀqTqï eT÷kÕ>±e#êÃ&Éì
#Ó|Œü e\dæedüT+Ô ~. Çø£ÿ&˚ ns¡eú TT, nbÕs¡eú TT nqT e÷≥≈£î $\Te>∑\<äT.
<˚e⁄&ÉT eTìwæì Çø£ÿ&˚ düHêàs¡ZeTTyÓ’|ü⁄>±˙, n|üe÷s¡ZeTTyÓ’|ü⁄>±˙
|ü+|ü>∑\&ÉT. <˚e⁄ì C≤„qeTT ns¡úeTsTT‘˚ düHêàs¡ZeTT, ns¡úeTTø±ø£b˛‘˚
n|üe÷s¡ZeTT |ü≥º>∑\eTT. <˚e⁄&ÉT ‘·qøÏwüºyÓTÆq yê]H˚ ‘·qyÓ’|ü⁄
q&ç|+æ #·TqT. Çwüeº TT ˝Òìyê]ì ‘·qqT+&ç <ä÷s¡eTT>± |ü+|ü⁄qT.
nsêú\qT nbÕsêú\T>± #·÷ùdÔ ˝Òø£ ø£ì|æùdÔ dü‘·´eTT eTs¡T>∑Tq
|ü&çb˛sTT ndü‘·´eTT ãj·T{ÏøÏ edüTÔ+~. ªªn+‹eT <Ó ’ e
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
72
m.o
Á>∑+<∏äeTsTTq KTsYÄHé ‘·sê«‘· e∫Ãq Á>∑+<∏äeTT\‘√
|üì˝Ò<Tä μμ nì <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ j·TT+fÒ eTìwæ KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTø£+fÒ
aka
eTT+<äTe∫Ãq ‘Ísê‘·T, Ç+J\TqT e<ä\T ø√yê\qTø=Hêï&ÉT. KTsYÄHé
‘·sê«‘· e∫Ãq$ mH√ï ñqï$. yê{Ï $wüjT· eTT˝À <˚e⁄&ÉT #Ó|Œü >±
eTìwæ KTsYÄHéø+£ fÒ eTT+<äTe∫Ãq yê{Ïì nqTø√e&ÉeTT nbÕs¡eú TT
ø±<ë? <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q yêø£´eTT Á|üø±s¡eTT ªªKTsYÄHé ‘·sê«‘· e∫Ãq
ash
yê{Ïì e<ä\Tø√eTq&ÉeTT ns¡eú TT. KTsYÄHéø+£ fÒ eTT+<äT e∫Ãq
yê{Ïì e<ä\Tø√e&ÉeTT nbÕs¡úeTTμμ nì #Ó|üŒe#·TÃqT. n+‹eT
ww
w.t
hr
aith
<Óe’ Á>∑+<∏ä eTqã&ÉT KTsYÄHéø+£ fÒ eTT+<äTe∫Ãq$ ‘Ísê‘·T, Ç+J\Tø±>±
KTsYÄHé ‘·sê«‘· e∫Ãq$ Vü≤BdüT\T. eTTVü≤eTà<é Á|üeø£>Ô ±s¡T #·ìb˛sTTq
‘·sê«‘·, KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT Áyêj·Tã&çq ‘·sê«‘· 120 dü+ˆˆ yÓTT<ä\Tø=ì
<ë<ë|ü⁄ 200 dü+e‘·‡s¡eTT\ ø±\eTT˝À Äs¡TeT+~ |ü+&ç‘·T\T
Vü≤BdüT\qT ÁyêXÊs¡T. Çø£ÿ&É KTsYÄHé eT<Û´ä e⁄+fÒ <ëìø£+fÒ eTT+<äT
eT÷kÕ, ákÕ Ç∫Ãq ‘Ísê‘·T, Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT\T+&É>±, KTsYÄHé
‘·sê«‘· e∫Ãq$ Vü≤BdüT Á>∑+<∏eä TT\T. 29e dü÷sê, 51e Äj·T‘Y
Á|üø±s¡eTT ns¡eú TT #˚dTü ø√>∑*–‘˚ <˚ìì e<ä˝≤˝À, <˚ìì nqTdü]+#ê˝À
MTπs ìs¡sí TT+#·Tø√+&ç.
KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À dü÷sê 5˝À, Äj·T‘Y 48˝À Ç˝≤ ø£\<äT
#·÷&É+&ç. (5`48) ªªy˚TeTT ˙yÓ’|ü⁄ á KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT
dü‘´· düyT˚ ‘·eTT>± ne‘·]+|üCXÒ ÊeTT. Ç~ ‘·qø£Hêï eTT+<äT e∫Ãq
Á>∑+<∏ë\qT (uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\TqT) dü‘·´eTì <ÛäèMø£]+#·T#·Tqï~. ˙
e<ä≈› î£ e∫Ãq dü‘´· eTTqT M&ç yê] eTH√yê+#Û\· qT nqTdü]+#·≈î£ μμ
73
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
á yêø£´eTT˝À dü«j·TeTT>± KTsYÄHé Á>∑+<∏yä T˚ ‘·qø£+fÒ eTT+<äT e∫Ãq
‘Ísê‘·T, Ç+J\T nqT eTT+<äT e∫Ãq Á>∑+<∏ë\ C≤„qeTT dü‘´· eTì
<Ûèä Mø£]+∫q≥T¢ nq>± kÕø£´å eTT #Ó|Œæ q≥T¢ ø£\<äT. n+‘˚ø±ø£ (5`44)
aith
ash
aka
ªªy˚TeTT ‘Ísê‘·T >Á +∑ <∏eä TTqT ne‘·]+|üCXÒ ÊeTT. n+<äT˝À e÷s¡<Z sä Ù¡
ø£‘·«eTT, CÀ´‹ ñHêïsTT. ‘Ísê‘·T Á>∑+<∏ä Ä<Ûës¡eTT>±H˚ eTTd”¢yéT˝…’q
Á|üeø£Ô\T, s¡u≤“˙\T, <Ûäs¡ày˚‘·Ô\T j·T÷<äT\ düeTdü´\qT |ü]wüÿ]+#˚
yês¡T.μμ eT]jÓTTø£#√≥ 62e dü÷sê, 5e Äj·T‘Y˝À <äè&ÛÉeTT>±
eT]jÓTTø£ e÷≥ #Ó|Œü ã&çq~. (62`5) ªª‘Ísê‘·T Á>∑+<∏äeTT Á|üø±s¡eTT
Ä#· ] +#ê\ì Ä<˚ • +∫q|ü Œ {Ï ø ° <ëìøÏ nqT>∑ T DeTT>±
q&ÉTeìyês¡T mìï >Á +∑ <∏eä TT\qT nqTdü]+∫Hê, n≥Te+{Ï yê]ì
mH√ï Á>∑+<∏äeTT\qT M|ü⁄MT<ä yÓ÷j·TT >±&ç<ä˝≤+{Ïyês¡ì
ñ|üe÷qeTT>± #Ó|Œü e#·TÃqT. <˚e⁄ì yêø£´eTTqT ~Ûøÿ£ ]+∫q yê]
<äècÕº+‘·eTT m+‘· #Ó&~¶É . <äTsêàs¡|Z ⁄ü »qT\≈£î n˝≤¢V≤t düHêàs¡eZ TTqT
#·÷|ü&ÉT.μμ á $<ÛäeTT>± n˝≤¢Vt≤j˚T dü«j·TeTT>± #Ó|æŒj·TT+&É>±
ww
w.t
hr
(29`51) Äj·T‘YqT ns¡eú TT #˚dTü ø√˝Òø£ KTsYÄHéø+£ fÒ eTT+<äT e∫Ãq
Á>∑+<∏eä TT\qT e<ä\Tø=eTàì #Ó|Œü &ÉeTT <˚e⁄ìe÷≥qT ~Ûøÿ£ ]+∫ Äj·Tq
e÷≥≈£î e´‹πsKeTT>± e÷{≤¢&qç ≥T¢ ø±<ë! Ç≥Te+{Ï yês¡T uÛ$Ñ wü´‘·T˝Ô À
ekÕÔs¡ì ‘Ó*dæq n˝≤¢Vt≤ (<˚e⁄&ÉT) (5`48) yêø£´eTT˝À ∫es¡
ª˙e<ä›j·TTqï dü‘·´eTTqT M&ç, yê] eTH√yê+#Û·\qT nqTdü]+#·≈£îμ
nì eTT+<˚ #ÓbÕŒ&ÉT. KTsYÄHé dü‘´· düyT˚ ‘·eTT>± ‘Ísê‘·T C≤„qeTTH˚
‘Ó∫Ãj·TT+&É>± <ëìì $&É∫ ‘Ísê‘YqT e<ä\eTì #Ó|ü yê] e÷≥\qT
$qe<äì› yêø£´eTT ∫e]˝À Á|ü‘´˚ ø£eTT>± #Ó|Œæ j·TTHêï&ÉT. n+‘˚>±ø£
(62`5)˝À ‘Ísê‘·T Á>∑+<∏eä TT Á|üø±s¡eTT Ä#·]+#ê˝ì #Ó|Œæ q|üŒ{Ïø°
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
74
aka
m.o
<ëìì nqTdü]+#·ø£ e<ä*q yê]ì >±&ç<\ä ‘√ düe÷qeTì #Ó|Œü &ÉyT˚ ø±ø£,
<˚e⁄ì yêø£´eTTqT ~Ûø£ÿ]+∫q yê]øÏ ª<˚e⁄&ÉT düHêàs¡ZeTTqT #·÷|ü&ÉTμ
nì ≈£L&Ü #ÓbÕŒ&ÉT. Ç<ä+‘·jT· ÷ >∑eTì+∫q ‘·sê«‘· KTsYÄHé ‘·sê«‘·
e∫Ãq Á>∑+<∏eä TT\qT nqTdü]+#ê˝À ˝Òø£ KTsYÄHéø+£ fÒ eTT+<äT e∫Ãq
Á>∑+<∏ë\qT nqTdü]+#ê˝À ˙y˚ Á>∑V≤æ +#·Tø√. á Á>∑+<∏eä TT #ê\<ë!
n+fÒ ns¡eú TT @yÓ÷ MTπs #·÷#·Tø√+&ç.
ww
w.t
hr
aith
ash
Hê≈£î C≤„qeTTqT n+~+∫qyê&ÉT Hê düVü≤yêdæ. H˚qT
@e÷Á‘·eTT dü«j·TeTT>± #Ó|üŒ˝Ò<äT. ÁyêdüTqÔ ï|ü&ÉT Hê≈£î ‘Ó*dæ+~.
#·<äTe⁄‘·Tqï|ü&ÉT MT≈£î ‘Ó\TdüTÔ+~. Ç+‘˚ ‘˚&Ü. á X¯Øs¡eTT˝À
‘√˝Òyê&ÉT ‘√\T‘·T+fÒ, ‘√\ã&˚yêì>± H˚qTHêïqT. e÷ Ç<ä]› ø° kÕøÏ>å ±
<˚e⁄&ÉTHêï&ÉT. Äj·Tq düe÷<ÛëqeTT Çe«<ä\#·Tø=qï|ü&ÉT ‘·|üŒø£
düe÷<ÛëqeTT Ç∫à rs¡T‘ê&ÉT. me«s¡÷ m<äTsê&Éì C≤„Hêìï
Á|ükÕ~+#˚yê&ÉT. Äj·Tq düs¡«C≤„ì, Á|üX¯ï $T>∑\ì »yê_#˚Ãyê&ÉT,
düs«¡ eT÷ ‘Ó*dæqyê&ÉT. dü+<äsꓤqTkÕs¡+>± ‘·|Œü ø£ düe÷<Ûëq$TkÕÔ&TÉ .
Ç+‘·{‘Ï √ Ä>∑ø£ eTT+<äT≈£î kÕ>∑+&ç. eT‘·+ >∑T]+∫ |ü$Á‘· KTsYÄHé
Á>∑+<∏eä TT˝À Ç+ø=ìï Äj·T‘Y\qT #·÷&É+&ç. á Äj·T‘Y\qT #·÷#˚
eTT+<äT ÇkÕ¢yTé n+fÒ @$T{Ï? eTTd”y¢ Té n+fÒ mes¡T? nì ns¡+ú
#Ó|ü≈£î+<ëeTT.
ÇkÕ¢yTé n+fÒ ªªXÊ+‹μμ eTTd”y¢ Té n+fÒ ªª$<Û̊j·TT&ÉTμμ
2e dü÷sê 140e Äj·T‘Y˝À (2`140) ªªÇÁu≤V”≤yéT, ÇkÕàsT÷˝Ÿ,
ÇdtVü‰UŸ, j·÷≈£LuŸ eT]j·TT yê] dü+‘êqeTT j·T÷<äT\T>±H√,
Ŭø’düÔe⁄\T>±H√ ñHêïs¡ì MTs¡T n+≥THêïsê? @$T{Ï, ªMT≈£î m≈£îÿe
75
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
aith
ash
aka
m.o
‘Ó\TkÕ? ˝Òø£ n˝≤¢Vt≤≈£î m≈£îÿe ‘Ó\TkÕ?μ nì yê]ì n&ÉT>∑T.
n˝≤¢Vt≤ n|üŒ–+∫q kÕøå±´ìï <ë∫ô|fÒº yêìø£Hêï m≈£îÿe
nHê´j·TdüT&ú TÉ me&ÉT ø±>∑\&ÉT? MT #˚w\ºü |ü≥¢ n˝≤¢V≤t nC≤Á>‘∑ >Ô· ±
˝Ò&ÉT.μμ
2e dü÷sê 135e Äj·T‘Y˝À (2`135) ªªMTs¡T j·T÷<äT\T>±H√,
Ŭø’düÔe⁄\T>±H√ e÷]b˛‘˚ düHêàs¡ZeTT bı+<ä>∑\s¡ì yês¡T n+{≤s¡T.
(z eTTVü≤eTà<é!) MTs¡T yê]øÏ düŒwüº+>± #Ó|üŒ+&ç. ªø±<äT, ÇÁu≤V”≤yéT
<Ûsä êàìï nqTdü]+#˚ yêπs düHêàs¡+Z ô|’ ñHêïs¡T. ÇÁu≤V”≤yéT dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ
@ø£ <Ó’yêsê<Ûä≈£î&ÉT (@ø£ <Ó’edæ<ë∆+‘·+), n‘·qT ãVüQ <Ó’y√bÕdü≈£î&ÉT
ø±<äT.μμ
2e dü÷sê 132e Äj·T‘Y˝À (2`132) ªªá ñ|ü<˚X¯y˚T
ÇÁu≤V”≤yéT eT]j·TT j·÷K÷uŸ ‘·eT dü+‘êHêìøÏ #˚XÊs¡T, (yê]˝≤
nHêïs¡T) ªHê _&É˝¶ ≤sê! n˝≤¢V≤t MT ø√düeTT á ($<Ûj
˚ T· ‘ê) <Ûsä êàH˚ï
Çwü|º &ü ܶ&TÉ , ø£qTø£ MTs¡T eTTd”y¢ Té \T>± ‘·|Œü eTs¡D+Ï #·≈L£ &É<Tä düTe÷!μμ
ww
w.t
hr
$es¡D :` KTsYÄHé Á>∑+<∏ä Á|ü»\qT, ‘Ísê‘Y Á>∑+<∏ä Á|ü»\T, Ç+J˝Ÿ
Á>∑+<∏ä Á|ü»\T ªªMTs¡T e÷ Çs¡TesêZ\˝Àì es¡Z+˝ÀøÏ #˚]b˛‘˚H˚ düHêàs¡Z+
bı+<ä>\∑ s¡Tμμ nì n+≥THêïs¡T. õÁãj˚T˝Ÿ e÷Á‘·eTT ªªy˚TeTT @ eT‘·eTT
˝ÀøÏ sêeTT, ÇÁu≤V”≤yéT>±s¡T nqTdü]+∫q <ÛäsêàH˚ï nqTdü]kÕÔeTì
#Ó|üŒ+&çμμ nì n+≥THêïs¡T. ô|’ ¬s+&ÉT Á>∑+<∏ä Á|ü»\T ÇÁu≤V”≤yéT>±s¡T
Ŭø’düÔe eT‘·eTT˝À ñHêïs¡ì Ç+J˝Ÿ Á>∑+<∏ä Á|ü»\T #Ó|üŒ>±, j·T÷<äT
eT‘·düTú\T>± ÇÁu≤V”≤yéT>±s¡T ñ+&˚yês¡ì ‘Ísê‘Y Á>∑+<∏ä Á|ü»\T
#ÓãT‘·THêïs¡T. Äj·Tq e÷ e+X¯dTü &ú ìÉ ˇ≈£sT¡ , e÷ e+X¯dTü &ú ìÉ eTs=ø£sT¡
yê<äT˝≤&ÉT≈£î+≥T+fÒ eTTVü≤eTà<é>±s¡T e÷Á‘·eTT ªªn˝≤¢Vt≤ Ä»„øÏ
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
76
m.o
•s¡kÕeVæ≤+∫ y˚TeTT @ es¡ZeTT˝À #˚s¡eTT. ÇÁãV”≤yéT>±s¡T @ø£
<Ó’yêsê<Ûä≈£î&ÉT, n˝≤¢ $<Û̊j·T‘ê <ÛäsêàH˚ï Çwüº|ü&ܶ&ÉT ø£qTø£ eTs¡DÏ+∫Hê
≈£L&Ü eTTd”y¢ Té >±H˚ eTs¡D+Ï #·eTHêïs¡T Äj·Tq, Äj·Tq <Ûsä êàH˚ï y˚TeTT
nqTdü]kÕÔeTTμμ nì #Ó|Œü eTHêïs¡T õÁãj˚T˝Ÿ.
aka
2e dü÷sê 44e Äj·T‘Y (2`44) ªªÁ|ü»\¬ø’‘˚ MTs¡T eT+∫ì
ash
>∑T]+∫ Ä<˚•kÕÔsT¡ , ø±˙ MT dü«j·÷Hê MTπs <ëìì eTs¡∫b˛‘êπs?
#·÷&ÉuÀ‘˚ MTs¡T Á>∑+<∏äbÕsêj·TD+ #˚kÕÔsêj˚T! eT] Ä e÷Á‘·eTT
Ç+–‘· C≤„qeTT ≈£L&Ü MT≈£î ˝Ò<ë?μμ ‘Ísê‘Y, Ç+J˝Ÿ Á>∑+<∏ä Á|ü»\T
ww
w.t
hr
aith
‘·eT <ä>∑Zs¡ ne‘·]+∫q Á>∑+<∏ë\qT <Ûäèe|üs¡Tdü÷Ô eTs=ø£ Á>∑+<∏äeTT
e∫Ã+<äì ‘Ó*j·Tø£, Ä Á>∑+<∏ëìï Ç∫Ãqyê&˚ ‘·eT <ä>sZ∑ ¡ e⁄qï Á>∑+<∏ë\qT
Ç#êÃ&Éì >∑T]Ô+#·ø£, düèwæ̃ yÓTT<ä{Ï˝À ‘Ó*|æq <Ûäsêà˝Ò eT∞fleT∞fl <˚e⁄&ÉT
‘Ó\T|ü⁄#·THêï&Éì Á>∑V≤æ +#·˝øÒ b£ ˛j·÷s¡T, ô|>’ ± eT‘êìï, esêZìï, e+XÊìï
n&ÉT¶ ô|≥Tºø=ì ªªe÷ es¡+Z ˝Àì Á>∑+<∏ëH˚ï nqTdü]+#·Tμμ nì n+≥THêïs¡T.
eT∞fl s√p Á>∑+<∏bä Õsêj·TDeTT #˚kÕÔsT¡ , #·÷&ÉuÀ‘˚ <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q
ˇπø <Ûäsêàìï >∑T]Ô+#·˝Òø£b˛‘·THêïs¡T. |üsƒ¡q+ #˚dæHê uÛ≤eeTT ns¡úeTT
ø±˝Ò<äT, uÛ≤eeTT ‘Ó*dæHê dü«˝≤uÛÑeTT ø√düeTT ñ<˚›X¯ |üPs¡«ø£+>± ‘·|ü
#˚düTÔHêïs¡T.
3e dü÷sê 71e Äj·T‘Y (3`71) ªªÁ>∑+<∏ä+ ø£\ z Á|ü»˝≤sê!
‘Ó*dæ ≈£L&Ü MTs¡T dü‘ê´ìøÏ ndü‘´· |ü⁄ s¡+>∑T |ü⁄*$T <ëìì m+<äT≈£î
nqTe÷HêdüŒ<äeTT #˚kÕÔs¡T? (ñ<˚›X¯|üPs¡«ø£+>±) dü‘ê´ìï m+<äT≈£î
ø£|æŒ|ü⁄#·TÑ·THêïs¡T?μμ
77
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
2e dü÷sê 42 Äj·T‘Y (2`42) ªªdü‘ê´ìï ndü‘´· +‘√ ø£*|æ
aka
m.o
ø£\>±|ü⁄\>∑+ #˚j·T≈£+&ç, ‘Ó*dæ ≈£L&Ü dü‘ê´ìï ø£|æŒ|ü⁄#·Ãø£+&ç.μμ
2e dü÷sê 75e Äj·T‘Y (2`75) ªª@$T{Ï, MTs¡T #Ó|æŒq+‘·
e÷Á‘êq á j·T÷<äT\T $X¯«dækÕÔsì¡ MTs¡T Ä•düTHÔ êïsê? ìC≤ìøÏ
yê]˝À ø=+‘·eT+~ <Óe’ yê≈£îÿì $ì, ns¡eú TT #˚dTü ≈£îqï MT<ä≥ ≈£L&Ü
ñ<˚X› ¯ |üPs¡«ø£+>± <ëìì e÷]Ãy˚ùdyês¡T.μμ
2e dü÷sê 170e Äj·T‘Y (2`170) ªªn˝≤¢V≤t ne‘·]+|üCdÒ qæ
aith
ash
>Á +∑ <∏ëìï nqTdü]+#·+&çμ nì yê]øÏ #Ó|Œæ q|ü&É˝≤¢, ªe÷ ‘ê‘·\T
‘·+&Á TÉ \T ne\+_dü÷Ô ñ+&É>± #·÷∫q |ü<‹∆ä H˚ y˚TeTT bÕ{ÏkÕÔeTTμ
nì yês¡T düe÷<Ûëq$TkÕÔsT¡ . yê] |üPØ«≈£î\T ˇ{Ϻ n$y˚≈î£ \T,
e÷s¡Z $V”≤qT˝…’q|üŒ{Ïø° (Mfi¯ófl yê]H˚ nqTdü]kÕÔs¡qïe÷≥!)μμ
23e dü÷sê 68e Äj·T‘Y (23`68) ªª@$T{°, yês¡T á yê≈£îÿ
ww
w.t
hr
>∑T]+∫ mqï&É÷ ∫+‘·q #˚j·T˝Ò<ë? ˝Òø£ |üPs¡«eTT ‘·eT
‘ê‘·eTT‘êÔ‘·\ e<ä›≈£î sêì $wüj·TeTT yê]e<ä›≈£î e∫Ãq+<äTø±?
(á eT+≈£î‘·q+)μμ á $<Ûä+>± ø=+‘·eT+~ ‘·eT ‘ê‘·eTT‘êÔ‘·\
Ä#êsêH˚ï bÕ{Ïd÷ü Ô KTsYÄHé Á>∑+<∏ëìï ‹s¡dÿü ]+#ês¡T, ø±˙
2e dü÷sê 163e Äj·T‘Y˝À (2`163) ªªMT n+<ä] Äsê<Û´ä
<Óe’ + ˇπø Äsê<Û´ä <Óe’ +. Äj·Tq ‘·|Œü eTs√ Äsê<Û´ä <Óe’ eTT ˝ÒH˝˚ <Ò Tä .
Äj·Tq nbÕs¡ ø£s¡TD≤eTj·TT&ÉT, |üs¡eT ø£èbÕo\T&ÉT.μμ
23e dü÷sê 52, 53 Äj·T‘Y\˝À (23`52,53) ªªìX¯Ãj·T+>±
MT á <Ûäs¡àeTT ˇπø <Ûäs¡à+. H˚H˚ MT n+<ä] Á|üuÛÑTe⁄qT, ø±ã{Ϻ
MTs¡T Hê≈£î uÛÑj·T|ü&É+&ç. nsTT‘˚ yês¡+‘·≥ yêπs ($uÛÒ~+#·T≈£îì)
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
78
ash
aka
m.o
‘·eT <Ûäsêàìï eTTø£ÿ #Óø£ÿ\T>± #˚düT≈£îHêïs¡T. Á|ü‹ (eT‘·) es¡ZeTT
‘·eT e<äq› Tqï <ë+‘√H˚ dü+ãs¡|&ü ç b˛kÕ–+~.μμ
3e dü÷sê 19e Äj·T‘Y˝À (3`19) ªªìdü‡+<˚V≤ü +>± ÇkÕ¢yTé
e÷Á‘·y˚T n˝≤¢Vt≤ e<ä› düeTà‘·yÓTÆq <Ûäs¡àeTT. Á>∑+<∏äeTTø£\ Á|ü»\T
‘·eTe<ä≈› î£ C≤„qeTT e#˚Ãdæq |æ<|ä Hü ˚ ‘·eT˝Àì |üsd¡ Œü s¡ ndü÷j·÷
<˚«cÕ\ ø±s¡D+>± $uÛ~Ò +#·T≈£îHêïs¡T, n˝≤¢V≤t e#·Hê\|ü≥¢ mes¡T
‹s¡kÕÿs¡ yÓK’ ]ì ne\+_+∫Hê düsπ , n˝≤¢V≤t #ê˝≤ ‘=+<äs>¡ ±H˚
yê] ˝…ø£ÿ ‘˚\TkÕÔ&ÉTμμ
ww
w.t
hr
aith
yêfi¯fl Á>∑+<∏ë\˝Àì <Ûsä à¡ y˚T KTsYÄHé Á>∑+<∏+ä ˝À ñHêï, yêfi¯ófl
>∑T]Ô+#·˝øÒ b£ ˛j·÷s¡T? ˇø£yfi˚ ¯ mes¡sTTHê KTsYÄHé Á>∑+<∏ëìï #·~$Hê
yêfi¯fl eTqdüT\T ø£|≥ü +‘√ ì+&çb˛e&ÉeTT e\¢ <ëì˝Àì ‘·|ü , ˇ|ü\H˚
m+#˚yês¡Tø±˙ KTsYÄHé Á>∑+<∏ëìï yêfi¯ófl $X¯«dæ+#·˝<Ò Tä . ô|>’ ± KTsYÄHé
Á>∑+<∏äeTT ‘·eT <ä>∑Zs¡ ñqï Á>∑+<∏ë\qT <Ûäèe|üs¡TdüTÔHêï yêfi¯fl≈£î KTsYÄHé
Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qy˚T ns¡úeTT ø±˝Ò<äT, yêfi¯ófl ndü\T $XÊ«düT˝Ò ø±<äT.
yêfi¯fl Vü≤è<äj·÷\˝À s√>∑eTT ñ+~, ø±˙ $XÊ«düT\T e÷Á‘·eTT
$X¯«dækÕÔs¡T.
n$XÊ«düT\T
2e dü÷sê 101 Äj·T‘Y (2`101) ªªyê]e<ä≈› î£ ,
yê] >Á +∑ <∏ëìï ì»eTì <Ûèä Mø£]+#˚ |Á eü ø£Ô n˝≤¢V≤t ‘·s|¡ ⁄ü qT+∫ m|ü&ÉT
e∫ÃHê Ä >Á +∑ <∏ä eVüQ\˝Àì ˇø£es¡eZ TTyês¡T <Óe’ >Á +∑ <∏ëìï ndü\T
<ëì >∑T]+∫ @MT ‘Ó*j·Tìyês¡T>± yÓqTø£ |ü&yÉ X˚ Ês¡Tμμ yê]e<ä›
ñqï Á>∑+<∏ëìï <Ûèä e|ü]#˚ Á>∑+<∏eä TT, Á|üeø£Ô e∫ÃHê yês¡T >∑Ts¡T|Ô fü yºÒ ês¡T
ø±<äT m+<äTø£+fÒ yês¡T dü‘´· +‘√, ndü‘ê´ìï ø£\T|ü⁄≈£îHêïs¡T.
$XÊ«düT\T
79
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
2e dü÷sê 146e Äj·T‘Y (2`146) ªªy˚TeTT
aka
m.o
me]øÏ >Á +∑ <∏eä TT y=dü>±yÓ÷ yês¡T ‘·eT ø£qïø=&ÉT≈£î\qT >∑Ts¡T|Ô {ü qºÏ fÒ¢
n‘·ìï (<Óe’ eTTqT) >∑Ts¡T|Ô &ü ‘É ês¡T. yê]˝Àì ˇø£ düeT÷Vü≤+ dü‘ê´ìï
>∑T]Ô+∫ ≈£L&Ü <ëìï ø£|æŒ|ü⁄#·TÑ·T+~μμ. 2e dü÷sê 147 Äj·T‘Y
nsTT‘˚ (2`147) ªªÇ~ ˙ |Á uü TÑÛ e⁄ ‘·s|¡ ⁄ü qT+∫ e∫Ãq düŒwüeº TsTTq
dü‘·´eTT (C≤Á>∑‘·Ô!) ˙e⁄ e÷Á‘·+ dü+X¯j·÷˝À¢ }–dü˝≤&˚yê] düs¡düq
#˚s¡≈£îμμ ø±˙ $XÊ«düT\T e÷Á‘·eTT m|ü&ÉT ‘·q Á|üuÛÑTe⁄ ‘·s¡|ü⁄qT+∫
ww
w.t
hr
aith
ash
Á>∑+<∏äyÓTT∫ÃHê, Á|üeø£Ô e∫ÃHê $X¯«dækÕÔs¡T. ø±˙ Çø£ÿ&É <˚e⁄&ÉT ˇø£
ôV≤#·Ã]ø£ #˚XÊ&ÉT, ªªdü‘´· eTT m|ü&ÉT e∫ÃHê dü+X¯j÷· ˝À¢ }–dü˝≤&É≈î£ μμ
nì.
#·÷#êsê eT‘êìï <˚e⁄&ÉT mø£ÿ&Ü düeT]ú+#·˝Ò<äT, ô|’>±
eTTVü≤eTà<é (dü+) yê]ì ªª˙e⁄ @ e÷s¡ZeTTô|’ e÷s¡e<äT› H˚qT @ø£<Ó’e
dæ<ë∆+‘êH˚ï qeTTà‘êqT. Äj·Tq <Ûsä à¡ eTT ˇø£ÿfÒ, m|üŒ{Ïø° e÷s¡<Tä .
yêfi¯fl <ä>sZ∑ T¡ qï Á>∑+<∏ë\qT <Ûèä e|ü]#˚ Á>∑+<∏yä T˚ Hê≈£î Çe«ã&ç+~μμ nì
#Ó|Œü eTHêï&ÉT. ÇkÕ¢yTé n+fÒ XÊ+‹, eTTd”y¢ Té n+fÒ $<Ûj
˚ T· T&ÉT. <˚e⁄&ÉT
XÊ+‹Á|ü<ë‘· ø±e⁄q Ä <˚e⁄ìe<ä≈› î£ eTs¡*b˛e&ÜìøÏ eTqeTT XÊ+‹
e÷s¡ZeTT˝À q&Éyê* n+fÒ ÇkÕ¢yéT e÷s¡ZeTT˝À q&Éyê\qïe÷≥.
eTTd”y¢ Té n+fÒ $<Û̊jT· T&ÉT. eTq*ï düèwæ̃+∫, q&ç|+æ ∫, eTq JeHê
<ÛësêìøÏ ø±e\dæq ñbÕ~Ûì Á|ükÕ~+#˚ <˚e⁄&çøÏ $<Ûj
˚ T· T&ÉT>± ñ+&É&yÉ T˚
eTTd”y¢ Té >± ñ+&É&+É ø±ã{Ϻ (23`52) Äj·T‘Y˝À (3`19) Äj·T‘Y˝À
#Ó|Œæ q≥T¢ (ÇkÕ¢yTé ) XÊ+‹e÷sêZq q&Ée&ÉyT˚ n˝≤¢≈î£ düeTà‘·yTÓ qÆ ~.
<˚e⁄ìøÏ $<Û̊jT· T&ÉT (eTTd”y¢ Té )>± ñ+&É&yÉ T˚ düs«¡ e÷qeC≤‹ <Ûsä à¡ eTT.
Ç|üŒ{Ïes¡≈£L eT‘ê\Te<äT›, eT‘·eTT\qT <˚e⁄&ÉT #Ó|üŒ˝Ò<äT nì #Ó|æŒ
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
80
aith
ash
aka
m.o
ªeTTd”y¢ Té >± ñ+&É+&ç, ÇkÕ¢yTé e÷sêZìï qeTà+&çμ nì #ÓãT‘·THêïeTì
ÄX¯Ãs¡´b˛‘·THêïsê? MTs¡T ÄX¯Ãs¡´b˛e&É+ düãuÒ, eT‘·eTT nH˚ |æ∫Ã
n+‘· ‘=+<äs>¡ ± ~>∑<Tä . m+‘√ ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ C≤„qeTT \_ÛùdHÔ ˚ á |æ∫Ã
‘·>π ~Z , á e÷≥\qT eT‘·eTT <äèwæ̃‘√ m+<äT≈£î #·÷düTHÔ êïs¡T? Ç+<äT
n+fÒ #·+Á<äT&Éì, #·+Á<äT&ÉT C≤„HêìøÏ >∑Ts¡TÔ nì y˚TeTT C≤„qe÷s¡eZ TT˝À
q&ÉTdüTÔHêïeTì Ç+<ä÷ e÷s¡ZeTT (Ç+<ä÷|ü<∏äeTT) nì Væ≤+<äTe⁄\T
<˚e⁄&ÉT XÊ+‹Á|ü<ë‘·, ø±e⁄q Ä <˚e⁄ì e÷sêZq q&ÉTdüTÔHêïeTì
XÊ+‹e÷s¡ZeTTq (ÇkÕ¢yéT e÷s¡ZeTT) nì eTTd”¢yéT\T, Åø°ÔdüT n+fÒ
C≤„Hê_Ûùwø£eTì u≤|æÔdüàeTT bı+~q|ü&˚ C≤„qeTT˝À j·TTHêïeTì
Åø¬ d’ eÔü ⁄\T n+≥THêïs¡T. Ç˝≤ eTT>∑T]Z Á>∑+<∏ä Á|ü»\≈£î eT÷&ÉT e÷sêZ\T>±
<˚e⁄&ÉT #Ó_‘˚ eTqTwüß\T eT÷&ÉT eT‘ê\T>± e÷]Ã y˚XÊs¡T. MTs¡T
qqTï qeTdüÿ]+#·+&ç. MTs¡T Hêπø $<Û̊jT· T\T>± ñ+&É+&ç. qqTï
‘·|æŒ+∫ me]˙ ÁbÕ]ú+#·ø£+&ç. H˚H˚ MT Á|üuÛÑTe⁄qT nì eT÷&ÉT
Á>∑+<∏eä TT˝˝À ‘·q C≤„HêH˚ï uÀ~Û+#ê&ÉT.
ww
w.t
hr
uÛÑ>∑eBZ‘· (‘Ísê‘Y) Á>∑+<∏äeTT˝À sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´
jÓ÷>∑eTTq 34e XÀ¢øe£ TT˝À
XÀ¢ˆˆ 34 :
eTqàHê uÛeÑ eT<ä“ø¤ √Ô eT<ë´J e÷+ qeTdüTÿs¡T ˆ
e÷y˚TyÓw’ ´ü dæ j·TT¬ø«Ô’ eyéT Ä‘êàq+ eT‘·Œsêj·TD' ˆˆ
(kÕø±s¡eTT, ìsêø±s¡eTT)
uÛ≤eeTT :` qqTï ˙ <äT<äè&ÛÉ eTqdüT‡q ì\TŒeTT— qqTï uÛÑøÏÔ" >∑qTeTT
qqT j·Tõ+|ü⁄— qqT qeTdüÿ]+|ü⁄— qHêïÁX¯sTT+|ü⁄eTT— bı+<ä>∑\e⁄
qHÓï |ü⁄D´#·]‘·!
81
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
u…_’ \T (Ç+J˝Ÿ)˝À eT‘·sÔ TT düTyês¡Ô 23e n<Ûë´j·TeTT 8, 9, 10
yêø£´eTT\T
ash
aka
(8) MT¬s’‘˚ uÀ<Ûä≈£î\ì |æ\Teã&Ée<äT›, ˇø£ÿ&˚ MT uÀ<Ûä≈£î&ÉT,
MTs¡+<äs¡T düVü≤√<äs¡T\T.
(9) eT]j·TT uÛÑ÷$T MT<ä meì¬ø’qqT ‘·+&çÁ nì ù|s¡T ô|≥ºe<äT›—
ˇø£ÿ&˚ MT ‘·+&çÁ— Äj·Tq |üs¡˝Àø£eT+<äTHêï&ÉT.
(10) eT]j·TT MTs¡T >∑Ts¡Te⁄\ì |æ\Teã&Ée<äT›—
ø°ÁdüTÔ ˇø£ÿ&˚ MT >∑Ts¡Te⁄.
ww
w.t
hr
aith
Çø£ÿ&É <˚e⁄&ÉT eTq≈£î uÀ~Û+#·&ÜìøÏ @eTT+~? Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷
<˚e⁄H˚ï ø£<ë! |üPõ+#˚~, eTq*ï |ü⁄{Ï+º ∫ eTq JeHêìøÏ ø±e\dæq
düs¡«eTTq÷ düèwæ̃+∫q düèwæ̃ø£s¡ÔH˚ ø£<ë! n+<äs¡÷ y˚&ÉT≈£îH˚~, uÛ≤wü\T
y˚¬s’Hê uÛ≤eeTT ˇø£ÿfÒ nsTTq≥T¢ eT‘ê\T y˚¬s’Hê n+<äs¡÷ <˚e⁄H˚ï
ø£<ë Äsê~Û+#˚~, <˚e⁄&çøÏ $<Û̊jT· T\T>± ñ+&É&yÉ T˚ ø£<ë! eTq <Ûsä à¡ eTT.
Áø=‘·>Ô ± MTs¡T #Óù|Œ~ @eTT+~. ˙≈£î <˚e⁄ìøÏ $<Û̊jT· Tì>± ñ+&É&yÉ T˚
‘Ó\TdüT, á düs«¡ düèwæ˝˜ À <˚e⁄&Óes¡ì ˙≈£î ‘Ó\TdüT! düs«¡ düèwæì˜ düèwæ+º ∫q
Ä düèwæ̃ø£s¡Ô ˇø=ÿø£ÿ <ëìøÏ ˇø√ÿ <Ûäs¡àeTTqT ìs¡ísTT+∫ ô|{≤º&ÉT.
KTsYÄHé 42e dü÷sê 51e Äj·T‘Y (42`51) ªª<˚e⁄&ÉT
me]‘√q÷ H˚s¡T>± e÷{≤¢&É&ÉTμμ nH˚ ø=ìï <Ûäs¡àeTT\qT ‘êqT
ìs¡sí TT+∫ ô|{≤º&TÉ . Äj·Tq≈£î á <Ûsä êà\T m+<äTø£+fÒ Äj·Tìï eTqeTT
‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ, ‘·q≈£î ìs¡sí TT+∫ ô|≥Tº≈î£ qï <Ûsä à¡ eTT\≈£î $s¡T<ä+∆ >±
düs¡«düèwæ̃ <Ûäs¡àeTT\T ìs¡ísTT+∫ ô|{≤º&ÉT. ‘·sê«‘· Je⁄\qT (n+&É»,
|æ+&É», ñ~“¤») eT÷&ÉT s¡ø±\T>± düèwæ̃+∫ düèwæ̃˝À e~˝≤&ÉT. á
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
82
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
düs«¡ düèwæ˝˜ À e÷qeC≤‹ ñ‘·eÔ TyÓTqÆ ~. @ Jesê•ø° ˝Òì ãT~∆≈î£ X¯\‘·qT,
C≤„Hêìï <˚e⁄&ÉT e÷qeC≤‹øÏ Á|ükÕ~+#ê&ÉT. nsTT‘˚ á e÷qe⁄&ÉT,
á $<Ûj
˚ T· ‘·qT me]øÏ #·÷|ækÕÔ&TÉ ? <˚e⁄ìøÏ $s¡T<ä+∆ >± ñqï düèw摘 ê\ø±
˝Òø£ <˚e⁄ìø±!
<˚e⁄&ÉT mes√ ‘Ó\TdüTø√yê\+fÒ <˚e⁄ì <Ûsä êà˝Òy√ ‘Ó*j·÷*
ø£<ë! n+<äTπø düèwæ˜yÓTT<äfÒ <Ûäs¡àXÊÅdüÔs¡÷|ü+>± ‘·qqT #˚s¡&ÜìøÏ
e÷qe⁄\≈£î m+‘· C≤„qeTT nedüsy¡ ÷Ó , n+‘ê dü+|üPs¡+í >± #Ó|Œü ã&çq~.
á <Ûsä êà\T ø±\Áø£yT˚ |” n<Ûsä êà\T>± e÷]b˛e&ÉeTT, eTT+<äT #Ó|Œæ q
n<˚ <ÛäsêàH˚ï eT∞fl <˚e⁄&ÉT uÀ~Û+#·&É+ »s¡T>∑T‘·÷ edüTÔ+~. Ç~
<˚e⁄&ÉT #˚dæ ô|{Ïqº ìs¡j
í T· eTT. n+fÒ (dü‘ê´ìï ndü‘´· +‘√ ø£\T|ü⁄ø√e&É+
uÛ≤e˝À|ü+‘√ »s¡T>∑T‘·T+~) <˚e⁄ì <Ûäsêà\T ˙e⁄ <˚e⁄ìï >∑T]Ô+#ê\H˚
ø±˙ Äj·Tq á <Ûäsêà\≈£î ≈£L&Ü nr‘·T&ÉT, Äj·Tq <Ûäsêàr‘·T&ÉT
(>∑T]Ô+#·ã&Éìyê&ÉT). <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q <Ûsä êà\qT ‘·q Á>∑+<∏eä TTqT+&ç
Á>∑V≤æ +∫, nqTdü]+∫ <˚e⁄ìøÏ $<Û̊jT· T&ç>± q&ÉT#·Tø√e&ÉyT˚ eTTd”y¢ Té >±
ñ+&É&eÉ TT. düèw摘 ê\ qT+&ç Ä düèwæø˜ s£ yÔ¡ |’Ó ⁄ü eTs¡˝Ò e÷sêZHï˚ <Óe’ e÷s¡eZ TT
n˙, ÇkÕ¢yéTe÷s¡ZeT˙, C≤„qe÷s¡ZeT˙ nqe#·TÃqT. qTe⁄« @ eT‘êìøÏ
dü+ã+~Û+∫qyê&ÉyH’Ó ê qTe⁄« Ä $X‚«X¯«s¡T&çøÏ $<Ûj
˚ T· T&ç>± ñ+fÒ qTe⁄«
(Ç+<äTe⁄$) C≤„ì$, (eTTd”y¢ Té $) $<Û̊jT· T&ç$, Åø¬ d’ eÔü ⁄&ç$ ($XÊ«dæ$).
düèw昑ê\yÓ’|ü⁄ ø±≈£î+&Ü düèw昑ê\qT düèwæ˜+∫q düèwæ˜ø£s¡ÔyÓ’|ü⁄ eTs¡˝Ò
e÷sêZH˚ï ÇkÕ¢yéTe÷s¡ZeTT (XÊ+‹e÷s¡ZeTT), Ç+<ä÷ e÷s¡ZeTT (C≤„q
e÷s¡ZeTT) Ŭø’düÔee÷s¡ZeTT ($XÊ«düe÷s¡ZeTT) nqTdü]+#˚yê&ç$. <˚e⁄&ÉT
ÇÁu≤V”≤yéT>±]øÏ H˚]Œq $<ÛëqeTT (2`132) Äj·T‘Y˝À ªªMTs¡T
eTTd”¢yéT\T>± ‘·|üŒ eTs¡DÏ+#·≈£L&É<äT düTe÷!μμ nì ‘·q _&ɶ\≈£î
83
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
#ÓbÕŒ&ÉT. n<˚ $<ÛëHêìï ‘Ísê‘Y, Ç+J˝Ÿ Á>∑+<∏ë\˝À ≈£L&Ü #Ó|Œü ã&çq~.
<˚e⁄&ç <Ûsä êà\T m|üŒ{Ïø° e÷s¡TŒsêe⁄. uÛ≤e˝À|üeTT e\¢ eTqeTT ns¡eú TT
#˚dTü ø√e&ÉeTT˝À bıs¡bÕ≥T |ü&eÉ #·TÃqT.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
<˚e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTT‘√ ì+|æq eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\qT eTq≈£î
Çùd,Ô yê{Ïì eT÷&ÉT eT‘·Á>∑+<∏ë\T>± e÷]Ãq bÕ|üeTT me]~? eT÷&ÉT
e÷sêZ\qT #·÷|æùd,Ô eT÷&ÉT eT‘ê\T>± e÷]Ãq bÕ|üeTT me]~?
<˚e⁄&ç C≤„qeTT Á>∑V≤æ +∫ <˚e⁄ìï #˚s+¡ &Éì Ç∫Ãq Á>∑+<∏ë\˝À uÛ≤cÕ
uÛ<Ò eä TT #·÷|æ+∫, |ü]+ƒ #·&ÜìøÏ ≈£Ls√Ãô|{Ïqº bÕ|üeTT me]~? <˚e⁄ì
Á>∑+<∏ë\T |ü⁄{Ïqº <˚XÊ˝Ò >=|üŒ nì <˚Xu¯ <ÒÛ +ä ø£*–+∫q bÕ|ü+ me]~?
<˚e⁄ì >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£îì <ëìÁ|üø±s¡eTT Ä#·]+#·eTì <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ ‘˚,
‘·eT eT‘ê#êsê˝Ò <˚e⁄&ÉT #ÓbÕŒ&Éì ne÷j·Tø£ Á|ü»\ ø£+&É¢≈£î >∑T&ɶø£{Ϻ
Á>∑T&ç>¶ ± q&ç|dæ Tü qÔ ï bÕ|üeTT me]~? |üs<¡ säÛ à¡ eTT˝À eTs¡D+Ï #·&+É ø£+fÒ
dü«<Ûäs¡àeTT˝À eTs¡DÏ+#·&ÉeTT y˚T\T nì ÇÁu≤V”≤yéT≈£î <˚e⁄&ÉT H˚]Œq
$<ÛëHêìï ‘·|ü <√e |ü{+ºÏ ∫ eTq eT‘·<säÛ à¡ eTTø±ì yêìì |üse¡ T‘·
<Ûäs¡àeTT ø£\yêìï #·+|ü+&Éì, eTq eT‘· <Ûäs¡àeTT˝À ÁbÕD‘ê´>∑yÓTÆHê
<˚e⁄ì ø√dü+ #˚jT· e#·Tà nì #Ó|Œæ <˚e⁄ì dæ<ë∆+‘êH˚ï ‘·|ü |ü{+ºÏ ∫q
bÕ|üeTT me]~? ˇπø düe÷»eTT>± ñqï <ëìì esêZ\T>±, ‘Ó>\∑ T>±
e÷]Ãq bÕ|üeTT me]~? Ç˝≤+{Ï yê] ø√düyT˚ <˚e⁄&ÉT |ü$Á‘· KTsYÄHé
Á>∑+<∏äeTT˝À, Ç+J˝Ÿ˝À, ‘Ísê‘Y˝À Ç˝≤ #Ó|æŒ+#ê&ÉT. 2e dü÷sê
159e Äj·T‘Y˝À (2`159) ªªy˚TeTT ne‘·]+|üCÒdæq ì<äs¡ÙHê\qT
eT]j·TT düHêàsêZìï |Á »ü \ ø=s¡≈î£ >Á +∑ <∏eä TT˝À $X¯<|ä sü ∫
¡ q ‘·sT¡ yê‘·
≈£L&Ü yê{Ïì <ë∫ô|fÒº yê]ì n˝≤¢Vt≤ X¯|ækÕÔ&ÉT. Ç+ø± y˚πs
X¯|+æ #˚yês¡T ≈£L&Ü yê]ì X¯|kæ ÕÔsT¡ .μμ
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
84
‘Ísê‘Y Á>∑+<∏ä Á|ü»\T :`
aith
ash
aka
m.o
1) Mfi¯fl s¡+>∑T ø±cÕj·T+. ø±˙ XÊ+‹øÏ ‘Ó\T|ü⁄ s¡+>∑TqT >∑Ts¡T>Ô ±
ô|≥Tº≈£îHêïs¡T.
2) Mfi¯fl eT÷\uÛ≤wüsTTq dü+düÿè‘· ñ#êäsH¡ ˚ >=|üŒ. Mfi¯fl <˚e‘·\T
dü+düÿè‘·eTT˝ÀH˚ ñ#·Ã]¤ kÕÔsì¡ ˇø£ $ìøÏ&.ç
3) Mfi¯fl ~≈£îÿ ‘·÷s¡TŒ.
4) Mfi¯fl eT‘·ô|<ä\› T XÊU≤Vü‰s¡T\T>± ñ+fÒ m≈£îÿe >ös¡e+ yêfi¯fl≈£î
\_ÛdüTÔ+~.
5) <˚e⁄ì ù|s¡TMT<ä XÊU≤Vü‰s¡yÓTÆq HÓ’y˚<ä´+ >±˙, e÷+kÕVü‰s¡yÓTÆq
ã\T\T >±˙ Çyê«*. ÁyÓTT≈£îÿã&ÉT\T rs¡TÃø√yê*.
6) ñ|ü<X˚ e¯ TT bı+<ë*.
Ç+J˝Ÿ Á>∑+<∏ä Á|ü»\T :`
ww
w.t
hr
1) Mfi¯fls¡+>∑T XÊ+‹øÏ >∑Ts¡TÔ>± ‘Ó\T|ü⁄ s¡+>∑TqT ô|≥Tº≈£îHêïs¡T.
ø±˙ |üdüT|ü⁄|ü#·Ãì s¡+>∑T>∑\ ˙s¡TqT Á|ü‘˚´øÏ+#·T≈£îHêïs¡T.
2) Mfi¯fl eT‘·ô|<ä›\ ñ#êäs¡D yÓTT‘·ÔeTT ˇπø s¡ø£yÓTÆq dü«sê\qT
ô|+#·&ÉeTT, ‘·–Z+#·&ÉeTT »s¡T>∑T‘·T+~. bÕdüºs¡¢+<äs¡÷
Ç+#·T$T+#·T n<˚ ñ#êäsD
¡ ñ|üj÷Ó –kÕÔsT¡ .
3) Mfi¯fl ~≈£îÿ <äøÏåD+.
4) Mfi¯fl Á|üuÛÑTe⁄ jÓTTø£ÿ X¯Øs¡eTT Áu…&é>±, s¡ø£Ô+ Á<ëø£ås¡dü+>±
ùd$+#·&eÉ TT Ä#ês¡eTT.
5) #·ØÃ\˝À ø±qTø£\T, <äøD
åÏ uÛ≤>±\T Çyê«*.
6) ªªu≤|æÔdüà+μμ |ü⁄#·TÃø√yê*.
85
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
KTsYÄHé Á>∑+<∏ä Á|ü»\T :`
aith
ash
aka
m.o
1) Mfi¯fls¡+>∑T ‘Ó\Tù| ø±˙ ms¡T|ü⁄, |ü#÷ yê&É‘ês¡qï $ìøÏ&.ç
2) Mfi¯fl eT÷\ uÛ≤wüsTTq ns¡;“ uÛ≤wü ñ#êäs¡H˚ >=|üŒ. @&ÉT
dü«sê\˝ÀH˚ KTsYÄHé ñ#·Ã]¤ +#·eTì <˚e⁄&ÉT Ä<˚•+#ê&Éì
$ìøÏ&ç.
3) Mfi¯fl ~≈£îÿ |ü&ÉeTs¡.
4) Mfi¯ófl e÷+kÕVü‰s¡T\T>±, XÊU≤Vü‰s¡T\T>± ñHêï ˇø£ $ìøÏ&ç
Á|üø±s¡eTT Äe⁄e÷+düeTT ‹qø£b˛sTTHê ∫{Ïø¬ qy˚fifl¯ Hêï
eTT+#ê\ì n+{≤s¡T.
5) ˇø£ »+‘·Te⁄qT n˝≤¢ ù|s¡TMT<ä ã*ÇùdÔ n~ eTq*ï dü«sêZìøÏ
b˛j˚T <ë]ì <ë{ÏdTü +Ô ~.
6) ø£©e÷ (ø£˝≤à) #·<yä ê*.
$XÊ«dü <Ûsä à¡ Á|ü»\T :`
2e dü÷sê 138e Äj·T‘Y (2`138) ªªn˝≤¢Vt≤ s¡+>∑TqT
ww
w.t
hr
1)
d”«ø£]+#·+&ç. n˝≤¢V≤t s¡+>∑Tø£Hêï eT+∫ s¡+>∑T me]~ ø±>∑\<äT?
y˚TeTT e÷Á‘·eTT Äj·TH˚ï Äsê~ÛkÕÔeTT.μμ
2)
2e dü÷sê 148e Äj·T‘Y˝À (2`148) ªªÁ|‹ü ˇø£ÿ&É÷ @<√ ˇø£
~≈£îÿ≈£î ‹s¡T>∑T#·THêï&ÉT. ø±ã{Ϻ MTs¡T dü‘êÿsê´\˝À $T+∫
b˛j˚T+<äT≈£î |Á j
ü T· ‹ï+#·+&ç. MTs¡T mø£ÿ&ÉTHêï düsπ n˝≤¢V≤t $TeTà*ï
düMTø£]kÕÔ&ÉT. ìX¯Ãj·T+>± n˝≤¢Vt≤ Á|ü‹ edüTÔe⁄ô|’ n~Ûø±s¡eTT
ø£\yê&ÉT.μμ
3) 2e dü÷sê 115e Äj·T‘Y (2`115) ªª‘·÷s¡TŒ |ü&e
É Ts¡\≈£î
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
86
n~Û|‹ü n˝≤¢V≤t j˚T MTs¡T MT eTTU≤ìï @ yÓ|’ ⁄ü ≈£î ‹Á |æŒHê,
4)
m.o
n≥T n˝≤¢Vt≤ düeTTàK+ \_ÛdüTÔ+~. ìdü‡+<˚Vü≤+>± n˝≤¢Vt≤
$dÔüè‹ø£\yê&ÉT, düs«¡ eT÷ ‘Ó*dæqyê&ÉT.μμ
55e dü÷sê 17e Äj·T‘Y˝À : (55`17) ªª¬s+&ÉT ‘·÷s¡TŒ\≈£L
5)
aka
Á|üuÛÑTe⁄ (Äj·TH˚), ¬s+&ÉT |ü&ÉeTs¡\≈£L Á|üuÛÑTe⁄ (≈£L&Ü Äj·TH˚)μμ
73e dü÷sê 9e Äj·T‘Y (73`9) ªªÄj·Tq ‘·÷s¡TŒ`|ü&eÉ Ts¡\≈£î
6)
ash
Á|üuÛÑTe⁄, Äj·Tq ‘·|üŒ y˚s=ø£ Äsê<Ûä´<Ó’eeTT ˝Ò&ÉT. ø±ã{Ϻ ˙e⁄
Äj·TH˚ï ˙ ø±s¡´kÕ<Ûä≈£îì>± #˚düTø√.μμ
30e dü÷sê 22e Äj·T‘Y˝À (30`22) ªªuÛÑ÷e÷´ø±XÊ\ düèwæ̃,
22e dü÷sê 37,38e Äj·T‘Y\˝À (22`37,38) ªªyê{Ï e÷+dü+
ww
w.t
hr
7)
aith
MT uÛ≤wü˝À¢ s¡+>∑T˝À¢ ñqï yÓ’$<Ûä´eTT ≈£L&Ü Äj·Tq (X¯øÏÔ)
dü÷#·q\˝Àìy˚. C≤„q dü+|üqTï\ ø√düeTT Ç+<äT˝À |ü\T dü÷#·q\T
ñHêïsTT.μμ
>±˙, s¡ø£Ô+>±˙ n˝≤¢Vt≤≈£î #˚s¡e⁄! nsTT‘˚ MT˝Àì uÛÑøÏÔ |üsêj·TD‘·
(‘·UyŸ ê) e÷Á‘e· TT Äj·Tq≈£î #˚sT¡ ‘·T+~. á $<Û+ä >± n˝≤¢V≤t á
|üXó¯ e⁄\qT MT≈£î ˝Àã]#ê&ÉT, Äj·Tq e÷s¡<Z sä Ù¡ ø£‘ê«ìøÏ ø£è‘·»‘„ >· ±
MTs¡T Äj·Tq >=|üŒ<äHêìï ø=ìj·÷&É{≤ìøÏ! (z eTTVü≤eTà<é!)
dü<ë#ês¡ dü+|üqTï\≈£î dü+‘√wüyês¡Ô $ì|æ+#·Tμμ ªªìX¯Ãj·T+>± n˝≤¢V≤t
ìø±s¡‡sTTq $XÊ«düT\ qT+&ç XÁ̄‘·Te⁄\qT bÕs¡Á<√\T‘ê&ÉT. $XÊ«dü
|òü÷‘·≈£î˝…’q ø£è‘·|òüTTï\qT n˝≤¢Vt≤ m|üŒ{Ïø° Çwüº|ü&É&ÉTμμ
8)
2e dü÷sê 168e Äj·T‘Y˝À (2`168) ªªÁ|ü»˝≤sê! uÛÑ÷$T˝Àì
87
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
9)
m.o
<Ûäs¡àdüeTà‘·yÓTÆq, |ü$Á‘·yÓTÆq edüTÔe⁄\ìï{Ï˙ ‹q+&ç. ø±˙ ôw’‘êHé
n&ÉT>∑TC≤&É\˝À e÷Á‘e· TT q&Éeø£+&ç. yê&ÉT MT≈£î ãVæ≤s¡+>∑ X¯‘Á T· e⁄.μμ
2e dü÷sê 173e Äj·T‘Y˝À (2`173) ªªn˝≤¢Vt≤ MT ø=s¡≈£î
ash
aka
ìùw~Û+∫q$ Çy˚, #·∫Ãq »+‘·Te⁄\T, (Á|üeVæ≤+∫q) s¡ø£ÔeTT, |ü+~
e÷+düeTT Ç+ø± n˝≤¢V≤t ‘·|Œü Ç‘·sT¡ \ ù|s¡T ñ#·Ã]¤ +#·ã&çq~.
mes¡sTTHê ñ<˚›X¯´|üPs¡«ø£+>± ø±≈£î+&Ü, Vü≤<äT›\qT n‹Áø£$T+#·
≈£î+&Ü >∑‘´· +‘·se¡ TT ˝Òì dæ‹ú ˝À ‹+fÒ bÕ|üeTTø±<äT! ìdü‡+<˚V≤ü +>±
n˝≤¢Vt≤ ø£å$T+#˚yê&ÉT, C≤* #·÷|æ+#˚yê&ÉT.μμ
ww
w.t
hr
aith
ô|’q eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\ Á|ü»\˝À, eT÷&ÉT s¡ø±\T>± ‘·eT
Ä#·sD
¡ \T m˝≤ ñHêïjÓ÷ ‘Ó*bÕeTT. yê{Ïì >∑T]+∫ <˚e⁄&ÉT ‘Ó*Œq
$es¡D ≈£L&Ü Äj·T‘Y\ s¡÷|ü+>± #·÷bÕeTT. nìï s¡+>∑T\ø£Hêï
eT+∫s¡+>∑T n˝≤¢<q˚ ì 2e dü÷sê 138e Äj·T‘Y˝À <˚e⁄&ÉT #Ó|Œü &ÉeTT
»]–+~. eTqeTT |ü⁄{Ïqº |üŒ{ÏqT+&ç #·ìb˛j˚Tes¡≈L£ @ <äèX¯´eTTqT
#·÷&Ü\Hêï ø£+{Ï‘√H˚ #·÷kÕÔeTT. á ø£+{ÏøÏ ø£ì|æ+#·Tq~ yÓ\T‘·Ts¡T,
yÓ\T‘·Ts¡T dü÷s¡´øÏsD¡ eTT\ e\q @s¡Œ&ÉT#·Tqï~. ˇø£ dü÷s¡´øÏsD¡ eTTqT
$&ÉBdæq @&ÉTs¡+>∑T\T>± $uÛõÑ +|üã&ÉTqT. esê¸ø±\eTT Ç+Á<ä<qäÛ düT‡
nqT @&ÉTs¡+>∑T\ ns¡eú \j·Ty˚Ts¡Œ&ÉT≥ #·÷∫j˚T ñ+<äTeTT. @ s¡+>∑TqT
#·÷&Ü\Hêï yÓ\T‘·Ts¡T˝ÀH˚ #·÷&Ée#·TÃ. Ä yÓ\T‘·Ts¡Tì#˚Ãyê&ÉT dü÷s¡T´&ÉT.
dü÷s¡T´ìøÏ y˚&,ç yÓ\T‘·Ts¡T Çe«&ÜìøÏ ø±e\dæq X¯øìÔÏ ∫Ãqyê&ÉT <˚e⁄&˚
ø£<ë! ø£fió¯ fl eT÷düT≈£îHêï s¡+>∑T\T ø£qã&É‘êsTT ø£<ë! eTq≈£î e#˚Ã
ø£\˝À ≈£L&Ü s¡+>∑T\T+{≤sTT ø£<ë! nì nqT≈£î+fÒ qTe⁄« ø£fió¯ fl
eT÷düT≈£îqï|ü&ÉT m+‘√ø=+‘· nø£ÿ&É yÓ\T‘·Ts¡T ñ+fÒH˚ ø£<ë! ø£\
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
88
aith
ash
aka
m.o
nH˚~ ø£qã&ÉT‘·T+~. ø±ã{Ϻ yÓ\T‘·Ts¡T n+fÒ X¯Øs¡eTT ãj·T≥ ñHêï,
X¯Øs¡eTT ˝À|ü\ ñHêï yÓ\T‘·Tsπ ø£<ë! Ä yÓ\T‘·Ts¡Te˝Ò¢ ˙≈£î s¡+>∑T\T
ø£ì|ædüTÔqï$ nì #ÓãT‘·THêïeTT. mìï s¡+>∑T\T, <äèXÊ´\T ñHêï,
#·÷#˚ ø£fi¯ófl ¬s+&˚ ø£<ë! ¬s+&ÉT ø£fi¯óflHêï #·÷#˚ #·÷|ü⁄ ˇø£ÿfÒ ø£<ë!
nìï s¡+>∑T\qT düèwæ+˜ ∫qyê&ÉT <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚. e÷ Ä#ês¡eTT Á|üø±s¡eTT
e÷≈£î >∑Ts¡TÔ>± Á|ü‘˚´øÏ+∫ <˚e⁄ì C≤„HêìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+&˚ s¡+>∑TqT
ô|≥Tº≈î£ HêïeTT nì nq&ÉeTT˝À ‘·|ü ˝Ò<Tä . ø±˙ á s¡+>∑TH˚ <Û]ä +#ê*,
á $<Û+ä >±H˚ ø£≥Tº, u§≥Tº ñ+&Ü*, Ç˝≤ #˚ùdHÔ ˚ <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&ÉT‘ê&ÉT
nqï $<ÛëqeTT ‘·|ü. Ç~ y˚TeTT #Ó|üq~ ø±<äT. ÁãVü≤à$<ë´
XÊÅdeÔü TT Á|üø±s¡eTT ‘·|Œü >∑TqT. n˝≤π> ªÁ|ü‘´˚ øÏ+∫ ˇø£ ~≈£îÿq yÓTTøÏÿ‘˚H˚
<˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&ÉT‘ê&ÉTμ nì ªe÷ eT‘·eTT˝À ñqïyês¡+‘ê á ~≈£îÿH˚
ÁyÓTTø±ÿ* y˚sπ eT‘·eTTyê] ~≈£îÿqT ÁyÓTTø£ÿø£+&çμ nì nq&ÉeTT m+‘·es¡≈î£
düãuÀ ‘·sê«‘· ù|J˝À $es¡D #·÷∫ MTπs ‘Ó\TdüTø√+&ç...
ww
w.t
hr
1) uÛ÷Ñ $T >∑T+Á&É+>± ñ+≥T+~ ø±ã{Ϻ eTq≈£î ns¡eú TT ø±e&ÜìøÏ
mì$T~ ÁbÕ+‘ê\qT 8 s¡ø±\ n+¬ø\‘√ >∑T]Ô+#·&eÉ TT »]–+~. @
ÁbÕ+‘·eTT˝À ‘·÷s¡TŒ, |ü&ÉeTs¡ edüTÔqïy√ #·÷<ë›eTT. nsTT‘˚ uÛÑ÷$T
‘·q #·T≥Tº ‘êqT ‹s¡T>∑T‘·÷, dü÷s¡T´ì #·T≥÷º ‹s¡T>∑T‘·T+~ nqT <Ûäs¡à+
Á|üø±s¡eTT.
2) 1 qT+&ç 8 q+ãsY ÁbÕ+‘ê\ yê]øÏ es¡Tdü>± ‘·÷s¡TŒ\T sêe&ÉeTT
»]–+~. n˝≤π> Ä q+ãsYøÏ e´‹πsKeTT>± ñqï ÁbÕ+‘ê\ yê]øÏ
|ü&ÉeTs¡\T es¡Tdü>± sêe&ÉeTT »]–+~. nsTT‘˚ ˇø√ÿÁbÕ+‘·eTT
yê]øÏ es¡Tdü>± eTT+<äT, yÓqTø£>± ‘·÷s¡TŒ\T sêe&ÉeTT »]–+~.
89
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
1
5
8 7 6
2 3 4
5
‘·÷s¡TŒ
aka
8 7 6
ash
|ü&ÉeTs¡
‘·÷s¡TŒ
‘·÷s¡TŒ
aith
dü÷s¡T´&ÉT
‘·÷s¡TŒ
ww
w.t
hr
2 3 4
1
5
8 7 6
|ü&ÉeTs¡
|ü&ÉeTs¡
2 3 4
1
5
8 7 6
‘·÷s¡TŒ
‘·÷s¡TŒ
2 3 4
1
5
8 7 6
m.o
2 3 4
|ü&ÉeTs¡
1
rg
|ü&ÉeTs¡
‘·÷s¡TŒ
2 3 4
1
5
8 7 6
2 3 4
1
5
8 7 6
|ü&ÉeTs¡
‘·÷s¡TŒ
2 3 4
1
5
8 7 6
|ü&ÉeTs¡
|ü&ÉeTs¡
uÛÑ÷$TøÏ Á|ü‹ ~X¯q ‘·÷s¡TŒsêe&ÉeTT »]–+~. n˝≤π> Á|ü‹ ~X¯
|ü&eÉ Ts¡ sêe&ÉeTT »]–+~.
3) uÛ÷Ñ $T ‘·q#·T≥÷º ‘êqT ‹s¡>&∑ +É e\¢ eTq≈£î ø±˝≤ìï f…+Æ \T>±
˝…øÏÿ+#·T≈£îHêïeTT.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
90
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
á uÛ÷Ñ eT+&É\eTT˝À ìedædTü qÔ ï yês¡T n+<äs÷¡ Je⁄˝Ò nsTTHê
ø±˝≤qT>∑TD+>± ˇø=ÿø£ÿ]øÏ ˇø√ÿ ÁbÕ+‘êq dü÷s¡T´ì yÓ\T‘·Ts¡T
‘êøÏq|ü&ÉT n<˚ ~X¯ ‘·÷s¡TŒ>± ñ+fÒ dü÷s¡T´ì yÓ\T‘·Ts¡T ‘·π>Z ~X¯
|ü&eÉ Ts¡ ~≈£îÿ>± ñ+fÒ nìï ~X¯ ~≈£îÿ\T ‘·÷s¡TŒ˝Ò nìï ~X¯ ~≈£îÿ\T
|ü&ÉeTs¡˝Ò. Á|ü‹ Je⁄\≈£î ÁbÕ+‘ê\yê]>± ø±˝≤qT>∑TD+>± ~X¯ì
~≈£îÿ>± ìsê∆]+∫q dü÷s¡T´&ÉT ˇø£ÿ&˚ nsTTq≥T¢, düs«¡ e÷qe C≤‹øÏ
ÁbÕ+‘ê\ yê]>± ø±˝≤qT>∑TD+>± ˇπø <Ûsä à¡ eTT\qT ‘·q C≤„qs¡÷|üeTT˝À
~X¯, ìπs∆XÊ\qT ìs¡ísTT+∫ ô|{Ϻq <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚. dü÷s¡T´&=ø£ÿ&˚
uÛ÷Ñ eT+&É˝≤ìø£+‘ê yÓ\T>∑T, y˚&ç m≥T¢ Á|ükÕ~düTHÔ êï&√, n<˚ $<Û+ä >±
düs¡« X¯Øsê\≈£î <˚e⁄&ÉT X¯øÏÔì, Áã‘·ø£&ÜìøÏ ø±e\dæq j·TTøÏÔì
Á|ükÕ~düTÔHêï&ÉT. dü÷s¡T´ìqT+&ç yÓ\Te&çq øÏs¡D≤\T @ $<Ûä+>±
Nø£{Ïì ÁbÕs¡<√\T‘êjÓ÷, <˚e⁄ì qT+&ç yÓ\Te&çq C≤„qøÏs¡D≤\T
nC≤„Hêìï ÁbÕs¡<√\T‘êsTT. nC≤„qeTH˚ Nø£{Ï˝À @ edüTÔe⁄\T
mø£ÿ&ÉTqïy√, @ <ë] m≥Tb˛‘·T+<√ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ñqï$. C≤„qeTH˚
yÓ\T>∑T˝À @ uÛ≤eeTT m˝≤ ñ+<√, @ e÷s¡eZ TT <˚e⁄ìï #˚sT¡ ‘·T+<√
Á|üdüŒ¤≥eTe>∑\<äT. dü÷s¡T´&=ø£ÿ&˚ Á>∑Vü‰\qT ‘·q #·T≥÷º ‹|üø=qï≥T¢,
<˚e⁄&=ø£ÿ&˚ düs¡« X¯Øsê\ eT<Ûä´ uÛ≤>∑eTTq Ä‘·às¡÷|üeTT˝À Ä<Ûës¡yÓTÆ
j·TTHêï&ÉT. ‘·q X¯ØsêìøÏ X¯øìÔÏ Á|ükÕ~+∫q <˚e⁄&˚, düs«¡ X¯Øsê\≈£î
X¯øÏÔì Á|ükÕ~+∫qyê&Éì ‘Ó*dæqyês¡T me«s¡÷ uÛÒ<ë_ÛÁbÕj·÷\qT
ø£\T>∑CÒj·Ts¡T.
@ ÁbÕ+‘·eTT˝À J$+#˚yês¡T Ä ÁbÕ+‘êìøÏ nqTdü]+∫ ã≥º\T
<Ûä]+#ê*‡ edüTÔ+~. ˇø√ÿ ÁbÕ+‘·eTT˝À ˙fi¯ófl <=s¡ø£e⁄ (m&Ü]
ÁbÕ+‘ê\˝À), ˇø√ÿÁbÕ+‘·+˝À n‹ñwüeí TT (ÄÁ|òøæ ±˝À)>±, ˇø√ÿ ÁbÕ+‘·+
91
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
aith
ash
aka
m.o
n‹o‘·\+ (eT+#·T‘√ ø£|Œü ã&ç ñ+&É&+É )>±, n‹ esê¸u≤Û e ÁbÕ+‘·+
(∫s¡|⁄ü +õ)˝À Ä ÁbÕ+‘ê\ ø£qT>∑TD+>± <Û]ä +#ê*‡ edüT+Ô ~. n+‘˚ø±ì
y˚w<ü ëÛ s¡DqTã{Ϻ M&ÉT <˚e⁄ìøÏ $<Û̊jT· T&ÉT nì ìsê∆]+#·˝eÒ TT. á
s¡ø£+>± eÅdüÔ<Ûës¡D <Ûä]ùdÔH˚ <˚e⁄ìøÏ Çwüߺ\T n+fÒ n~ XÊÅdüÔã<ä∆yÓTÆq
e÷≥ø±<äT. e÷qe⁄\T @ s¡øy£ TÓ qÆ <äTdüT\Ô T <Û]ä +∫Hê nqTuÛyÑ ê\T
y˚sT¡ y˚sT¡ >± ñ+{≤sTT. eTq X¯Øs¡eTT˝À #·sà¡ eTT düŒs¡ÙC≤„Hêìï ø£*–
ñ+~. <ëìø±s¡D+>± eTqeTT <Û]ä +#˚ >∑T&ɶ jÓTTø£ÿ düŒs¡Ù eTq≈£î
‘Ó\TdüT+Ô ~. á #·sà¡ eTT Äs¡T düŒs¡Ù\qT ø£*– ñ+~. o‘·\eTT,
ñwüeí TT, >∑sT¡ ≈£î, qTqT|ü⁄, >∑{,ºÏ yÓT‘·ìÔ Äs¡T düŒs¡Ù\T >∑\e⁄. ˇø£<ëìø=ø£{Ï
e´‹πsKeTT>± ñ+≥÷ yê{Ïyê{Ï Á|ü‘´˚ ø£‘\· qT ‘Ó*j·TCÒdTü ø=qT#·Tqï$.
eT÷&ÉT »‘·\ düŒs¡Ù\qT Je⁄ìøÏ ì‘·´eTT #·sà¡ eTTe\¢ ‘Ó*j·TT#·Tqï$.
ww
w.t
hr
ªªMT Ä#·sD
¡ \qT Äj·Tq #·÷kÕÔ&TÉ μμ n+fÒ Çø£ÿ&É ãj·T{Ï
Ä#·s¡D\T ø±e⁄, ˙ Vü≤è<äj·TeTT˝À Äj·Tq MT<ä uÛÑøÏÔ, ÁX¯<ë∆ <Ûäsêà\qT
nqTdü]+∫ q&Ée&ÉeTT. <Ûäsêà#·s¡D ãj·T≥ nqTdü]+#˚~ ø±<äT.
X¯Øs¡eTT ˝À|ü\ nqTdü]+#˚ $<ÛëqeTT. Vü≤è<äjT· +˝À uÛøÑ ,ÔÏ ÁX¯<∆ä ˝Òìyê&ÉT,
X¯Øs¡eTT˝À <Ûsä êà#·sD
¡ $<ÛëqeTT ‘Ó*j·Tìyê&ÉT, X¯Øs¡eTT ãj·T≥ mìï
Ä#·sD
¡ \qT neT\T #˚dHæ ê <˚e⁄ìøÏ yê&ÉT Çwüß&º TÉ ø±&ÉT.
uÛ>Ñ e∑ BZ‘· <Óy’ êdüTs¡ dü+|ü~«uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT 23e XÀ¢øe£ TT...
XÀ¢ˆˆ 23 :
j·T' XÊÅdüÔ$~ÛeTT‘·‡è»´ es¡Ô‘˚ ø±eTø±s¡‘·' ˆ
q dü dæ~e∆ Tyêb˛ï‹ q düTK+ q |üsê+ >∑‹yéT ˆˆ
(Jyê‘·à)
uÛ≤eeTT :` XÊÅd$Ôü <ÛTä \ $&ç∫ dü+#·]+#·T#·T qT+&ÉT ì#·Ã e∫Ãq≥Tº
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
92
m.o
˝Òqs¡T+&ÉT n{Ïyº ê"&ÉT dæ~∆ q+<ä"&ÉT— düTKeTT\" ã&ÉjT· ˝Ò"&ÉT— >∑q"&ÉT
|üs¡eT|ü<äeTT.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
n˝≤π> #Ó$øÏ dü|dÔü «ü s¡eTT\qT @&ÉT X¯ãe› TT\T $ì|æ+#·T#·Tqï$.
mH√ï sê>∑eTT\Tqïq÷ nìïj·T÷ @&ÉT X¯ãe› TT\ e\q |ü⁄{Ïqº y˚. Ä
@&ÉT dü,],>∑,eT,|ü,<ä,ì nqT X¯ã›eTT>± ñqï$. |òü˝≤Hê dü«s¡+˝ÀH˚
<˚e⁄ì e÷≥\qT |ü\Tø£e˝…qì ìj·TeTeTT @$T{Ï? nìï dü«sê\q÷
>=+‘·T˝À qT+∫ |ü*øÏ+#˚yê&ÉT ˇø£ÿ&˚ ø£<ë! e÷qe⁄\¬ø‘’ ˚ á dü«s¡+‘√,
á uÛ≤wü˝ÀH˚ |ü\ø±\ì ìj·TeT ìã+<Ûqä \T ô|≥ºe#·TÃqT. Äø±X¯eTT˝Àì
ñs¡TeTT\~ @ dü«s¡eTT? »\bÕ‘ê\ X¯ãe› TT @ dü«s¡eTT? düeTTÁ<ä|⁄ü
Vü≤√s¡T @ dü«s¡eTT? nìï dü«sê\qT |ü⁄{Ï+º ∫qyê&ÉT ˇø£ÿ&˚. eT+∫
dü+^‘· |ü+&ç‘T· &ç >=+‘·TqT+&ç |ü⁄{Ïqº dü«s¡+ Äj·Tì∫Ãq<˚. >±&ç<ä
>=+‘·TqT+&ç |ü⁄{Ïqº dü«s¡eT÷ Äj·Tì∫Ãq<˚. dü«sê\˝Àì uÛ<Ò ë\qT
m+#·ø£ düs«¡ dü«sê\qT düèwæ+˜ ∫qyê&ÉT ˇø£ÿ&˚qì ‘·\e+&ç. X¯Øs¡eTT˝Àì
Je⁄&ÉT #Ó$<ë«sê X¯ãe› TT\qT Á>∑V≤æ +#·>\∑ T>∑T‘·THêï&ÉT.
Çø£b˛‘˚ ÄVü‰s¡ $wüj÷· ìø=ùdÔ @ ÁbÕ+‘·eTT˝À J$+#˚yêfi¯fl≈£î
Ä ÁbÕ+‘êìøÏ nqT>∑TD+>± ‹ì Áã‘·øe£ #·TÃqT>±˙, Ç$ ‹+fÒH˚ <˚e⁄ìøÏ
$<Û̊jT· T\ì ‹qø£b˛‘˚ n$XÊ«düT\ì <˚e⁄&ÉT mø£ÿ&Ü ìsê∆]+#·˝<Ò Tä .
eTq≈£î s¡T∫ì ‘Ó\T|ü⁄ Hê\Tø£≈î£ Äs¡T s¡T#·T\T >∑\e⁄. n$ ≈£L&Ü
eT÷&ÉT »‘·\T>± ñ+≥÷ »‘·\˝À ˇø£<ëìø=ø£{Ï e´‹]ø£ÔeTT>±
ñqï$. n$ #˚<Tä , r|ü⁄, ñ|ü, |ü⁄\T|ü⁄, ø±s¡eTT, e>∑sT¡ nqTq$
Hê\Tø£≈£î s¡T#·T\T>± >∑\e⁄. á s¡T#·T\H˚ Je⁄&ÉT Hê\Tø£qT+&ç
nqTuÛ$Ñ düTHÔ êï&ÉT. eTq≈£î ‘Ó*dæq ø√‹ XÊU≤Vü‰]>± n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT.
93
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
aith
ash
aka
m.o
n<˚ ø√‹ ø=ìï n&Ée⁄\˝À Ä ÁbÕ+‘·|⁄ü nedüsêìïã{Ϻ e÷+kÕVü‰]>±
≈£L&Ü ñqï~. n~ e÷+düeTT ‹qï~, n~ ø√‹C≤‘˚ ø±<äT nì
nq>∑\e÷! eTq nedüsêìïã{Ϻ e÷πs~ <Ûsä à¡ eTTø±<äT, <˚e⁄&ç Ä»„
(XÊdüqeTT) n+fÒ düèwæ̃ yÓTT<ä{Ï qT+&ç düèwæ̃ n+‘·eTT nj˚T´es¡≈î£
m|üŒ{Ïø° ˇπø˝≤>± ñ+≥T+~. ô|>’ ± <˚e⁄&ÉT ìsê∆]+∫q <Ûsä à¡ eTTqT
düèwæ̃˝À @ edüTÔe⁄ ø±<äq˝Ò<äT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ì|üøÏ ø±˝Ò <Ûäs¡àeTT
ñ+~, n~ mø£ÿ&Ée⁄Hêï nìï+{Ï˙ HêX¯qeTT #˚dTü +Ô ~. Ä ì|ü M&ÉT
|üdyæ ê&˚ M&çì ø±\Ãe<äT,› M&ÉT eT+∫yê&ÉT M&çì ø±\Ãe<äT,› M&ÉT
#Ó&y¶É ê&ÉT M&çì ø±*Ãy˚j÷· * nì Áù|eT>±˙, <˚«wüeTT>±˙ ñ+&É<Tä .
mø£ÿ&É n–ï e⁄+≥T+<√ nø£ÿ&É nìï+{Ï˙ ø±*Ãy˚dTü +Ô ~, nB <Ûsä à¡ eT+fÒ.
Ç+ø± á nπ>ï eTq X¯Øs¡eTT˝À dü÷ø£àå s¡÷|üeTT˝À »sƒs¡ ê–ï (Äø£*eT+≥)
ì yÓ*–+∫ n+<äT˝À |ü&¶É nqïeTT, @ |ü<ëúeTTHÓH’ ê ø±*à HêX¯qeTT
#˚düTÔ+~.
ww
w.t
hr
Ç<˚ düe÷#ês¡eTT uÛ>Ñ e∑ BZ‘· |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T ÁbÕ|æÔ jÓ÷>∑eTT
14e XÀ¢øe£ TT˝À...
XÀ¢ˆˆ 14 :
nVü≤+ yÓX’ Ê«qs√ uÛ÷Ñ ‘ê« ÁbÕDÏHê+ <˚V≤ü e÷Á•‘·' ˆ
ÁbÕD≤bÕqdüe÷j·TTø£'Ô |ü#êeT´qï+ #·‘T· ]«<Ûyä Té ˆˆ
(Ä‘·à)
uÛ≤eeTT :` nìïÁbÕDT\<˚Vü≤+ãT\+<äT H˚q j·T–ï<˚e⁄+&É HÓ’ yêì
HêÁX¯ s TT+∫ j· T \#· ‘ · T ]«<Û ä u Û Ñ ø £ å ´ +ãT \iT>∑ " CÒ ‘ · T " Áu≤DeTT
qbÕqyêj·TTe⁄\Œs¡">∑" CÒd.æ
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
94
m.o
‹H˚ ÄVü‰s¡eTT Hê\T>∑T s¡ø±\ n<Ûsä êà\≈£î >∑Ts¡T>Ô ±, <ëqeTT\T,
j·T»„eTT\T, y˚<ë<Û´ä j·TqeTT\T, ‘·|dü Tü ‡\T ñ+&É>± ø£&TÉ |ü⁄˝Àì »sƒs¡ ê–ï
eT÷&ÉT <Ûsä êà\≈£î Á|ürø£>± ñqï$.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
Çø£ HÓy’ <˚ ë´\T, ÁyÓTT≈£îÿã&ÉT\T, ø±qTø£\T, <äøD
åÏ \T, ã\T\T
Çe˙ï ÇùdÔ <˚e⁄ìøÏ Çwüß˝º Ö‘ês¡ì eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\˝À mø£ÿ&Ü #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
<˚ìì MTs¡T HÓy’ <˚ ë´\T>±, <äøD
åÏ \T>±, ø±qTø£\T>± <˚e⁄ìøÏ düeT]ŒkÕÔs√
ø=+#ÓeTT ÁøÏ+<ä #·÷&É+&ç. ˇø£ |ü+≥ |ü+&ç eTq≈£î #˚‹øÏ sêyê\+fÒ
<˚e⁄ì ÄBÛqeTT˝À ñqï |ü+#·uÛÑ÷‘ê\ kÕj·T+˝Òì<˚ eTq≈£î |ü+≥
#˚‹øÏsê<äT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î eTq |ü+≥ ô|s¡T>∑T<ä\≈£î uÛ÷Ñ $T kÕj·T
|ü&ÉT‘·T+~. m≈£îÿe>± esê¸\T |ü&É≈£î+&Ü, es¡<ä\T sê≈£î+&Ü ˙s¡T
kÕj·T|ü&ÉT‘·T+~. |ü+≥≈£î @ N&É, |”&É sê≈£î+&Ü dü÷s¡´øÏs¡D≤\
s¡÷|üeTT˝Àe⁄qï n–ï kÕj·T|ü&TÉ ‘·T+~. ‘·TbòÕqT >±\T\T M#·≈î£ +&Ü
>±* kÕj·T|ü&TÉ ‘·T+~. |ü+≥≈£î s√>±\T, ‘Ó>T∑ fi¯flqT ‘Ó∫Ãô|fÒº y˚T|òTü eTT
nedüsêìï ã{Ϻ |ü+≥≈£î ‘Ó>T∑ fi¯flqT sê˙j·T≈£î+&Ü Äø±X¯‘‘· «Ô· y˚T y˚T|òTü
s¡÷|üeTT˝À kÕj·T|ü&TÉ ‘·T+~. ˇø£s¬ ‘’ T· ø=+‘· &ÉãT“qT |ü+≥≈£î e´j·TeTT
(Ks¡TÃ) #˚j·T>± |ü+#·uÛÑ÷‘ê\T ‘·q≈£î ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ n‘·qT Ks¡TÃ
ô|{Ϻq &ÉãT“≈£î ¬s+&ç+‘·\T>± <˚e⁄ì Ä»„ Á|üø±s¡eTT m+‘·kÕj·T+
#˚j÷· ˝À Ä s¬ ‘’ T· ≈£î n+‘˚kÕj·TeTT #˚dTü qÔ ï$. ø±ã{Ϻ e´j·TGkÕj·T+R
e´j·TkÕj·T+ ø±\Áø£y˚T|” e´ekÕj·T+>± |ü\ø£&ÉeTT˝À e÷s¡TŒ
dü+‘·]+#·T≈£î+~. MTs¡T #Óù|Œ~ uÛ˝Ñ Ò u≤>∑T+~! y˚TeTT ø£w|ºü &ü ,ç m+‘√
&ÉãT“ Ks¡TÃ#˚d,æ ms¡Te⁄\T, eT+<äT\T yê&ç‘˚ ø£<ë! Ä<ëj·TeTT edüT+Ô &˚~
nì n+fÒ MTs¡T m+‘· ø£w|ºü &ü Hç ê, &ÉãT“ m+‘· Ks¡Tà #˚dHæ ê, |ü+≥
#˚‹øÏ e#˚à düeTj·÷ìøÏ ˇø£ ô|<ä› es¡<√, n‹es¡¸bÕ‘·yÓ÷, ‘·TbòÕH√
95
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
eùdÔ n+‘ê eè<∏ëj˚Tø£<ë! Á|ü‘´· ø£+å >± ø±ø£b˛sTTHê, |üs√ø£+å >± ‘·q
uÛÑ÷‘ê\ <ë«sê kÕj·T+ #˚dæ+~ <˚e⁄&˚ ø£<ë! á e÷≥ H˚qT
#Ó|üŒ&ÉeTT˝Ò<äT, Hê≈£î @MT ‘Ó*j·T<äT. KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À 57e
dü÷sê 3e Äj·T‘Y˝À (57`3) ªªÄj·TH˚ yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ïyê&ÉT eT]j·TT
aka
∫≥º∫e]yê&ÉT eT]j·TT Á|ü‘·´≈£åî&ÉT eT]j·TT |üs√≈£åî&ÉT Äj·TH˚
eT]j·TT Á|ü‹ <ëì >∑T]+∫ C≤„qeTT>∑\yê&ÉT.μμ e´j·TkÕj·TeTT
ash
#˚ùdyê]øÏ |ü+#·uÛÑ÷‘ê\T düVü≤ø£]kÕÔsTT nqe#·TÃ. ø£+|üP´≥s¡T¢,
XÊÅdüÔy˚‘·\≈£î uÛÑ÷‘ê˝…˝≤ düVü‰j·T|ü&ÉT‘·THêïsTT n+fÒ ñ<ëVü≤s¡D≈£î
C≤„qeTT, }Vü≤, düàè‹ Hê e\qH˚ ø£\TZ#T· HêïsTT.
uÛ>Ñ e∑ BZ‘· |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T ÁbÕ|æj
Ô ÷Ó >∑eTT 15e XÀ¢øe£ TTq...
aith
XÀ¢ˆˆ 15 : düs¡«dü´ #êVü≤+ Vü≤è~ düìï$c˛º eT‘·Ô' düàè‹sY C≤„qeTb˛Vü≤q+ #· ˆ
y˚<Ó’X¯Ã dü¬s’«s¡Vü≤y˚Te y˚<√´ y˚<ë+‘·ø£è<˚«<ä$<˚e #êVü≤yéT ˆˆ
(Ä‘·à)
ww
w.t
hr
uÛ≤eeTT :` @ qœ\uÛ÷Ñ ‘·eTT\ qT+<äT Vü≤è<äjT· |”]—ƒ Hêe\q" >∑\TZ
düà è‹j·TT C≤„q+ãT q÷Vü≤— ˝…iTø£|iü #·TqT y˚<+ä ãT ˝…\¢ qHÓï— y˚<ä
|ò\ü <ë‘·jT· TqT y˚<$ä <äT"&É H˚q.
Ç+ø± >∑TD≤\˝À ˇø£ >∑TDyÓTqÆ ÄX¯ nqT >∑TD Áù|sπ |üD e\q,
<˚e⁄&Ü! qTe⁄« e÷≈£î Ç~ #˚dæô|≥Tº, ˙≈£î y˚TeTT yÓTT≈£îÿã&ç ø±qTø£\T,
<äøD
åÏ \T, HÓy’ <˚ ë´\T n]ŒkÕÔeTì #Ó|Œü &ÉeTT m+‘· düeT+»düy÷Ó MTπs
Ä˝À∫+#·Tø√+&ç. MTs¡T qqTï |ü⁄{Ï+º #·T <˚e⁄&Ü n+fÒH˚ <˚e⁄&ÉT á
düèwæ̃˝À $TeTà*ï |ü⁄{Ï+º #ê&Ü! |ü⁄{Ï+º ∫qyê&çøÏ b˛wæ+#·&eÉ TT ‘Ó*j·T<ë!
96
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
eTj·÷<Ûä´πøåD Á|üø£è‹' dü÷j·T‘˚ dü#·sê#·s¡yéT ˆ
ùV≤‘·THêH˚q øö+‘˚j·T! »>∑~«|ü]es¡Ô‘˚ ˆˆ
(|üs¡e÷‘·à)
ash
XÀ¢ˆˆ 10 :
aka
m.o
nB ˇø£ ej·TdüT‡≈£î e∫Ãq ‘·sê«‘· n&É>&∑ eÉ TT »s¡T>∑T‘·T+~ ø£<ë! Ä
ej·TdüT‡≈£î e#˚Ães¡≈î£ düs«¡ JesêdüT\ u≤>√>∑T\T Á|ü‘´· ø£+å >±, |üs√ø£+å >±
Äj·TH˚ ø£<ë! #·÷düTqÔ ï~. eT] <˚e⁄ì MT<ä dü+<˚V≤ü eTT m+<äT≈£î?
|üse¡ T, |ü]X¯ó<ä,› |ü$Á‘· C≤„qeTT MT<ä>sZ∑ ¡ ˝Òq+<äTe\qH˚ á dü+<˚V‰ü \T
‘·˝‘… T· ‘Ô êsTT. n+<äTøπ <˚e⁄&ÉT H˚qTHêïq˙, MTπø+ ø±<ä˙ ‘·q C≤„qeTT
#Ó|üŒe\dæ e∫Ãq~. uÛÑ>∑eBZ‘· sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´jÓ÷>∑eTT 10e
XÀ¢ø£eTTq.
aith
uÛ≤eeTT :` neì H˚qT Áãø£è‹ø£<´äÛ ø£‘å · eVæ≤+|ü »>∑‹" >∑\T>∑T uÛ÷Ñ ‘·C≤\
yÓT\¢— q{ϺùV≤‘·Te⁄qHÓ j·Ts¡T®Hê! »>∑eTT #· Áø£+ãTy√˝…" ~s¡T>∑">∑\T>∑T
HÓ|ü⁄&ÉT.
ww
w.t
hr
Ç+Ç+ø± |ü$Á‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À m˝≤ ñ+<√ #·÷&É+&ç.
10e dü÷sê 31e Äj·T‘Y˝À (10`31) ªªÄø±X¯eTT qT+&ç, uÛ÷Ñ $T
qT+&ç MT≈£î ñbÕ~Ûì düe÷≈£Lπsà yê&Óe&ÉT? #Óe⁄\ô|’, ø£fi¯flô|’ |üP]Ô
n~Ûø±s¡eTT ø£\yê&Óe&ÉT? bÁ ÕDeTTqï <ëìì bÁ ÕDeTT ˝Òì <ëìqT+&û,
ÁbÕDeTT ˝Òì <ëìì ÁbÕDeTTqï <ëìqT+&ç yÓ*øÏrùd yê&Óe&ÉT?
düeTdüÔ ø±sê´\ ìs¡«Vü≤Dø£sÔ¡ mes¡T? nì (z |Á eü ø±Ô!) yê]ì n&ÉT>∑T
n˝≤¢V≤t j˚Tμμ nì yês¡T ‘·|Œü ≈£î+&Ü #ÓãT‘ês¡T. eTs¡˝≤+≥|ü&ÉT
MTs¡T (<˚e⁄ì •ø£å≈£î) m+<äT≈£î uÛÑj·T|ü&És¡T?μμ
97
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
34e dü÷sê 39e Äj·T‘Y˝À (34`39) ªª(z Á|üeø±Ô!) yê]øÏ
aka
m.o
#Ó|ü, Hê Á|üuÛÑTe⁄ ‘·q <ëdüT\˝À ‘êqT ‘·\∫qyê]øÏ ñbÕ~Ûì
$düÔè‘·|üs¡TkÕÔ&ÉT, eT] ‘êqT ‘·\∫q yê]øÏ ≈£î~kÕÔ&ÉT. n˝≤¢Vt≤
e÷s¡ZeTT˝À MTs¡T @~ Ks¡Tà #˚dæHê Äj·Tq <ëìøÏ (dü+|üPs¡í)
|Á ‹ü |ò\ü eTT ÇkÕÔ&TÉ . Äj·Tq n+<ä]ø£Hêï ñ‘·eÔ T ñbÕ~Û|Á <ü ë‘·.μμ
67e dü÷sê 21e Äj·T‘Y (67`21) ªªˇø£y˚fi¯ Äj·Tq>∑qTø£
ash
‘·q ñbÕ~Ûì ì*|æyù̊dÔ eT] MT≈£î ñbÕ~Ûì Ç#˚Ãyê&Óe&√ #Ó|Œü +&ç?
(mes¡÷ ˝ÒsT¡ ) ø±˙ Ms¡T (á n$XÊ«düT\T) e÷Á‘e· TT ‘·eT ‘·\_s¡TdüT
‘·q+ô|’, |ü˝≤j·Tq+ô|’ bÕ‘·T≈£îb˛j·÷s¡T?μμ
ww
w.t
hr
aith
á $<Ûeä TT>± <˚e⁄&ÉT eTqøÏ∫Ãq <ëìì eTqeTT $|üØ‘·yTÓ qÆ
ÄX¯\≈£î˝ÀHÓ’ ø√¬sÿ\T ø√s¡qT yÓTT<ä\Tô|{Ϻ, eTqeTT dü+bÕ~+∫q
<ë+{À¢+∫ <˚e⁄&çøÏ ø±qTø£\T, <äøDåÏ \T, HÓy’ <˚ ë´\T Ç˝≤ mH√ï s¡÷|üeTT˝À
y˚TeTT ˙≈£î ÇdüTÔHêïeTT nq&ÉeTT @$T{Ï? <˚e⁄&ÉT Ç#˚Ãyê&˚ ø±˙
|ü⁄#·TÃ≈£îH˚yê&ÉT ø±<äT. ndü\T <˚e⁄ìøÏ qTe⁄« Çe«&ÜìøÏ Ç~ Hê~
nH˚~ @yÓTHÆ ê ˙ <ä>sZ∑ ¡ ñ+<ë! Ç+ø± Äj·Tq Á|ükÕ~+∫q <ë+{À¢qT+∫
Äj·Tq e÷s¡ZeTT˝À Ks¡Tà (»ø±‘Y) ô|{≤º*. Äj·Tq e÷s¡ZeTT˝À
Ks¡TÃô|≥º&ÉeT+fÒ <ëHê\T, ã\T\T Çe«&ÉeTT ø±<äT. Äj·Tq @
C≤„HêHÓï’ ‘˚ uÀ~Û+#ê&√, @ C≤„qeTT ‘Ó*j·TCÒjT· &ÜìøÏ ‘·q<ä>sZ∑ ¡ qT+∫
<ä÷‘·qT |ü+bÕ&√, @ C≤„qeTT Á|ü»\T ns¡eú TT #˚dTü ø√e&ÜìøÏ Á|üeø£\Ô qT
|ü+bÕ&√ Ä C≤„qeTT Á|ü»\+<ä]ø° ‘Ó*ùd˝≤ C≤„qe÷s¡eZ TT˝À &ÉãT“\qT
Ks¡Tà #˚j÷· *, n+‘˚>±˙ Á|ü»\≈£î <ëHê\T #˚d,æ ìs¡Tù|<ä\sTTq Á|ü»\≈£î
e÷+düeTT |ü+∫ô|{Ϻ, <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À Ks¡Tà ô|&ÉT‘·THêïeTì
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
98
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
nqTø√e&ÉeTT nC≤„qeTT. <ëHê\T n<Ûsä êà\T ø±e⁄q ø£sêàqTkÕs¡+>±
<ëqeTT #˚j·Te\dæeùdÔ <Ûäsêà#·s¡D Á|üø±s¡eTT <ëqeTT #˚j·TeTì
#ÓbÕŒ&ÉT. ø±˙ <ëqeTT #˚jT· &ÉeTTe\¢ H˚qT ‘Ó*j·Tã&ÉT‘êqT nì
mø£ÿ&Ü #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ˙‹, Hê´j·T+, <ëq+, <äjT· , Áù|eT yÓTT<ä\sTTq$
n˙ï Á|ü|+ü #ê dü+ã+~Û+∫q$. C≤„qeTT, nC≤„qeTT, <Ûsä à¡ eTT, n<Ûsä à¡ eTT
Çe˙ï <˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q$ á s¬ +&ç{˙Ï ˇø£<ëìø=ø£{Ï m|ü&É÷
ø£\|üe<äT›. Bì ñ<ëVü≤s¡D<ä>± ªªuÒ¢&ÉT, i+|üeTTμμ nH˚ ø£<∏ä˝À
$e]+#êeTT. á s¬ +&ç+{Ïø° ‘˚&Ü ≈£L&Ü dü+<äsꓤqTkÕs¡+>± ‘·|Œü ø£
‘Ó*j·TCÒkÕÔ&ÉT <˚e⁄&ÉT. ‹H˚ ‹+&ç≈£L&Ü <Ûäsêà#·s¡D Á|üø±s¡y˚T
‹qeTHêï&ÉT. n+fÒ á dü+bÕ<äq Hê~, Hê #˚‘√Ô Hê ø£+#·+˝À Hê
ÇwüºÁ|üø±s¡eTT H˚qT ‹+≥THêïqT nH˚ nVü≤eTTqT M&ç, <Ûäsêà#·s¡D
Á|üø±s¡eTT eT÷˝≤ìï Á>∑V≤æ +∫ <˚e⁄&ÉT Á|ükÕ~+∫q <ë+{À¢+∫ <˚e⁄&ÉT
ø£~*+∫ q&ç|æ+#˚ X¯øÏÔì á X¯ØsêìøÏ Á|ükÕ~+∫ ø£sêàqTkÕs¡+>±
Hê≈£î á ‹H˚ ‹+&çj·Tì, Hê X¯øÏÔ Á|üy˚Tj·T+ @MT ˝Ò≈£î+&ÜH˚
‹ì|ædTü HÔ êï&ÉT. Ä s¡T∫ Hê≈£î n+~+#ê&ÉT. Ç~ <Ûsä êà#·sD
¡ Á|üø±s¡eTT
‹q&ÉyT˚ . n+‘˚ø±˙ ø=ìï edüTeÔ ⁄\T ‹qeTì ø=ìï edüTeÔ ⁄\T e<ä\eTì
<˚e⁄&ÉT mø£ÿ&Ü #Ó|Œü ˝Ò<Tä . <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q XÀ¢øe£ TT\T>±˙, yêø£´eTT\T>±˙,
Äj·T‘Y\T>±˙ X¯Øs¡eTT˝À|ü\øÏ #·÷#·Tø=qTyê&˚ ì»yÓTqÆ C≤„ì, n+‘˚ø±˙
X¯Øs¡eTT ãj·T≥ <Ûäsêà#·s¡Dj·Tì <˚e⁄&ÉT mø£ÿ&Ü #Ó|üŒ˝Ò<äT. X¯Øs¡eTT
ãj·T{Ï $wüj·÷\T ˙‹, Hê´j·TeTT, X¯óÁuÛÑ‘·, n|ü]X¯óÁuÛÑ‘·, eT+∫,
#Ó&ÉT, y˚wüeTT, eÅdüÔ<Ûës¡D yÓTT<ä˝…’q$ n+‘ê Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq$.
<˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq XÀ¢ø±\T>±˙, yêø±´\T>±˙, Äj·T‘Y\T>±˙ X¯Øs¡eTT
ãj·T{ÏøÏ me¬sH’ ê ø£*Œ+∫ #ÓãT‘·THêïs¡+fÒ, n~ <˚e⁄ì C≤„qeTTø±<äqT
99
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
dü÷Á‘·+ >∑Ts¡TÔ ô|≥Tºø=qe˝…qT. <Ûäsêà\‘√ n<Ûäsêà\Tø£\e≥eTT <˚e⁄ìøÏ
‘Ó*j·T<ë! n+fÒ <˚e⁄ìøÏ n+‘ê ‘Ó\TdüT.
47e dü÷sê 3e Äj·T‘Y˝À (47`3) ªªÇ˝≤ m+<äT≈£î »]–+<ä+fÒ
aka
n˝≤¢ V t ≤ qT ‹s¡ d ü ÿ ]+∫qyês¡ T ndü ‘ ê´ìï nqTdü ] +#· > ±,
$XÊ«düT˝ÒyÓ÷ ‘·eT Á|üuÛÑTe⁄ qT+&ç e∫Ãq dü‘ê´ìï nqTdü]+#ês¡T.
Ç˝≤π> n˝≤¢V≤t e÷qe⁄\≈£î yê] dæ‹ú >∑‘T· \qT ‘Ó*j·T|üsT¡ kÕÔ&TÉ μμ
á $<ÛëqeT+‘ê düèwæ̃ yÓTT<ä≥H˚ <˚e⁄&ÉT ìs¡sí TT+∫ ô|{≤º&TÉ .
aith
ash
<Ûsä êà\qqTdü]ùdÔ <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&É‘ê&ÉT ø±˙, ã\T\qT Ç∫Ã,
ã*sTT∫Ãq |üX¯ó y˚eTq*ï dü«sêZìøÏ rdüT≈£îì b˛‘·T+~ n˙, Bì
e÷+düeTT ù|<ä\≈£î |ü+∫‘˚ <˚e⁄&çøÏ Çwüߺ˝Ö‘ês¡ì nqTø√e&ÉeTT
n$y˚ø+£ . Ç+ø± á |üXó¯ e⁄qT eTq≈£î ÄVü‰s¡+>± <˚e⁄&ÉT Á|ükÕ~+#ê&ÉT.
me]øÏ @ ÄVü‰sêìï Á|ükÕ~+#ê˝À Äj·Tq≈£î u≤>± ‘Ó\TdüT nì Ä
ÄVü‰sêìï d”«ø£]+#·&ÉeTT <Ûäs¡à düeTà‘·eTT.
ww
w.t
hr
á $<Ûeä TT>± <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q ns¡eú +‘·yTÓ qÆ uÛ≤yêìï nbÕs¡+ú >±
ns¡eú TT #˚dTü ø=ì eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\ Á|ü»\T eT÷&ÉT uÛ≤yê\qT ø£*–
ñHêïs¡T. <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q<ä+‘ê X¯Øs¡eTT˝À|ü*øÏ #·÷#·Tø=qT≥j˚T <Ûsä à¡ +
nì ‘Ó*j·Tø£ X¯Øs¡eTT ãj·T≥ n+‘ê #·÷#·Tø=ì n<Ûsä à¡ +>± J$düTHÔ êïs¡T.
Ç~ u≤>∑T+~ eTeTTà\qT ªªn<Ûäs¡à+>± J$düTÔHêïs¡Tμμ nì
n+{≤sê! H˚qT @MT Áyêj·T&É+ ˝Ò<Tä ‘√˝Òyê&ÉT ‘√\T‘·T+fÒ, ‘√\ã&˚
<ëì>± H˚qTHêïqT e÷ Ç<ä]› ø° kÕøÏ>å ± <˚e⁄&ÉTHêï&É˙, MTs¡T Áyêdü÷Ô
H˚qT Áyêj·T&É+ ˝Ò<Tä nq&ÉyT˚ $T{Ï? MT≈£î ø=+#Ó+ nsTTHê Ç+–‘·
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
100
m.o
C≤„qeTT ñ+<ë? #ÓbÕŒ*‡q<ä+‘ê #Ó|ü ≈£î+≥÷ b˛‘·÷ HêπøMT ‘Ó*j·T<äì
Hê≥ø£e÷&ÉT‘·THêïsê? nì MTs¡T qqTï Á|ü•ï+#·e#·TÃ.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
<ëìøÏ Hê düe÷<Ûëq+>± H˚qT ÁãVü≤à (ô|<ä›) $<ë´XÊÅdüÔeTT
Á|üø±s¡eTT Ç|üŒ{Ï es¡≈£î e÷ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T n+~+∫q XÊÅdüÔã<ä∆y˚Tq
C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT #Ó|Œü &ÉeTT »]–+~. ø±˙ MTs¡T Á|ü|+ü #· $<ÛëHêìï
nqTdü]+∫ qqTï á Á|üXï¯ \T n&ÉT>∑T‘·THêïs¡T ø±ã{Ϻ eTq uÛ≤s¡‘<· X˚ ¯
#·≥ºeTT Á|üø±s¡eTT uÛ≤eÁ|üø£≥q #˚ùd Vü≤≈£îÿ uÛ≤s¡‘·<˚X¯ Á|ü‹ bÂs¡T&çø°
ñ+~. ø±˙ Ç‘·sT¡ \˝À uÛ<Ò ë_ÛÁbÕj·÷\qT ø£\T>∑CùÒ d˝≤>± ˝Ò≈î£ +&Ü
me]˙ |üs√ø£å+>±HÓ’Hê, Á|ü‘·´ø£å+>±HÓ’Hê, |üs¡Te⁄ qcÕºìøÏ >∑Ts¡j˚T´
$<Ûëq+>± ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· e#·Tà nì $ì e⁄HêïqT. H˚qT m≥Te+{Ï
uÛ<Ò ë_ÛÁbÕj·÷\qT ø£\T>∑Cj
Ò T· ≥+˝Ò<Tä . ≈£î\,eT‘·,es¡,Z y˚w,ü uÛ≤wü,<˚X,¯ dü«s¡,
dü«s¡,Z Ä#ês¡e´eVü‰s¡, kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\qT Ç+ø± <˚e⁄&ç >∑T]+∫ uÛ<Ò ë
_ÛÁbÕj·÷\T M&É+&ç. ªeTq n+<ä] <Óe’ + ˇø£ÿfÒμ nì ñqï $wüjT· eTTH˚
#ÓãT‘·THêïqT ø±˙ mø£ÿ&Ü á eT‘·eTT >=|üŒ, á Á>∑+<∏äeTT >=|üŒ nì
@ <ëì >∑T]+∫ uÛ<Ò ë_ÛÁbÕj·T+>± #Ó|Œü &ÉeTT ˝Ò<Tä , ô|>’ ± MT dü÷\ú yÓTqÆ
Ä#ês¡ e´eVü‰sê\T kÕ+Á|ü<ëj·÷\T, Ä#·sD
¡ \T <˚e⁄&ç ø√düeTì>±˙,
<˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&É‘ê&Éì>±˙ e÷s¡e<äT,› ne˙ï <˚e⁄&ÉT #·÷&É&TÉ . <˚e⁄&ÉT
MT Vü≤è<äj·T+˝Àì dü÷ø£åàyÓTÆq uÛÑøÏÔ, ÁX¯<ä∆\qT e÷Á‘·eTT #·÷&É>∑\&ÉT.
n+<äTe\q mø£ÿ&Ü uÛ<Ò ë_ÛÁbÕj·÷ìøÏ ‘êMj·T≈£î+&Ü #Ó|Œü &ÉeTT »]–+~.
$TeTà*ï Ç<˚ dü‘´· eTT, BH˚ï qeTà+&ç nì H˚qq&É+ ˝Ò<Tä , q#·Ãø£b˛‘˚
e<ä*y˚jT· +&ç ø±˙ ˇø£ dü\Vü‰, ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ ≈£Ls¡qT e+&çq|ü&ÉT
dü>∑+˝À s¡T∫ #·÷&Éø£H˚ Ç~ u≤>∑˝Ò<äT nì #Ó|üŒ&ÉeTT düeT+»düyÓTÆq
|üìø±<äT, |üP]Ô>± #·~$ n|ü&ÉT q#·Ãø£b˛‘˚ e<ä* y˚jT· +&ç. á
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
101
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
|ü⁄düøÔ e£ TT n+<ä]ø° q#êÃ\ì Áyêj·T&ÉeTT˝Ò<Tä Hê≈£î <˚e⁄&ÉT Á|ükÕ~+∫q
C≤„q+ qT+&ç eT~˝À yÓT~˝Ò }Vü≤\qT Ç˝≤ ‘Ó\|ü&eÉ TT »]–+~.
Ç|üŒ{Ï es¡≈L£ eTqeTT #·]Ã+#·T≈£îqï düe÷#ês¡eTTqTã{Ϻ ÁãVü≤à
(ô|<ä)› $<ë´XÊÅkÕÔìï nqTdü]+∫ <˚e⁄&ÉT m˝≤ ñHêï&ÉT? n+fÒ Vü‰s¡eTT˝À
<ës¡eTT ñqï~ ø±˙ ø£ì|æ+#·<äT ø£<ë! nfÒ¢ <˚e⁄&ÉTHêï&ÉT ø±˙
ø£ì|æ+#·&ÉT, ø£ì|æ+#·Tq<ä+‘·j·T÷ Á|ü|ü+#·y˚T, ø£ì|æ+#·ì<˚ <˚e⁄&ÉT.
<˚e⁄&ÉT ˇø£ edüTÔe⁄ ø±<äT, ˇø£ |ü<ës¡úeTT ø±<äT, ˇø£ Äø±s¡eTT ø±<äT,
ˇø£ ù|s¡Tø±<äT, ˇø£ kÕúqeTT ø±<äT, Åd”Ôø±<äT, |ü⁄s¡Twüß&ÉTø±<äT b˛*Ã
#Ó|ü ≥≈£î á Á|ü|+ü #·eTT˝À @ <ëìø° kÕ{ÏjTÆÓ qyê&ÉT ø±<äT. s¡+>∑T,
s¡T∫, yêdüq, Äø±s¡eTT ˝Òìyê&ÉT, Ç+Á~j·TeTT˝…q’ ø£+{ÏøÏ ø£ì|æ+#·T
<äèX¯´eTT ø±<äT, #Ó$øÏ $qT|æ+#·T X¯ã›eTT ø±<äT, eTT≈£îÿ≈£î ‘Ó*j·TT
yêdüqø±<äT, Hê\Tø£≈£î ‘Ó*j·TT s¡T∫ø±<äT, #·s¡àeTTq≈£î ‘Ó*j·TT
düŒs¡Ùø±<äT, Ç+Á~j·÷>√#·sT¡ &ÉT n+<äTe\q Ç+Á~j·TeTT\ dü+ã+<Ûä
eTTqï yê]øÏ me]ø° ‘Ó*j·T&ÉT, Ç+Á~j·T $wüjT· eTT\≈£î nr‘·Tì>±
ñqï|ü&˚ Ç+Á~j·÷r‘·T&Óq’ <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·TTqT. n+<äTe\q Ç+Á~j·T
$wüjT· eTT\+<˚ m\¢yfi˚ \¯ dü+ã+<Û|ä &ü ç ñqï yê]øÏ ‘Ó*j·T&ÉT. |üP\
Vü‰s¡eTTq≈£î Ä<Ûës¡yTÓ Æ ñqï <ës¡eTTqT Vü‰s¡eT+<˚ yÓ~øÏHê ø£ì|æ+∫q≥T¢,
m\¢ X¯Øs¡eTT\≈£î Ä<Ûës¡yÓTÆq <˚e⁄ìï X¯Øs¡eTT\+<˚ yÓ~øÏ ‘Ó\TdüT
ø=q<ä>∑TqT.
C≤„H+˚ Á~j·TeTT\˝À ˇø£fqÆ… eTT≈£îÿ nqT |ü]ø£se¡ TT düTyêdüqqT
|”\Ã>∑\T>∑T‘·Tqï~. ø±˙ eTT≈£îÿ≈£î dü«j·TeTT>± yêdüq Á>∑V≤æ +#·T X¯ø˝ÔÏ <Ò Tä .
yêdüq Á>∑V≤æ +#·T Á|ò÷ü DeTqT ‘·HêàÁ‘·jT· qT X¯øÔÏ eT]jÓTTø£{Ï Á|ü‘´˚ ø£eTT>±
ñqï~. n~ ˝Òøb£ ˛‘˚ eTT≈£îÿ yêdüqqT |”*ÃqqT n~ @ yêdüHq’Ó ~
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
102
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛e⁄qT. n+<äTe\q düTyêdüq eTT≈£îÿ <ë«sê |”*ÃqqT
<ëìì Á>∑V≤æ +#·TX¯øÔÏ eT]jÓTTø£≥Tqï<äì ‘Ó*j·Te\j·TTqT. eTT≈£îÿ≈£î
‘Ó*j·TT yêdüq\T s¬ +&˚ s¬ +&ÉT ˇø£{Ï düTyêqq s¬ +&Ée~ <äTsê«düq.
Ç<˚ $<Û+ä >±H˚ eTq X¯Øs¡eTT˝À ãT~∆ nqTq~ ˇø£≥Tqï~, n~ Je⁄ì
#·T≥÷º #·T≥Tºø=ì >∑T+Á&É+>± ñqï yÓTT<ä{Ï bıs¡. Ç~ eTq X¯Øs¡eTT˝À
@ $wüj÷· HÓï’ Hê s¬ +&ÉT $<Ûë\T>± Ä˝À∫düT+Ô ~. ˇπø eTT≈£îÿ s¬ +&ÉT
s¡ø±\ yêdüq\qT #·÷#·Tq≥T¢, ˇπø ãT~∆ s¬ +&ÉT s¡ø±\ |üì‘·qeTTqT
#˚dTü +Ô ~. ˇø£{Ï Á|ü|+ü #· $wüj÷· \qT Á>∑V≤æ ùd,Ô s¬ +&ÉT <Óe’ $wüj÷· \qT
Á>∑Væ≤+#˚ k˛úeT‘· ø£*– ñqï~. eTq X¯Øs¡eTT˝À ñ+&˚ ◊<äT
C≤„H+˚ Á~j·÷\ <ë«sê ø£*>π Á|ü|+ü #· C≤„Hêìï ãT~∆ eTqdüT‡ <ë«sê
Á>∑V≤æ +∫ Je⁄ìøÏ ‘Ó\T|ü>± s¬ +&ÉT C≤„H+˚ Á~j·TeTT˝…q’ ø£qTï, #Óe⁄\qT+&ç
<Óe’ düe÷#êsêìï eTqdüT‡ <ë«sê Á>∑V≤æ +∫ ãT~∆ Je⁄ìøÏ ‘Ó\T|ü⁄qT.
|ü+#˚+Á~j·÷\T ◊<äT. 1) ø£qTï 2) eTT≈£îÿ 3) #Ó$ 4) #·sà¡ eTT
5) Hê\Tø£. á $<Û+ä >± ˇπø ãT~∆ Ç≥T Á|ü|+ü #· C≤„Hêìï n≥T <˚e⁄ì
C≤„Hêìï Je⁄ìøÏ ‘Ó\T|ü⁄qT. Je⁄&ÉT n+fÒ ˙ X¯Øs¡eTT˝À ìedæ+#·T#·Tqï
˙y˚. Ç<˚ $wüjT· eTT...
14e dü÷sê 52e Äj·T‘Y˝À (14`52) ªªá KTsYÄHé düeTdüÔ
e÷qe⁄\ ø=s¡≈£î ˇø£ dü+<˚X¯eTT, ‘·<ë«sê yê]ì ôV≤#·Ã]+#·{≤ìøÏ,
n˝≤¢Vt≤ ˇø£ÿ&˚ Äsê<Ûä´<Ó’eeTì yês¡T Á>∑Væ≤+#·{≤ìøÏ, Ç+ø± $E„\T
>Á V∑ ≤æ +#·>\∑ >∑{≤ìøÏ (Ç~ |ü+|üã&ç+~)μμ
38e dü÷sê 29e Äj·T‘Y˝À (38`29) ªªÇ<=ø£ X¯óuÛÑÁ|ü<äyÓTÆq
Á>∑+<∏äeTT. Á|ü»\T Bì yêø±´\ô|’ ∫+‘·q #˚ùd≥+<äT≈£î, ãT~∆ Je⁄\T
Bì<ë«sê >∑TDbÕsƒ+¡ H˚sT¡ Ã≈£îH˚+<äT≈£î y˚TeTT Bìì ˙yÓ|’ ⁄ü |ü+bÕeTT.μμ
103
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
35e dü÷sê 28e Äj·T‘Y˝À (35`28) ªªn˝≤π> eTqTwüß\˝À,
m.o
»+‘·Te⁄\˝À, |üXó¯ e⁄\˝À ≈£L&Ü |ü\T s¡+>∑T\T >∑\$ ñHêïsTT.
n˝≤¢V≤t <ëdüT\˝À C≤„qdü+|üqTï\T e÷Á‘y· T˚ Äj·Tq≈£î uÛj
Ñ T· |ü&‘É ês¡T,
ìX¯Ãj·T+>± n˝≤¢Vt≤ düsê«~Û≈£î´&ÉT, ø£åe÷o*μμ
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
á $<ÛäeTT>± eTqTwüß\+<ä]ø° ãT~∆ ñ+≥T+~ ø±˙ n~
Á|ü|+ü #· C≤„Hêìï, <˚e⁄ì C≤„Hêìï Ç˝≤ s¬ +&ÉT s¡ø±\ C≤„Hê\qT Je⁄ìøÏ
n+~düT+Ô ~. Á|ü|+ü #· C≤„qdü+|üqTï\≈£î e÷Á‘·yT˚ <˚e⁄ìe÷≥ ns¡eú TT
ne⁄‘·T+~ nqï~ ndü‘·´eTT. Á|ü|ü+#· C≤„qdü+|üqTï\T>± ô|<ä›ô|<ä›
XÊÅdyÔü ‘˚ \Ô· T, Ç+»˙s¡T¢ Ç˝≤ m+‘√eT+~ ñHêï, yê]~ Á|ü|+ü #· C≤„qeTT
ø±e⁄q yê] ãT~∆ Á|ü|ü+#· C≤„qeTT˝À >=|üŒ>± ñ+~. <˚e⁄ì
C≤„qeTTq+~+#·T ãT~∆ <Óe’ C≤„qeTTqT Je⁄ìøÏ n+~+#·TqT. n≥Te+{Ï
ãT~∆ø\£ yêìπø <˚e⁄ì C≤„qeTT ns¡eú T>∑TqT. n+‘˚>±˙ u≤>± #·<Tä e⁄qï
yê]πø ns¡eú TT ne⁄‘·T+~ nqïe÷≥ ‘·|ü . Á|üeø£yÔ ê]øÏ Áyêj·TqT,
#·<eä qT ndü\Tsê<äT ø±˙ <˚e⁄&ÉT nj·Tìï mqTïø√e&ÉeTT »]–+~.
m+<äTø£+fÒ Äj·Tq ãT~∆ <Óe’ C≤„Hêìï n+~+#˚~>± ñqï~.
ø=+<äsT¡ >∑Ts¡Te⁄\T, uÀ<Û≈ä î£ \T C≤„H+˚ Á~j·÷\≈£î n+<äìyê&çì
C≤„H˚+Á~j·÷\≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj·÷\H˚ Ä#·s¡D\T>± #Ó|æŒ
q&ç|ædüTÔHêïs¡T. ô|’>± ñ|ü<˚X¯eTT bı+~‘˚H˚ <˚e⁄ìï #˚s¡T≥≈£î ns¡TΩ&Ée⁄
nì ìj·TeT, ìã+<Ûqä \qT ô|&ÉT‘·THêïs¡T. X¯Øs¡eTT ˝À|ü\ ñ+&˚
>∑TD≤\H˚ ø£\àcÕ\qT+&ç ˙e⁄ |ü]X¯ó<äT&› $ç ø±yê* nì <˚e⁄&ÉT #Ó_‘˚,
ãj·T{Ï X¯ó∫, X¯óÁuÛÑ‘·\ >∑T]+∫ uÀ~Û+#·T#·THêïs¡T. ª<˚e⁄ìøÏ ìqTï
qTe⁄« düeT]Œ+#·Tø√μ n+fÒ <˚e⁄ìøÏ X¯Øs¡eTT ãj·T≥ ñqï edüTeÔ ⁄\qT,
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
104
m.o
e÷+kÕ\qT, ø±qTø£\qT düeT]ŒdüTHÔ êïs¡T. á e÷≥\T y˚TeTT #Ó|ü q~
ø±<äT KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À...
aka
2e dü÷sê 131e Äj·T‘Y˝À (2`131) ªª ª(Ä‘·à) düeTs¡ŒD
#˚dTü ø√μ nì n‘·ì |Á uü TÑÛ e⁄ n‘·ìï Ä<˚•+∫q|ü&É˝≤¢ ªªdüø\£ ˝Àø±\
Á|üuÛÑTe⁄ düeTø£åeTT˝À qqTà H˚qT düeT]Œ+#·T≈£îHêïqTμμ nì n‘·qT
düe÷<ÛëqeTT Ç#êÃ&ÉT.μμ Ç<˚ düe÷#ês¡eTT uÛ>Ñ e∑ BZ‘(· ‘Ísê‘Y)˝À nø£så ¡
|üsÁ¡ ãVü≤à jÓ÷>∑eTT 7e XÀ¢øe£ TT˝À...
ash
‘·kÕà‘Y düπs«wüß ø±˝Òwüß e÷eTqTdüàs¡ j·TT<Ûä´#· ˆ
eTj·T´]Œ‘·eTH√ãT~∆' e÷y˚TyÓ’wü´dü´dü+X¯j·T' ˆˆ
(Ä‘·à, kÕø±s¡eTT)
aith
XÀ¢ˆˆ 7 :
uÛ≤eeTT :` ø£qTø£ düs«¡ ø±\eTT\ ˙ eTqdüTq+<äT qqTï düà]sTT+#·T
#·T+&ÉTeTT qj·T#·]Á‘·! eTqdüT ãT~∆j·TT eT‘·‡eTs¡ŒD yÓTTq]Ã
#˚s"¡ >∑\TZ<Tä qHÓï ì•Ã+‘·‘√&É.
ww
w.t
hr
Ç+ø± 24e dü÷sê 34e Äj·T‘Y (24`34) ªªy˚TeTT MT e<ä›≈£î
düŒwüyº TÓ qÆ Äj·T‘Y\qT, MT≈£î |üPs¡«eTT >∑‹+∫q yê] ñ<ëVü≤s¡D\qT,
uÛÑj·TuÛÑ≈£îÔ\T >∑\ yê]ø=s¡≈£î ñ|ü<˚XÊìï |ü+bÕeTT.μμ
74e dü÷sê 54,55, Äj·T‘Y\˝À (74`54,55) ªªeTTe÷à{Ïø°
ø±<äT (yêdüÔey˚T$T≥+fÒ) á KTsYÄHé ˇø£ Væ≤‘·uÀ~Ûìμμ ø±ã{Ϻ
ªªø√]qyês¡T Bì<ë«sê ñ|ü<˚X¯+ Á>∑Væ≤+#·e#·TÃμμ
eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\˝À <˚e⁄&ÉT düs«¡ e÷qyê[ø° Ç∫Ãq ñ|ü<X˚ e¯ TT
nì ñ+&É>±, Çø£ eT‘·>T∑ s¡Te⁄\ ñ|ü<X˚ e¯ TT m+<äTø√! MTπs Ä˝À∫+#·T
105
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
aka
m.o
ø√+&ç. Ç|ü&ÉT eTqeTT ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D #Ó|ü≈£î+<ëeTT. eT∞fl
ñ<ëVü≤s¡D m+<äT≈£î? e÷eT÷\T>± #Ó_‘˚ ns¡úeTT ne⁄‘·T+~
ø£<ë! nì MT≈£î ˇø£ nqTe÷qeTT sêe#·TÃqT. ø±˙ ñ<ëVü≤s¡D\T,
ñ|üe÷Hê\T, ø£<∏ä\T Ç˝≤ mH√ï s¡ø±\T>± $e]+∫ #Ó|üq|ü&ÉT
<Ó’eC≤„qeTT u≤>± ns¡úeTe⁄‘·T+~ nì e÷ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T H˚]Œ+#ês¡T.
Ç<˚ düe÷#ês¡eTT |ü$Á‘· KTsYÄHé˝À #·÷&É+&ç. 2e dü÷sê 26e
Äj·T‘Y˝À (2`26) ªªìX¯Ãj·T+>± n˝≤¢V≤t <˚ì˙ ñ|üe÷q+>± #Ó|Œü {≤ìøÏ
ww
w.t
hr
aith
ash
dæ>∑TZ|ü&É&ÉT (≈£&É≈£î) <√eT nsTTHê düπs, <ëìø£Hêï n\ŒyÓTÆq edüTÔe⁄
nsTTHê düπs! $X¯«dæ+∫q yês¡T e÷Á‘·+ Ç~ ‘·eT Á|üuÛÑTe⁄ ‘·s¡|ü⁄
qT+∫ e∫Ãq dü‘·´eTì uÛ≤$kÕÔs¡T. ø±˙ n$XÊ«düT\T ªªá
ñ|üe÷qeTT\ <ë«sê Ç+‘·ø° n˝≤¢V≤t @+ #Ó|Œü <ä\#·T≈£î+≥THêï&ÉT?μμ
nì n+{≤s¡T. á $<Û+ä >± Äj·Tq Bì <ë«sêH˚ m+‘√ eT+~ì
n|üe÷s¡eZ TT |ü{kºÏ ÕÔ&TÉ , eT¬s+‘√ eT+~ì düHêàs¡+Z ô|ø’ Ï rdüT≈£î ekÕÔ&TÉ .
nsTT‘˚ Bì <ë«sê Äj·Tq n|üe÷sêZìøÏ ˝ÀqT#ù̊d~ n$<Ûj
˚ T· T\qT
e÷Á‘·y˚Tμμ.
Ç|ü&ÉT eT÷&ÉT eT‘ê\yê]øÏ <˚e⁄&ç∫Ãq eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\˝Àì
ø=ìï $wüj÷· \T á $<Û+ä >± ñHêïsTT #·÷&É+&ç.
‘Ísê‘Y (eT÷&ÉT sêÁ‘T· \T) uÛ>Ñ e
∑ BZ‘·
1. $X¯«yê´|üeÔ TT>± n+<ä]˝À ñqï~ Å‘‘’Ó e· TT nì ‘Ó\TŒq~ ‘Ísê‘Y.
2. $X¯«yê´|æ>Ô q∑ Tqï nìï eT‘·eTT\˝À Ç+<äT‘·«eTT ø£\<äì
#Ó|ü q~ ‘Ísê‘Y.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
106
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
3. @ eT‘·eTT˝Àì yê]¬øH’ ê eT‘· kÕeTs¡d´ü eTT ø£\>±\+fÒ <˚e⁄ì
C≤„qeTT ‘Ó*j·÷\+≥Tqï~ ‘Ísê‘Y.
4. nìï eT‘·eTT\qT kÕeTs¡d´ü eTT>± uÀ~Û+#·Tq~ ‘Ísê‘Y.
5. nìïeT‘·eTT\ kÕsê+X¯eTT ø£*j
Z T· Tqï~ ‘Ísê‘Y.
6. eT+Á‘·eTT\T, »|üeTT\T, ñ|üyêdüeTT\T, <Ûë´qeTT\‘√ dü+ã+<Ûeä TT
˝Ò≈î£ +&Ü Ç+Á~j·÷r‘· C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·Tq~ ‘Ísê‘Y.
7. Je⁄ìø£+fÒ ô|<ä~› eT]j·TT <˚e⁄ìø£+fÒ ∫qï~ eTs=ø£{Ï
>∑\<äT.n<˚<√ ‘Ó\T|ü⁄q~ ‘Ísê‘Y.
8. Væ≤+<ä÷eT‘·eTTø£+fÒ nr‘·yTÓ qÆ Ç+<ä÷eT‘·eTTqT >∑T]+∫ #Ó|Œæ
nìï eT‘·eTT\yê]#˚‘· H˚qT Ç+<äTe⁄qì (C≤„ìqì) #Ó|Œæ +#·Tq~
‘Ísê‘Y.
9. C≤„q $wüjT· eTT ‘Ó\TdüTø=+fÒ Á|ü‹ ˇø£ÿs¡T H˚qT Ç+<äTe⁄ ø±e˝…qì
ÄÁ‘·T‘·|&ü TÉ ˝≤>∑Tq #˚jT· Tq~ ‘Ísê‘Y.
10.C≤„qeTT ‘Ó*ùd+‘·es¡≈î£ @ eT‘·eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q<√ me]ø°
ns¡eú TTø±ì~ ‘Ísê‘Y.
11.nD>±]b˛sTTq Ä#ês¡eTT\≈£î, kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\≈£î ns¡eú TT\qT
‘Ó*j·TCÒjT· Tq~ ‘Ísê‘Y.
12.XÊÅd”Ôj·T‘·qT, nXÊÅd”Ôj·T‘·qT ‘Ó\T|ü⁄q~ ‘Ísê‘Y.
13.^‘êXÊÅdÔü Ä<Ûës¡eTT‘√ Ädæ≈Ô î£ \, Hêdæ≈Ô î£ \ yêdüeÔ eTTqT ‘Ó\T|ü⁄q~
‘Ísê‘Y.
14.j·T»„j÷· >±<äT\T, Áe‘·Áø£‘T· e⁄\T, y˚<ë<Û´ä j·TqeTT\T, ‘·|dü Tü ‡\T,
<Óe’ düeTà‘·eTTø±eì ‘Ó\T|ü⁄q~ ‘Ísê‘Y.
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
107
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
15.Hê\T>∑T ≈£î\eTT\T ˝Òeì Hê\T>∑T |ü<‘∆ä T· \T >∑\eì ≈£î\
s¡Væ≤‘·eTTqT ‘Ó\T|ü⁄q~ ‘Ísê‘Y.
16.C≤„qeTTqT $C≤„qdüV≤æ ‘·eTT>± $e]+∫ #Ó|ü q~ ‘Ísê‘Y.
17.Á|ü»\≈£î eTVü‰‘·´eTT\T nqedüse¡ Tì, C≤„qeTT nedüse¡ Tì
‘Ó\T|ü⁄q~ ‘Ísê‘Y.
18.XÊÅdãÔü <äe∆ TT>±ì sêe÷j·TDeTTqT, ùV≤‘·Tã<äe∆ TT>±ì uÛ≤>∑e‘·eTTqT
e<ä* XÊÅdãÔü <ä‘∆ ,· ùV≤‘·Tã<ä‘∆ · ø£*qZ ‘·qqT (^‘·qT) #·÷&ÉeT+≥Tqï~
‘Ísê‘Y.
19.uÛ>Ñ e∑ +‘·TìøÏ, |üse¡ ÷‘·à≈£î, <˚e⁄ìøÏ $&ç$&ç>± ns¡eú TT, ìs¡«#·qeTT
‘Ó\T|ü⁄q~ ‘Ísê‘Y.
20.eT‘·eTT˝˝Àì $<ÛëqeTTqT, dæ<ë∆+‘·eTT\˝Àì kÕs¡eTTqT,
XÊÅdüÔeTT˝Àì XÊÅd”Ôj·T‘·qT yÓ<äøÏ ñ+fÒ #·÷|ü⁄q~, ˝Ò≈£î+fÒ
Á|ü•ï+#·Tq~ ‘Ísê‘Y.
21.y˚sT¡ eT‘·eTT\˝Àì nbÕs¡eú TT\≈£î ìC≤s¡eú TTì∫à C≤„quÀ<Ûä
#˚jT· Tq~ ‘Ísê‘Y.
22.◊<äTH=ïø£{Ï nsTTq Äs¡T XÊÅdeÔü TT\˝Àì XÊÅdãÔü <ä‘∆ q· T #·÷|æ+#·Tq~
‘Ísê‘Y.
23.XÊÅdeÔü TTø±ì $wüjT· eTT\T XÊÅdeÔü TT\˝À ø£*dæjT· Tqïq÷ yê{Ïì
rdæy˚dæ XÊÅdüÔeTTq≈£î dü«#·Ã¤‘·qT #˚≈£Ls¡TÃq~ ‘Ísê‘Y.
24.XÊÅdüÔeTTqT >∑T]Ô+#·˝Òø£ nXÊÅd”Ôj·TeTqT yê]øÏ ø£fi¯ófl ‘Ó]|æ+∫
XÊÅdüÔeTT˝Àì XÊÅd”Ôj·T‘·qT ‘Ó\T|ü⁄q~ ‘Ísê‘Y.
25.nC≤„qeTT˝Àì n+<Ûøä ±s¡eTTqT, C≤„qeTT˝Àì Á|üø±X¯eTTqT,
$C≤„qeTT˝Àì nqTuÛeÑ eTTqT $e]+∫ ‘Ó\T|ü⁄q~ ‘Ísê‘Y.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
108
aka
m.o
26.|üPs¡«eTT+&ç Ç|ü&ÉT ˝Ò≈î£ +&Ü b˛sTTq $C≤„qeTTqT $e]+∫
‘Ó\T|ü⁄q~ ‘Ísê‘Y.
27.X¯Øs¡eTTq+<äT |æ≥÷´≥Ø >±¢+&é, $T>∑‘ê Äs¡T Á>∑+<∏Tä \≈£î sêC…q’ ≥T¢
$X¯«eTTq+<äT ÁãVü≤à$<ë´XÊÅdeÔü TT $T>∑‘ê ◊<äT XÊÅdeÔü TT\≈£î
sêE>∑qTqï<äì ‘Ó\T|ü⁄q~ ‘Ísê‘Y.
Ç+J˝Ÿ (u…_’ \T) ~«rj·T <Óe
’ >Á +∑ <∏e
ä TT
ww
w.t
hr
aith
ash
1. e÷j·T (kÕ‘êHé) ˝Òø£ ôd‘’ êHéqT eT]j·TT <˚e⁄&ÉT nqT Ç<ä]› ì
e÷Á‘·yT˚ ‘Ó\T|ü⁄q~ Ç+J˝Ÿ.
2. <˚e⁄ì C≤„qeTT ns¡eú TT ø±ø£b˛e&ÉyT˚ uÛ÷Ñ $TMT<ä nìï nqs¡eú TT\≈£î
ø±s¡DeTì ‘Ó\T|ü⁄q~ Ç+J˝Ÿ.
3. Væ≤+dü‘√ @ eT‘·eTTq÷, @ eTìwæ˙ e÷s¡Ã˝ÒeTì, <˚e⁄ì C≤„qeTT‘√
me]HÓH’ ê e÷s¡Ãe#·Ãì ‘Ó\T|ü⁄q~ Ç+J˝Ÿ.
4. <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚qì n+<ä]ø£+fÒ ô|<äj
› T· ì #Ó|ü yês¡T, e÷ eT‘·eTì,
e÷ <˚e⁄&Éì #Ó|Œü &ÉeTT ‘·|ü ø±<ë nì $eT]Ù+#·Tq~ Ç+J˝Ÿ.
5. Á|üuTÑÛ e⁄ <˚e⁄&ÉT, •\Te e÷j·T nì ‘Ó\T|ü⁄q~ Ç+J˝Ÿ.
6. dü‘´· eTTqT Á|üø{£ +Ï #·&eÉ TT, ndü‘´· eTTqT K+&ç+#·&eÉ TT
eTTK´ø±s¡´eTT>± ô|≥Tºø=qï~ Ç+J˝Ÿ.
KTsêHé (n+‹eT <Óe
’ >Á +∑ <∏e
ä TT)
1. ˙e⁄ ˙ eT‘·eTT˝À dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ C≤„ì$ ø±yê\ì ø√s¡Tø=H˚~ KTsYÄHé.
2. eTqTE\ eT‘ê\ø£r‘·yTÓ qÆ C≤„qeTTqT ‘Ó\T|ü⁄q~ KTsYÄHé.
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
109
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
3. <˚e⁄ìï ‘·|Œü Ç‘·s¡ e÷j·TqT Äsê~Û+#·e<äì› ‘Ó\T|ü⁄q~ KTsYÄHé.
4. <˚e⁄ì C≤„qeTqT Äj·TT<Ûeä TT‘√ <˚e⁄ì ôdì’ ≈£îì>± e÷] Á|üøÿ£ <ë]
|ü{ϺdüTÔqï e÷j·T ˝Òø£ kÕ‘êHé MT<ä |ü$Á‘·j·TT<ä∆eTT #˚j·÷*
ø±˙ kÕ{Ï eTqTwüß\ MT<ä ø±<äì ‘Ó*j·TCÒjT· Tq~ KTsYÄHé.
5. qeTàø£eTT, eT÷&ÛqÉ eTàø£eTT ø±e#·Tà C≤Á>∑‘>Ô· ± |ü]o*+#·eTì
‘Ó\T|ü⁄q~ KTsYÄHé.
6. eT÷&ÛqÉ eTàø£eTT\˝À eT÷&Û‘É «· eTTqT $e]+∫ K+&ç+#·Tq~
KTsYÄHé.
7. eTqTwüß\+<ä]ø° <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚, <Óe’ C≤„qeTT ˇø£ÿfÒqì ‘Ó\T|ü⁄q~
KTsYÄHé.
8. ùV≤‘·Te⁄˝Òì ùV≤‘·Tyê<äT\qT, ÄdæÔø£‘·«eTT˝Òì ÄdæÔ≈£î\qT
$eT]Ù+#·Tq~ KTsYÄHé.
9. eTìwæ ˇø£ÿ&˚, <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚ nsTTq|ü&ÉT Çìï eT‘·eTT\T,
Ç+<äsT¡ <˚e⁄fi¯ófl m+<äTø£ì Á|ü•ï+#·Tq~ KTsYÄHé.
10. eTqTwüß\ qT+&ç eTVü‰‘·Tà&ÉT, #Ó≥q¢ T+&ç ã<äìø£ ãj·T{ÏøÏ e#·TÃq≥T¢
nC≤„qT\ qT+&çjT˚ C≤„ì |ü⁄≥º>\∑ &Éì ‘Ó\T|ü⁄q~ KTsYÄHé.
11. ÄdæøÔ y£ ê<äT\≈£î, HêdæøÔ y£ ê<äT\≈£î, ùV≤‘·Tyê<äT\≈£î yÓTT<ä\>∑T me]ø°
‘Ó*j·Tìyê&ÉT <˚e⁄&Éì ‘Ó\T|ü⁄q~ KTsYÄHé.
12. f…*$»HéqT ø£qT|æ+#·T @ dü+ã+<Ûeä TT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚‹˝À ]yÓ÷{Ÿ#˚
q&ç|+æ ∫q≥T¢, #Ó≥TºMT<ä r>∑qT ø£ì|æ+#·T @ dü+ã+<Ûeä TT ˝Ò≈î£ +&Ü
uÛÑ÷$T˝Àì >∑&ɶ (<äT+|ü) ô|+#·Tq≥T¢, eTìwæì ø£qT|æ+#·T @
dü+ã+<Ûeä TT ˝Ò≈î£ +&Ü X¯Sq´eTT˝Àì <˚e⁄&ÉT b˛wæ+#·T#·THêï&Éì
‘Ó\T|ü⁄q~ KTsYÄHé.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
110
aka
m.o
ô|q’ ‘Ó*|æq $<Û+ä >± eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\˝À düe÷#ês¡eTT #·~yês¡T
ø£<ë! 1) B+{À¢ ø=+‘· Á|ü|+ü #· C≤„qeTT ñ+~, ø=+‘· <Óe’ C≤„qeT÷
ø£*dæ ñqï~. 2) ø=ìï ñqï $wüj÷· ˝Ò #Ó|ü ø√>± #Ó|ü ø√>± uÛ≤eeTT
e÷]q düe÷#ês¡eTT ñ+~. ñ<눈 #·<Tä e⁄`#·qTe⁄>± 3) ø=ìï ñqï
düe÷#ês¡eTT ø£s¬ ≈£î>º ± ñHêï eTq≈£î y˚s=ø£ $<Û+ä >± uÛ≤eeTT ns¡eú Tj˚T´
düe÷#ês¡eTT ñ+~.
‘Ísê‘Y Á>∑+<∏ä Á|ü»\T :` Ç+J˝Ÿ, KTsYÄHé Á>∑+<∏ë\qT
ˇ|üø√e&ÉeTT ˝Ò<Tä .
2) Ç+J˝Ÿ Á>∑+<∏ä Á|ü»\T :` ‘Ísê‘Y, KTsYÄHé Á>∑+<∏ë\qT ˇ|ü
ø√e&ÉeTT ˝Ò<Tä .
3) KTsYÄHé Á>∑+<∏ä Á|ü»\T :` ‘Ísê‘Y, Ç+J˝Ÿ Á>∑+<∏ë\qT ˇ|ü
ø√e&ÉeTT ˝Ò<Tä .
(ô|>’ ± ˇø£] Á|üeø£\Ô qT Ç+ø=ø£sT¡ ˇ|üø√e&ÉeTT ˝Ò<Tä .)
4) düeTq«j·Tø£sÔ¡ »yêãT :` düs¡«düèwæ̃ø£s¡Ô nsTTq ˇπø <˚e⁄&ÉT eT÷&ÉT
Á>∑+<∏ë\qT eTT>∑TZ] Á|üeø£Ô\ #˚‘· ˇπø <Ûäs¡àeTTqT C≤„qs¡÷|üeTT˝À #Ó|æŒ
|ü+|æ‘,˚ ˇø£] Á>∑+<∏eä TT\qT Ç+ø=ø£sT¡ m+<äT≈£î ˇ|üø√e&ÉeTT ˝Ò<Tä ?
ô|’>± ˇø£] Á|üeø£Ô\qT Ç+ø=ø£s¡T m+<äT≈£î ‘·≈£îÿe uÛ≤eeTT‘√
#·÷düTHÔ êïs¡T? Ç‘·s¡ Á|üeø£\Ô ô|’ yê] Á>∑+<∏ë\ô|’ Ç+ø=ø£sT¡ <äTÁwüŒ#êsê\T
#˚dü÷Ô, yê<äT˝≤≥≈£î ~>∑T‘·÷, ˇø£]H=ø£s¡T m+<äT≈£î øÏ+#·|üs¡#·T
≈£î+≥THêïs¡T?
ww
w.t
hr
aith
1)
ash
á $<Û+ä >± eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\˝À uÛ≤e ø±\Twü´eTT @s¡Œ&çq|ü&ÉT
@+ »s¡T>∑T‘·T+<√ ÁøÏ+<ä #·÷<ë›eTT. á $<ÛëHêìï ns¡eú TT #˚dTü ø√e
&ÜìøÏ ø=ìï bÕÁ‘·\ <ë«sê ñ<äV≤ü ]<ë›eTT.
111
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
aith
ash
aka
m.o
1) ‘Ísê‘Y Á>∑+<∏ä Á|ü»\T :` düs«¡ düèwæø˜ ° ˇπø <˚e⁄&Éì e÷≈£L ‘Ó\TdüT
ø±˙, e÷ Á>∑+<∏eä TT˝À ãVüQ <Óy’ êsê<Ûqä , j·TC≤„\T, düq´dæ+#·≥+ Ç˝≤
mH√ï e⁄HêïsTT. yêfi¯fl Á>∑+<∏ë\˝À n$ ˝Òe⁄. ø±ã{Ϻ yêfi¯fl Á>∑+<∏ë\T
ø£*Œ‘ê\T nì n+≥THêïs¡T.
2) Ç+J˝Ÿ Á>∑+<∏ä Á|ü»\T :` düs¡«düèwæ˜ø° ˇπø <˚e⁄&Éì e÷≈£L
‘Ó\TdüT ø±˙, ãVüQ <˚e‘êsê<Ûqä >∑T]+∫ e÷ Á>∑+<∏eä TT˝À <˚e⁄&ÉT
e÷≈£î #Ó|üŒ˝Ò<äT. e÷ bÕbÕ\qT ‘·q s¡ø£Ô+‘√ ø£&ç–, eTeTTà\qT
|ü]X¯ó<äT\∆ T>± #˚jT· &ÜìøÏ <˚e⁄&ÉT ‘·q ≈£îe÷s¡T&çì |ü+|æ+#ê&ÉT. n˝≤
yêfi¯fl Á>∑+<∏ë\˝À ˝Ò<äT ø±ã{Ϻ yêfi¯fl Á>∑+<∏ë\T ø£*Œ‘ê\T nì
n+≥THêïs¡T.
3) KTsYÄHé Á>∑+<∏ä Á|ü»\T :` ô|’ Á>∑+<∏ä Á|ü»\T düs¡«düèwæ̃ø° ˇπø
<˚e⁄&Éì #Ó|æŒ, ˇø£s¡T ãVüQ<˚e‘êsê<Ûäq #˚ùdÔ, Ç+ø=ø£s¡T <˚e⁄ìï e<ä*
≈£îe÷s¡Tìï |üPõdüTÔHêïs¡T. y˚TeTT eT≥T≈£î ˇπø <˚e⁄ìï |üPõdüTÔHêïeTT
nì n+≥THêïs¡T.
ww
w.t
hr
4) düeTq«j·Tø£sÔ¡ »yêãT :` ‘Ísê‘Y Á>∑+<∏eä TT˝À ãVüQ<˚e‘êsê<Ûqä
#˚jT· eTì mø£ÿ&Ü ˝Ò<Tä . Ç+ø± j·TC≤„\T, düq´dæ+#·≥eTT nH˚ XÀ¢ø±\T
ñqï yê{Ïì yêfi¯ófl X¯Øs¡eTT ãj·T≥ Ä#·]+#ês¡Tø±˙, <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q≥T¢
X¯Øs¡eTT ˝À|ü\ Ä#·]+#·˝<Ò Tä . á Á>∑+<∏ä Á|üeø£Ô ø£èwüeí T÷dü dü«j·TeTT>±
mø£ÿ&Ü j·TC≤„\T>±˙, ãVüQ<˚e‘êsê<Ûäq >±˙, düq´dæ+#·≥eTT>±˙
#˚jT· ˝Ò<Tä . Äj·Tq #˚jT· +<˚ Mfi¯fl Á|ü»\¬ø˝≤ #ÓbÕŒs¡T? Äj·Tq ˇø£{Ï
#Óù|Ô Ä Á>∑+<∏ä Á|ü»\øÏ Ç+ø=ø£ $<ÛäeTT>± ns¡úyÓTÆ+~. ô|’>± uÛÑ>∑eBZ‘·
n+fÒ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ^∫q ^‘· nì ns¡úeTT. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ^∫q ^‘·
@~? nì nqT≈£î+fÒ X¯Øs¡eTT jÓTTø£ÿ Vü≤<˚› Ä ^‘· #·÷&É+&ç.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
112
aith
ash
aka
m.o
1. Ç~ <˚e⁄ì#˚ ^j·Tã&çq ^‘·,
á ^‘·<ë{Ï @ <Ûsä à¡ eTT ˝Ò<Tä .
2. á ^‘·˝ÀH˚ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT #Ó|Œæ q
XÀ¢øe£ TT\ìïj·T÷ Ç$T&ç ñqï$.
3. á ^‘·ø+£ fÒ ãj·T≥ me«s¡÷,
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àì ˇø£ÿ XÀø£e¢ TTqT
≈£L&Ü #·÷|ü˝sÒ T¡ .
4. l uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T˚ á ^‘·,
á ^‘·jT˚ l uÛ>Ñ e∑ BZ‘.·
5. <˚e⁄&ÉT düèwæ̃+∫q<˚ X¯Øs¡Vü≤<äT›,
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT #Ó|Œæ q<˚ uÛ>Ñ e∑ BZ‘.·
X¯Øs¡ Vü≤<äT›
ww
w.t
hr
<ëìH˚ KTsYÄHé˝À ªªeT÷kÕøÏ ^≥TsêsTT Çe«ã&ç+~μμ nì nHêï&ÉT.
eTqeTT eTq }] Vü≤<äT› nì }] ∫es¡q ô|fÒº sêsTTì #Ó|Œü e#·TÃqT.
Ä }] dü]Vü≤<äT› nì ˝Òø£ ^≥TsêsTT nì nqe#·TÃqT. <ëìH˚ uÛ>Ñ e∑ BZ‘·
n+{≤s¡T. n˝≤π> e´_Û#]· +#·e<äT› n˙, ‘ê´–$ø± n˙, HÓy’ <˚ ´ä eTT
ô|≥Tº n˙, |üsT¡ \qT Áù|$T+#·T n˙ Ç˝≤ mH√ï XÀ¢ø±\qT uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT
^∫q X¯Øs¡ Vü≤<äT›˝À #·÷#·Tø=qø£, X¯Øs¡eTT ãj·T≥ Ä XÀ¢ø±\T
#·÷#·Tø=qT≥ e\q dü÷ø£àå nsêú\T, dü÷\ú +>± yêfi¯fl≈£î ns¡eú Tj·÷´sTT.
Ä Á>∑+<∏eä TT˝À ø£*Œ‘ê\T ñHêï <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T ≈£L&Ü ñqï$ ø£<ë!
ô|’>± ÁãVü≤à (ô|<ä›) $<ë´XÊÅkÕÔìøÏ eT÷\dæ<ë∆+‘·yÓTÆq ªªø£ås¡, nø£ås¡,
113
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
|ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ Tμμ nqT dæ<ë∆+‘·eTT ñqï~ ø£<ë! MT Ç<ä]› Á>∑+<∏Áä |ü»\≈£î
m+<äT≈£î Ä $wüjT· eTT ns¡eú TT ø±e&É+ ˝Ò<Tä ?
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
Çø£ Ç+J˝Ÿ Á>∑+<∏äeTT˝À ≈£L&Ü n<˚ eT÷\ dæ<ë∆+‘·eTT
ªª≈£îe÷s¡T&ÉT, ‘·+Á&ç, |ü]X¯ó<ë∆‘·àμμ nì nø£ÿ&É #ÓbÕŒ&ÉT. Çø£ Á|üuÛÑTe⁄
s¡øeÔ£ TT‘√ bÕ|ü⁄\T ø£&>É ã∑ &É‘ês¡qï e÷≥ ≈£L&Ü yêfi¯ófl X¯Øs¡eTT ãj·T≥
dü÷ú\eTT>± ns¡úeTT #˚düT≈£îHêïs¡Tø±˙ dü÷ø£åà+>± X¯Øs¡eTT ˝À|ü\ s¡ø£Ô+
n+fÒ C≤„qeTT n˙, Áø°dTü Ô n+fÒ n_ÛùwøÏ+#·ã&çqyê&É˙, <˚ì‘√ n_Ûùw
øÏ+#·ã&ܶ&ÉT n+fÒ Ä‘·à‘√j·T˙, Ä‘·àC≤„qeTT Äj·Tq˝À ì+&ÉT>±
ñ+<ä˙, Ä C≤„qeTT‘√ eTqeTT ø£&>É ã∑ &Ü˝Òø±˙, dü÷\ú yÓTqÆ Äj·Tq
s¡ø£ÔeTT‘√ ø±<ä˙ ns¡úeTT #˚düTø√˝Òø£ b˛j·÷s¡T.
Çø£ KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À n<˚ eT÷\ dæ<ë∆+‘·yTÓ qÆ ªª‘√\ã&˚
yê&ÉT, ‘√˝Òyê&ÉT, kÕøÏ>å ± ñqïyê&ÉTμμ >± #Ó|Œæ +#ê&ÉT <˚e⁄&ÉT. Mfi¯ófl
ˇπø <˚e⁄&çH˚ Äsê~Û+∫Hê eT÷\ dæ<ë∆+‘êH˚ï ns¡úeTT #˚düTø√˝Òø£
b˛j·÷s¡T.
1) KTsYÄHé Á>∑+<∏ä Á|ü»\T :` Ç|ü&ÉT y˚TeTT eT÷\dæ<ë∆+‘êìï
>∑T]Ô+#·ø£b˛sTTHê e∫Ãq qwüºeTT @$T? ˇπø <˚e⁄H˚ï ø£<ë! y˚TeTT
Äsê~ÛdTü HÔ êïeTT nì nqe#·TÃqT.
1) düeTq«j·Tø£sÔ¡ »yêãT :` ˇπø <˚e⁄ìï MTs¡T Äsê~Û+∫Hê eT÷\
dæ<ë∆+‘êìï >∑Ts¡TÔ|ü≥º≈£î+&Ü ñ+&ÉãfÒº e÷ <˚e⁄&ÉT y˚s¡T, yêfi¯fl <˚e⁄&ÉT
y˚sT¡ nì MT≈£î ns¡eú TT nsTT+~. n˝≤ ns¡eú Teã{Ϻ ˇπø <˚e⁄ìï y˚sT¡
y˚sT¡ <˚e⁄fi¯flì uÛ<Ò ë_ÛÁbÕj·÷\T yÓTT<ä*&ç Ä uÛ<Ò ë_ÛÁbÕj·÷\T Áø£eT+>±
eT‘ê\T>±, esêZ\T>± Ä#ês¡ uÛ<Ò ë\T>±, uÛ≤cÕ uÛ<Ò ë\T>± Ç˝≤ mH√ï
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
114
aka
m.o
uÛ<Ò ë_ÛÁbÕj·÷\e\¢ ˝Àø£eTT˝À ø£˝À¢\+ #Ó\sπ >∑T‘·T+~. ô|>’ ± eT÷&ÉT
Á>∑+<∏ë\˝Àì C≤„qs¡÷|ü+˝À ñqï Äj·T‘Y\qT>±˙, XÀ¢ø±\qT >±˙,
yêø±´\qT >±˙ ˇø£]H=ø£s¡T ì+~+#·T#·THêïs¡T. ì+~+#·T≥˝À
ø£*Œ‘·yTÓ qÆ yêø±´\qT ì+~+∫Hê |òsü y¡ ê˝Ò<Tä , ø±˙ ndü˝q’… yêø±´\qT
ø£*Œ‘ê\ì ì+~+#·T≥ e\q <˚e⁄ì yêø±´\qT uÛ+Ñ >∑|sü ∫¡ qyêsö‘ês¡T.
<˚e⁄ì •ø£å≈£î ns¡TΩ˝Ö‘ês¡ì <˚e⁄&ÉT |ü$Á‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À...
3e dü÷sê 98e Äj·T‘Y˝À (3`98) ªªz Á>∑+<∏äeVüQ˝≤sê!
ww
w.t
hr
aith
ash
MTs¡T n˝≤¢Vt≤ Äj·T‘Y\ (yêø±´\)qT m+<äT≈£î ‹s¡düÿ]düTÔHêïs¡T?
MTs¡T #˚ùd ø£s¡à\≈£î n˝≤¢Vt≤ kÕøÏå>± ñHêï&ÉTμμ nì (z Á|üeø±Ô!)
yê]øÏ #Ó|ü.μμ
2e dü÷sê 38,39e Äj·T‘Y\˝À (2`38,39) ªªy˚TeTT yê]‘√
ªªMTs¡+‘ê Çø£ÿ&ç qT+∫ ~–b˛+&ç, Hê ñ|ü<˚X¯eTT m|ü&ÉT MTe<ä›≈£î
e∫ÃHê, <ëìï nqTdü ] +#˚ yê]øÏ m˝≤+{Ï uÛ Ñ j · T eTT>±˙,
<äT'KeTT>±˙ ñ+&É<Tä .μμ
ªªø±˙ mes¡sTT‘˚ <ëìì ìsêø£]+∫, e÷ Äj·T‘·T\qT
ndü‘ê´\ì Á‘√dæ|ü⁄#·TÑês√ yêπs qs¡ø±–ï˝ÀøÏ b˛j˚Tyês¡T,
yês¡+<äT˝À ø£\ø±\eTT |ü&ç ñ+{≤s¡T.μμ
á $<Û+ä >± #ÓbÕŒ&ÉT. n˝≤+≥|ü&ÉT me] Á>∑+<∏ë\qT yês¡T
#Ó|ü≈£îHêï |òüs¡yê˝Ò<äT ø±˙ Ç‘·s¡ Á>∑+<∏ë\qT, Ç‘·s¡ Á|üeø£Ô\qT ‘·≈£îÿe
#˚dæ e÷{≤¢&TÉ ‘·THêïs¡T. ô|>’ ± MT Á>∑+<∏ë\˝À ñqï~. e÷ Á|üeø£Ô >∑T]+#˚,
MT Á>∑+<∏ë\˝À ñqï~ e÷ Á>∑+<∏Cä ≤„qy˚T nì #Ó|Œü ≈£î+&Ü, MT≈£î <˚e⁄&ÉT
115
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
‘Ó*j·Tã&Ü\+fÒ eT‘·eTT e÷s¡TÃø√+&ç, e÷ eT‘·eTT˝À #˚s+¡ &Éì MTs¡T
eT‘· yê´|æÔì #˚düTÔHêïs¡T>±˙, <˚e⁄ì yê≈£îÿqT yê´|æÔ #˚j·T˝Ò<äT.
aith
ash
aka
eT‘·eTT e÷s¡TÃ≈£î+fÒ <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&É‘ê&Éì mø£ÿ&É #ÓbÕŒ&ÉT?
MTπs C≤„qdü+|üqTï˝…’‘˚, <˚e⁄ì $<ÛëHêìï nqTdü]+#˚ yê¬s’‘˚, MT
Á>∑+<∏ë\˝Àq÷ <˚e⁄ì C≤„qeTTqï~, ªªMT≈£î Á>∑+<∏ë\qT Á|ükÕ~+∫q
<˚e⁄&˚ e÷≈£L Á>∑+<∏ëìï Á|ükÕ~+#ê&ÉT. <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·÷\+fÒ
eT‘·e÷]Œ&ÉT\T nedüse¡ TT ˝Ò<Tä , MT Á>∑+<∏eä TT˝Àì ø£*Œ‘· C≤„Hêìï
e<ä* ndü˝…’q C≤„q+ #·<äTe⁄ø=ì nqTdü]+#·+&çμμ nì ìkÕ«s¡ú+>±
|æ\T|ü⁄ìyê«*. Ç<ä+‘ê ÁãVü≤à (ô|<ä)› $<ë´XÊÅd+Ôü ˝À eT÷\dæ<ë∆+‘êìï
e~˝ÒjT· ãfÒ,º eT÷\dæ<ë∆+‘·eTT ns¡eú TTø±πø eTqdüŒs¡\ú T á $<Ûeä TT>±
e#êÃsTT.
ww
w.t
hr
KTsYÄHé Á>∑+<∏ä Á|ü»\˝À eTs√es¡+Z :` MTs¡T #Ó|Œæ q $<ÛëqeT+‘ê yπ̊s
es¡ZeTTyês¡T #˚düTÔHêïs¡T. y˚TeTT e÷Á‘·eTT $T>∑‘ê Á>∑+<∏ë\ CÀ*øÏ
yÓfi¯fl&ÉeTT˝Ò<äT. ô|’>± <˚e⁄ì Á|üeø£Ô\qT yêfi¯ófl ‘Ó∫Ãq Á>∑+<∏ë\qT
$X¯«dædüTÔHêïeTT. e÷ Á>∑+<∏äeTT e÷Á‘·y˚T y˚TeTT MTs¡T #Ó|æŒq≥T¢
nqTdü]düTÔHêïeTT, Çø£ e÷ es¡Zy˚T <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq≥T¢ q&ÉT#·T≈£î+≥Tqï
es¡eZ TT. á <Ûsä à¡ y˚T >=|üŒ <Ûsä à¡ eTì #ê{Ï #Ó|ü ‘·THêïeTT nì n+≥THêïs¡T.
düeTq«j·Tø£sÔ¡ »yêãT :` 2e dü÷sê 91e Äj·T‘Y˝À (2`91) ªªn˝≤¢V≤t
ne‘·]+|üCÒdæq Á>∑+<∏ëìï $X¯«dæ+#·+&çμμ nì yê]‘√ nqï|ü&ÉT
ªªe÷ô|’ ne‘·]+|üCÒj·Tã&çq <ëìì y˚TeTT $X¯«dædüTÔHêïeTTμμ nì
düe÷<Ûëq$TkÕÔsT¡ . <ëì ‘·sê«‘· e∫Ãq <ëìì n~ dü‘´· yÓTqÆ |üŒ{Ïø,°
‘·eTe<ä› ñqï >Á +∑ <∏ëìï n~ <Ûèä Mø£]düTqÔ ï|üŒ{Ïø° yês¡T ‹s¡kÕÿ]kÕÔsT¡
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
116
ash
aka
m.o
(düπs! n˝≤¬>’‘˚) yê]ì á $<Ûä+>± n&ÉT>∑T (eTTqT|ü{Ï Á>∑+<∏ë\ô|’)
MT≈£î qeTàø£eTT+fÒ, eT] |üPs¡«eTT e∫Ãq <Ó’eÁ|üeø£Ô\qT m+<äT≈£î
Vü≤‘·´ #˚XÊs¡T?μμ
2e dü÷sê 89e Äj·T‘Y˝À (2`89) ªªyê]e<ä› (eTT+<äTqT+#˚)
ñqï <Ó’e Á>∑+<∏ëìï (uÛÑ>∑eBZ‘·qT) <ÛäèMø£]+#˚ Á>∑+<∏äeTT n˝≤¢Vt≤
e<ä›qT+∫ e∫Ãq|ü&ÉT, ‘Ó*dæ ≈£L&Ü yês¡T <ëìì ‹s¡düÿ]+#·
kÕ>±s¡T. eT] #·÷&ÉuÀ‘˚ Bìsêø£≈î£ eTTqT|ü⁄ ‘·eT≈£î n$XÊ«düT\ô|’
$»j·TeTT #˚≈L£ sê\ì yês¡T dü«j·T+>± n_Û\wæ+#˚yês¡T. Ç≥Te+{Ï
‹s¡kÕÿs¡T\ô|’ n˝≤¢V≤t XÊ|üeTT |ü&TÉ >±ø£μμ
3e dü÷sê 72e Äj·T‘Y˝À (3`72) ªªÁ>+∑ <∏eä VüQ\˝Àì ˇø£
ww
w.t
hr
aith
es¡ZeTT Ç˝≤ nqï~. $X¯«dæ+∫qyê]ô|’ ne‘·]+∫q <ëìì
ñ<äj·TeTT $X¯«dæ+∫, kÕj·T+Á‘·eTT ‹s¡düÿ]+#·+&ç. ãVüQXÊ
Ç˝≤>∑sTTHê yês¡T eTs¡* b˛‘êπsyÓ÷!μμ
2e dü÷sê 41e Äj·T‘Y˝À (2`41) ªªMTe<ä›qTqï Á>∑+<∏ë\≈£î
<ÛäèMø£s¡D>± H˚qT ne‘·]+|üCÒdæq á Á>∑+<∏ëìï (KTsYÄHé)qT
$X¯«dæ+#·+&ç. Bì|ü≥¢ n+<ä]ø£+fÒeTT+<äT MTπs ‹s¡kÕÿs¡T\T ø±ø£+&ç.
Ç+ø± Hê Äj·T‘·T\qT ø=~›bÕ{Ï <Ûsä ≈¡ î£ neTTàø√≈£+&ç, Hê≈£î e÷Á‘y· T˚
uÛÑj·T|ü&É+&ç.μμ
2e dü÷sê 14e Äj·T‘Y˝À (2`14) ªª$XÊ«düT\qT ø£\TdüT≈£îqï|ü&ÉT
yês¡T, ªªy˚TeT÷ $X¯«dæ+∫q yês¡yT˚ μμ nì n+{≤s¡T. ø±˙ ‘·eT ôw‘’ êqT\
(n+fÒ ‘·eT ô|<ä›\ ˝Òø£ düsê›s¡T\) e<ä›≈£î b˛sTTq|ü&ÉT, ªªy˚TeTT MT‘√H˚
ñHêïeT+&û. ø±ø£b˛‘˚ yêfi¯fl‘√ |ü]Vü‰düe÷&ÉT‘·THêïeT+‘˚μμ nì
|ü\T≈£î‘ês¡T.μμ
117
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
2e dü÷sê 98,99 Äj·T‘Y\˝À (2`98,99) ªªmes¡T n˝≤¢V≤t ≈£î,
aka
m.o
Äj·Tq <ä÷‘·\≈£î, Äj·Tq |Á eü ø£\Ô ≈£î, õÁãj˚T˝Ÿ eT]j·TT MTø±sTT˝Ÿ≈î£
XÁ̄‘T· e⁄\T>± ñ+{≤s√ n≥Te+{Ï n$XÊ«düT\≈£î n˝≤¢V≤t XÁ̄‘T· e⁄>±
ñ+{≤s¡T.μμ
ªªz Á|üeø±Ô! düŒwüºyÓTÆq dü÷#·q\qT y˚TeTT ˙ô|’ ne‘·]+|üCÒXÊeTT.
n$<Û̊j·TT\T ‘·|üŒ y˚¬ses¡÷ yê{Ïì Á‘√dæ|ü⁄#·Ãs¡T.μμ
ww
w.t
hr
aith
ash
ô|q’ ‘Ó*|æq $<Û+ä >± KTsYÄHé˝À Äj·T‘Y\qTã{Ϻ eTT+<äT e∫Ãq
Á>∑+<∏ë\qT Á|ü»\T ˇ|ü≈£îHêï, y˚TeTT $X¯«dæ+#êeTT nì nHêï, n<˚
C≤„qeTTqï Á>∑+<∏äeTT y˚s=ø£ Á|üeø£Ô ‘Ó∫Ãq|ü&ÉT Bìì y˚TeTT
ˇ|üø√eTT, e÷ <ä>sZ∑ ¡ ñqï Á>∑+<∏ëH˚ï ˇ|ü≈£î+{≤eTT nì n+≥THêïs¡T.
ø=+<äss¡ TT‘˚ y˚TeTT M{Ïì $X¯«dæ+#êeTT nì H√{Ï‘√ ñ<äjT· eTT |ü*øÏ
kÕj·T+Á‘·eTT eTs¡∫bıeTà+≥THêïs¡T. á $<Û+ä >± KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT
eTT+<äTe∫Ãq Á>∑+<∏ë\ Á|ü»\T ˇ|üø√e&ÉeTT˝Ò<Tä . MTs¡T qqTï ˇø£
Á|üXï¯ n&É>e∑ #·TÃ. #·÷#êsê! KTsYÄHéqT Ä Á>∑+<∏ä Á|ü»\T ˇ|üø√e&ÉeTT
˝Ò<Tä ø£<ë! eT] ‘·|ü me]~ nì? eT] KTsYÄHé Á>∑+<∏ä Á|ü»\T ≈£L&Ü
n<˚ ‘·|ü #˚d÷ü HÔ êïs¡H˚ y˚TeTT #Óù|Œ~. KTsYÄHéø+£ fÒ eTT+<äT e∫Ãq
Á>∑+<∏ë\qT MT¬s+<äT≈£î $X¯«dæ+#·&ÉeTT˝Ò<äT. (2e dü÷sê 136e
Äj·T‘Y˝À) <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq≥T¢ eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\qT, eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\
Á|üeø£\Ô qT $X¯«dæ+#·+&ç n+fÒ n+<äT˝À $T–*q s¬ +&ÉT Á>∑+<∏ë\qT
Ç<äs› T¡ Á|üeø£\Ô qT $X¯«dæ+#êeTT n+≥÷H˚ Ä Á>∑+<∏ë\qT eTT≥ºqT
≈£L&Ü eTT≥Tºø√ø£+&ç nì Á|ü»\qT m+<äT≈£î XÊdædüTÔHêïs¡T? MTπs
$X¯«dæ+∫q≥¢sTT‘˚ m+<äT≈£î #·<eä s¡T? n+<äT˝À ø£*Œ‘ê\THêï <˚e⁄&ÉT
‘Ó*|æq C≤„qeTT ≈£L&Ü ñ+~ ø£<ë! Ä C≤„Hêìï yê]øÏ $&ÉeTs¡∫
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
118
ash
aka
m.o
#Ó|Œü e#·TÃqT ø£<ë! $&ÉeTs¡∫ #Ó|Œü &ÉeTT ø±<äT ø£<ë! e÷ Á>∑+<∏ëH˚ï
$X¯«dæ+#·+&ç nì eT‘·e÷]Œ&ÉT\≈£î |æ\e&ÉeTT @$T{Ï? dü÷ú\+>±
ñqï Hê´j·TkÕúqeTT 100 eT+~ <√wüß\T ‘·|Œæ +#·T≈£îHêï |òsü y¡ ê˝Ò<Tä
ˇø£ÿ ìs√›wøæ Ï •ø£å |ü&≈É L£ &É<Tä nì #Ó|Œü &ÉeTT $qï eTqeTT |ü~ (10)
ø£*Œ‘ê\T ø£*dæ ñHêï |òsü êe˝Ò<Tä ø±˙ dü÷ø£àå +>± <˚e⁄ì yêø±´ìøÏ
$s¡T<ä+∆ >±, n>ös¡e+>± |ü\ø£≈L£ &É<Hä ˚ dü‘´· + MTs¡T Á>∑V≤æ +∫ ñ+fÒ
Ä Á>∑+<∏ë\˝À $T–* ñqï <Óe’ yê≈£îÿ\qT MTs¡T ‘êø£ø+£ &ç, #·<eä ø£+&ç
nì #Ó|Œæ ñ+&˚yês¡T ø±<äT ø£<ë!
aith
KTsYÄHé Á>∑+<∏ä Á|ü»\˝À eTs√es¡eZ TT :` MTs¡T #Óù|Œ~ y˚TeTT ˇ|ü≈£îHêï,
MTs¡T ˙‹ <Ûäs¡àeTT ø±<äT, Hê´j·TeTT <Ûäs¡àeTTø±<äT nì #·≥º $s¡T<ä∆yÓTÆq
e÷≥\T #ÓãT‘·THêïs¡T. n+fÒ n+<ä]˙, ˙‹ Hê´j·T+>± ã‘·øe£ <äH› ê
#Óù|Œ~? nì n+≥THêïs¡T.
ww
w.t
hr
düeTq«j·Tø£sÔ¡ »yêãT :` y˚TeTT ˙‹, Hê´j·T+>± Áã‘·ø£e<ä›ì #Ó|üŒ˝Ò<äT
ø±˙ ˙‹, Hê´j·÷\H˚ <Ûäsêà\qTø=ì <˚e⁄ì <Ûäsêà\qT $düà]kÕÔs¡ì
#ÓbÕŒeTT. ˙‹, Hê´j·÷ìøÏ, <˚e⁄ì <Ûsä êà\≈£î ø=+‘· ‘˚&Ü #·÷&É+&ç.
˙‹
Hê´j·TeTT, nHê´j·TeTT
1) e÷≥\T, Áyê‘·\ s¡÷|ü+˝À
ñqï<ëìì ˙‹ n+{≤s¡T.
2) ˙‹qqTdü]+∫ q&ç∫‘˚
Hê´j·TeTT>± q&ÉT#·T≈£îHêïs¡T
n+{≤s¡T.
<Ûäs¡àeTT
C≤„qeTT, nC≤„qeTT
1) e÷≥\T, Áyê‘·\ s¡÷|üeTT˝À
ñqï <ëìì C≤„qeTT n+{≤s¡T.
2) á C≤„qeTT s¬ +&ÉT s¡ø±\T>±
ñ+~ 1. Á|ü|+ü #·C≤„qeTT
2. <˚e⁄ìC≤„qeTT, <˚e⁄ì C≤„q+
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
119
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
Á|üø±s¡eTT q&ç∫‘˚ <Ûsä êàqïqT
dü]+∫ q&ç#ê&ÉT n+{≤s¡T.
3) ˙‹øÏ $s¡T<äe∆ TT>± q&ç∫‘˚
3) <˚e⁄ì C≤„HêìøÏ $s¡T<ä+∆ >±
nHê´j·T+>± q&ÉT#·T≈£îHêï&ÉT q&ÉT#·T≈£î+fÒ n<Ûsä à¡ +>±
n+{≤s¡T.
q&ÉTdüTHÔ êï&ÉT n+{≤s¡T.
4) Ç~ eT+∫ |üqT\T, #Ó&TÉ
4) |üì #˚ùd $<ÛëHêìïã{Ϻ
|üqT\T>± ñ+≥T+~.
ø£sà¡ nø£sà¡ >± ñ+≥T+~.
5) Ç~ dü÷\ú eTT.
5) Ç~ dü÷ø£àå eTT
6) #·≥eº TT ìs¡sí TTdüT+Ô ~.
6) meì kÕ<Ûqä , uÀ<Ûqä qT ã{Ϻ
<Ûsä à¡ + ìs¡sí TTdüT+Ô ~.
7) á rs¡TŒ X¯Øs¡eTT MT<ä
7) á rs¡TŒ X¯Øs¡eTT˝À
|ü&ÉT‘·T+~.
ìedædTü qÔ ï Je⁄ì MT<ä
|ü&ÉT‘·T+~
8) @ Á|üuÛÑT‘·«+ nsTT‘˚ #·≥º+
8) @ <˚e⁄&Ó’‘˚ <Ûäs¡àeTTqT
‘Ó*j·TCÒdTü +Ô <√ Ä Á|üuTÑÛ ‘·«+ ìs¡sí TT+#ê&√ Ä <˚e⁄&˚ ‘·q
ª‘·q #·≥eº TT Ç~μ nì ‘Ó*j·T <Ûsä à¡ $T~ nì ‘Ó*j·TCÒj÷· *.
CÒj·÷*.
9) <˚XÊìø√ #·≥eº TT ñ+≥T+~. 9) düs«¡ düèwæ̃ø° ˇπø <˚e⁄ì <Ûsä à¡ +.
10) Á|üuÛÑT‘·« #·≥ºeTT Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ 10) <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT <˚e⁄ìπø
‘Ó\TdüT.
‘Ó\TdüT.
11) Á|üuÛÑT‘·«+ <ë«sêH˚ #·≥ºeTT 11) <˚e⁄ì <ë«sêH˚ <Ûäs¡àeTT
ãj·T{ÏøÏ sêyê*.
ãj·T{ÏøÏ sêyê*.
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
120
m.o
á $<Û+ä >± mH√ï ‘˚&Ü\T ˙‹, Hê´j·÷ìø°, <Ûsä êàìø° >∑\e⁄
Ç|ü&ÉT eTq≈£î ns¡eú TT ø±e&ÜìøÏ ˇø£ ø£<ä∏ #Ó|ü ≈£î+<ëeTT.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
Á|ü|ü+#· <˚XÊ\j·T+<äT ˇø£ <˚X¯eTT˝À Ä&Éyê]øÏ $\Te
Çyê«\ì, Ä&É |æ\\¢ qT Ä<äTø√yê\ì Ä <˚Xe¯ TT ˇø£ #·≥eº TT ‘Ó∫Ã+~.
n<˚eT+fÒ me«s¡sTTHê ˇπø ô|[fl #˚dTü ø√yê*, Ä uÛ≤s¡´ ù|s¡T MT<ä
‘·q≈£îqï <ë+{À¢ ˇø£ Ç+{Ïì ì]à+∫ Çyê«*, ‘·qT $&Ü≈£î\T Çe«<ä*ùdÔ
ø=+‘·q>∑<Tä uÛsÑ D
¡ +>± ÄyÓTøÏ Ç∫à yπ̊s ô|+&ç¢ #˚dTü ø=qe#·TÃqT. Ç~
Ä <˚X¯|ü⁄ #·≥º+. Ä <˚X¯eTT˝Àì bÂs¡T\+<äs¡÷ n<˚ $<Ûä+>±
Áã‘·T≈£î‘·T+&É>± y˚πs <˚X¯düTú&ÉT ˇø£&ÉT ‘·q ≈£î≥T+ã düy˚T‘·+>± Ä
<˚XÊìøÏ e\dü e#êÃ&ÉT ø±˙, Ä <˚X|¯ ⁄ü #·≥eº TT $ì øπ sYeTì @&ÜÃ&ÉT
n<˚$T≥+fÒ! MT <˚X|¯ ⁄ü #·≥eº TT Á|üø±s¡eTT MTs¡T @ø£|rü ïÁe‘·T\T>±
ñ+fÒ, e÷ <˚X¯|ü⁄ #·≥ºeTT Á|üø±s¡eTT H˚qT ãVüQ uÛ≤s¡´‘ê«ìï ø£*–
ñHêïqT. Ç|ü&ÉT Hê≈£î |ü~eT+~ uÛ≤s¡´\T. ˇø£ uÛ≤s¡´ø¬ ‘’ ˚ Ç\T¢ ø£≥eº #·TÃ
ø±˙ |ü~eT+~ uÛ≤s¡´\≈£î Ç\T¢ ø£{ºÏ Çe«&ÜìøÏ Hê<ä>sZ∑ ¡ n+‘· &ÉãT“˝Ò<Tä .
á $<Û+ä >± ˇø£ <˚XÊìøÏ dü+ã+~Û+∫q ˙‹, Hê´j·T+, #·≥eº TT
yπ̊s <˚XÊìøÏ dü]|ü&<É Tä . eTq <˚Xe¯ TT˝À ∫qï |æ\\¢ qT ø={§º#T· Ã, yπ̊s
<˚Xe¯ TT˝À n~ #·≥غ ‘ê´ H˚s+¡ . ø±˙ <˚e⁄ì #·≥eº TT Ä $<Û+ä >± ø±<äT.
düs¡« JesêX¯ó\≈£L ˇπø #·≥ºeTT, ˇπø <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT, ˇπø <˚e⁄&ÉT.
MTs¡T m+‘·ùd|üP Á|ü|ü+#· |üs¡+>± Ä˝À∫düTÔHêïs¡T. Á|ü|ü+#· |üs¡+>±
Á|ü|+ü #êìøÏ dü+ã+~Û+∫q XÊÅkÕÔ\ Á|üø±s¡eTT <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&ÉT‘ê&ÉqT
≈£î+fÒ <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&É&TÉ . ø±˙ ÁãVü≤à$<ë´XÊÅdeÔü TT Á|üø±s¡eTT me&ÉT
<˚e⁄ìøÏ $<Û̊jT· T&ÉT ($XÊ«dæ) nsTT‘˚ yêìøÏ <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&ÉTqT.
121
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
m.o
Ç<˚ düe÷#ês¡eTT |ü$Á‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À 18e dü÷sê 109e
Äj·T‘Y˝À...
aka
(18`109) (z Á|üeø±Ô!) ªªá $<Ûä+>± #Ó|ü, ˇø£y˚fi¯ Hê Á|üuÛÑTe⁄
e÷≥\qT yÁ êj·T{≤ìøÏ düeTTÁ<+ä dæsê>± e÷]b˛sTTHê düsπ , Hê
|Á uü TÑÛ e⁄ e÷≥\T |üP]Ôø±ø£ eTT+<˚ n~ nsTTb˛‘·T+~μμ y˚TeTT eT∞fl
<ëìe+{Ï<˚ (eTs√ düeTTÁ<eä TT) <ëì düV‰ü j·÷s¡+ú ‘Ó∫ÃHê düsπ μμ
aith
ash
Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûä Hê\T>∑T XÊÅkÕÔ\‘√ <˚e⁄ì >∑T]+∫ Áyêj·T
|üPì‘˚ düeTTÁ<ä»\+ n+‘ê, eTs√ düeTTÁ<ä »\+ n+‘ê dæsê>± e÷]Ã
ÁyêdæHê <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&É&TÉ , á Hê\T>∑T XÊÅkÕÔ\T Ç+ø± ‘Ó*j·Tã&ÉT‘·÷
ñ+{≤sTT. Ç$ m|üŒ{Ïø° ndü+|üPs¡í+. n<˚ ÁãVü≤à $<ë´XÊÅdüÔeTT
Á|üø±s¡eTT eTìwæ $XÊ«dæ nsTT‘˚ <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&ÉT‘ê&ÉT. Ç~
dü+|üPs¡+í >± <˚e⁄&˚ düèwæ˜ Ä~˝À #ÓbÕŒ&ÉT eT∞fleT∞fl n<˚ >∑Ts¡T≈Ô î£ ‘ÓkÕÔ&TÉ .
ww
w.t
hr
KTsYÄHé Á>∑+<∏ä Á|ü»\˝À eTs√es¡+Z :` MTs¡T #Óù|Œ~ uÛÑ˝Òe⁄+~! e÷
KTsYÄHé˝Àì yêø±´\qT rdüTø=ì e÷ MT<˚ Á|üj÷Ó >±\T #˚dTü HÔ êïsê!
23 dü+e‘·‡sê\bÕ≥T dü+<äsꓤqTkÕs¡+>± e∫Ãq Äj·T‘Y\qT MT
dü+<äsꓤ\˝À Ç]øÏ+∫ m˝≤ ÁyêkÕÔsT¡ ?
düeTq«j·Tø£sÔ¡ »yêãT :` MT~ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT nì>±˙ ˝Òø£ Ç‘·s¡
s¬ +&ÉT Á>∑+<∏ë\˝À nsTTHê Ç~ ˇø£ÿ eT‘êìøÏ dü+ã+~Û+∫q Á>∑+<∏eä TT
nì>±˙ mø£ÿ&ÉsTTHê ñ+<ë? ˇπø <˚e⁄&ç∫Ãq eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\qT eT÷&ÉT
eT‘· Á>∑+<∏ë\T>± e÷]Ãy˚dæq~ø±ø£, Ç~ e÷ KTsYÄHé nì m˝≤
#Ó|üŒ>∑\T>∑T‘·THêïs¡T? düs¡«e÷qe⁄\≈£î nì Á|ü‹ Á>∑+<∏äeTT #ÓãT‘·T+fÒ
<˚e⁄ì e÷≥qT ~Ûøÿ£ ]dü÷Ô m˝≤ e÷{≤¢&>É \∑ T>∑T‘·THêïs¡T? <˚e⁄ìe÷≥
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
122
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
n–ï‘√ düe÷qyÓTqÆ ~, n~ mø£ÿ&É y˚ùdÔ nø£ÿ&É nC≤„Hêìï ø±\TÃ≈£î+≥÷
b˛‘·T+~. ‘·q C≤„qeTT mø£ÿ&É ñ+fÒ Ä n–ïì ‘·q˝À ø£\T|ü⁄ø=ì
Á|ü»«]\T¢‘·T+~. eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\˝Àì <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq yêø±´\T
XÊÅdãÔü <ä‘› ‘· √ ≈£L&ÉTø=qï$ n$ ˇø£kÕ] HÓsy¡ ]˚ eTs√kÕ] HÓsy¡ s˚ ì¡ $
ø±e⁄. ñ<눈 |ü⁄{Ϻq Á|ü‹ J$ø° eTs¡DeTT ‘·|üŒ<äT, nì #Ó|挑˚ n~
m|üŒ{Ïø° e÷πs~ ø±<äT, á $<Ûä+>± <˚e⁄ì XÊdüHê\T, <Ûäsêà\T
ñ+{≤sTT ø±˙, ˇø£ ø±˝≤ìøÏ HÓsy¡ ]˚ y˚sπ ø±˝≤ìøÏ e÷s¡TŒ #Ó+<˚ e÷≥\T
<˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q≥Te+{Ï$ ø±e⁄. n$ eTqy˚T düèwæ̃+#·Tø=qï$. <˚e⁄ìøÏ
e÷≥\T uÛÑ÷‘·, es¡Ôe÷q, uÛÑ$wü´‘·TÔ ø±˝≤\˝À m|üŒ{Ïø° ˇπø˝≤>±
ñ+&ÉTqT. ñ<눈 s¡$ nqïeTT ‹+≥THêï&ÉT nì #Ó|‘æ ˚ n~ Ä ø±\eTT˝À
ø£s¬ ≈£î>º ± ñHêï, Ç<˚ yêø£´+ s¡$ nqïeTT ‹H˚XÊ&ÉT`uÛ÷Ñ ‘·ø±\eTT, s¡$
nqïeTT ‹+≥THêï&ÉT` es¡eÔ ÷q ø±\eTT, s¡$ nqïeTT ‹+{≤&ÉT`
uÛ$Ñ wü´‘·TøÔ ±\eTT, á $<Ûeä TT>± ˇπø yêø£´eTT eT÷&ÉT ø±˝≤\˝À e÷s¡T‘·÷
edüT+Ô ~. ø±˙ <˚e⁄ì yê≈£îÿ m|üŒ{Ïø° e÷s¡<Tä .
17e dü÷sê 9e Äj·T‘Y˝À (17`9) ªªìX¯Ãj·T+>± á KTsYÄHé
nìï+{Ï ø£+fÒ düe´yÓTqÆ e÷sêZìï #·÷|ædTü +Ô ~. eT+∫ |üqT\T #˚ùd
$XÊ«düT\≈£î >=|üŒ |ü⁄D´|òü\eTT+<äqï X¯óuÛÑyês¡ÔqT n~ $ì|ædüTÔ+~.μμ
Çø£ÿ&É KTsYÄHé e÷Á‘·yT˚ #·÷|ædTü +Ô ~ nì dü÷\ú +>± Ä˝À∫ùdÔ ‘·|ü .
<˚e⁄ì <Ûäsêà\qT Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT #˚dæ <ëìøÏ Ä ù|s¡T ô|≥ºã&çq~ ‘·|üŒ
düèwæ̃ yÓTT<ä{qÏ T+&ç ñqï <Ûsä êà˝Ò n+<äT˝À ñHêïsTT, Ç<˚ düe÷#ês¡eTT.
123
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
2e dü÷sê 53e Äj·T‘Y˝À (2`53) Ç+ø± ªªy˚TeTT eT÷kÕ≈£î,
m.o
MT e÷s¡<Z sä Ù¡ ø£‘«· + ì$T‘·eÔ TT >Á +∑ <∏ë˙ï, ^≥TsêsTT˙ |Á kü Õ~+#êeTT.μμ
>∑‹+#·<äT.μμ
aith
ash
aka
‘Ísê‘Y Á>∑+<∏äeTT˝À ≈£L&Ü e÷s¡Z<äs¡Ùø£‘·«+ ñ+<ä+fÒ ny˚
<Ûsä êà\T n+<äT˝Àq÷ ñHêïsTT, ‘Ísê‘Y m|ü&√ e∫Ã+~. n~ Ç|ü&ÉT
e÷s¡<Z sä Ù¡ ø£‘ê«ìøÏ |üìøÏsê<äT nì nqïyê&ÉT <Óe’ yê≈£îÿqT ‘·T\Hê&çqfÒ.º
<Ó’eyê≈£îÿ≈£î uÛÑ÷‘·, uÛÑ$wü´‘·TÔ, es¡Ôe÷Hê\T e]Ô+#·e⁄. n$ m|üŒ{Ïø°
ˇπø˝≤>± ñ+&ÉTqT. ˇø£ ø±\eTT˝À HÓsy¡ ]˚ ˇø£ ø±\eTT˝À HÓsy¡ s˚ ì¡
e÷≥\T XÊÅdeÔü TT ø±<äT. n$ Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ ˙‹ e÷Á‘·yT˚ .
ªª<˚e⁄&ÉT nìï+{Ïø° eT÷˝≤<Ûës¡eTTμμ nqï <Ûsä à¡ eTT m|üŒ{Ïø° n˝≤π>
ñ+&ÉTqT ø±˙, @ ø±\eTT˝À nsTTHê HÓsy¡ s˚ ø¡ b£ ˛e&ÉeTqï dü+<˚V≤ü y˚T
e\<äT. Ç<˚ <˚e⁄ì e÷≥≈£î, e÷qe⁄\ e÷≥≈£î ‘˚&Ü. Ç<˚ düe÷#ês¡eTT
Ç+J˝Ÿ (u…_’ \T)˝À ªªÄø±X¯eTT, uÛÑ÷$T >∑‹+∫qq÷ <˚e⁄ìe÷≥
ww
w.t
hr
Ç<˚ düe÷#ês¡eTT, |ü$Á‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À 2e dü÷sê
23, 24 Äj·T‘Y\˝À (2`23,24) ªªy˚TeTT e÷ <ëdüTìô|’ ne‘·]+|üCdÒ qæ
<ëì $wüjT· eTT˝À ˇø£yfi˚ ¯ MTπøeTHêï nqTe÷q eTT+fÒ n≥Te+{Ï<˚
ˇø£ dü÷sêHÓ’Hê (s¡∫+∫) rdüT≈£îs¡+&ç. MTs¡T dü‘·´e+‘·T˝Ò nsTT‘˚
(á |üìø√düeTT) n˝≤¢V≤t qT ‘·|Œü MT düV‰ü j·T≈£î\+<ä]˙ |æ\T#·Tø√+&ç.μμ
ªªˇø£y˚fi¯ MTs¡T >∑qTø£ á |üì #˚j·Tø£b˛‘˚ mqï{Ïø° n~
MTe\¢ø±ì |üH˚ (Bìï dü‘´· eTì ˇ|ü≈£îì) e÷qe⁄\T, sêfi¯ófl Ç+<Ûqä eTT
ø±>∑\ Ä n–ï qT+&ç ($TeTà*ï MTs¡T) ø±bÕ&ÉTø√+&ç. n~ dü‘´·
‹s¡kÕÿs¡T\ø√dü+ ‘·j÷· s¡T #˚jT· ã&ç+~.μμ
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
124
aith
ash
aka
m.o
ô|q’ #Ó|Œæ q Äj·T‘Y\˝À <˚e⁄&ÉT düs«¡ e÷qe⁄\≈£î düyê\T $düTs¡T
‘·THêï&ÉT. n<˚eT+fÒ Bìe+{Ï ˇø£ÿ Äj·T‘Y (yêø£´eTT)qT s¡∫+∫
rdüT≈£îì s¡+&ç nì. nsTT‘˚ KTsYÄHé ne‘·]+∫q Ä ø±\eTT˝À
ns¡ãT“\˝À ø£e⁄\T m≈£îÿe>± ñ+&˚yês¡T, ø±˙ ø£$‘·«eTT n+fÒ ˝Òìb˛ì
}Vü≤\qT n+<ä+>± ∫Árø£]+#˚ düìïy˚XÊ\T Ç˝≤ mH√ï nuÛ÷Ñ ‘· ø£\Œq\T
n˙ï ø£*|æ, ø£$‘ê«\T>± ø£<∏ä\T>±, qe\\T>±, Hê{Ïø£\T>± mH√ï
$<Ûë\T>± ñ+{≤sTT. n$ XÊÅdãÔü <äy› TÓ qÆ e÷≥\T ø±e⁄. ø±˙ Äs¡T
XÊÅkÕÔ\T HÓs¡y˚s¡TqyÓ’ ñqï$. n$ 1) >∑DÏ‘·XÊÅdüÔeTT 2) K>√fi¯XÊÅdüÔeTT
3) s¡kÕj·Tìø£XÊÅdeÔü TT 4) uÛÖ‹ø£XÊÅdeÔü TT 5) CÀ´‹wü´XÊÅdeÔü TT 6) ÁãVü≤à
(ô|<ä)› $<ë´XÊÅdeÔü TT Ç˝≤ ñqï$ Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ ◊<äT XÊÅkÕÔ\T
e÷qe⁄ì ø£èwæ #˚‘· ‘Ó\TdüT≈£îHêï, ÁãVü≤à$<ë´XÊÅdüÔeTT eT≥T≈£î <˚e⁄&˚
‘Ó*Œ‘˚ ‘Ó\TdüTø√yê*‡+~ ‘·|üŒ @ e÷qee÷Á‘·T&ÉT #Ó|üŒ˝Ò&ÉT. ø£e⁄\T,
e÷qe⁄\T, XÊÅdüÔy˚‘·Ô\T ‘Ó\T|ü˝Òì~ ÁãVü≤à (ô|<ä›) $<ë´XÊÅdüÔeTT. Ç<˚
düe÷#ês¡eTT 3e dü÷sê 7e Äj·T‘Y˝À Ç˝≤ ñ+~ (3`7) ªª˙ô|’ >Á +∑ <∏ëìï
ww
w.t
hr
ne‘·]+|üCÒdæqyê&ÉT Äj·TH˚, n+<äT˝À düTdüŒwüºyÓTÆq (eTTVü≤ÿe÷‘Y)
e#·Hê\THêïsTT. n$ >Á +∑ <∏ëìøÏ eT÷\eTT. eT]ø=ìï ãVüQ $<Ûä
uÛ≤e+‘√ ≈£L&çq (eTT‘·cÕ_Vü‰‘Y) e#·Hê\THêïsTT. Vü≤è<äj·÷\˝À
eÁø‘£ · ñqïyês¡T n+<äT˝Àì ãVüQ$<Ûä uÛ≤e e#·Hê\ (eTT‘·cÕ_Vü‰‘Y)
yÓ+≥|ü&ç (Á|ü»\qT) ÁuÛÑwüߺ |ü{Ϻ+#·{≤ìøÏ Á|üj·T‹ïkÕÔs¡T. ‘·eT
ñ<˚X› Ê\ø£qT>∑TD+>± ‘ê‘·Œsê´\T rkÕÔsT¡ . ìC≤ìøÏ yê{Ï yêdü$Ô ø£‘·
n˝≤¢Vt≤≈£î ‘·|üŒ y˚¬se]ø° ‘Ó*j·T<äT. nsTT‘˚ C≤„qeTT˝À |ü]|üø£«‘·
bı+~qyês¡T e÷Á‘e· TT ªªy˚TeTT M{Ïì $X¯«dæ+#êeTT, Çe˙ï e÷
Á|üuÛÑTe⁄ ‘·s¡|ü⁄qT+∫ e∫Ãqy˚μμ nì n+{≤s¡T. yêdüyÔ êìøÏ ãT~∆,
125
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
C≤„qeTT ø£\yês¡T e÷Á‘y· T˚ Væ≤‘·uÀ<Ûqä T >Á V∑ ≤æ kÕÔsT¡ .μμ #·÷#êsê! <˚e⁄ì
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
>∑T]+∫ <˚e⁄ìπø ‘Ó\TdüT ø£qTø£ <˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TTqT
<˚e⁄&˚ #Ó|üŒ>∑\&ÉT ø±˙ y˚¬se«s¡÷ Ä XÊÅkÕÔìï #Ó|üŒ˝Òs¡T, ø±˙ <˚e⁄ì
XÊÅdüÔeTT mes¡sTTHê #Ó_‘˚ $X¯«dæ+#·>∑\s¡T ø±˙ #Ó|üŒ˝Òs¡T. n+<äTπø
<˚e⁄&ÉT Ç≥Te+{Ï ˇø£ÿ Äj·T‘Y (yêø£´eTT) qT s¡∫+∫ rdüT≈£îì s¡+&ç
nì düyê\T $dæsê&ÉT. Ç|ü&ÉT MTø=ø£ dü+<˚V≤ü + sêe#·Tà MTs¡T Çìï
$wüj÷· \T #ÓãT‘·THêïs¡T MT¬øes¡T #ÓbÕŒs¡ì n&ÉT>∑e#·TÃqT. <ëìøÏ
»yêãT @eTq>±! Hê≈£î e÷ >∑Ts¡T<˚e⁄\sTTq lll Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä
jÓ÷^X¯«s¡T\T >±s¡T #Ó|Œü >± $HêïqT. Hê≈£î qeTàø£+ ≈£î~]+~ ø£qTø£H˚
H˚qT $X¯«dædüTÔHêïqT. Äj·Tq #Ó|æŒq C≤„qeTTH˚ nqTdü]düTÔHêïqT ‘·|üŒ
HêπøMT ‘Ó*j·T<äT. Äj·Tq yÓTT<ä{kÏ Õ] #Ó|Œæ q C≤„Hêìï $ì eT∞fl
MT≈£î #ÓãT‘·THêïeTT, ø±ã{Ϻ <˚e⁄ì yêø±´\T m|üŒ{Ïø° HÓs¡y˚s¡Tqy˚.
e÷qe⁄\ e÷≥\T ˇø£kÕ] HÓsy¡ ]˚ y˚s=ø£kÕ] HÓsy¡ s˚ ø¡ £ ì*∫ b˛e⁄qT.
eTs√ Äj·T‘Y #·÷&É+&ç. Ç~ õÁãj˚T˝Ÿ, eTTVü≤eTà<é >±]øÏ #Ó|Œæ Hê
H˚sT¡ >± MTπø Á|üXï¯ y˚dqæ ≥T¢+~ #·÷&É+&ç. Äj·Tq 1400 dü+e‘·‡sê\
ÁøÏ‘+· #Ó|Œæ q~, Ç|üŒ{Ïø° JeeTTqï <ëì˝≤ ñ+≥T+~ #·÷&É+&ç.
54e dü÷sê 17e Äj·T‘Y (54`17) ªªìX¯Ãj·T+>± y˚TeTT
KTsYÄHéqT ns¡úeTT #˚düTø√e{≤ìøÏ, C≤„|üø£eTT ñ+#·Tø√e{≤ìøÏ
düT\uÛÑ‘·s¡+ #˚XÊeTT. eT] (Bì <ë«sê) Væ≤‘·uÀ<ÛäqT Á>∑Væ≤+#˚
yê¬se¬sH’ ê ñHêïsê?μμ
KTsYÄHé Á>∑+<∏ä Á|ü»\ eTs√es¡Z+ :` MTs¡T #ÓãT‘·Tqï~ y˚TeTT
$+≥THêïeTT>±˙ ô|’ s¬ +&ÉT Á>∑+<∏ä Á|ü»\T ø£*Œ‘ê\qT ‘·eT Á>∑+<∏eä TT˝À
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
126
m.o
ø£\T|ü⁄≈£îì ñHêïs¡ì KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À <˚e⁄&˚ #ÓbÕŒ&ÉT ø£<ë! n˝≤+{Ï
Á>∑+<∏ë\qT #·~$‘˚ y˚TeTT ≈£L&Ü njÓ÷eTj·T+øÏ >∑T]ø±e÷! yê{Ï
eT÷\ Á>∑+<∏ë\T ≈£L&Ü ˝Òe⁄, e÷ KTsYÄHé eT÷\Á>∑+<∏äeTT e÷Á‘·eTT
uÛÁÑ <ä+>± ñ+~, Ç|ü&˚eT+{≤s¡T? nì n+{≤s¡T.
aka
düeTq«j·Tø£sÔ¡ »yêãT :` á $wüjT· eTT düT\uÛ+Ñ >± ns¡+ú ne«&ÜìøÏ
ww
w.t
hr
aith
ash
ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D #Ó|ü≈£î+<ëeTT. ˇø£ n&É$˝À mH√ï ‘Ó>∑\yêfi¯ófl
ìedædüTÔ+&˚yês¡T. n+<äT˝À ˇø£ ‘Ó>∑yês¡T ‘·eT ≈£î\<Ó’eyÓTÆq eT÷wæø£
sêEqT |üPõdüT+Ô &˚ yês¡T. yêfi¯fl Ä#ês¡eTT Á|üø±s¡eTT ˇø£ y˚T\TC≤‹
m\Tø£qT ‘Ó∫Ã, <ëì #·T≥÷º ˇø£ >∑~ì ì]à+∫, <ëìøÏ ø±e\dæq
ÄVü‰sêìï n+~dü÷Ô ñ+&˚yês¡T ø±˙, dü+e‘·‡sêìø=ø£kÕπs <ëìï
#·÷#˚yês¡T, Ä m\Tø£ eT≥T≈£î ‘·q≈£î <˚e⁄&ç∫Ãq <Ûäs¡àeTT Á|üø±s¡eTT
>∑T+≥\T, kıs¡+>±\T ‘√&˚ XÊdüHêìøÏ ˝Àã&ç ‘·q uÛÖ‹ø£ <Ûäsêàìï
nqTdü]+∫ Ä >∑~qT+&ç kıs¡+>±ìï ì]à+#·T≈£îì m|ü&√ n&É$˝ÀøÏ
bÕ]b˛sTT+~. Mfi¯ófleT≥T≈£î dü÷\ú yÓTqÆ Ä >∑~ì #·÷#·Tø=ì dü+‘√wü|&ü ˚
yês¡T. ‘·eTC≤‹ m\Tø£ ‘·eT <ä>sπZ∑ ñ+<äì ÁuÛ$Ñ T+#˚yês¡T, n~ m|ü&√
b˛sTT+~ ø£<ë!
Ç<˚ $<Û+ä >± <˚e⁄&ÉT düèwæ̃ Ä~˝À ìs¡sí TT+∫ô|{Ïqº XÊdüqeTT
Á|üø±s¡eTT <Ûsä êà\T ˇø£e÷s¡T ‘Ó*j·Tã&ç‘,˚ ø±\Áø£yT˚ |” n$ n<Ûsä êà\T>±
e÷]b˛‘êsTT. yÓTT<ä≥ #Ó|Œæ q <Ûsä êà˝Ò eT∞fl ‘Ó*j·Tã&É‘êsTT. á
$<Ûä+>±H˚ Áyê‘· s¡÷|ü+˝À, Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT˝À eTq≈£î eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\T
e#êÃsTT. Áyê‘·s÷¡ |ü+˝À n+fÒ *|ü⁄\T ˝Òq|ü&ÉT ≈£L&Ü <˚e⁄&ÉT ‘·q
<Ûsä êà\qT ‘Ó˝≤Œ&ÉT. n|ü&ÉT n$ Á>∑+<∏dä +úü ø±˝Ò<Tä . H√{Ï e÷≥\T>±H˚
127
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
aka
m.o
ˇø£]ø=ø£sT¡ #Ó|ü ≈£îH˚yês¡T, Áyê‘·s÷¡ |üeTT˝À ñqï eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\˝À
Á|ü<∏äeT Á>∑+<∏äeTT ‘Ísê‘Y>±, ~«rj·TÁ>∑+<∏äeTT Ç+J˝Ÿ>±, n+‹eT
Á>∑+<∏äeTT KTsYÄHé>± ñ+~. Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT #Ó|æŒq yês¡T Á|ü<∏äeT
Á|üeø£Ôø±>±, ~«rj·T <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT #Ó|æŒqyês¡T ~«rj·T Á|üeø£Ôø±>±,
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏ëìï #Ó|Œæ qyês¡T n+‹eT Á|üeø£Ô nsTTHês¡T. (ÄKØ
Á|üeø£)Ô ø±ã{Ϻ 5e dü÷sê 3e Äj·T‘Y˝À (5`3) ªªá s√E MT ø=s¡≈î£
ash
MT <Ûäsêàìï |ü]|üPs¡í+ >±$+#êqT. MTô|’ Hê nqTÁ>∑Vü‰ìï |üP]Ô
#˚XÊqT, Ç+ø± ÇkÕ¢yTé qT (XÊ+‹e÷sêZìï) MT <Ûsä à¡ eTT>± düeTà‹+∫
ÄyÓ÷~+#êqTμμ nì #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. me«¬s’Hê eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\qT
ww
w.t
hr
aith
ø£*|æ #·~$‘˚H˚ <Ûäs¡àeTTqT |üP]Ô>± ‘Ó*dæq≥Tº. ø±ãfÒº <˚e⁄&ÉT ˇø£
Á>∑+<∏ëìï <Ûäèe|üs¡Tdü÷Ô, Ç+ø√ Á>∑+<∏ëìï Ä ¬s+&ÉT Á>∑+<∏ë\qT <Ûäèe
|üs¡Tdü÷Ô, eTs√ Á>∑+<∏ëìï |ü+bÕ&ÉT. ø±ã{Ϻ eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\qT
$X¯«dæ+#·eTHêï&ÉT. eTT>∑TsZ T¡ Á|üeø£\Ô qT $X¯«dæ+#·+&ç nHêï&ÉT. eT÷&ÉT
Á>∑+<∏ë\qT #·~$ ns¡úeTT #˚düT≈£îqï|ü&˚ ø£<ë! eTT>∑TZ] Á|üeø£Ô\qT
$X¯«dæ+#·>∑\eTT. ˇø£ÿ Á>∑+<∏ëìï, ˇø£ÿ Á|üeø£Ôì $X¯«dæ+#·eTì <˚e⁄&ÉT
mø£ÿ&Ü #Ó|üŒ˝Ò<äT. <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq|ü&ÉT eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\qT #·~$
$X¯«dæ+#ê\+fÒ ô|’ ¬s+&ÉT Á>∑+<∏ë\˝À ø£*Œ‘ê\T @s¡Œ&çq$ yê{Ïì
#·~$‘˚ e÷≈£î njÓ÷eTj·T |ü]dæú‹ @s¡Œ&É<ë? nqï MT Á|üX¯ï
düeT+»düeTsTTHê <˚e⁄ì yê≈£îÿqT me«s¡÷ e÷s¡Ã˝Òs¡T, MTs¡T ì»yÓTÆq
<˚e⁄ì $XÊ«düT\T, $<Ûj
˚ T· T˝…‘’ ,˚ @ ø±\eTT˝À nsTTHê Äj·Tq yê≈£îÿ\qT
(yêø±´\qT) >∑Ts¡TÔ |ü≥º>∑\s¡T. ªª|òü⁄sYU≤Héμμ n+fÒ dü‘ê´dü‘ê´\T,
<Ûsä êà<Ûsä êà\ uÛ<Ò ëìï Á|üdTü Œ¤≥+ #˚dæ #·÷ù| edüTeÔ ⁄ nì uÛ≤eeTT. <Ûë]àø£
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
128
m.o
C≤„Hêìï <˚e⁄&ÉT ˙≈£î Á|ükÕ~kÕÔ&TÉ . Bì ù|s¡T KTsYÄHé˝À 25e dü÷sêøÏ
ô|≥ºã&ç+~.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
Ç|ü&ÉT dü‘´· eTT n+fÒ @$T{À ‘Ó\TdüT≈£î+<ëeTT. m|üŒ{Ïø°
ì\∫ ñ+&˚<˚<äsTT‘˚ e⁄+<√ n<˚ dü‘·´eTT nì nqe#·TÃ. ø±˙
#ê˝≤eT+~ dü‘ê´ìï ªì»+μ nì ÁuÛ$Ñ TkÕÔsT¡ . ì»eTT n+fÒ ˇø£ ø±˝≤ìøÏ
e]Ô+∫, ˇø£ ø±˝≤ìøÏ e]Ô+#·≈î£ +&Ü b˛‘·T+~. ñ<눈 ˇø£] Ç+{ÏøÏ
eì‘· nH˚ ÄyÓT e∫Ã+<äqTø√+&ç. nø£ÿ&É \*‘· nH˚ bÕ|ü >∑+.8.30
숈 Ä&ÉT≈£î+≥T+<äqTø√+&ç. n~ #·÷∫q eì‘· sêeTj·T´ yê[fl+{ÏøÏ
yÓ[fl ≈£Ls¡TÃ+<äqTø√+&ç. eTs√kÕ] ø£$‘· nH˚ ÄyÓT >∑+.8.33 숈\≈£î
\*‘· nqï+ ‹+≥Tqï|ü&ÉT e∫Ãb˛sTT sêeTj·T´ Ç+{ÏøÏ b˛sTT+<äqT
ø√+&ç. sêeTj·T´ >∑+.8.36 숈\≈£î e∫à \*‘· @+ #˚düTÔ+~?
nqï|ü&ÉT, eì‘˚yÓ÷ Ä&ÉT≈£î+≥T+<äì, ø£$‘˚yÓ÷ nqï+ ‹+≥T+~
nì #Ó|Œæ q|ü&ÉT Ç<äs› ÷¡ Ä e÷≥\qT $ì yê<äT˝≤&ÉTø√e#·TÃ. eì‘·
#·÷∫q~ ì»eTT, ø£$‘· #·÷dæq~ ì»eTT ø±˙, ø±˝≤qT>∑TD+>± ˇø£kÕ]
ì»yÓTqÆ ~, eTs=kÕ] nã<ä+› >± e÷s¡T‘·T+~. ø±˙ dü‘´· eTT n˝≤
ø±<äT ø±˝≤qT>∑TD+>± e÷s¡<Tä . m|üŒ{Ïø° n˝≤π> e÷s¡TŒ ˝Ò≈î£ +&Ü
ì*∫ ñ+≥T+~. ñ<눈 eTqeTT Ç+{ÏeTT+<äT y˚dTü ≈£îqï #Ó≥T¢ ˇø£
ø±\eTT˝À yÓTT\¬ø‘·TÔ‘êsTT, ˇø£ ø±\eTT˝À ô|]– ô|<ä›<äe⁄‘êsTT.
ˇø£ø±\eTT˝À #·ìb˛sTT ˝Ò≈î£ +&Ü b˛‘êsTT. n˝≤π> düs«¡ »>∑‹ e÷s¡TŒ
#Ó+<äT‘·÷, ˇø£ ø±\eTT˝À dü‘·´eTT nì|æ+∫Hê, y˚πsø±\eTT˝À
ndü‘´· +>± >√#·]düT+Ô ~. ø±˙ düs«¡ düèwæ̃ø° $s¡T<ä+∆ >± ‘·q <Ûsä êà\qT
ìs¡ísTT+∫q <˚e⁄&ÉT, m|üŒ{Ïø° e÷s¡TŒ #Ó+<äø£ düèwæ̃ |ü⁄≥ºø£ eTT+<äT
m˝≤ ñHêï&√ Ç|üŒ{Ïø° n˝≤π> ñ+&ÉTqT. Äj·Tq yê≈£îÿ ≈£L&Ü m|üŒ{Ïø°
129
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
aka
m.o
n˝≤π> ñ+&ÉTqT. <˚e⁄ìe÷≥\T @$ ø±≈£î+&Ü ñ+{≤jÓ÷, n$
ø±˝≤qT>∑TD+>± e÷s¡T‘·÷ ñ+{≤sTT ñ<눈 eTq Jeq Ä#êsê\T,
kÕ+Á|ü<ëj·÷\T, ÄVü‰s¡, eÅd,Ôü y˚w,ü Äsê<Ûqä rs¡T\T ø±˝≤qT>∑TD+>±
e÷s¡T‘·T+{≤sTT. Ç$ <˚e⁄ì yê≈£îÿ\T ø±e⁄, eT+∫ e÷{\T. Ç<˚
düe÷#ês¡eTT |ü$Á‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À #·÷<ë›eTT.
24e dü÷sê 25e Äj·T‘Y (24`25) ªªÄs√E n˝≤¢V≤t yê]øÏ
ash
Hê´j·Tã<ä+∆ >± |üP]Ô |Á ‹ü |ò˝ü ≤ìï (•ø£qå T) ÇkÕÔ&TÉ . n|ü&ÉT n˝≤¢V≤t j˚T
dü‘´· eT˙, (Äj·TH˚ dü‘ê´ìï) düŒwü|º sü #
¡ y˚ ê&É˙ yês¡T ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡T.μμ
6e dü÷sê 115 Äj·T‘Y (6`115) ªªdü‘·´+Ø‘ê´, Hê´j·T+Ø‘ê´
ww
w.t
hr
aith
>±˙ ˙ Á|üuÛÑTe⁄ yê≈£îÿ dü+|üPs¡íyÓTÆq~. Äj·Tq yê≈£îÿ\qT e÷s¡Ã>∑\
yê&Óe&É÷ ˝Ò&TÉ . Äj·Tq |Á rü B $H˚yê&ÉT, |Á rü B ‘Ó*dæqyê&ÉT.μμ
21e dü÷sê 18e Äj·T‘Y (21`18) ªªnB ø±<äT. y˚TeTT dü‘ê´ìï
ndü‘·´+ô|’ $dæ]ø=&É‘êeTT. n~ ndü‘·´eTT jÓTTø£ÿ e÷&ÉT ã<ä›\T
ø=&ÉT‘·T+~. <ëì‘√ n~ (ndü‘´· eTT) n+‘·yTÓ bÆ ˛‘·T+~. MTs¡T
ø£*Œ+#˚ e÷≥\˙ï MT bÕ*≥ $HêX¯øs£ +¡ >± |ü]D$TkÕÔsTT düTe÷!μμ
17e dü÷sê 81e Äj·T‘Y (17`81) ªªÇ+ø± á $<Ûä+>±
|Á øü {£ +Ï #·T dü‘´· eTT e#˚Ãdæ+~. ndü‘´· eTT düeTdæb˛sTT+~. ìX¯Ãj·T+>±
ndü‘·´eTT düeTdæb˛e\dæ+<˚.μμ
22e dü÷sê 62e Äj·T‘Y (22`62) ªªÇ+ø± n˝≤¢V≤t j˚T dü‘´· +.
n˝≤¢V≤t qT e<ä* yês¡T yÓTTs¡|ô ≥Tºø=H˚ yês¡+‘ê ndü‘´· +. eTTe÷à{Ïø°
n˝≤¢Vt≤j˚T düs√«qï‘·T&ÉT, >=|üŒyê&ÉT.μμ
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
130
34e dü÷s¡ 49e Äj·T‘Y (34`49) ªª(Ç+ø± Ç˝≤ #Ó|ü ) dü‘´· +
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
e#˚Ãdæ+~. ndü‘´· eTT Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ≈£L&Ü @MT #˚jT· ˝Òø£ b˛sTT+~.
Çø£ MT<ä≥ ≈£L&Ü @MT #˚jT· C≤\<äT.μμ
41e dü÷sê 42e Äj·T‘Y (41`42) ªªndü‘·´eTT C≤„qeTT
<ä]<ë|ü⁄\˝ÀøÏ sê<äT. <ëìeTT+<äT qT+&ç>±˙, <ëì yÓqTø£
qT+&çø±˙ sêC≤\<äT. (m+<äTø£+fÒ) n~ eTVü‰ $y˚ø£e+‘·T&ÉT
Á|üX¯+X¯˙j·TT&Ó’q n˝≤¢Vt≤ ‘·s¡|ü⁄q ne‘·]+|ü #˚j·Tã&çq~.μμ
47e dü÷sê 3e Äj·T‘Y (47`3) ªªÇ˝≤ m+<äT≈£î »]–+<ä+fÒ
n˝≤¢ V t ≤ qT ‹s¡ d ü ÿ ]+∫q yês¡ T ndü ‘ ê´ìï nqTdü ] +#· > ±,
$XÊ«düT˝ÒyÓ÷ ‘·q Á|üuÛÑTe⁄qT+&ç e∫Ãq dü‘ê´ìï nqTdü]+#ês¡T.
Ç˝≤π> n˝≤¢V≤t e÷qe⁄\≈£î yê] dæ‹ú >∑‘T· \qT ‘Ó*j·T|üsT¡ kÕÔ&TÉ .μμ
34e dü÷sê 38,45 Äj·T‘Y\T (34`38) ªªeT] me¬s‘’ ˚ e÷
Äj·T‘Y\qT ˝§+>∑ rdüTø=H˚ |Á j
ü T· ‘êï\T #˚kÕÔs√ yês¡T •ø£≈å î£ Vü‰»s¡T
|üs¡T#·>∑\T>∑T‘ês¡T.μμ
(34`45) ªªyê] |üPØ«≈£î\T ≈£L&Ü e÷ uÀ<Û\ä qT ‘Á √dæ|⁄ü #êÃs¡T.
y˚TeTT yê]øÏ Á|ükÕ~+∫q <ëì˝À |ü<äe e+‘·T≈£î ≈£L&Ü Ms¡T
#˚s¡Tø√˝Ò<äT. yÓTT‘êÔìøÏ yês¡T Hê Á|üeø£Ô\qT ~Ûø£ÿ]+#ês¡T. eT]
Hê •ø£å m+‘· (ø£]ƒq+>±e⁄+<√ #·÷&ÉT)μμ
ô|q’ #Ó|Œæ q Äj·T‘Y\ Á|üø±s¡eTT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À mìï ø£*Œ‘ê\T
ñHêï n$ $XÊ«düT\ Vü≤è<äj÷· \qT e÷s¡Ã˝Òe⁄. dü‘´· eTTqT m|üŒ{Ïø°
ndü‘·´eTT eTuÛÑ´|üs¡#·˝Ò<äT. KTsYÄHé dü÷ú\+>± ñqï<ëì˝À dü÷ø£åàyÓTÆq
uÛ≤yêìøÏ uÛ≤e ø±\Twü´+ ªªVü≤è<äjT· +μμ nH˚ |ü<ëìøÏ m˝≤ @s¡Œ&ç+<√
131
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
n˝≤H˚ KTsYÄHé˝À ≈£L&Ü <˚e⁄&ÉT eTT+<äT #˚dôæ |{Ïqº ìs¡j
í T· + Á|üø±s¡eTT
uÛ≤eø±\Twü´eTT @s¡Œ&É>\∑ <äT. Ä uÛ≤e ø±\TcÕ´ìï ‘=\–+#·&ÜìøÏ
eT∞fl <˚e⁄&ÉT ‘·q <ä÷‘·qT |ü+|æ Ä ø±\TcÕ´ìï ‘=\–+#·TqT. <˚e⁄ì
<ä÷‘· uÛ≤e ø±\TcÕ´ìï ‘=\–+∫ <˚e⁄ì <Ûsä êà\qT ‘Ó*|æq|ü&ÉT, <˚e⁄ìøÏ
$<Û̊jT· T\T>± ñqïyês¡T y˚TeTT M{Ïì $X¯«dæ+#êeTT nì H√{Ï‘√ #Ó|Œæ
eTqdü÷Œ¤]Ô>± $X¯«dæ+#·TqT. n+‘˚ø±˙ uÛ≤e ø±\TcÕ´ìøÏ >∑T¬s’q
Á>∑+<∏ë\qT+&ç <Ûsä à¡ eTT @<√ Ä<Ûsä à¡ eTT @<√ dü‘´· eTT @<√, ndü‘´· eTT
@<√ @ e÷qee÷Á‘·Tìø° ‘Ó*j·Tã&É<Tä . Çø£ @ <ä÷‘· e∫ÃHê eT÷&ÉT
Á>∑+<∏ë\qT nqTdü]+∫ #Ó|Œü e\dæ+<˚ nì eTTVü≤eTà<é>±s¡T ÄK] Á|üeøπ Ô
qì, Ç+ø± @ Á>∑+<∏eä TT sê<äT ø±ã{Ϻ n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä Tì <˚e⁄&ÉT
#Ó|Œæ +#ê&ÉT ø±˙, ‘·q <ä÷‘· sê&ÉT nì mø£ÿ&Ü #Ó|Œü ˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ
Äj·Tq düèwæ̃øÏ eTT+<˚ ìs¡sí TT+∫q≥T¢ <Ûsä êà\T n<Ûsä êà\T>± ø±\Áø£yT˚ |”
e÷s¡T‘·÷ ñ+{≤sTT. eT∞fl <˚e⁄ì <ä÷‘· e∫à n<Ûsä êà\qT y˚sT¡ >±
<Ûsä êà\T y˚sT¡ >± y˚sT¡ |üs∫¡ ‘Ó\T|ü⁄‘·÷ ñ+{≤&ÉT. Ç~ Äj·Tq ìs¡sí TT+∫
ô|{Ïqº ìs¡j
í T· +.
KTsYÄHé Á>∑+<∏ä Á|ü»\T eTs√es¡ZeTT : MTs¡T @+ e÷{≤¢&ÉT‘·THêïs√
MT≈£î ns¡+ú ne⁄‘·T+<ë! ª<ëqeTT`<Ûsä à¡ eTTø±<äTμ n+≥THêïs¡T. MT≈£î
Ç˝≤ q÷]b˛dæq Ä >∑Ts¡Te⁄≈£î ª<ëqeTT`<Ûsä à¡ eTT ø±<äTμ nì mes¡T
#ÓbÕŒs¡T?
düeTq«j·Tø£sÔ¡ »yêãT :` MTs¡T #ÓãT‘·Tqï≥Tº e÷ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T ªªqqTï
>∑Ts¡Te⁄μμ nì |æ\eø£+&ç n+‘˚ø±<äT ªª>∑Ts¡Te⁄μμ nì me«]˙ |æ\Teø£+&ç
nì #ÓãT‘ês¡T. >∑T]Ô+#·ã&çqyê&ÉT >∑Ts¡Te⁄ø±<äT, >∑Ts¡Te⁄ m|üŒ{Ïø° >∑T]Ô+#·
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
132
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
ã&É&ÉT nì #ÓãT‘ês¡T. ÁãVü≤à$<ë´XÊÅdüÔeTT Á|üø±s¡eTT y˚TeTT ≈£L&Ü
BìH˚ $X¯«dækÕÔeTT. ø±˙ Á|ü|ü+#· |üs¡+>± $<ä´ H˚]Œq yê]ì >∑Ts¡Te⁄
nì #Ó|Œæ q≥T¢ y˚TeTT ≈£L&Ü ª>∑Ts¡Te⁄>±s¡Tμ nì nqe\dæe∫Ãq~.
ô|>’ ± Äj·Tq @ düe÷#ês¡eTT #Ó|Œæ Hê ªªHê≈£î ‘Ó*j·T<äT, Hê bıs¡T>∑Tyê&ÉT
#Ó_‘˚H,˚ H˚qT MT≈£î #ÓãT‘·THêïqTμμ nì n+≥T+{≤s¡T. ø±ã{Ϻ e÷
>∑Ts¡Te⁄ >±] bıs¡T>∑Tyê&ÉT Äj·Tq≈£î ª<ëqeTT`<Ûäs¡àeTT ø±<äTμ nì
#Ó_‘˚, Äj·Tq e÷≈£î #Ó_‘˚, y˚TeTT $ì MT≈£î #ÓãT‘·THêïeTT ø±˙
e÷≈£L ‘Ó*j·T<äT. y˚TeTT á düe÷#êsêìï $X¯«dæ+#êeTT n+‘˚ø±ì
$TeTà*ï ≈£L&Ü $X¯«dæ+#·eTì y˚TeTT #Ó|üŒ&ÉeTT ˝Ò<äT. n~ MT ÇwüºeTT.
ø±˙ düe÷#ês¡eTT $ì Ç~ m+‘·es¡≈î£ ìø±s¡‡sTTq e÷{À MT ãT~∆‘√
Ä˝À∫+∫ ˇø£ ìs¡j
í T· eTT rdüTø√+&ç.
<ëqeTT, <Ûsä à¡ eTT nqTq$ n+<äse¡ TT $qï |ü<eä TT˝Ò. <ëq
<Ûsä à¡ eTT #˚jT· +&ÉqT »+≥ |ü<eä TT\qT $qT≥ ≈£L&Ü düV≤ü »y˚T. Çø£ÿ&É
eTqeTT eTTK´eTT>± ‘Ó\TdüTø√e\dæ+~ <ëqeTT n+fÒ @$T{Ï? <ëq
<Ûsä à¡ eTqT »+≥ |ü<eä TT m+<äT≈£îqï<äqT $wüjT· eTT. <ëqeTT nqï
|ü<äeTT Áø=‘·Ô~ ø±<äT, n+<äT˝À @ ô|<ä› s¡Vü≤dü´eTT ˝Ò<äT. <ëqeT+fÒ
‘·qe<ä› ñqï<ëìì ñ<ës¡eTT>± Ç‘·s¡T\øÏe«&ÉeTT. Á|ü‹|òü\eTT
rdüTø√≈£î+&Ü ñ∫‘· Ø‹q Çe«&ÉeTT <ëqeTì eTq≈£î ‘Ó*dæq $wüjT· y˚T.
Çe«&ÉeTT ˇø£ e´øÏøÔ Ï <Ûqä <Ûëq´yÓTHÆ ê ø±e#·TÃ ˝Òø£ @ edüTeÔ ⁄˝…H’ ê ø±e#·TÃ
ø±˙, Çø£ÿ&É eTTK´eTT>± e∫Ãq düeTdü´ @$T≥+fÒ <ëqeT&ç>π yê&ÉT
<Ûsä à¡ eTT #˚jT· +&Éì n&É>&∑ eÉ T÷, <ëq+ Ç∫Ãqyê&ÉT <Ûsä à¡ + #˚XÊ&ÉqT
|ü<eä TT yê&É&eÉ TT #·÷ùdÔ <ëqeTTq≈£î <Ûsä à¡ eTTq≈£î ‘˚&Ü ˝Òq≥T¢, <ëqy˚T
<Ûäs¡àeTqï≥T¢ ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ø±˙ XÊÅdüÔã<ä∆+>± <Ûäs¡àeTq>± <Ó’e
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
133
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
dæ<ë∆+‘·eTT\qT ‘Ó\TŒq~. uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<äT, Ç+J˝Ÿj·T+<äT,
KTsYÄHéj·T+<äT ‘Ó*Œq$ <Ûäs¡àeTT\ì ñqï~. <ëqeTT nq>±
nqTuÛeÑ Ø‘ê´ eTq≈£î ‘Ó*dæq~, ˇø£ |ü<ës¡eú TTqT eTs=ø£]øÏ Çe«&ÉeTT.
n≥Te+≥|ü&ÉT <ëqeTT`<Ûäs¡àeTT y˚s¡T y˚s¡T ns¡úeTT\˝À Ç$T&ç
ñ+<äì düT\uÛeÑ TT>± ‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï~. H˚&TÉ <ëqeTTqT <ëqeTì
|ü\Tø£ø£ <Ûäs¡àeTì |ü\T≈£î≥ #ê˝≤#√≥¢ ñqï $wüj·Ty˚T ñ<눈 |ü~
eT+~ uÛÑ≈£îÔ\≈£î nqT≈£L\eTT>± ñ+&ÉTq≥T¢ ˇø£ <˚yê\j·TeTTq≈£î
bòÕ´qTqT <ëqeTT>± Ç∫à <ëìMT<ä |ò˝ü ≤Hê yês¡T Ç#êÃs¡qï >∑Ts¡T>Ô ±
yê] ù|s¡TqT Áyêj·T&ÉeTT ‘Ó*dæq $wüjT· y˚T. nsTT‘˚ nø£ÿ&É yÓ+ø£jT· ´
nqTyês¡T Ç#êÃs¡qT≈£î+<ëeTT. yÓ+ø£jT· ´ <ëqeTT nì bòÕ´qTMT<ä
Áyêj·T&ÉeTT˝Ò<äT. yÓ+ø£j·T´ <Ûäs¡àeTì Áyêdæe⁄+&ÉTqT. Ç≥T¢ nH˚ø£
<ëqeTT\T ø£q|ü&Hç ê n$ Ç∫Ãq yê]ù|s¡T MT<ä <Ûsä à¡ eTì ø£ì|æ+#·T≥
H˚{Ïø±\eTT˝À düVü≤»eTT. <ëqeTT`<Ûäs¡àeTT dü÷Á‘·ÁbÕj·TeTT>±
y˚s¡Ty˚¬s’q|ü&ÉT, <ëqeTT #˚dæ <Ûäs¡àeTT #˚XÊeTqTø√e&ÉeTT ˇø£
bıs¡bÕfÒqì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. Bìì C≤„qØ‘ê´ XÊÅdüÔã<ä∆eTT>±
‘Ó\TdüTø√e&ÉeTT m+‘ÓH’ ê nedüse¡ TT. Çø£ÿ&É bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ˇø£ eTq$,
e÷ Áyê‘·\T ˇø£]øÏ #Ó&ÉT ñ<˚›X¯´eTT‘√ Áyêj·TT#·Tqïeì e÷Á‘·eTT
nqTø√e<ä+› &ç. ‘Ó*j·Tì dü‘´· eTTqT ‘Ó*j·T#Ó|Œü e\j·TTqqT ‘·|qü
‘·|üŒ eTπsMT˝Ò<äì Á>∑Væ≤+#·T<äTs¡ì ø√s¡T#·THêïeTT. nH˚«wüD <äèwæ̃‘√
eTT+<äT≈£î #·<eä +&ç. Ç≥T¢ nH˚ø£ $<Ûeä TT\ <ëq <Ûsä à¡ eTT\≈£î uÛ<Ò eä TT\T
ñqï$. nìï $<ÛäeTT˝≤ <ëqeTTø£+fÒ <Ûäs¡ày˚T >=|üŒ>± ñqï~.
n+<äTe\q ‘Ó*dæq ô|<ä\› T <ëqeTTø£+fÒ <Ûsä à¡ y˚T ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ <äì ‘Ó*dæ
ªª<Ûsä à¡ + X¯sD¡ + >∑#êä$Tμμ nHêïs¡T ø±˙ ª<ëq+ X¯sD¡ + >∑#êä$Tμ nq˝Ò<Tä .
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
134
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
Çìï ‘˚&Ü\T+&ÉT≥e\q <ëqeTTqT <Ûsä à¡ eTT>± b˛\Tà ø√≈£L&É<Tä Ç∫Ãq
<ëqeTT MT<ä |òü˝≤Hêyê] <Ûäs¡àeTì Áyêj·T≈£L&É<äT. Ç‘·s¡T\øÏ#·TÃ
<ëqeTTqT düVæ≤‘·eTT á <ëqeTTq≈£î M&ÉT ‘·>∑THê! ‘·>∑&Ü!! nì
jÓ÷∫+∫ bÕÁ‘êbÕÁ‘· <ëqeTT #˚jT· eTHêïs¡T ô|<ä\› T. rdüTø=qTyê&ÉT
‘·>T∑ Hê ‘·>&∑ Ü nì ‘Ó*j·Te\j·TTq+fÒ, yêìyÓ+≥ eTqeTT ‹s¡>e∑ \dæ
edüT+Ô ~. n~ »s¡>ì∑ |üì ø±e⁄q m<äT{Ïyêì $wüjT· eTT ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT,
yêìøÏ <ëqeTT #˚jT· e\dæ e∫Ãq|ü⁄&ÉT, <ëìe\q ø£sà¡ n+≥≈£î+&ÉT≥≈£î
<Ûsä à¡ ã<äe∆ TT>± #˚jT· eTHêïs¡T. n≥T¢ #˚jT· T≥ e\q ø£sà¡ n+≥<äT.
<Ûsä à¡ ã<äe∆ Tq>± m˝≤+{Ï<qä T nqTe÷qeTT eTq≈£î ø£\T>∑e#·TÃqT. <ëq
>∑TDeTT e\q »s¡T>∑T ø±s¡´eTT ø£s¡à ø±s¡DeTT #˚‘·H˚ »s¡T>∑T#·Tqï<ä˙,
Jyê‘· à nsTTq ‘êqT BìøÏ ø±s¡ D eTTø±qì dü ‘ · ´ eTT ‘Ó * dæ ,
nVü≤+ø±s¡eTTqT nD∫y˚dæ Çe«&Éy˚T <Ûäs¡àã<ä∆yÓTÆq |üì. á <Ûäs¡àeTT
Á|üø±s¡eTT @ <ëqeTT »]–Hê, @ ø±s¡´eTT »]–Hê n+<äT˝Àì ø£sà¡
n+≥<äì uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àì ø£sà¡ jÓ÷>∑ dæ<ë∆+‘·eTT ‘Ó*j·TCÒdTü qÔ ï~.
<ëqeTT #˚jT· Tyês¡+<äs÷¡ ø£sà¡ jÓ÷>∑ dæ<ë∆+‘·eTTqT ‘Ó*dæq
C≤„qT\T ø±e\j·TTq+fÒ nB ø£wüºy˚T. <ë‘·\+<äs¡÷ ø£s¡àjÓ÷>∑
dæ<ë∆+‘·eTTqT Ä#·]+#·˝Òs¡T. n≥Te+≥|ü&ÉT <ëqeTT #˚ùd~
e÷qTø√yê˝≤? nqT dü+X¯jT· y˚Ts¡Œ&ÉTqT. n≥T¢ e÷qTø√e\dæq |üì
@MT ˝Ò<Tä . <ëìøÏ ˇø£ ñbÕj·TeTT ‘Ó\TŒ#·÷ eTq ô|<ä\› T <ëq<Ûsä à¡
nqT »+≥ |ü<eä TT\qT ñ|üj÷Ó –+#ês¡T. Bì˝À ns¡yú T˚ eT+fÒ ˙e⁄
<ëqeTT #˚ùdÔ <Ûäs¡àã<ä∆eTT>± #˚sTT, ˝Òø£b˛‘˚ <Ûäs¡àeTT ø=s¡≈£î #˚sTT nì
‘Ó\TŒ#·T <ëq<Ûäs¡àeTT\Hêïs¡T. <Ûäs¡àã<ä∆eTT>± n+fÒ <˚e⁄&ÉT ‘Ó*Œq
135
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
<ëqeTT
ash
aka
m.o
ø£sà¡ jÓ÷>∑ dæ<ë∆+‘·eTT ‘Ó*dæq C≤„qT˝…’ ñ+&Ü*. n≥T¢ ø±q|ü⁄&ÉT <Ûsä à¡ eTT
ø=s¡≈î£ nHêïs¡T. <Ûsä à¡ eTT ø=s¡≈î£ n+fÒ m˝≤ nì ≈£L&Ü nqTe÷qeTT
sêe#·TÃqT. <ëìøÏ düe÷<Ûëqy˚TeTq>±! Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûeä TT ø±≈£î+&Ü
<˚e⁄&ÉT ‘Ó*Œq $<ÛëqeTT\≈£î ñ|üjÓ÷–+#·T≥≈£î Çe«ã&çq <ëìì
<Ûäs¡àeTT ø=s¡ø£ì ns¡úeTT. <˚e⁄&ÉT ‘Ó*Œq C≤„qeTT ø=s¡≈£î Ä C≤„qeTT
n+<ä]ø° ‘Ó*j·TT≥ ø=s¡≈î£ , C≤„qeTT q•+∫b˛≈£î+&ÉT≥ ø=s¡≈î£ , ‘·–q
$<ÛëqeTT>± #˚jT· T <ëqeTTqT <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT ø=s¡≈î£ #˚dqæ <äì ‘Ó*j·TT
#·Tqï~. <ëqeTTq≈£î <Ûsä à¡ eTTq≈£î ø=ìï ‘˚&Ü\qT #·÷&É+&ç.
ww
w.t
hr
aith
1) ˇø£]øÏ#T· Ãq~. Ç∫Ãq~ @<ÓH’ ê
rdüTø=qï yêì <ä>sZ∑ ¡ ø=+‘·
ø±\eTTq≈£î ‘·]– b˛>∑\<äT.
2) <Ûqä ,ø£qø£,edüT,Ô yêVü≤q s¡÷|üeTT
˝À j·TT+&Ée#·TÃqT.
3) #˚j·TTyês¡T Á|ü|ü+#· <Ûäì≈£î˝…’
ñ+<äTs¡T.
4) #˚jT· T≥ e\q Áø=‘·øÔ s£ à¡
dü+uÛÑ$+#·TqT.
5) #˚jT· T≥ e\q Á|ü|+ü #·eTT˝À
ø°]ÔÁ|ü‹wü˜˝Òs¡Œ&ÉTqT.
6) #˚dqæ <ëqeTT e\q rdüTø=qï
yêìøÏ ø£wqºü cÕº\T ø£\T>∑e#·TÃ
<Ûsä à¡ eTT
1) ˇø£]øÏ ‘Ó\TŒq~. ‘Ó*Œq
$wüjT· eTT XÊX¯«‘·eTT>± ì*∫
b˛e⁄qT.
2) Ä‘·à dü+ã+<Ûä $wüjT· eTT
e÷Á‘·eTT>±H˚ ñ+&ÉTqT.
3) ‘Ó\T|ü⁄yês¡T C≤„q<ÛäqT˝…’
ñ+<äTs¡T.
4) Ä#·]+#·&eÉ TT e\q ñqï
ø£s¡à q•+∫ b˛e⁄qT.
5) Ä#·]+#·T≥ e\q Á|ü|+ü #·
eTTqø£r‘·yTÓ qÆ yÓ÷ø£yå T˚ s¡Œ&ÉTqT.
6) ‘Ó\TdüTø=qï yê]øÏ düTK
<äT'KeTT\qT+&ç ãj·T≥|ü&TÉ
$<ÛëqeTT ø£\T>∑TqT.
m.o
˝Òø£ düTKkÂK´eTT\T ø£\T>∑
e#·TÃqT.
7) ÄX¯ nqT >∑TDeTTq≈£î
e´‹]ø£ÔyÓTÆq~.
8) #˚jT· T≥ e\q |ü⁄D´eTT
\_Û+#·TqT.
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
7) >∑TDeTTø±<äT, <˚e⁄ì ‘Ó\TŒ
XÊdüqeTT.
8) Ä#·]+#·T≥ e\q
yÓ÷ø£åeTT \_Û+#·TqT.
aka
136
ash
KTsYÄHé Á>∑+<∏ä Á|ü»\ eTs√es¡+Z :` Á|üX¯ï : MTs¡T e÷ KTsYÄHé Á>∑+<∏ä
es¡ZeTT\ yê]H˚ Á|ü•ï+#·T#·THêïs¡T ø±˙, Ç‘·s¡ <Ó’eÁ>∑+<∏äes¡ZeTT\≈£î
m+<äT≈£î #Ó|üŒ&ÉeTT ˝Ò<äT? Çø£ Á|üeø£Ô\T sês¡T nì <˚e⁄&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT
ø±˙ <ä÷‘· ekÕÔqHêï&ÉT. Ä <ä÷‘· m+<äT≈£î ekÕÔ&TÉ ?
ww
w.t
hr
aith
düeTq«j·Tø£s¡Ô »yêãT :` MTs¡T nqï≥T¢ KTsYÄHé MT es¡ZeTTqπø
Á>∑+<∏eä TTø±<äT. n~ düs«¡ e÷qyê[ø° Á>∑+<∏eä TT. MTs¡T eTs√kÕ] e÷
ˇø£ÿ]kı‘·TÔ KTsYÄHé nì m|ü&É÷ #Ó|Œü ø£+&ç. n~ n+<ä] kı‘·T.Ô
Á|ü‘˚´øÏ+∫ y˚TeTT ˇø£ eTTd”¢yéT>± ÇkÕ¢+ es¡ZeTT˝À ñqï+<äTq, ÇkÕ¢yéT
düe÷C≤ìøÏ e÷ >∑Ts¡Te⁄ >±s¡T ‘Ó*Œq $<ÛëqeTTqT ‘Ó˝≤Œ* nqT ‘·|qü
‘·|üŒ yπ̊s @ ñ<˚›X¯´eTT e÷≈£î ˝Ò<äT. á ˇø£ÿ düe÷C≤ìøÏ #Ó|æŒHê
$T>∑‘ê s¬ +&ÉT düe÷C≤\≈£î ≈£L&Ü Ç~ e]Ô+#·>\∑ <äT. m+<äTø£+fÒ
<˚e⁄ìyê≈£îÿ Á|ü‹ düe÷C≤ìøÏ e]Ô+#·>∑\<äT. Çø£ ªª<ä÷‘· ekÕÔ&ÉTμμ nì
y˚TeTT Á|ü‘˚´øÏ+∫ #Ó|üŒ&ÉeTT˝Ò<äT. eT÷&ÉT eT÷\ Á>∑+<∏ë\˝ÀH˚ <˚e⁄&ÉT
Ç˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT #·÷&É+&ç ˇø£kÕ]...
|üse¡ T |ü$Á‘· |ü]X¯ó<ä∆ (‘Ísê‘Y) uÛ>Ñ e∑ BZ‘· C≤„qjÓ÷>∑eTqT n<Ûë´j·TeTT
˝À 8e XÀ¢øe£ TT˝À...
|ü]Á‘êD≤j·T kÕ<Û÷ä Hê+ $HêXÊj·T #· <äTwüÿ è‘êyéTˆ
<Ûsä à¡ dü+kÕú|Hü êsêújT· dü+uÛyÑ ê$T j·TTπ> j·TTπ> ˆˆ
(kÕø±s¡eTT)
m.o
XÀ¢ˆˆ 8 :
137
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
ash
aka
uÛ≤eeTT :` kÕ<ÛäT»qT\ HÓ\¢ dü+s¡ø£åDeTTùdj·T <äTwüº »qT\"ã{Ϻ
Á<äT+∫yÓe’ , düø\£ <Ûsä à¡ eTT\qT dü+kÕú|qü yÓTTqs¡Œ j·TT>∑jT· T>∑+ãTq+<äT
qT<䓤$+‘·T.
|ü]X¯ó<ä∆ (Ç+J˝Ÿ) u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À jÓ÷Vü‰qT düTyês¡Ô 14e
n<Ûë´j·TeTT 25, 26 e#·qeTT\T.
25) ªªH˚qT MTjÓTT<ä› ñ+&É>±H˚ á e÷≥\T MT‘√ #Ó|挋ìμμ
aith
26) ªªÄ<äs¡Dø£s¡Ô, nq>± ‘·+&çÁ Hê HêeTeTTq |ü+|üuÀe⁄ |ü]X¯ó
<ë∆‘·à düeTdüÔeTTqT MT≈£î uÀ~Û+∫ H˚qT MT‘√ #Ó|æŒq dü+>∑‘·T\ìï{Ïì
MT≈£î C≤„|üø£eTT #˚j·TTqT.μμ
ww
w.t
hr
|ü$Á‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À 89e dü÷sê 21, 22e Äj·T‘Y\˝À
ªª<˚e⁄&ÉT ne‘·]kÕÔ&TÉ μμ nì ñqï~ #·÷&É+&ç...
(89`21) ªªuÛ÷Ñ $Tì m&Üô|&Ü <ä+∫ ‘·T‘·TìÔ j·T\T>± #˚jT· ≥+ »]–
q|ü&ÉT MT Á|üuÛÑTe⁄ ne‘·]kÕÔ&ÉTμμ
(89`22) ªª<˚e<ä÷‘·\T u≤s¡T\T r]j·TT+&É>± <˚e⁄&ÉT ne‘·]kÕÔ&TÉ .μμ
ô|’q ‘Ísê‘Y Á>∑+<∏äeTT˝À ª<˚e⁄&ÉT ‘·q <Ûsä êà\qT ‘Ó\TŒ≥≈£î @
j·TT>∑eT+<ÓH’ ê ekÕÔqTμ nì nHêï&ÉT. Ç+J˝Ÿ˝Àq÷ ªÄ<äsD¡ ø£sÔ¡ ekÕÔ&TÉ μ
nì nHêï&ÉT. KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àq÷ ª<˚e⁄&ÉT ne‘·]kÕÔ&TÉ μ nì
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
138
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
ñqï~. Ç+ø± 15e dü÷sê 9e Äj·T‘Y˝À (15`9) ªªy˚Ty˚T á KTsYÄHéqT
ne‘·]+|üCXÒ ÊeTT. eT] y˚Ty˚T Bìì s¡økåÏ ÕÔeTTμμ nHêï&ÉT. <Ûsä êà\qT
s¡ø+åÏ #·&ÜìøÏ @ e÷qee÷Á‘·T&ÉT jÓ÷>∑T´&ÉT ø±<äT. <Ûsä êà\qTdü]+∫
q&Ée&Üìπø e÷qe⁄\T ns¡TΩ\T. ø±ã{Ϻ <˚e⁄&ÉT KTsYÄHé Á>∑+<∏ëìï
y˚Ty˚T s¡økåÏ ÕÔeTT nì nHêï&É+fÒ, dü÷\ú eTT>± ø±<äT dü÷ø£àå eTT>± ‘·q
<Ûsä êà\≈£î @s¡Œ&çq uÛ≤eø±\TcÕ´ìï, ø£*Œ‘ê\qT y˚sT¡ |üs∫¡ ‘˚≥ ‘Ó\¢
ãs¡T#·TfÒ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝Àì <Ûäsêà\qT <˚e⁄&ÉT ø±bÕ&çq≥Tº. Çø£ÿ&É
Ç+J˝Ÿ˝À ªÄ<äs¡Dø£s¡Ôμ ekÕÔ&ÉT n+fÒ eTTVü≤eTà<é Á|üeø£Ô>±s¡T nì
n+<äs÷¡ bıs¡bÕ≥T|ü&Hç ês¡T. ªy˚{ìÏ $qTH√ yê{ÏH˚ uÀ~Û+#·TqTμ n+fÒ
õÁãj˚T˝Ÿ #Ó|Œæ q~ Á|üeø£Ô $ì #Ó|Œü &ÉyT˚ nì bıs¡bÕ≥T|ü&Hç ês¡T. Á|ü<eä∏ T
Á|üeø£Ô ø£èwüíeT÷dü ‘·q≈£î mes¡÷ #Ó|üŒì<˚ ‘·q≈£î ‘êqT>± uÀ~Û+#ÓqT.
~«rj·T Á|üeø£Ô ákÕ ‘·q≈£î mes¡÷ #Ó|Œü ì<˚ ‘·q≈£î ‘êqT>± uÀ~Û+#ÓqT.
ø±˙ eTTVü≤eTà<é Á|üeø£Ô ‘·q≈£î ‘êqT>± uÀ~Û+#·ø£ õÁuj˚T˝Ÿ #Ó|æŒq~
uÀ~Û+#ÓqT. Çø£ÿ&É >∑eTì+#·e\dæq~ @eTq>±! Ç<äs› T¡ Á|üeø£\Ô T ‘·q≈£î
‘êqT>± uÀ~Û+∫qyês¡T Á|üeø£˝Ô Ò nsTTHê, yêfi¯ófl Á|üeø£\Ô T ø±<äT, <˚e⁄ì
<ä÷‘·\T. ø±˙ n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TTqT uÀ~Û+#·T≥e\q eTTVü≤eTà<é
Á|üeø£Ô n+‹eT Á|üeø£Ô nj·÷´s¡T. Çø£ <˚e⁄ì <ä÷‘·eùdÔ Ä eT÷&ç+{Ï
Á>∑+<∏ë\˝Àì<˚ uÀ~Û+#·TqT ø£qTø£ ªy˚{ìÏ $qTH√ yê{ÏH˚ uÀ~Û+#·TqTμ
nH˚ yêø£´eTT HÓsy¡ s˚ T¡ qT. ˇø£ ñ<눈>± ˇø£ ‘·+Á&çøÏ eTT>∑TsZ T¡ ø=&ÉT≈£î\T
Ä|ü<˝ä À ∫≈£îÿ≈£î+fÒ Ä ‘·+Á&ç eTT>∑T]Z ˙ ø±bÕ&ÉTqT >±˙ ˇø£]ì s¡ø+åÏ ∫
eTs=ø£]ì e<ä*y˚jT· THê!
n<˚ $<Û+ä >± ª<˚e⁄&ÉT KTsYÄHéqT s¡økåÏ ÕÔqTμ nì nHêï&É+fÒ,
yπ̊s Á>∑+<∏ë\qT H˚qT |ü{+ºÏ #·Tø√qT nì nqï{≤º! ô|’ s¬ +&ÉT Á>∑+<∏ë\˝À
139
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
H˚qT á Á>∑+<∏ë\qT |ü{Ϻ+#·Tø√qT nì nqï≥Tº mø£ÿ&Ó’Hê XÊÅdüÔã<ä›yÓTÆq
Ä<Ûës¡eTT ñ+<ë! |æ*¢ ø£fió¯ fleT÷düTø=ì bÕ\qT ‘ê>∑T‘·÷ qqTï mes¡÷
#·÷&É≥+ ˝Ò<Tä nì nqT≈£îqï≥T¢, ˇø£ Á>∑+<∏yä TÓ qÆ KTsYÄHé˝Àì ˇø£
Äj·T‘Yì |ü≥Tº≈£îì y˚πs Á>∑+<∏ë\˝À @eTT+<√ ‘Ó*j·Tø£H˚ KTsYÄHé
Á>∑+<∏äeTTH˚ <˚e⁄&ÉT ø±bÕ&ÉT‘ê&ÉT nì m˝≤ ˇø£ÿ Á>∑+<∏ä Á|ü»˝Ò ìs¡íj·T+
rdüT≈£î+{≤s¡T. Á|ü<eä∏ T <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À H˚qT Á|ü‹ j·TT>∑eTT˝À <Ûsä êà\qT
ø±bÕ&ÉT≥≈£î ekÕÔqT nì n+fÒ, Ä yê≈£îÿ≈£î e´‹πsø£+>± e÷ n+‹eT
Á>∑+<∏ëH˚ï <˚e⁄&ÉT ø±bÕ&ÉT‘êqHêï&ÉT nì m˝≤ #Ó|Œü >∑\s¡T? düèwæ̃ Ä~˝À
qT+&ç ˇπø <Ûsä à¡ y˚T H˚qT MT≈£î #ÓãT‘·THêïqT. ˇø£ Á>∑+<∏ëìøÏ <Ûèä Mø£sD¡ >±
eTs√ Á>∑+<∏ëìï |ü+|ü⁄‘·THêïqT, Á|ü‹ Á>∑+<∏ëìï Á|ü‹ Á|üeø£ìÔ $X¯«dæ+#·+&ç
nì #Ó_‘˚, ªá ˇø£ÿ Á>∑+<∏ëH˚ï <˚e⁄&ÉT ø±bÕ&ÉT‘ê&ÉT, Á|üfi¯j·T+ es¡≈£L
Çø£ me«s¡÷ sês¡Tμ nì <˚e⁄ì e÷≥H˚ eTuÛÑ´|üs¡TdüTÔHêïs¡T. Á|ü»\qT
e÷ Á>∑+<∏äy˚T ÄKØ Á>∑+<∏äeTT, e÷ Á|üeπøÔ ÄKØ Á|üeø£Ô, e÷ eT‘êìï
d”«ø£]ùdHÔ ˚ <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&É‘ê&ÉT nì eT‘·e÷]Œ&çì Áb˛‘·‡Væ≤düTHÔ êïs¡T.
Á|ü»\≈£î X¯Øs¡eTT ãj·T≥qTqï Ä#·s¡D\T #Ó|æŒ uÛÒ<ë_ÛÁbÕj·÷\qT
düèwæd˜ Tü HÔ êïs¡T. Á>∑+<∏ë\˝À ø£*Œ‘ê\T ñHêï, dü‘ê´\qT me«s¡÷ ndü‘´· +>±
e÷s¡Ã˝Òsì¡ mH√ï Äj·T‘Y\˝À #Ó|Œæ Hê ≈£L&Ü yêfi¯fl Á>∑+<∏ë\˝À ø£*Œ‘ê\T
@s¡Œ&ܶsTT. eT÷˝≤\T ˝Òe⁄ n˙, dü‘´· eTT m|üŒ{Ïø° ndü‘´· +>± e÷]b˛sTT
n˝≤H˚ ñ+≥T+<äì nqT≈£îHêïs¡T.
|ü$Á‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À 8e dü÷sê 8e Äj·T‘Y (8`8)
ªªn|üsê<ÛTä \≈£î m+‘·>± düV≤æ +#·sêì<äsTTHê düsπ dü‘´· eTT dü‘´· +>±,
ndü‘´· + ndü‘´· +>± ì>∑T‘Z ˝˚ ≤\qï~ (Äj·Tq n_ÛeT‘·+). Ç˝≤ <˚e⁄&ÉT
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
140
m.o
mø£ÿ&Ü ‘·q dü‘´· yê≈£îÿô|’ ndü‘ê´\ n~Ûø±s¡eTT #·˝≤eTDÏ ø±ìe«&ÉT.
ø=+‘·ø±\+ dü‘´· +, ndü‘´· +>± ñHêï eT∞fl j·T<Ûë$~Û>± ‘·q <Ûsä êà\qT
|ü⁄qs¡T<ä∆]kÕÔ&ÉT <˚e⁄&ÉT.μμ
2e dü÷sê 253e Äj·T‘Y˝À (2`253) ªªM]˝À ø=+<ä]øÏ eT]ø=+<ä]ô|’
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
y˚TeTT ÁbÕ<Ûëq´‘·qTy=dü>±eTT. M]˝À ø=+<ä]‘√ n˝≤¢Vt≤
dü+uÛ≤wæ+#ê&ÉT. ø=+<ä] ‘·s>¡ ‘∑ T· \qT ñqï‘·+ #˚XÊ&ÉT. Ç+ø± y˚TeTT
eTs¡´yéT ≈£îe÷s¡T&É>∑T ákÕ≈£î düŒwüºyÓTÆq dü÷#·q\T Á|ükÕ~+#êeTT.
|ü]X¯ó<ë∆‘·à <ë«sê n‘·ìøÏ ‘√&ÜŒ≥Tq+~+#êeTT. ˇø£y˚fi¯
n˝≤¢Vt≤j˚T >∑qTø£ ‘·*ùdÔ M] ‘·sê«‘· düŒwü̃yÓTÆq ì<äs¡ÙHê\T #·÷dæq
|Á »ü \T |üsd¡ Œü s¡+ ‘·>e∑ ⁄˝≤&ÉT≈£îH˚ yês¡T ø±<äT. ø±˙ yês¡T $uÛ<Ò ë˝À¢
|ü&çb˛j·÷s¡T. yê]˝À ø=+<äs¡T $X¯«dæ+#·>±, eT]ø=+<äs¡T
n$XÊ«düT\T>± ñ+&çb˛j·÷s¡T. n˝≤¢V≤t >∑qTø£ ø√]‘˚ Ms¡T |üsd¡ Œü s¡+
ø£\Væ≤+#·T≈£îH˚ yês¡T ø±s¡T, ø±˙ n˝≤¢Vt≤ e÷Á‘·eTT ‘êqT ‘·\∫+<˚
#˚kÕÔ&ÉT.μμ
á Äj·T‘Y˝À ˇø£ Á|üeø£Ôô|’ eTs=ø£ Á|üeø£Ô≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘·
H=dü>±qT n+fÒ ns¡+ú n+<äs÷¡ Á|üeø£˝Ô Ò ø±˙, ‘êeTT $ìq~ #Ó|Œü ≈£î+&Ü
kı+‘·+>± @ Á|üeø£Ô nsTT‘˚ #Ó|ü⁄‘·THêï&√, Ä Á|üeø£Ô e´øÏÔ ø±<äT. <˚e⁄ì
<ä÷‘· ø±ã{Ϻ n+<ä] Á|üeø£Ô\ô|’ kı+‘·+>± uÀ~Û+#˚ <˚e⁄ì <ä÷‘·
mes¡T+{≤s√ Äj·Tq<˚ Á|üeø£\Ô +<ä]ô|’ ÁbÕ<Ûëq´‘·qT dü+‘·]+#·T≈£îqï
yê&ÉT. kı+‘·+>± uÀ~Û+#˚ <˚e⁄ì <ä÷‘·\T m+<äsT¡ e∫ÃHê n+<äs÷¡
yπ̊s«s¡T b˛*ø£\‘√ ñHêï ˇø£ÿsπ . ñ<눈 ˙s¡T ˇø£ÿfÒ nsTTHê n~
y˚T|òTü +˝À n<äèX¯´s¡÷|üeTT˝À ñ+≥T+~. H˚\ô|’ Á<äes¡÷|üeTT˝À, n‹
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
141
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
o‘·\+˝À >∑&>¶É ± ñ+≥T+~. ø±˙ n+‘ê ˙πs ø±˙ yπ̊s«s¡T s¡÷bÕ\T>±
e⁄+~. n˝≤π> ˇπø <˚e⁄ì <ä÷‘· <Ûsä êà\qT |ü⁄qs¡T<ä]∆ +#·&ÜìøÏ @
s¡÷bÕ\˝À e∫ÃHê yê&ÉT ˇø£ÿ&˚. ø±ã{Ϻ Á|üeø£\Ô +<ä]MT<ä n‘·ì<˚ ô|’
#˚sTT.
#ê˝≤eT+~ <Ûäsêàìï s¡øÏå+∫‘˚ <Ûäs¡ày˚T $TeTTà\qT s¡øÏå+#·T
‘·T+<äì ô|<ä\› T #Ó|ü #·THêïs¡T. <Ûsä à¡ eT+fÒ @$T≥ì ‘Ó*dæq|ü&ÉT
ø£<ë! y˚TeTT <ëìì s¡ø+åÏ #˚<ìä ø=+<äs&¡ TÉ >∑T#·THêïs¡T. <Ûsä à¡ eTqTq~
|ò˝ü ≤Hêj·Tì dü÷∫+#·T≥˝À #ê˝≤ Á>∑+<∏eä TT\T ñqï$. Ä Á>∑+<∏eä TT\
e\q ‘Ó\TdüT≈£îqï$ <Ûsä à¡ eTT˝≤ ø±<ë! nqT Á|üXï¯ ≈£L&Ü e÷qe⁄ìj·T+<äT
ñ<䓤$+∫q~. á $<ÛäeTT>± á ~qeTT e÷qe⁄ì˝À <Ûäs¡àeT+fÒ
@$T{À ‘Ó*j·Tì dæ‹ú @s¡Œ&çq~. BìH˚ uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· +<äT ª<Ûsä à¡ >±¢ìμ
nì uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉHêï&ÉT. e÷qe⁄ìøÏ <Ûsä à¡ eTT\T ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT ª<Ûsä à¡ >±¢ìμ
@s¡Œ&ÉT‘·T+<äì, <Ûsä à¡ eTT\ kÕúqeTT˝À n<Ûsä à¡ eTT\T ‹wüyº k˚ ÕÔjT· ì ‘Ó*dæq
eTq ô|<ä›\T, <Ûäs¡àeTT\T e÷qe⁄ìj·T+<äT #Ós¡>∑ì $<ÛäeTT>± ñ+&É
e˝…jT· Tqì jÓ÷∫+∫, <Ûsä à¡ eTT\qT eTq ø£≥Tºu§≥Tº Ä#·sD
¡ \j·T+<äT
≈£L&Ü #=|æŒ+∫ ñ+#ês¡T. ô|<ä\› T #˚dqæ á nyÓ÷|òTü yÓTqÆ jÓ÷#·q
#ê˝≤ Á|üX+¯ dü˙j·TyÓTqÆ ~. #ê˝≤eT+~ ‘·eTuÀ<Û˝ä À <Ûsä êàìï s¡ø+åÏ #·+&ç
<Ûsä à¡ y˚T ìqTï s¡ø+åÏ #·T‘·T+~j·Tì $qïyês¡T, ‘·qTï ‘êqT s¡ø+åÏ #·Tø√˝Òì
<Ûäs¡àeTT eTeTTà\HÓ≥T¢ s¡øÏå+#·Tqì nq&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. ø±˙
<Ûsä à¡ eTT\≈£î eTT|üø£*qZ |ü&ÉT, n$ ‘Ó*j·Tø£b˛sTTq|ü⁄&ÉT H˚H˚ e∫Ã
yê{Ïì ‘Ó*j·Tãs¡∫ yê{Ïì s¡ø+åÏ #·T‘êqì <˚e⁄&ÉT ^‘·jT· +<äT #ÓbÕŒ&ÉT.
Bììã{Ϻ <Ûsä à¡ eTT\qTq$ @y√ <˚e⁄ìø=ø£ÿìπø ‘Ó\TdüT, Äj·TH˚ yê{Ïì
s¡ø+åÏ |ü>\∑ &Éì |üP]Ô>± ‘Ó*j·TT#·Tqï~. Ç<˚ düe÷#ês¡eTT |ü$Á‘· KTsYÄHé
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
142
aka
m.o
Á>∑+<∏eä TT˝À ªBìì y˚Ty˚T ø±bÕ&ÉT‘êeTTμ nì #ÓbÕŒs¡T. <Ûsä à¡ eTT\qT
e÷qe⁄&ÉT s¡ø+åÏ #·˝&Ò TÉ , e÷qe⁄&ÉT <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·&yÉ T˚ ø£seÔ¡ ´eTT,
<Ûsä à¡ eTT\qT ˙e⁄ Ä#·]+#·T≥ e\q <Ûsä à¡ eTT\T ìqTï ø£sà¡ qT+&ç s¡ø+åÏ #·
>∑\eqT≥ dü‘·´yÓTÆqe÷≥. e÷qe⁄ì #˚‘· <Ûäs¡àeTT s¡øÏå+|üã&˚≥≥¢sTT‘˚
<˚e⁄&ÉT uÛÑ>∑e+‘·Tì>± |ü⁄≥ºqedüs¡eTT ˝Ò<äT. <Ûäs¡às¡ø£åD ø√düeTT <˚e⁄&˚
<ä÷‘·>± ne‘·]+#·T#·THêï&ÉT. ø±e⁄q ˙e⁄ <Ûsä êàìï s¡ø+åÏ #·˝eÒ ⁄. Äj·Tq
Ç$ <Ûäs¡àeTT\T nì ‘Ó*|æ‘˚ $X¯«dæ+#·>∑\e⁄.
ww
w.t
hr
aith
ash
MT≈£î <˚e⁄&ÉT <ä÷‘·>± m|ü&ÉT ekÕÔ&TÉ ? nì nqTe÷qeTT+fÒ
1) m|ü&Ó‘’ ˚ <Ûsä êà\T n<Ûsä êà\T>± e÷]b˛‘êj˚T n|ü&ÉT <˚e⁄&ÉT
<ä÷‘·>± ne‘·]kÕÔ&TÉ .
2) mø£ÿ&Ó’‘˚ @ø£<Ó’e dæ<ë∆+‘·eTT uÀ~Û+#·ã&ÉT‘·T+<√ nø£ÿ&˚ <˚e⁄ì
<ä÷‘· e∫Ãq≥T¢.
3) mø£ÿ&Ó‘’ ˚ ‘√\ã&˚yê&ÉT, ‘√˝Òyê&ÉT, kÕøÏ>å ± ñqïyêì >∑T]+∫
$|ü⁄\eTT>± ‘Ó*j·Tã&ÉT‘·T+<√ nø£ÿ&˚ <˚e⁄&ÉT ne‘·]+∫q≥T¢.
4) mø£ÿ&ÉsTT‘˚ ãj·T{Ï Ä#·sD¡ \T ‘Ó\T|üø£ X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ Ä#·sD¡ \T
‘Ó\T|üã&ÉT‘·Tqïy√ nø£ÿ&˚ <˚e⁄ì <ä÷‘· e∫Ãq≥T¢.
5) mø£ÿ&Ó’‘˚, ≈£î\,eT‘·,uÛÒ<äeTT\T ˝Ò≈£î+&Ü, eT‘·e÷]Œ&ÉT\ Á|üdüπøÔ
˝Ò≈î£ +&Ü, C≤„qeTT uÀ~Û+#·ã&ÉT‘·T+<√ nø£ÿ&˚ ì»yÓTqÆ C≤„qeTT uÀ~Û+#·
ã&çq≥T¢.
6) mø£ÿ&Ó’‘˚ @ Äj·T‘Y>±˙, XÀ¢ø£eTT>±˙, yêø£´eTT>±˙ X¯Øs¡+
ãj·T≥ ‘Ó\T|üø,£ X¯Øs¡eTT˝À|ü˝Ò <ëì nsêúìï ‘Ó\T|üã&ÉT‘·T+<√ nø£ÿ&˚
ì»<Ûsä à¡ eTT ‘Ó\T|üã&ÉT‘·Tqï≥T¢.
rg
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
143
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
7) mø£ÿ&Ó’‘˚ e÷j·T, eT+Á‘ê\qT #˚dæ #·÷|üø£ ì» C≤„Hê–ï jÓTTø£ÿ
ìs¡÷|üD »s¡T>∑T‘·T+<√ nø£ÿ&˚ ìCC≤„qeTT yÓ\Te&çq≥T¢.
8) mø£ÿ&Ó‘’ ˚ ªªá uÛ÷Ñ $TMT<ä me«s¡÷ >∑Ts¡Te⁄\T ø±<äT, >∑T]Ô+#·ã&çq
yê&ÉT >∑Ts¡Te⁄ø±<äT, >∑T]Ô+#·ã&Éìyê&˚ >∑Ts¡Te⁄, Äj·TH˚ <˚e⁄&ÉTμμ nì
Ä<˚•+∫q|ü&˚ <˚e⁄ì Ä<˚X+¯ nø£ÿ&˚ bı+~q≥T¢.
9) ªªmø£ÿ&Ó’‘˚ <˚e⁄&ÉT, <˚e⁄ì <ä÷‘·>± ekÕÔ&ÉTø±˙, <˚e⁄ì <ä÷‘·
<˚e⁄&ÉT ø±<äT nì #Ó|üŒã&ÉT‘·T+<√ nø£ÿ&˚ <˚e⁄&ÉT ne‘·]+∫q≥T¢μμ
nì dü÷Á‘·ÁbÕj·TeTT>± e÷≈£î e÷ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T #ÓbÕŒs¡T. nì
düeTq«j·Tø£sÔ¡ #Ó|Œü &ÉeTT »]–+~.
Ç|üŒ{Ï<ëø± ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D>± ø=ìï ø£*Œ‘ê\ bÕÁ‘·\qT
ñ|üj÷Ó –+∫ ˙≈£î C≤„qeTT u≤>± ns¡eú Te&ÜìøÏ #ÓbÕŒqT Bìï qTe⁄«
dü‘·´eTì $X¯«dæ+∫‘˚ $X¯«dæ+#·T ˝Òø£b˛‘˚ e<ä*ô|≥Tº. qTe⁄« Hê≈£î
ns¡eú Te«&ÜìøÏ ø=ìï Á|üXï¯ \T n&ÉT>∑T‘êqT nì #Ó|Œæ ‘˚ <ëìøÏ H˚qT
düe÷<ÛëqeTT Ç+‘·es¡≈L£ #ÓbÕŒqT nì ˇø£ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T #ÓbÕŒs¡T.
I
144
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] ñ<˚X› ´¯ eTT
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
<˚e⁄ì düèwæ˜˝À Á|ü‹ C≤‹j·T+<äT Ä&É, eT>∑ nqT ‘˚&Ü
ñ+&É&ÉeTT n+<ä]ø° ‘Ó*dæq<˚. eTqTwüß\j·T+<˚ø±ø£, |üX¯ó, |üøÏå,
eTè>±<äT\+<äT ≈£L&Ü Ä&É, eT>∑ ‘Ó>\∑ qT <˚e⁄&ÉT ‘·j÷· s¡T #˚XÊ&ÉT.
‘·q düèwæj
˜ T· +‘·jT· ÷ Á|üøè£ ‹ |üse¡ ÷‘·à\ X¯ø‘ÔÏ √ ì+&çjT· Tqï<äì n+<ä]ø°
‘Ó*j·TTq≥T¢ uÛ÷Ñ $TMT<ä Ä&É, eT>∑ X¯Øs¡eTT\qT <˚e⁄&ÉT ‘·j÷· s¡T
#˚XÊ&ÉT. Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twüß\ dü+ã+<Ûeä TT‘√H˚ »>∑‹˝Àì Á|ü‹ Jesê•
»ìà+#·T#·Tqï<äì, uÛÑ>∑eBZ‘·˝À >∑TDÁ‘·j·T $uÛ≤>∑jÓ÷>∑eTqT
n<Ûë´j·TeTTq eT÷&ÉT, Hê\T>∑T XÀ¢ø£eTT\˝À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. ‘·q düèwæ̃
$wüjT· eTT n+<ä]ø° ‘Ó*j·TTq≥T¢ n<˚ qeT÷HêH˚ <˚e⁄&ÉT uÛ÷Ñ $TMT<ä
Á|ü‹wæ̃+#ê&ÉT. <˚e⁄&ÉT ‘·qqT |ü⁄s¡Twüß&É˙, Á|üø£è‹ì Åd”Ôj·T˙ ^‘·j·T+<˚
#ÓbÕŒ&ÉT. ÅdÔ” nsTTq Á|üøè£ ‹, |ü⁄s¡Twüß&ÉsTTq <˚e⁄ì ;»eTT #˚‘· >∑s“¡ e¤ TT
<Û]ä +∫ Je⁄\qã&ÉT dü+‘·‹ì ‘·j÷· s¡T #˚jT· T#·Tqï<äì, uÛ÷Ñ $TMT<ä
|ü⁄{Ïqº Á|ü‹ eTìwæ, Á|ü‹ »+‘·Te⁄, @ Jesê• nsTTHê <˚e⁄ì dü+‘·‘q˚ ì
uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· +<˚ ‘Ó\T|üã&çq~. n+<äTe\q H˚&TÉ uÛ÷Ñ $TMT<ä |ü⁄{Ïqº
Á|ü‹ eTìwæ <˚e⁄ì dü+‘·‘˚qì #Ó|üŒø£H˚ ‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï~.
eTqTwüß\˝À H˚&ÉT mH√ï eT‘·eTT\Tqï$. Á|ü‹ eT‘·eTT
Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq wü]j·T‘YqT (kÕ+Á|ü<ëj·TeTTqT) bÕ{Ï+#·T#·÷ e÷~
Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ C≤„qeT˙, e÷ <˚e⁄&ÉT y˚s˙¡ n+≥THêïs¡T. ‘Ó*k˛ ‘Ó*j·Tø√
mes¡T m≥T¢ e÷{≤¢&çHê, @ eTìwæ e÷{≤¢&çHê yê&ÉT Á|üø£è‹øÏ,
|üs¡e÷‘·à≈£î |ü⁄{Ϻqyê&˚j·T>∑TqT. n|ü&ÉT yêìøÏ Á|üø£è‹ ‘·*¢j·T>∑TqT,
|üse¡ ÷‘·à (<˚e⁄&ÉT) ‘·+Á&çjT· >∑TqT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Ç<äs› T¡ Væ≤+<äTe⁄\˝À
ˇø£sT¡ •euÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ ø±>±, eTs=ø£&TÉ sêeTuÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ >± j·TTHêï&ÉqTø=qTeTT.
145
rg
n+‹eTjÓ<Ó÷e’ ^X¯
Á>∑+«s¡<∏T\eä TT˝À
yê] nsêú
ñ<˚\X› T`nbÕsêú
´¯ eTT \T
aith
ash
aka
m.o
•euÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ •e⁄&˚ <˚e⁄&Éì #Ó|Œæ Hê, sêeTuÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ sêeTT&˚ <˚e⁄&Éì #Ó|Œæ Hê
yê] Ç<ä›]ø° |üs¡e÷‘·àj˚T (‘·+Á&ç) <˚e⁄&ÉT n>∑TqT. n˝≤π> Á|üø£è‹ ‘·*¢
j·T>∑TqT. sêeTuÛÑ≈£îÔ&ÉT Hê <˚e⁄&ÉT sêeTT&ÉìHê, •euÛÑ≈£îÔ&ÉT Hê <˚e⁄&ÉT
•e⁄&˚ nìHê, yês¡T ˇø£]øÏ |ü⁄{Ϻ eTs=ø£]ì ‘·+Á&çj·Tì #Ó|æŒq≥¢>∑T
#·Tqï~. uÛ≤wüsêì eT÷>∑ »+‘·Te⁄\T ≈£L&Ü eT+<ä˝À ø£*dæb˛sTTq
‘·eT ‘·*¢ì >∑T]Ô+#·>∑\T>∑T#·THêïsTT>±˙, uÛ≤wü ‘Ó*dæq eTìwæ ‘·q
‘·+Á&çjÓÆTq <˚e⁄ìï ‘Ó*j·Tø£ Ç‘·s¡ <˚e⁄fi¯fl ù|s¡T #Ó|üø=+≥THêï&ÉT.
Ç~ ˇø£ Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT˝Àì düeTùd´ø±<äT. Á|ü‹ eT‘·eTTq+<äT
>∑\ düeTùd´j·Tì #Ó|Œü e#·TÃqT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ eTTd”y¢ Té qT ˙ <˚e⁄&ÉT
mes¡ì n&ç–‘˚, n‘·qT e÷ <˚e⁄&ÉT n˝≤¢j˚Tqì »yêãT #Ó|üqT.
Væ≤+<äTe⁄\e˝… Ç<ä›s¡T eTT>∑TZs¡T ù|s¡T¢ #Ó|üŒø£ ˇπø <˚e⁄ìï #Ó|üŒ&ÉeTT
»s¡T>∑T#·Tqï~.
ww
w.t
hr
eTTd”y¢ Té \T>± j·TTqïyês¡T Væ≤+<äTe⁄\ø£+fÒ ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ »yêãTqT
#Ó|æŒHê, yês¡T Á>∑T&ç¶>± #Ó|üŒ&Éy˚T>±˙ ‘Ó*dæ #Ó|æŒq≥T¢ ø±<äT. <˚e⁄ì
$wüjT· eTT˝À <ë<ë|ü⁄ eTTd”y¢ Té \+<äs÷¡ Á>∑T&ç>¶ ± eTT+<äT≈£î b˛e&ÉeTT
‘·|Œü , #·÷|ü⁄ø£*– eTT+<äT≈£î kÕ>∑T#·THêïs¡ì #Ó|Œü ˝ÒeTT. yê]øÏ dü«j·T+>±
<˚e⁄ì C≤„qeTT @MT ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê, yê] ô|<ä\› T #Ó|ü e÷≥\qT
ã{Ϻ yês¡T e÷{≤¢&ÉT#·THêïπs ‘·|üŒ, <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq C≤„qeTTqT ‘Ó*dæ
e÷{≤¢&˝É <Ò ìä ‘Ó*j·TT#·Tqï~. yês¡T q&ÉTdüTqÔ ï~ dü]jÓTÆ q e÷s¡yZ T˚
nsTTHê, Ä e÷s¡eZ TTqT >∑T]+∫ @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T≈£îHêï, Ç‘·sT¡ \T
#·÷|æq e÷s¡ZeTTq qeTàø£eTT‘√ q&ÉTdüTÔHêïs¡T. q&ç#˚ <ë] düÁø£eTy˚T
nsTTHê mø£ÿ&ÉsTTHê, mes¡sTTHê Á|ü•ï+∫‘˚ <ëìøÏ »yêãT #Ó|Œü ˝Òì
dæú‹˝À ì*∫b˛>∑\s¡T. ˇø£y˚fi¯ ‘·q˝À|ü˝Ò Á|üX¯ï e∫ÃHê »yêãT
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
146
m.o
‘Ó*j·Tì dæú‹˝À ì*∫b˛>∑\&ÉT. m+<äTø£q>±! <˚e⁄&ÉT n+~+∫q
C≤„qeTTqT ‘êqT dü«j·TeTT>± ‘Ó*j·T≈£î+&Ü, Ç‘·sT¡ \ qeTàø£eTT MT<ä
yê] e÷≥\qT $ì eTT+<äT≈£î b˛e⁄#·T+&ÉT≥ e\q, ‘·qT $ìq es¡øπ
»yêãT #Ó|Œü >∑\&ÉT >±˙, $qì Á|üXï¯ ≈£î »yêãTqT #Ó|Œü ˝Ò&TÉ .
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
<˚e⁄&ÉT ‘·q eTTd”¢yéT düe÷»eTTq≈£î Ç∫Ãq <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝Àì
C≤„qeTTqT |üP]Ô ‘Ó*j·T≈£îHêï, n+<äT˝À ø=+‘· C≤„qeTTqT $ì <˚e⁄&ÉT
ˇø£ÿ&˚, <˚e⁄&˚ Äsê<Û´ä <Óe’ eTT, Ç‘·sT¡ \qT Äsê~Û+#·≈L£ &É<Tä nqT eTTK´
dü÷Á‘·eTTqT #Ó|ü#·THêï&ÉT. n~ n+‘·j·T÷ yêdüÔey˚T nsTTHê,
yêdüeÔ eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q $es¡eTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq <ëìe\q,
nq>±! <˚e⁄&ç∫Ãq KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àì |üP]Ô $es¡eTT ‘Ó*j·Tø£
b˛e&ÉeTTe\q, <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚ m+<äT≈£î |üPõ+|ü<ä–qyê&ÉT? nì
n&ç–Hê, <˚e⁄&˚ ìqTï düèwæ̃+#ê&Éì m˝≤ #Ó|Œü >∑\e⁄? nì Á|ü•ï+∫Hê
<ëìøÏ ‘·–q $es¡eTTqT #Ó|üŒ˝Òø£b˛e⁄#·THêï&ÉT. eTTd”¢yéT\+<äs¡÷
n+<ä]ø£+fÒ $XÊ«düeTT˝À eTT+<äTj·TTHêï, ‘êqT Ä#·]+#·Tq~ dü‘´· y˚T
nsTTHê, <ëìøÏ ‘·–q $es¡eTTqT>±˙, ns¡eú TTqT>±˙ ‘Ó*j·Tø£jT· THêï
s¡ì #Ó|üŒe#·TÃqT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Çø£ÿ&É ˇø£ $wüj·TeTTqT #Ó|ü
ø=+<ëeTT. ªª˙ ‘·+Á&ç mes¡T?μμ nqT Á|üX¯ï≈£î ªe÷ neTà uÛÑs¡Ôμ nì
düe÷<ÛëqeTT #Ó|Œü e#·TÃqT. me]ø£sTTHê neTàyÓTT>∑T&˚ ‘·+Á&çjT· qT
e÷≥ dü‘´· eTT. <ëìì ø±<äì mes¡÷ #Ó|Œü ˝ÒsT¡ . nsTT‘˚ #Óù|Œyê&ÉT
#Ó|Œæ q~ dü‘´· y˚T nsTTHê, n&ç>π yê&ÉT s¬ +&Ée Á|üXï¯ >± ªªMT neTà mes¡T?μμ
nì n&ç–‘˚ Hê≈£î Hêqï es¡øπ ‘Ó\TdüT, neTà $wüjT· eTT ‘Ó*j·T<äT
nì »yêãT #ÓbÕŒs¡qTø√+&ç, n|ü&ÉT ny˚Tà ‘Ó*j·T≈£î+&Ü HêqïqT
>∑T]+∫ m˝≤ #Ó|ü #·THêï&ÉqT Á|üXï¯ sê>∑\<äT. n‘·ì Hêqï |ò˝ü ≤Hêyê&Éì
147
rg
n+‹eTjÓ<Ó÷e’ ^X¯
Á>∑+«s¡<∏T\eä TT˝À
yê] nsêú
ñ<˚\X› T`nbÕsêú
´¯ eTT \T
m.o
Ç‘·H˚ MT neTà≈£î uÛsÑ j
Ô¡ T· ì Ç‘·sT¡ \T #Ó|Œæ j·TT+&ÉT e÷≥qT $X¯«dæ+∫
#Ó|Œæ Hê, Ä e÷≥ dü‘´· eTsTTHê, |üP]Ô $es¡eTT ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT n~
Á|üXÊïs¡øú e£ T>∑TqT. MT Hêqï |ò˝ü ≤Hêyê&Éì #·÷|æHê #·÷∫q yêìøÏ
≈£L&Ü n~ Á|üXï‚ j·T>∑TqT.
aka
eT<Û´ä <Óe’ Á>∑+<∏eä TsTTq u…_’ \T˝À ñqï ˇø£ yêø£´eTT˝À ªª<˚e⁄&ÉT
m<äTsê&Éì C≤„qeTTqT n+~+#·TqTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. \÷ø± düTyês¡Ô
21e n<Ûë´j·TeTT 15e e#·qeTT˝À á $<Ûeä TT>± ñqï~ #·÷&É+&ç.
ash
ªªMT $s√<ÛäT\+<äs¡÷ m<äTsê&ÉT≥≈£îqT, ø±<äqT≥≈£îqT M\Tø±ì
yê≈£îÿqT, C≤„qeTTqT H˚qT MT≈£î nqTÁ>∑V≤æ +‘·TqT.μμ á e÷≥qTã{Ϻ
ww
w.t
hr
aith
<˚e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTT˝À mø£ÿ&É>±˙ Á|üXï¯ ≈£î ‘êe⁄˝Òì $<Ûeä TT>± #ÓbÕŒ&Éì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. <˚e⁄&ç∫Ãq eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\˝À Á|ü‹ Á|üXï¯ ≈£î »yêãTqï
e÷≥ yêdüeÔ y˚T nsTTHê, eTTd”y¢ Té düe÷»eTT ªª$<Ûj
˚ T· ‘·μμ nqT |ü<eä TTqT
n&Ée¶ TT ô|≥Tºø=ì <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q C≤„qeTT‘√ e÷πø$T |üì?j·Tqï≥T¢
C≤„qeTTqT |üP]Ô ‘Ó*j·T≈£î+&Ü e<ä*y˚dqæ ~. neTà uÛsÑ Ô¡ ‘·+Á&ç nsTTHê,
yÓTT<ä≥ neTà ‘Ó*j·Tì<˚ ‘·+Á&çì |ò˝ü ≤Hêyê&Éì #Ó|Œæ Hê, n~ Á|üXÊïs¡øú £
eT>∑TqT eT]j·TT dü+X¯j·÷‘·àø£eT>∑TqT. mø£ÿ&É dü+X¯j·TeTTqï<√
nø£ÿ&É C≤„qeTT ˝ÒqfÒ,¢ nfÒ¢ mø£ÿ&É C≤„qeTTqï<√ nø£ÿ&É dü+X¯jT· eTT
˝ÒqfÒ¢. n+<äTe\q düèwæ̃øsπ£ Ô <˚e⁄&ÉT nì #Ó|Œæ Hê düèwæ̃ n+fÒ @$T{À
yÓTT<ä≥ ‘Ó*dæjT· T+&Ü* ø£<ë! düèwæì˜ >∑T]+∫ ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT düèwæø˜ s£ qÔ¡ T
>∑T]+∫ #Ó|Œü &ÉeTT ªneTà mes√ ‘Ó*j·T<äT Hêqï e÷Á‘·eTT ‘Ó\TdüTμ
nqï≥T¢+≥T+~. n˝≤ #Ó|Œü &ÉeTT eT+∫~ø±<äqT ñ<˚X› ´¯ eTT‘√H˚ ‘·q
~«rj·T <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À Á|ü‘˚´ø£eTsTTq yêø£´eTT <ë«sê ªªH˚qT MT≈£î
Ç‘·sT¡ \T m<äTsê&Éì C≤„qeTTqT n+~+#êqìμμ <˚e⁄&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT. <˚e⁄&ÉT
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
148
aka
m.o
mø£ÿ&É #Ó|æŒHê n~ eTqTwüß\ ø=s¡πø, ø±e⁄q eTìwæ nsTTq @
eT‘·dTü &ú TÉ >±˙ Ä e÷≥qT Ä\øÏ+∫ rs¡e\dæ+<˚. á e÷≥ e÷
Á>∑+<∏eä TT˝Àì~ ø±<äT, e÷ <˚e⁄&ÉT #Ó|Œü ˝Ò<Tä nqT≥≈£î M\T˝Ò<Tä . eT÷&ÉT
Á>∑+<∏äeTT\˝À mø£ÿ&É #Ó|æŒHê n~ düs¡«e÷qe⁄\≈£î e]Ô+#·Tq~>±
ñ+&ÉTqT.
ww
w.t
hr
aith
ash
Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeT+<äT ªªme&ÉT mø£ÿ&É |ü⁄{ÏHº ê yêìøÏ ‘·*¢
Á|üø£è‹, ‘·+Á&çì H˚qTμμ nì >∑TDÁ‘·j·T $uÛ≤>∑jÓ÷>∑eTT˝À Hê\Ze
XÀ¢øe£ TTq #Ó|Œæ q e÷≥qT eTs¡Te≈£L&É<Tä . uÛ÷Ñ $TMT<ä eTìwæjTÆÓ qyê&ÉT
Ŭø’düÔe⁄&ÉsTTHê, eTTd”¢yéT nsTTHê, Væ≤+<äTesTTHê eTT>∑TZ]ø° <Ó’e
Á>∑+<∏äeTT˝Àì yêø£´eTT e]Ô+#·TqT. n+<äTe\q ~«rj·T <Ó’e
Á>∑+<∏eä TT˝À #Ó|Œæ q≥T¢ Ç‘·sT¡ \T m<äTsê&Éì, mes¡÷ Á|ü•ï+#·ì C≤„qeTTqT
Á|ü‹ eTìwæ ø£*–j·TT+&Ée˝…qT. n+‘˚ø±ø£ H˚qT <Óe’ C≤„ìì nqTyê&ÉT,
H˚qT $XÊ«dæì nqTyê&ÉT, H˚qT <˚e⁄ìøÏ $<Û̊jT· Tìï nqTyê&ÉT ‘·|Œü ø£
<˚e⁄ì düe÷#ês¡eTTqT ‘Ó*dæjT· T+&Ée˝…qT. H˚&TÉ eT÷&ÉT eT‘·eTT\˝Àì
eTqTwüß\˝À Á>∑T&ç¶ C≤„qeTT ‘·|Œü #·÷|ü⁄qï C≤„qeTT ˝Ò≈î£ +&Ü b˛sTTq~.
Væ≤+<äTe⁄\πøyÓ÷ <˚e⁄ì MT<ä qeTàø£eTTqï~, nsTT‘˚ Ä <˚e⁄&Óes√
‘Ó*j·Tø£ <˚e⁄&ÉT ø±ìyê]ì <˚e⁄&ÉT nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~.
Åø¬ d’ eÔü ⁄˝˝À <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚ nqT qeTàø£eTT+&çHê yê] Á>∑+<∏eä TT Á|üø±s¡eTT
<˚e⁄&ÉT |ü]X¯ó<ë∆‘·àj·÷ ˝Òø£ ‘·+Á&çj·÷ ˝Òø£ ≈£îe÷s¡T&Ü nqT
dü+X¯jT· eTTqï~. ≈£îe÷s¡T&ÉsTTq @düTqT ˇø£e÷s¡T <˚e⁄ì ≈£îe÷s¡T&ÉT
nq&ÉeTT, eTs=ø£e÷s¡T eTqTwü´≈£îe÷s¡T&ÉT nq&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~.
nfÒ¢ ‘·+Á&ç |ü]X¯ó<ë∆‘·à nqT Ç<ä›]˝À ˇø£e÷s¡T ‘·+Á&çj·TqTyê&˚
<˚e⁄&ÉT nì #Ó|üŒ&ÉeT÷, eT]jÓTTø£e÷s¡T |ü]X¯ó<ë∆‘·àj˚T <˚e⁄&ÉT nì
149
rg
n+‹eTjÓ<Ó÷e’ ^X¯
Á>∑+«s¡<∏T\eä TT˝À
yê] nsêú
ñ<˚\X› T`nbÕsêú
´¯ eTT \T
ash
aka
m.o
#Ó|Œü &ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. ø±e⁄q ªªmes¡T <˚e⁄&ÉT?μμ nqTq~ Á|üXÊïs¡øú e£ TT
>±H˚jT· Tqï~. á $<Ûeä TT>± Væ≤+<ä÷, Åø¬ d’ eÔü ⁄\˝À ñ+&É>± eT÷&Ée
<äsTTq ÇkÕ¢yTé eT‘·eTT˝À Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ n˝≤¢H˚ <˚e⁄&Éì #Ó|Œæ Hê, n˝≤¢H˚
düèwæø˜ s£ Ô¡ nì #Ó|Œæ Hê n˝≤¢V≤t n+fÒ mes√, düèwæ˜ n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·Tì
dæ‹ú ø£\<äT. ø=+<ä]øÏ qe÷CŸ, Cø±‘Y ‘·|Œü KTsYÄHé˝Àì C≤„qeTT
‘Ó*j·T<äT. n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À m+‘√ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ C≤„qeTTHêï,
n+<äT˝À ˇø£ÿ yêø£´eTTq≈£î ≈£L&Ü dü]jÓTÆ q ns¡eú TT ‘Ó*j·Tìyês¡T
eTTd”¢yéT\˝À #ê˝≤eT+~j·TTHêïs¡T. ∫e]øÏ KTsYÄHé $wüj·TeTT
‘Ó*j·Tìyês¡T, KTsYÄHéqT õÁãj˚T˝Ÿ #Ó|Œæ q $wüjT· eTT ‘Ó*j·Tìyês¡T
≈£L&Ü ø£\s¡T.
ww
w.t
hr
aith
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT 23 dü+e‘·‡s¡eTT\T õÁãj˚T˝Ÿ eTTVü≤eTà<é
Á|üeø£>Ô ±]øÏ V”≤sê >∑TVü≤\˝À #ÓbÕŒ&ÉqT $wüjT· eTT ≈£L&Ü ‘Ó*j·Tì
eTTd”¢yéT\T <ë<ë|ü⁄ 80 XÊ‘·eTT >∑\s¡T. á $<ÛäeTT>± á eT‘·eTT,
Ä eT‘·eTT nqT≥≈£î neø±X¯eTT ˝Ò≈î£ +&Ü nìï eT‘·eTT\ yês¡T y˚TeTT
‘Ó*dæqyês¡eTqTø=qT#·THêï, yê]øÏ yê] Á>∑+<∏ä C≤„qy˚T |ü~ XÊ‘·eTT
≈£L&Ü ‘Ó*j·T<äì #Ó|üŒe#·TÃqT. nsTT‘˚ ‘·eT ‘·|üqT ø£|æŒ|ü⁄#·TÃ
ø=qT≥≈£î, ‘êeTT ‘Ó*dæq yês¡eTì|æ+#·Tø=qT≥≈£î, Á|ü‹ eT‘·eTT˝Àq÷
<Óe’ Á>∑+<∏eä TT\≈£î dü+ã+<Ûeä TT˝Òì dü«+‘· C≤„qeTTqT ‘·j÷· s¡T #˚dTü ø=ì
<ëìøÏ ˇø=ÿø£ÿs¡T ˇø=ÿø£ÿ ù|s¡T ô|≥Tºø=Hêïs¡T. Væ≤+<äTe⁄\T |ü⁄sêDeTT
\qT, y˚<eä TT\qT ‘·j÷· s¡T #˚dTü ø√>±, Åø¬ d’ eÔü ⁄\T @düT J$‘·eTTq≈£î
eTT+<äT yÓqTø£ Ä~ø±+&ÉeTT, n+‘·´ø±+&ÉeTT nqTq$ ÁyêdüTø=Hêïs¡T.
eTTd”¢yéT\˝ÀìøÏ eùdÔ Á|üeø£Ô #·ìb˛sTTq ‘·sê«‘· e+<ä dü+e‘·‡s¡eTT\
qT+&ç ¬s+&ÉT e+<ä\ dü+e‘·‡s¡eTT\es¡≈£î Äs¡TeT+~ |ü+&ç‘·T\T
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
150
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
Vü≤BdüT\qT ÁyêXÊs¡T. n+<äT˝À Ç<äs› T¡ 1) ãTU≤], 2) eTTd”y¢ Té >±s¡T¢
Áyêdæq Vü≤BdüT˝Ò m≈£îÿe Á|ü#ês¡eTT˝À ñHêïsTT. Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉsTTq ø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq uÛÑ>∑eBZ‘·≈£î eTìwæ nsTTq yê´düT&ÉT
#Ó|Œæ q y˚<,ä |ü⁄sêDeTT\≈£î @e÷Á‘·eTT dü+ã+<Ûeä TT+&É<Tä . y˚<eä TT\˝À,
|ü⁄sêDeTT\˝À C≤„qeTT, <Ûsä à¡ eTT, <˚e⁄&ÉT nqT |ü<eä TT\T ñ|üj÷Ó –+#·
ã&çHê n+<äT˝Àì $wüjT· eTT\T <˚e⁄ìøÏ, <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTTq≈£î @e÷Á‘·eTT
dü+ã+<ÛäeTT+&Ée⁄. nfÒ¢ u…’_\T $wüj·÷ìøÏ eùdÔ n+<äT˝À @düT
#Ó|Œæ q C≤„qeTT e÷Á‘·eTT Hê\T>∑T düTyês¡\Ô T>±j·TTqï~. $T>∑‘ê<ä+‘ê
y˚sT¡ ù|s¡TMT<äjT· THêï, @düT #Ó|Œæ q C≤„qeTT‘√ dü+ã+<Ûeä TT ñ+&ÉT
˝≤>∑Tq ÁyêdæHê, @düT e÷≥\‘√ n$ ø£\Tee⁄. @düT e÷≥\≈£î dü]
‘·÷>∑e⁄. Çø£b˛‘˚ eTTd”¢yéT\ $wüj·÷ìøÏ eùdÔ <˚e⁄&ÉT Á|ü‘˚´ø£eTT>±
õÁãj˚T˝Ÿ <ë«sê n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TTqT ÇùdÔ n~ #ê\<äì Á|ü‘´˚ ø£eTT>±
Á|üeø£Ô ù|s¡T #Ó|æŒ, Á|üeø£Ô≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü, Á|üeø£Ô Ä»„ ˝Ò≈£î+&Ü, Á|üeø£Ô
˝Òì düeTj·TeTT˝À Çeìïj·T÷ Á|üeø£>Ô ±s¡T #Ó|Œæ qy˚ j·Tì Vü≤BdüT\
ù|s¡T‘√ Á>∑+<∏äeTTqT ÁyêdüTø=Hêïs¡T. áHê&ÉT KTsYÄHé ø£+fÒ Vü≤BdüT˝Ò
m≈£îÿe>± #·~$ wü]j·T‘Y nqT kÕ+Á|ü<ëj·TeTT‘√ KTsYÄHé yêø£´eTTqT
≈£L&Ü ˝…øÿ£ #˚jT· ≈£îHêïs¡T. á $<Ûeä TT>± eT÷&ÉT eT‘·eTT\ yês¡T yê]yê]
<Óe’ Á>∑+<∏eä TT\qT e<ä* kÕ+Á|ü<ëj·T Á>∑+<∏eä TT\qT nqTdü]+#·&eÉ TT
e\q <Óe’ C≤„qeTTq≈£î <ä÷s¡yTÓ HÆ ês¡ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
eTìwæøÏ s¬ +&ÉT s¡øe£ TT\ <Ûqä eTT\T ø£\e⁄. n+<äT˝À ˇø£{Ï
Á|ü|ü+#· <ÛäqeTT, ¬s+&Ée~ |üs¡e÷‘·à C≤„q<ÛäqeTT. Á|ü|ü+#· <ÛäqeTT
dü÷ú\yÓTÆq~, |üs¡e÷‘·à C≤„q<ÛäqeTT dü÷ø£åàyÓTÆq~. eTìwæe<ä› ø£ì|æ+#·T
Á|ü|ü+#· <ÛäqeTT m+‘·j·TTHêï ‘·qe<ä› <ÛäqeTT ˝Ò<äì, ù|<äyêìe˝…
151
rg
n+‹eTjÓ<Ó÷e’ ^X¯
Á>∑+«s¡<∏T\eä TT˝À
yê] nsêú
ñ<˚\X› T`nbÕsêú
´¯ eTT \T
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
e÷{≤¢&TÉ eTìwæ, ‘·qe<ä› ø√≥¢ <Ûqä eTTHêï @e÷Á‘·eTT ˝Ò<ìä #Ó|ü ø=qT
eTìwæ, C≤„q<ÛäqeTT jÓTTø£ÿ $wüj·TeTT˝À $∫Á‘·eTT>± Á|üe]Ô+#·T
#·THêï&ÉT. ‘·qe<ä› @e÷Á‘·eTT C≤„qeTT ˝Ò≈£îHêï, C≤„q<ÛäqeTT ˝Ò≈£îHêï
m+‘√ <Ûqä eTTqï yêì˝≤>±, m+‘√ C≤„qdü+|üqTïì˝≤>± ãj·T{ÏøÏ #Ó|ü
ø=qT#·T+&ÉTqT. ñqï &ÉãT“qT ˝Ò<ìä #Ó|Œü &ÉeTT, ˝Òì C≤„q<Ûqä eTTqT ñ
qï<äì #Ó|ü ø√e&ÉeTT eTìwæøÏ yÓqï‘√ ô|{Ïqº $<ä´˝≤>± n˝yêf…Æ
b˛sTTq~. Ç~ ˇø£ eT‘·eTTq+<˚ ø±<äT, eTìwæ nsTTq Á|ü‹ eT‘·dTü &ú TÉ
C≤„qV”≤qT&Ó’Hê C≤„qdü+|üqTï&çqì #Ó|üø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~.
Væ≤+<äTe⁄\≈£î uÛ>Ñ e∑ BZ‘· C≤„qeTT ‘Ó*j·T≈£îHêï nq´<˚e‘êsê<Ûqä #˚jT· T
e´øÏÔ ªªH˚qT C≤„ìì, C≤„q dü+|üqTï&çìμμ nì #Ó|üø=qTqT. n˝≤π> @düT
#Ó|Œæ q yêø£´eTT\≈£î uÛ≤eeTT ‘Ó*j·Tì Åø¬ d’ eÔü ⁄&ÉT Ä~ø±+&ÉeTTqT #·~$
ªH˚qT C≤„ìì, Hê≈£î C≤„qeTT ‘Ó\TdüTμ n+≥THêï&ÉT. ÇkÕ¢yTé eT‘·eTT˝ÀìøÏ
eùdÔ Hê\T>∑T Vü≤BdüT\T, s¬ +&ÉT wü]j·T‘Y\T ‘Ó*ùdÔ #ê\T ªH˚qT C≤„ììμ
n+≥THêï&ÉT. Hê≈£î KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTT m+‘·es¡≈£î
‘Ó*j·TTqT nì Ä˝À∫+#·˝øÒ b£ ˛e⁄#·THêï&ÉT. ô|>’ ± ªVü≤BdüT\T ‘Ó*ùdÔ
#ê\T KTsYÄHé ‘Ó*j·T≈£îHêï |òsü y¡ ê˝Ò<Tä μ n+≥THêï&ÉT. ªKTsYÄHéø+£ fÒ
m≈£îÿe>± ‘Ó*j·Te\dæq~ Vü≤BdüT˝H˚μ nì #Ó|ü ø=+≥THêï&ÉT.
á $<Ûeä TT>±j·TTqï eTTd”y¢ Té \≈£î KTsYÄHé C≤„qeTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
b˛sTTq~. eTTd”y¢ Té nsTTq+<äT≈£î ªJ$‘ê+‘·eTT <˚e⁄ìøÏ $<Û̊jT· Tì>±
e⁄+&ç, ∫e]es¡≈î£ qe÷CŸ #˚j÷· \ìμ n+≥THêï&ÉT. eTTd”y¢ Té jÓTTø£ÿ
|üì n+‘˚ nsTT‘˚ <˚e⁄&ÉT õÁãj˚T˝Ÿ #˚‘· 23 dü+e‘·‡s¡eTT\T Á|üeø£>Ô ±]øÏ
C≤„qyêø£´eTT\qT #Ó|Œü e\dæq nedüsy¡ T˚ ˝Ò<Tä ø£<ë! ªªH˚qT #Ó|ü C≤„qeTT
düeTdüÔ e÷qyê[øÏ nì #Ó|æŒHê, n+<äT˝À Á|ü‘˚´øÏ+∫ eTTd”¢yéT\T
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
152
m.o
KTsYÄHé ‘·eT Á>∑+<∏eä Tì #Ó|ü ø=+≥THêï, n+<äT˝Àì C≤„qeTTqT ‘Ó*j·Tø£
b˛‘˚ <˚e⁄&ÉT C≤„qeTTqT KTsYÄHé Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT˝À eTTd”¢yéT\≈£î Ç∫Ã
Á|üj÷Ó »qeTT ˝Ò<ìä #Ó|Œü e#·TÃqT.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
KTsYÄHé C≤„qeTTqT y˚TeTT dü+|üPs¡íeTT>± ‘Ó\TdüTø=HêïeTT
nqT yê]ì dü÷sê 6, Äj·T‘Y 91 jÓTTø£ÿ $es¡eTTqT n&ç–‘˚ @e÷Á‘·eTT
#Ó|üŒ˝Òs¡T. n˝≤π> nø£ÿ&˚j·TTqï 95e Äj·T‘Y (yêø£´eTT)qT >∑T]+∫
n&ç–‘˚ #Ó|Œü ˝ÒeTT nq≈£î+&Ü @<√ ˇø£{Ï #Ó|Œæ Ç+‘˚ ø£<ë! n+≥THêïs¡T.
<˚e⁄&ÉT KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À ‘·q C≤„qeTTqT m+‘√ ñqï‘·eTT>±
#Ó|æŒj·TT+fÒ <ëìì @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·Tø£b˛>± ªø±øÏ ¬s≥ºy˚dæ+~,
>∑TÁs¡eTT eT÷Á‘·eTT b˛dæ+~μ nqT düe÷<ÛëqeTT #Ó|ü#·THêïs¡T.
ªªdüJeeTTqT+&ç ìØ®eyÓTqÆ ~ edüT+Ô ~μμ nqT 95e yêø£´eTTq≈£î ªø±øÏ,
>∑TÁs¡eTT düJeyÓTÆq$ ¬s≥º, eT÷Á‘·eTT ìØ®eyÓTÆq$ ø£<ë!μ nì
n+≥THêïs¡T. <˚e⁄&ÉT Ä‘·à C≤„qeTTqT #Ó|挑˚, <ëìì <˚ìø° ñ
|üj÷Ó >∑|&ü ìÉ Á|ü|+ü #· $wüjT· eTT\qT #Ó|Œæ ªÇ<˚ ns¡eú TTμ n+≥THêïs¡T.
Ç≥Te+{Ï düe÷<ÛëqeTT\qT #Ó|æŒ ‘êqT KTsYÄHé $wüj·TeTT @MT
‘Ó*j·Tìyê&Éqì ãj·T≥|ü&Hç ê, ªªe÷ C≤„qeTT e÷≈£î ‘Ó\TdüT MTπø$T
‘Ó\TdüT?μμ nì ãTø±sTTdüTHÔ êïs¡T. @e÷Á‘·eTT C≤„q<Ûqä eTT ˝Òìyê&ÉT
H˚qT C≤„q<Ûqä eTT˝À $TøÏÿ* dü+|üqTï&Éqì #Ó|Œæ q≥T¢qï~. <˚e⁄ì C≤„qeTT
m+‘√ >=|üŒ~. n+<äTe\q <˚e⁄ì C≤„qeTTqT <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ ‘˚H˚
‘Ó*j·T>∑\eTì <˚e⁄&˚ #ÓbÕŒ&ÉT.
Á|ü‹ eTìwæ ÁbÕ<∏$ä Tø£eTT>± ∫qïej·TdüT‡˝ÀH˚ yÓTT<ä≥ ‘·q
‘·*¢ì, ‘·sê«‘· ‘·+Á&çì ‘Ó*j·TTqT. ø=+‘· ej·TdüT‡ e∫Ãq ‘·sê«‘·
$T>∑‘ê $wüjT· eTT\qT ‘Ó*j·T>∑\T>∑TqT. Á|ü‹ eTìwæ ‘·q J$‘·eTT˝À
153
rg
n+‹eTjÓ<Ó÷e’ ^X¯
Á>∑+«s¡<∏T\eä TT˝À
yê] nsêú
ñ<˚\X› T`nbÕsêú
´¯ eTT \T
aith
ash
aka
m.o
yÓTT<ä≥ ‘·qyê]ì >∑T]Ô+#·>*∑ – ‘·sê«‘· ‘·q≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüjT· eTT
\qT >∑T]Ô+#·>\∑ T>∑TqT. n˝≤π> eTìwæ Ä<Ûë´‹àø£ JeqeTT˝À yÓTT<ä≥
Á|üøè£ ‹ì ‘·sê«‘· |üse¡ ÷‘·àqT ‘Ó*j·Te˝…qT. Ç+ø± $es¡eTT>± ns¡eú TT
ø±yê\+fÒ ˇø£ ñ<ëVü≤s¡DqT #Ó|üø=+<ëeTT. ˇø£ ñ‘·Ôs¡eTTqT
(C≤ãTqT) Áyêdæ |ü+|æ‘˚ <ëìøÏ Á|òüyéT nÁ&Édt (From Address), ≥T
nÁ&Édt (To Address) ñ+{≤sTT. nq>± mø£ÿ&çqT+&ç |ü+|ü⁄#·THêïyÓ÷,
mø£ÿ&çøÏ |ü+|ü⁄#·THêïyÓ÷ s¬ +&ÉT nÁ&Éd\t T Áyêj·TT≥≈£î ñ‘·sÔ e¡ TT MT<ä
dü÷#·q\T+&ÉTqT. Áyêdæ |ü+|æq C≤ãT mø£ÿ&çøÏ #˚se¡ \dæq~, mø£ÿ&çqT+&ç
|ü+|æq~ ñ+&ÉT≥ e\q, ˇø£yfi˚ ¯ Ä ñ‘·sÔ e¡ TT #˚se¡ \dæq #√{ÏøÏ
#˚sø¡ b£ ˛‘˚ ‹]– |ü+|æq #√{Ïøπ , |ü+|æq yêìπø e∫à #˚sT¡ qT. n+<äT˝À
|ü+|æq yê] nÁ&ÉdüT ˝Òø£b˛‘˚ ‹]– n~ |ü+|æq yê]øÏ #˚s¡<äT.
eTTK´yÓTqÆ $wüjT· yÓT‘Æ ˚ n~ #˚]q≥T¢ ‘Ó*j·TT≥≈£î ‘·|Œü ìdü]>± |ü+|æq
yê] nÁ&Édt Áyêdæ |ü+|ü⁄≥ n+<ä]ø° ‘Ó*dæq $wüjT· y˚T.
ww
w.t
hr
ˇø£ ñ<√´>∑eTTq≈£î <äs¡U≤düTÔ #˚düTø=qï|ü&ÉT ‘·|üŒìdü]>±
me]øÏ ñ<√´>∑eTT ø±e\dæjT· T+<√ yêì ∫s¡THêe÷ Áyêdæ |ü+|ü⁄‘êeTT.
n˝≤ <äsU¡ ≤düTÔ |ü+|ü⁄yêì nÁ&Édt Áyêj·Tø£b˛‘˚, <äsU¡ ≤düTÔ #˚jT· TyêìøÏ
yêì nÁ&Édt yêìøÏ ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚, <äsU¡ ≤düTÔ #˚dæ Á|üj÷Ó »qeTT+&É<Tä .
ˇø£yfi˚ ¯ ñ<√´>∑eTT e∫ÃHê n~ me]øÏ? nqTq~ Á|üXÊïs¡øú e£ T>∑TqT.
J$‘·eTT˝À Áã‘·T≈£î‘Ós¡Te⁄≈£î ø±e\dæq ∫qï ñ<√´>∑eTTq≈£î ≈£L&Ü
˙e⁄ mes√, ˙e⁄ mø£ÿ&ÉTHêïy√, ˙e⁄ @$T #˚j·TT#·THêïy√, ˙e⁄ @
ù|s¡T‘√j·TTHêïy√, ˙e⁄ me] ø=&ÉT≈£îy√, ˙ bı&Éy+Ó ‘√, ˙ ãs¡TyÓ+‘√,
˙ ej·Tôd+‘√, ˙ ‘·*¢‘·+Á&ÉT˝…es¡T, ˙ |ü⁄{Ϻq ‘˚B, ˙ ≈£î\y˚T<√, ˙
eT‘·y˚T<√, ˙≈£îqï |üì nqTuÛÑeyÓT+‘√, ˙ Á|üdüTÔ‘· ∫s¡THêe÷ @<√, ˙
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
154
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
XÊ•«‘· ∫s¡THêe÷ @<√, ˙e⁄ @$T #·~yêy√, m+‘·es¡≈£î #·<äTe⁄
≈£îHêïy√, mø£ÿ&É #·<Tä e⁄≈£îHêïy√, #·~$q #·<Tä e⁄˝À ÁbÕMD´‘· m+‘√,
˙≈£îqï Á|ü‘˚´ø£ HÓ’|ü⁄D´eTT˝Òy√, Äs√>∑´dæú‹, nHês√>∑´dæú‹ yÓTT<ä\>∑T
mH√ï $es¡eTT\T Áyêj·Te\dæjT· T+&ÉTqT. ˇø£ |ü~y˚\ s¡÷bÕj·T\
J‘·eTT>∑\ ñ<√´>∑eTTqπø Ç+‘· $es¡eTT ˙≈£î ‘Ó*dæj·TT+&ç Áyêdæ
|ü+bÕ*. n˝≤+≥|ü&ÉT ô|<ä› ñ<√´>∑eTsTTq yÓ÷ø£åeTT ø=s¡≈£î
Á|üjT· ‘·ïeTT #˚jT· Tq|ü&ÉT ªªyÓ÷ø£eå TTμμ nqT ñ<√´>∑eTT (ô|’ jÓ÷>∑eTT)
ø=s¡≈î£ Á|üjT· ‹ï+#·T Á|ü‹ ˇø£ÿ&ÉT ‘Ó\TdüTø√e\dæq~ <˚e⁄ìï nsTTHê,
eTT+<äT ˙ $wüjT· eTT ˙≈£î ‘Ó*dæjT· T+&Ü*. ñ<éGjÓ÷>∑eTTRñ<√´>∑eTT
nì ø£\<äT. ñ<é nq>± ªô|q’ >∑\<äìμ, jÓ÷>∑eTq>± ªø£\sTTø£μ nì
ns¡úeTT >∑\<äT. BìÁ|üø±s¡eTT ªªñ<√´>∑eTTμμ nq>± ªªô|’q>∑\ <ëì‘√
ø£*j·TT≥≈£îμμ nì ns¡eú TT. eTìwæ J$‘·eTT˝À ì»yÓTqÆ ñ<√´>∑eTT,
∫e]øÏ bı+<äe\dæq ñ<√´>∑eTT <Óe’ eTT˝À #˚]b˛e&ÉyT˚ . n+<äTe\q
yÓ÷ø£eå TT ø=s¡≈î£ Á|üjT· ‹ï+#·Tyê&ÉT ì»yÓTqÆ ñ<√´>∑eTT (yÓ÷ø£eå TT) ø=s¡≈î£
Á|üjT· ‹ï+∫qfÒj
¢ T· >∑TqT. H˚&TÉ uÛ÷Ñ $TMT<ä>\∑ C≤„qT\+<äs÷¡ <˚e⁄ìï
‘Ó*j·÷\qT ñ<˚X› ´¯ eTT‘√H˚ <˚e⁄ì C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TT≥≈£î Á|üjT· ‹ï+#·T
#·THêïs¡T.
<˚e⁄ì C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TT≥≈£î Á|üjT· ‹ï+#·Tyês¡+<äs÷¡ yÓTT<ä≥
ª‘·eT nÁ&Édqt T ‘êeTT ‘Ó*dæjT· T+&Ü*μ nqï≥T¢ Á|ü‹ eTìwæ nq>± @
eT‘·dTü &ú sÉ TTHê >±˙, eTT+<äT ‘êqT mes¡T? ‘êqT mø£ÿ&çqT+&ç e∫Ã
|ü⁄{≤ºqT? Çø£ÿ&˚ m+<äT≈£î |ü⁄{≤ºqT? |ü⁄s¡Twüßì>±H˚ ˝Òø£ Åd”Ô>±H˚ m+<äT≈£î
|ü⁄{≤ºqT? #·ìb˛sTTq ‘·sê«‘· mø£ÿ&çøÏ b˛‘êqT? ì»yÓTqÆ ‘·*‘¢ +· Á&ÉT\T
mes¡T? Hê ndü\T ù|s¡T @~? Hê ndü\T nÁ&Édt @~? H˚qT n${Ï
155
rg
n+‹eTjÓ<Ó÷e’ ^X¯
Á>∑+«s¡<∏T\eä TT˝À
yê] nsêú
ñ<˚\X› T`nbÕsêú
´¯ eTT \T
aka
m.o
yê&çHê ø±<ë? Ç˝≤ mH√ï ‘·q≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüjT· eTT\πø ‘êqT
»yêãT ‘Ó*dæjT· T+&ç n|ü&ÉT <˚e⁄ì ø=s¡≈î£ n]ú+#ê*. ˙ Á|òyü Té
nÁ&Édt (From Address) n+‘ê ‘Ó*dæjT· T+fÒ <˚e⁄ì ≥T nÁ&Édt (To
Address) @<√ yÓ<ä≈£î≥≈£î Á|üj·T‹ï+#· e#·TÃqT. Á|òüyéT (From) nÁ&Édt
˝ÒìyêìøÏ ≥T (To) nÁ&Édt‘√ |üH˚ ˝Ò<äT.
ww
w.t
hr
aith
ash
ªdüèwæ̃ø£s¡ÔμqT $uÛÑõ+∫ #·÷ùdÔ n+<äT˝À ªdüèwæ̃μ eT]j·TT ªø£s¡Ôμ
nqT s¬ +&ÉT |ü<eä TT\T >∑\e⁄. düèwæ̃øs£ qÔ¡ T ‘Ó*j·÷\ì #Ó|ü eTìwæ
düèwæ̃ì e<ä*y˚dæ, ø£s¡ÔqT e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·TT≥≈£î Á|üj·T‹ïùdÔ, n‘·&ÉT
düèwæ̃ø£s¡ÔqT ‘Ó*dæqyê&ÉT ø±<äT. Çø£ÿ&É ndü\T $wüj·÷ìøÏ eùdÔ Á|ü‹
eTTd”¢yéT ªªH˚qT düèwæ̃ø£s¡Ô≈£î $<Û̊j·TT&ÉHÓ’j·TTHêïqTμμ nì n+≥THêï&ÉT.
nsTT‘˚ n‘·ìøÏ düèwæ̃ì >∑T]+∫ @MT ‘Ó*j·T<äT, <ëì ø£sqÔ¡ T >∑T]+∫
m˝≤ ‘Ó*j·T>∑\&ÉT? n+<äTe\q H√{Ï‘√ #Ó|ü q~ Ä#·sD
¡ ˝À ˝Ò<ìä
#Ó|üŒe#·TÃqT. Çø£ÿ&É ø=+<äs¡T eTTd”¢yéT\T ˇø£ Á|üX¯ïqT n&ÉT>∑e#·TÃqT.
ªªe÷≈£î düèw摘 √ |üì˝Ò<Tä <ëìø£sÔ¡ nsTTq <˚e⁄ì‘√H˚ e÷≈£î |üì. Äj·TH˚ï
y˚TeTT Äsê~Û+‘·TeTTμμ nì n&ÉT>∑e#·TÃqT. <ëìøÏ e÷ »yêãT á
$<Ûeä TT>±ø£\<äT. düèwæ̃øs£ Ô¡ nqT |ü<eä TT˝À s¬ +&ÉT X¯ãe∆ TT\T ø£\eì
#Ó|ü ø=HêïeTT ø£<ë! n+<äT˝À düèwæ̃ nqTq~ dü÷\ú eTT>±j·TTqï~.
düèwæ˜øÏ ø£s¡Ô>±j·TTqïyê&ÉT <˚e⁄&ÉT e÷Á‘·eTT dü÷ø£åàeTT>±j·TTHêï&ÉT.
Á|üdüTÔ‘êìøÏ eTìwæ nsTTq Væ≤+<äTe⁄>±˙, eTTd”¢yéT>±˙ dü÷ú\eTT>±
j·TTHêï&ÉT. dü÷ú\eTT>±j·TTqï eTìwæ dü÷ø£åàeTT>± j·TTqï <˚e⁄ìï
Äsê~Û+#ê*. ˇø£ eTTd”y¢ Té dü÷\ú eTT>± ø£ì|æ+#˚ X¯Øs¡eTT‘√j·TT+&ç,
ø£ì|æ+#·ì <˚e⁄ìï ÁbÕ]údü÷Ô dü÷ú\eTT>± j·TTqï düèwæ̃‘√ Hê≈£î |üì˝Ò<äT,
dü÷ø£åàeTT>±j·TTqï <˚e⁄ì‘√H˚ Hê≈£î |üì n+fÒ ˙~ ªÁ|òüyéT nÁ&Édt˝Òì
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
156
m.o
C≤ãTμ n>∑TqT. Äsê~Û+|üã&˚yê&ÉT dü÷ø£àå eTsTTq <˚e⁄&˚ nsTTHê,
Äsê~Û+#˚yê&ÉT dü÷ú\eTT>±qTqï düèwæ̃˝Àì ˇø£ uÛ≤>∑y˚T nì eTs¡∫
b˛≈£L&É<Tä . düèwæ̃ì ‘Ó*j·T≈£î+&Ü <ëìø£sqÔ¡ T e÷Á‘·eTT Äsê~ÛkÕÔq+fÒ
<˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü ˇ|üø√&ÉT.
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m+<äT≈£î ˇ|üø√&ÉT? nì MTs¡T nqTø√e#·TÃqT. <ëìøÏ e÷
»yêãT @eTq>±! ø£ì|æ+#˚ ‘·*‘¢ +· Á&ÉT\qT #·÷∫ Hê≈£î ‘·+Á&˚ eTTK´yÓTqÆ
yê&ÉT. πs|ü⁄ ‘·+Á&ç ÄdæÔH˚ H˚qT nqTuÛÑ$kÕÔqT. n+<äTe\q ‘·*¢‘√
Hê≈£î |üì˝Ò<äT, ‘·+Á&ç‘√ e÷Á‘·y˚T Hê≈£î |üì. H˚qT ‘·*¢ì b˛wæ+#·qT,
‘·+Á&çì e÷Á‘·eTT b˛wækÕÔqT nì n+fÒ @ ‘·+Á&û ˇ|üø√&ÉT. ˙e⁄
Hê≈£î ˇø£ÿìπø |ü⁄{≤ºyê? e÷ Ç<ä]› ø° |ü⁄{≤ºe⁄ ø£<ë! ìqTï ø£ì+~ ˙
‘·˝Ò¢, ˙e⁄ #·÷∫+~ eTT+<äT ˙ ‘·*¢H˚, ‘·sê«‘· qqTï #·÷#êe⁄. ˙
‘·+Á&ç mes√ ‘Ó*j·÷\+fÒ ˙ ‘·*¢ <ë«sêH˚ ˙≈£î ‘Ó*j·÷*. ˙ ‘·*¢
H˚qT ø£*dæ ø±|ü⁄s¡eTT #˚dæj·TT+fÒ ˙e⁄, ˙ø£+fÒ eTT+<äT |ü⁄{Ϻqyês¡T,
˙ø£+fÒ yÓqTø£ |ü⁄{Ϻqyês¡T |ü⁄{≤ºs¡T. e÷ Ç<ä›] Á|üy˚Tj·TeTT ˝Òì~
MTs¡T ˝ÒsT¡ . n≥Te+{Ï eTeTTà\qT ˙e⁄ $&ÉBj·T>∑\yê, ˙e⁄ qqTï
ÁyÓTT≈£îÿ, qH˚ï Äsê~Û+#·T nsTT‘˚ ˙ ‘·*¢ <ë«sêH˚ ˙e⁄ qqTï ÁyÓTTø±ÿ*.
qqTï ÁyÓTTøÏÿq yê&ÉT ‘·*¢ì ÁyÓTTø£ÿø£b˛sTTHê |òüs¡yê˝Ò<äT. H˚qT
ÁyÓTTøÏÿ+#·Tø=H˚ <ëìπø j·TTHêïqT. ˙ ‘·*¢ nsTTq Á|üø£è‹ ˝Òø£ düèwæ̃
ÁyÓTTøÏÿ+#˚ <ëìπøj·TT+~. ‘·+Á&çì Ç˝≤ >ös¡$+#ê\ì, ‘·+Á&çì Ç˝≤
Äsê~Û+#ê\ì ‘·q _&É≈¶ î£ ‘·˝¢Ò H˚sT¡ Œ#·Tqï~. n+<äTe\q ‘·*¢ nsTTq
Á|üøè£ ‹ düV≤ü ø±s¡eTT ˝Òì<˚ me&ÉT>±˙ ‘·+Á&ç nsTTq <˚e⁄ìï
Äsê~Û+#·˝&Ò TÉ eT]j·TT ‘Ó*j·T˝Ò&TÉ .
157
rg
n+‹eTjÓ<Ó÷e’ ^X¯
Á>∑+«s¡<∏T\eä TT˝À
yê] nsêú
ñ<˚\X› T`nbÕsêú
´¯ eTT \T
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
y˚TeTT Á|üø£è‹ì (düèwæ̃ì) Äsê~Û+#·eTì #Ó|üŒ˝Ò<äT. Á|üø£è‹
düVü≤ø±s¡eTT‘√ |üs¡e÷‘·àsTTq <˚e⁄ìï (n˝≤¢Vt≤qT) Äsê~Û+#·eTì
#Ó|ü#·THêïeTT. m+<äTø£q>± ˙e⁄ <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·e\dæq~ ˙
eTqdüT‡‘√, ˙ ãT~∆‘√, eTqdüT‡ <˚e⁄ìï C≤„|üø£eTT #˚j·Tì<˚, ãT~∆
<˚e⁄ìï >∑T]+∫ jÓ÷∫+#·ì<˚, me&ÉT>±˙ <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·˝Ò&ÉT.
X¯Øs¡eTT˝À eTTK´bÕÁ‘· b˛wæ+#·T eTqdüT‡, ãT~∆ s¬ +&É÷ ˙ X¯Øs¡eTT˝Àì
uÛ≤>∑eTT˝Ò, nq>± düèwæ̃˝Àì uÛ≤>∑eTT˝Ò. Á|üø£è‹˝Àì Äø±X¯eTT, >±*
s¬ +&É÷ ø£*dæ eTqdüT‡ ‘·j÷· s¡sTTq~. n˝≤π> Äø±X¯eTT, n–ï
¬s+&É÷ ø£*dæ ãT~∆ ‘·j·÷s¡sTTq~. 1) Äø±X¯eTTG>±*ReTqdüT‡,
2) Äø±X¯eTTGn–ïR ãT~∆. Äø±X¯eTT, >±*, n–ï á eT÷&ÉT‘√
‘·j÷· s¡sTTq ãT~∆, eTqdüT‡ n+<ä] X¯Øs¡eTT\˝À ñqï$. @ eTTd”y¢ Té
nsTTHê yêì ãT~∆‘√q÷, eTqdüT‡‘√q÷ ø±≈£î+&Ü <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·
>∑\&Ü? ãT~∆, eTqdüT‡ ˝Òìyê&ÉT <˚e⁄ìï>±˙, <˚e⁄ì C≤„qeTTqT>±˙
‘Ó*j·T>∑\&Ü? ‘Ó*j·T˝Ò&ìÉ #Ó|Œü e#·TÃqT. Ç~ H˚qT #Ó|ü e÷≥ ø±<äT
KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À ªªÄ* ÇÁe÷Héμμ nqT eT÷&Ée dü÷sê˝À @&Ée
Äj·T‘Yq+<äT ªªãT~∆, ÁX¯<ä∆>∑\yê&ÉT e÷Á‘·y˚T <˚e⁄ì C≤„qeTTqT
Á>∑Væ≤+#·>∑\&Éì ø£\<äT.μμ á yêø£´eTTqTã{Ϻ <˚e⁄&ÉT dü«j·TeTT>±
C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TC…|æŒHê n~ ˙˝Àì Á|üø£è‹ düVü‰j·TeTT ˝Òì~ ˙≈£î
‘Ó*j·T<äì #Ó|ü #·THêïeTT.
Çø£ÿ&É ø=+<ä]øÏ ˇø£ Á|üX¯ï e∫Ã Ç˝≤ n&ÉT>∑e#·TÃqT. <˚e⁄ìï
Äsê~Û+#˚ <ëìøÏ eTqdüT‡, ãT~∆ nedüse¡ TT nqT e÷≥ dü‘´· yÓTqÆ <˚.
nsTT‘˚ eTqdüT‡, ãT~∆ jÓTTø£ÿ düV≤ü ø±s¡eTTqT eTìwæ m˝≤ bı+<ë˝À
e÷≈£î ‘Ó*j·T<äT. Á|üøè£ ‹ jÓTTø£ÿ düV‰ü j·TeTTqT y˚TeTT m˝≤ bı+<ë*?
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
158
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
nì n&ÉT>∑e#·TÃqT. <ëìøÏ e÷ »yêãT Ç˝≤ ø£\<äT. dü÷ø£àå yÓTqÆ
<˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT≥≈£î dü÷\ú yÓTqÆ Á|üøè£ ‹ düV‰ü j·TeTT ‘·|Œü ì dü]jÓTÆ q|ü&ÉT
Á|üø£è‹øÏ qeT÷Hê>±j·TTqï <ëìì >ös¡$+∫‘˚ Á|üø£è‹ì >ös¡$+∫
q≥¢>T∑ qT. uÛ÷Ñ $TMT<ä Á|üøè£ ‹øÏ qeT÷Hê>± ÅdìÔ” , |üse¡ ÷‘·à≈£î (<˚e⁄ìøÏ)
qeT÷Hê>± |ü⁄s¡Twüßìï <˚e⁄&˚ ‘·j·÷s¡T #˚dæ Á|üø£è‹ |üs¡e÷‘·à\≈£î
»>∑‹˝Àì JesêdüT\T |ü⁄≥Tº#·Tqïeì ‘Ó*j·TTq≥T¢, Åd”Ô |ü⁄s¡Twüß\≈£î
dü+‘·‹ ø£\T>∑Tq≥T¢ #˚XÊ&ÉT. eTìwæøÏ ø±e\dæq~ Á|üø£è‹ jÓTTø£ÿ
düVü≤ø±s¡eTT, ø±e⁄q Á|üø£è‹øÏ qeT÷Hê>± (>∑Ts¡TÔ>±) j·TTqï Åd”Ôì
>ös¡$+∫‘˚ Á|üøè£ ‹ì >ös¡$+∫q≥¢>T∑ qì ô|<ä\› T ‘·\∫ düe÷»eTT˝À
Åd”Ôì >ös¡eeTT>± #·÷&ÉT≥≈£î yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T. Åd”Ôì >ös¡$+#·T≥˝À
uÛ≤>∑eTT>± ªªÇ+{ÏøÏ B|üeTT Ç˝≤¢˝μÒ μ j·TqT HêqT&çì ñ+#ês¡T. ÅdìÔ”
>ös¡$+#·e˝…qì uÛ≤$‘·sê\≈£î ≈£L&Ü ‘Ó*j·TT˝≤>∑Tq XÊ•«‘·eTT>±
ˇø£ |ü<ä∆‹ì @s¡Œs¡#ês¡T. Ä |ü<ä∆‹ Á|üø±s¡eTT eTT+<äT Åd”Ôì #Ó|æŒ
‘·sê«‘· |ü⁄s¡Twüßìï #Ó|üq≥T¢ #˚XÊs¡T. n+<äT˝Àì uÛ≤>∑eTT>± yÓTT<ä≥
Á|üøè£ ‹ì ‘·sê«‘· |üse¡ ÷‘·àqT n+<äs÷¡ ñ#·Ã]¤ +#·Tq≥T¢ ªªdüèwæ̃ø£s¡Ôμμ
nqT ù|s¡TqT #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. ªªdüèwæ̃ø£s¡Ô nqT X¯ã›eTT˝À düèwæ̃
Á|üøè£ ‹ø±>±, ø£sÔ¡ |üse¡ ÷‘·àj·T˙μμ ‘Ó*j·Te˝…qT. BìÁ|üø±s¡yT˚ Á|üøè£ ‹
|ü⁄s¡Twüß\ì #ÓbÕŒs¡T. Çø£ÿ&É Á|üø£è‹ì eTT+<äT #Ó|æŒ yÓqTø£ |ü⁄s¡Twüßìï
(<˚e⁄ìï) #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~.
Á|ü|ü+#·eTT˝À mø£ÿ&É Åd”Ô |ü⁄s¡Twüß\qT |æ*∫Hê eTT+<äT Åd”Ôì
‘·sê«‘· |ü⁄s¡Twüßìï |æ\T#·Tq≥T¢ XÊdüqeTT #˚XÊs¡T. Ä XÊdüqeTT <˚e⁄&˚
eTqTwüß\ #˚‘· #˚sTT+#·T≥ e\q n~ XÊ•«‘·eTT>± ì*∫b˛sTTq~.
á $<ÛëqeTT ‘Ó*j·Tì yê&ÉT ≈£L&Ü ‘·q≈£î ‘Ó*j·Tø£H˚ eTT+<äT ÅdÔ”
rg
n+‹eTjÓ<Ó÷e’ ^X¯
Á>∑+«s¡<∏T\eä TT˝À
yê] nsêú
ñ<˚\X› T`nbÕsêú
´¯ eTT \T
159
ww
w.t
hr
aith
ash
aka
m.o
ù|s¡T #Ó|Œæ ‘·sê«‘· |ü⁄s¡Twüßìï #Ó|Œü &ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. n˝≤ |æ\Teã&ÉT
#·Tqï yê{Ï˝À ø=ìï{Ïì Çø£ÿ&É >∑Ts¡TÔ #˚düTø=+<ëeTT. ‘·*¢ ‘·+Á&ç R
eTT+<äT Åd”Ô nsTTq ‘·*¢ #Ó|üŒã&ç ‘·sê«‘· |ü⁄s¡Twüß&ÉsTTq ‘·+Á&ç #Ó|üŒ
ã&çHê&ÉT. bÕs¡«r |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT, \ø°àå Hêsêj·TD, d”‘ê sêeTT&ÉT,
>√|” ø£èwüí, uÛ≤s¡´ uÛÑs¡Ô, Ä\T eT>∑\T á $<ÛäeTT>± mH√ï |ü<äeTT\T
ñ+&É&yÉ T˚ ø±ø£ ô|[fl nsTTq ÅdìÔ” eTT+<äT ÄyÓT ù|s¡TqT #Ó|Œæ ‘·sê«‘·
uÛÑs¡Ô ù|s¡T #Ó|üŒ&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. »eTTq nH˚ Åd”Ô, ø±+‘êsêe⁄ nH˚
ù|s¡T>∑\ e´øÏÔì ô|[fl #˚düTø=qï ‘·sê«‘· ÄyÓT ‘·q ù|s¡T »eTTq nì
#Ó|Œü ø£ ª»eTTq ø±+‘êsêe⁄μ n+≥Tqï~. »eTTq ‘·sê«‘˚ ø±+‘êsêe⁄
nqï≥T¢qï~ ø£<ë! Á|üøè£ ‹ ‘·sê«‘˚ |ü⁄s¡Twüß&Éqï≥T¢ á yêø£´eTT\Tqï$.
Çe˙ï #·÷∫q ‘·sê«‘· Ç+–‘· C≤„qeTTqï Á|ü‹ ˇø£ÿ&É÷ Åd”Ôì
>ös¡$+#ê\qTø=qTqT. e÷≈£î ‘Ó*dæq es¡≈£L H˚&ÉT düe÷»eTT˝À
Åd\Ô” T nD∫y˚‘≈· î£ >∑T]j·T>∑T#·THêïs¡T. n+‘˚ø±ø£ Åd\Ô” qT Ä≥u§eTà\
˝≤>±, ÄVü‰¢<äedüTÔe⁄\˝≤>± #·÷düTÔHêïs¡T. Bì‘√ Á|üø£è‹øÏ ø√|üeTT e∫Ã
eTqTwüß\≈£î C≤„qy˚T ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. ÅdìÔ” >ös¡$+#·ì yês¡T
m|üŒ{Ïø° C≤„qeTT˝À eTT+<äT≈£î b˛˝ÒsT¡ . n+<äTe\q Åd\Ô” T m≈£îÿe>±
nD∫y˚‘≈· î£ >∑T] nsTTq eTTd”y¢ Té düe÷»eTT˝À, eTTd”y¢ Té \+<ä]ø°
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝Àì <˚e⁄ì C≤„qeTT ‘Ó*j·TT≥≈£î, eTTd”y¢ Té \+<äs÷¡
<Ó’ee÷s¡ZeTT˝À eTT+<äT≈£î b˛e⁄≥≈£î, Á|üø£è‹ düVü≤ø±s¡eTTqT Ä•+∫,
<ëìøÏ nqT>∑TDeTT>± Á|üøè£ ‹øÏ qeT÷Hê>± j·TTqï Åd\Ô” #˚‘H· ˚ <˚e⁄ì
C≤„qeTTqT #Ó|æŒ+#ê\qTø=HêïeTT. e÷ ø√¬sÿqT HÓs¡y˚s¡TÃ≥≈£î 33
dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡qï kÕe÷q´ eTTd”y¢ Té eTVæ≤fi¯‘√ ‘·q C≤„qeTTqT
ÁyêsTT+∫, H˚qT nqT≈£î+fÒ @eTsTTHê #˚jT· >∑\qì <˚e⁄&ÉT ìs¡÷|æ+#·T
ø=Hêï&ÉT. ªªn+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À nsêú\T`nbÕsêú\Tμμ nqT
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T
rg
160
aith
ash
aka
m.o
Á>∑+<∏eä TTqT m+‘√ C≤„q nqTuÛeÑ eTTqï yês¡T Áyêdæq≥T¢, yÓTT<ä{eÏ ÷s¡T
@ nqTuÛeÑ eTT ˝Òì Ä&É≈L£ ‘·Ts¡T Áyêdæ+<ä+fÒ mes¡÷ qeTà˝ÒsT¡ . ø=ìï
dü+<äs“¡ e¤ TT\˝À ÄyÓT Áyêdæq Áyê‘·≈î£ y˚TeTT m+‘√ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷eTT.
Åd”Ô\T nD∫ y˚‘·≈£î m≈£îÿe>± >∑T] nsTTq eTTd”¢yéT düe÷»eTT˝Àì
ˇø£ Åd,Ô” <˚e⁄&ÉT nìï eT‘·eTT\≈£î dü+ã+~Û+∫qyê&É˙, <˚e⁄ìï ˇø£
eT‘·eTTq≈£î |ü]$T‹ #˚jT· ≈£î+&Ü, KTsYÄHé˝Àì yêø£´eTT\H˚ $e]dü÷Ô
Áyêdæq $<ÛëqeTT eTTd”¢yéT düe÷»eTT˝Àì Åd”Ô\+<äs¡÷ >∑]«+#·<ä>∑Z
$wüj·TeTT. ˇø£ eTTd”¢yéT düe÷» Åd”Ô\πø ø±<äT Á|ü|ü+#·eTT˝Àì
Åd\Ô” +<ä]ø°, ªy˚TeTT m+‘·{Ï C≤„qeTTqsTTHê #Ó|Œü >∑\eTTμ nqT <Ûs’Ó ´¡ eTTqT
ø£\T>∑Cj
Ò T· TqT. ùwø˘ wüMTsê˝≤>± Åd\Ô” +<äs÷¡ C≤„qe÷s¡eZ TT˝À eTT+<äT≈£î
b˛yê\ì, yê] düV≤ü ø±s¡eTT‘√H˚ |ü⁄s¡Twüß\+<äs÷¡ <Óe’ eTTqT #˚s>¡ \∑ s¡ì
Ä•dü÷Ô eTT–düTHÔ êïeTT.
Ç≥T¢
ww
w.t
hr
jÓ÷^X¯«sY
ˇø£ $wüjT· eTTqT düeT]ú+#·T≥≈£î XÊÅdeÔü TT m+‘· nedüsy¡ ÷Ó , nfÒ¢
ˇø£ $wüjT· eTTqT K+&ç+#·T≥≈£î XÊÅdeÔü TT n+‘˚ nedüse¡ T>∑TqT.
ndü‘´· eTTqT y˚sTTeT+~ #Ó|Œæ Hê n~ dü‘´· eTT ø±<äT,
dü‘´· eTTqT y˚sTTeT+~ ø±<äìHê n~ ndü‘´· eTT ø±<äT.
mø£ÿ&É dü+X¯jT· eTTqï<√ nø£ÿ&É C≤„qeTT ˝ÒqfÒ,¢
mø£ÿ&É C≤„qeTTqï<√ nø£ÿ&É dü+X¯jT· eTT ˝ÒqfÒ.¢